(Zawgyi / Unicode)
မြန်မာပြည်သူတွေအပေါ် စစ်ကောင်စီဟာ ရန်သူသဖွယ် ပြုမူဆက်ဆံနေတယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် Tom Andrews က ပြောလိုက်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်း အုပ်ချုပ်မှု အဆုံးသတ်ပြီး ဒီမိုကရေစီ လမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်ရောက်ဖို့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းက ဒီထက်ပို ဖိအားပေးဖို့ လိုအပ်နေပြီလို့လည်း စစ်အာဏာသိမ်းမှု ၁ နှစ်ပြည့် သုံးသပ်ချက်အဖြစ် ဗွီအိုအေ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ သတင်းထောက် Margaret Besheer နဲ့ မေးမြန်းခန်းမှာ လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ်က တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို ကိုဝင်းမင်းက ပြောပြထားပါတယ်။
ကုလ အထူးကိုယ်စားလှယ် Tom Andrews က ပြင်းထန်တဲ့ သတ်ဖြတ် ဖမ်းဆီး ဖိနှိပ်မှု မျိုးစုံအောက်မှာ ဒီမိုကရေစီရေး မလျှော့တမ်း ပြန်တွန်းလှန် ရုန်းကန်နေကြတဲ့ မြန်မာပြည်သူတွေကို လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲ လေးစားဂုဏ်ယူမိကြောင်း စပြောလိုက်ပြီး အပြစ်မဲ့ပြည်သူတွေ ဓားစာခံ ဖြစ်နေတဲ့အကြောင်း အခုလို ကိုယ်တွေ့နဲ့ ဝေဖန်လိုက်ပါတယ်။
“ကျနော် အမြဲ နေရာပြောင်းပြီး ပုန်းနေရတဲ့သူတွေနဲ့ စကားပြောခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ တနေရာမှာ တရက်ကျော်လေးတောင် ဆက်နေဖို့ ခက်ပါတယ်။ ဖမ်းဖို့ အမိန့်ထုတ်ခံထားရသူတွေကို တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ရှာမတွေ့ရင် သူတို့မိဘတွေ၊ ကလေးတွေ၊ မောင်နှမတွေ၊ ဒီမှာ ၄ နှစ်အထိငယ်တဲ့ ကလေးတွေကိုပါ ပြန်ပေးဆွဲသွားပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ကလေးတွေ အဖမ်းခံထားရတဲ့ မိသားစုဝင်တွေနဲ့လည်း စကားပြောခဲ့ရပါတယ်။ ဒီကလေးတွေ အဖမ်းခံရတာက သူတို့ကိုယ်တိုင် လုပ်တာကြောင့် တခုမှမဟုတ်ဘဲ ဖမ်းမိန့် ဝရမ်းထုတ်ခံထားရသူတွေနဲ့ အမျိုးတော်နေလို့သာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ဒါ့အပြင် စစ်ကောင်စီဟာ ကိုယ့်ပြည်သူတခုလုံးကိုပါ ရန်သူ ပြန်လုပ်နေပြီလို့လည်း Andrews က ပြတ်ပြတ်သားသား ဝေဖန်လိုက်ပါတယ်။
“အတိုက်အခံတွေကို ကူညီပေးနေတယ်လို့ သံသယရှိခံလိုက်တာနဲ့ ရပ်ကွက် ကျေးရွာ အသိုင်းအဝိုင်းတခုလုံး စစ်ရဟတ်ယာဉ်တွေ၊ လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ပစ်တာ ခံရပါတော့တယ်။ ဒါက လက်တွေ့မှာ ပြည်သူတွေကို စစ်ကြေညာလိုက်သလိုပါပဲ။ မြန်မာနိုင်ငံက ဒီလို ရွာတွေမှာနေတဲ့သူ အားလုံးကို ရန်သူလို့ စစ်တပ်က သတ်မှတ်လိုက်တာပါ။ အဲ့ဒီတော့ သူတို့လုပ်နေပုံက သူတို့မှာ ပြည်သူတွေကို တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်ဖို့ လိုင်စင်ရထားသလိုပါပဲ။”
ဒီနေရာမှာ စစ်ကောင်စီ ခေါင်းဆောင်ဟာလည်း အာဆီယံ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာဘက်က ကြိုးပမ်းမှုတွေကို ဗြောင်လိမ်နေတယ်လို့ Andrews က စွပ်စွဲလိုက်ပါတယ်။
“ဧပြီလကလုပ်ခဲ့တဲ့ ၂၄ ကြိမ်မြောက် အာဆီယံ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲမှာ ဒီ ဘုံသဘောတူညီချက် ချမှတ်ခဲ့တာကို ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကတော့ ဝါဒဖြန့် ဝိုင်းကြံစည်တာလို့ မြင်ထားပုံရပါတယ်။ တကယ်က သူလည်း ဒီ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲမှာ ပါပြီးတော့ ကိုယ်တိုင် သဘောတူခဲ့တာပါ။ ဒီ ဘုံသဘောတူချက်ထဲက တခုကတော့ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို စရပ်ဖို့ပါ။ ဒါပေမယ့် သူ မြန်မာပြည်ထဲ ပြန်ရောက်တဲ့အခါကျတော့ ဒါက ဘုံသဘောတူထားချက် မဟုတ်ဘူးလို့ ထလုပ်ပြန်ရော။ ဒီအချက်တွေက အကြံပေးချက်တွေသာပါလို့ သူ ပြောင်းပြောတယ်လေ။”
အဲဒီတော့ ဒါကို နိုင်ငံတကာဘက်က ဘယ်လိုကျော်လွှားသင့်ပါလဲလို့ မေးရာမှာ Andrews က အခုလို ဆက်ပြောပါတယ်။
“ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို ယုံလို့မရပါဘူး။ မြန်မာ့ အကျပ်အတည်းကနေ အဖြေ ဒါမှမဟုတ် ထွက်ပေါက်ရဖို့ အခုလို အာဆီယံဘက်ကနေ ကြိုးပမ်းမှုတွေကို သူ့ဘက်က အဆိုးမြင်သဘောနဲ့ လှည့်ကစားသွားပါလိမ့်မယ်။ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်ကို ကစားပြီးပြီလေ။ အဲ့ဒီတော့ တကယ်အရေးကြီးတာက အခု ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက် အပါအဝင် လုပ်ရပ်တိုင်းမှာ တိုးတက်မှု ရလာဖို့ဆိုရင် လုံလောက်တဲ့ဖိအားမျိုး နိုင်ငံတကာဘက်က ပေးရပါလိမ့်မယ်။ ဒါမှသာ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ရော စစ်အုပ်စုကပါ သူတို့ အခုလုပ်နေပုံနဲ့ ဆက်သွားလို့ မရတော့ဘူး၊ ရှေ့ဆက် ကျဆုံးတော့မယ်ဆိုတာ သိမြင်လာမှာပါ။”
ဒီနေရာမှာ ဘယ်လိုမျိုး ဖိအားအတိအကျကို ဆိုလိုပါသလဲလို့ မေးရာမှာ Andrews က အခုလိုဖြေပါတယ်။
“ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ဘက်ကတော့ နောက်တနေ့နေ့မှာ ငါမှားသွားပြီလို့ နားလည်လာပြီး တိုက်ခိုက် သတ်ဖြတ်နေတာတွေ ရပ်ပေးမှာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ပြည်တွင်းရော ပြည်ပကပါ ဖိအားတွေ လုံလုံလောက်လောက် ပြင်းထန်လာမှသာ ဖြစ်မှာပါ။ ပြည်တွင်းမှာက ဒီလို ဖိအားတွေ လုံလုံလောက်လောက် ဆက်တွေ့နေရပါပြီ။ ဒါပေမယ့် အခုက ပြည်ပကနေလည်း ထပ်ပေးဖို့ လိုနေပါသေးတယ်။ အခုလို ဖိအားတွေ ပေါင်းစုံ ပြင်းထန်လာမှသာ အခု ကျနော်တို့ မျက်မြင်တွေ့နေရတဲ့ ဆိုးဝါးလွန်းတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေကို ပြောင်းလဲပစ်နိုင်မယ့် မျှော်လင့်ချက်တွေ ထွက်ပေါ်လာမှာပါ။”
Andrews ကပဲ စစ်ကောင်စီ အဓိက ကျန်နေတာဖြစ်တဲ့ ငွေနဲ့ လက်နက်ကို ဖြတ်တောက်ပစ်ဖို့ လုံခြုံရေးကောင်စီ တခုလုံးကဖြစ်ဖြစ် ဒါမှမဟုတ် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ တခုစီက သူ့နည်းသူ့ဟန်နဲ့ဖြစ်ဖြစ် ဝိုင်းကြိုးပမ်း လုပ်ပေးကြဖို့ လိုတယ်၊ အခုလို ပြောရတဲ့ အကြောင်းရင်းကိုလည်း Andrews က ဆက်ရှင်းပြပါတယ်။
“ဒီမှာ မတူတာက စစ်အုပ်စုမှာ လက်နက်တွေပဲ ရှိတော့တာပါ။ ဒါပဲကျန်တော့တာပါ။ အတိုက်အခံ လှုပ်ရှားမှုဘက်မှာက ပြည်သူတွေအားလုံး ရှိနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီ ပြည်သူအားလုံး ဝိုင်းပါပြီး နည်းမျိုးစုံနဲ့ တချိန်လုံး တောက်လျှောက် ကြိုးပမ်းလာနေတာကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အခု ကြီမားကျယ်ပြန့်တဲ့အား အထိရောက်ဆုံး ဖြစ်လာဖို့က ပြည်ပကနေလည်း နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းတွေက ယုံကြည်မှုအပြည့်နဲ့ တစိုက်မတ်မတ် လုပ်ပေးနိုင်သမျှ အစွမ်းကုန် ဖိအားပေးနိုင်ရင်တော့ နောက်ဆုံး အောင်မြင်တဲ့အဆင့်ကို ရောက်လာမှာပါ။”
ဒါ့အပြင် စစ်ဘေးရှောင်ပြည်သူတွေ အများအပြား ခံစားနေရတဲ့ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ ဆေးဝါး ပြတ်လပ်မှုတွေအတွက်လည်း နိုင်ငံတကာဘက်က အစွမ်းကုန် ဖြည့်ဆည်းပေးဖို့ Andrews က တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
-----------------------
(Unicode)
စဈကောငျစီ ပွညျသူအပေါျ ရနျသူလို ဆကျဆံနေ - Tom Andrews
မွနျမာပွညျသူတှအေပေါျ စဈကောငျစီဟာ ရနျသူသဖှယျ ပွုမူဆကျဆံနတေယျလို့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ လူ့အခှင့ျအရေး အထူးကိုယျစားလှယျ Tom Andrews က ပွောလိုကျပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျး အုပျခြုပျမှု အဆုံးသတျပွီး ဒီမိုကရစေီ လမျးကွောငျးပေါျ ပွနျရောကျဖို့ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝနျးက ဒီထကျပို ဖိအားပေးဖို့ လိုအပျနပွေီလို့လညျး စဈအာဏာသိမျးမှု ၁ နှဈပွည့ျ သုံးသပျခကြျအဖွဈ ဗှီအိုအေ ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ သတငျးထောကျ Margaret Besheer နဲ့ မေးမွနျးခနျးမှာ လူ့အခှင့ျအရေး အထူးကိုယျစားလှယျက တိုကျတှနျးလိုကျပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို ကိုဝငျးမငျးက ပွောပွထားပါတယျ။
ကုလ အထူးကိုယျစားလှယျ Tom Andrews က ပွငျးထနျတဲ့ သတျဖွတျ ဖမျးဆီး ဖိနှိပျမှု မြိုးစုံအောကျမှာ ဒီမိုကရစေီရေး မလြှော့တမျး ပွနျတှနျးလှနျ ရုနျးကနျနကွေတဲ့ မွနျမာပွညျသူတှကေို လှိုကျလှိုကျလှဲလှဲ လေးစားဂုဏျယူမိကွောငျး စပွောလိုကျပွီး အပွဈမဲ့ပွညျသူတှေ ဓားစာခံ ဖွဈနတေဲ့အကွောငျး အခုလို ကိုယျတှေ့နဲ့ ဝဖေနျလိုကျပါတယျ။
“ကနြောျ အမွဲ နရောပွောငျးပွီး ပုနျးနရေတဲ့သူတှနေဲ့ စကားပွောခဲ့ပါတယျ။ သူတို့ တနရောမှာ တရကျကြောျလေးတောငျ ဆကျနဖေို့ ခကျပါတယျ။ ဖမျးဖို့ အမိန့ျထုတျခံထားရသူတှကေို တပျဖှဲ့ဝငျတှေ ရှာမတှေ့ရငျ သူတို့မိဘတှေ၊ ကလေးတှေ၊ မောငျနှမတှေ၊ ဒီမှာ ၄ နှဈအထိငယျတဲ့ ကလေးတှကေိုပါ ပွနျပေးဆှဲသှားပါတယျ။ သူတို့ရဲ့ကလေးတှေ အဖမျးခံထားရတဲ့ မိသားစုဝငျတှနေဲ့လညျး စကားပွောခဲ့ရပါတယျ။ ဒီကလေးတှေ အဖမျးခံရတာက သူတို့ကိုယျတိုငျ လုပျတာကွောင့ျ တခုမှမဟုတျဘဲ ဖမျးမိန့ျ ဝရမျးထုတျခံထားရသူတှနေဲ့ အမြိုးတောျနလေို့သာ ဖွဈပါတယျ။”
ဒါ့အပွငျ စဈကောငျစီဟာ ကိုယ့ျပွညျသူတခုလုံးကိုပါ ရနျသူ ပွနျလုပျနပွေီလို့လညျး Andrews က ပွတျပွတျသားသား ဝဖေနျလိုကျပါတယျ။
“အတိုကျအခံတှကေို ကူညီပေးနတေယျလို့ သံသယရှိခံလိုကျတာနဲ့ ရပျကှကျ ကြေးရှာ အသိုငျးအဝိုငျးတခုလုံး စဈရဟတျယာဉျတှေ၊ လကျနကျကွီးတှနေဲ့ပဈတာ ခံရပါတော့တယျ။ ဒါက လကျတှေ့မှာ ပွညျသူတှကေို စဈကွညောလိုကျသလိုပါပဲ။ မွနျမာနိုငျငံက ဒီလို ရှာတှမှောနတေဲ့သူ အားလုံးကို ရနျသူလို့ စဈတပျက သတျမှတျလိုကျတာပါ။ အဲ့ဒီတော့ သူတို့လုပျနပေုံက သူတို့မှာ ပွညျသူတှကေို တိုကျခိုကျသတျဖွတျဖို့ လိုငျစငျရထားသလိုပါပဲ။”
ဒီနရောမှာ စဈကောငျစီ ခေါငျးဆောငျဟာလညျး အာဆီယံ အပါအဝငျ နိုငျငံတကာဘကျက ကွိုးပမျးမှုတှကေို ဗွောငျလိမျနတေယျလို့ Andrews က စှပျစှဲလိုကျပါတယျ။
“ဧပွီလကလုပျခဲ့တဲ့ ၂၄ ကွိမျမွောကျ အာဆီယံ ထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲမှာ ဒီ ဘုံသဘောတူညီခကြျ ခမြှတျခဲ့တာကို ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျကတော့ ဝါဒဖွန့ျ ဝိုငျးကွံစညျတာလို့ မွငျထားပုံရပါတယျ။ တကယျက သူလညျး ဒီ ထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲမှာ ပါပွီးတော့ ကိုယျတိုငျ သဘောတူခဲ့တာပါ။ ဒီ ဘုံသဘောတူခကြျထဲက တခုကတော့ အကွမျးဖကျမှုတှကေို စရပျဖို့ပါ။ ဒါပမေယ့ျ သူ မွနျမာပွညျထဲ ပွနျရောကျတဲ့အခါကတြော့ ဒါက ဘုံသဘောတူထားခကြျ မဟုတျဘူးလို့ ထလုပျပွနျရော။ ဒီအခကြျတှကေ အကွံပေးခကြျတှသောပါလို့ သူ ပွောငျးပွောတယျလေ။”
အဲဒီတော့ ဒါကို နိုငျငံတကာဘကျက ဘယျလိုကြောျလှှားသင့ျပါလဲလို့ မေးရာမှာ Andrews က အခုလို ဆကျပွောပါတယျ။
“ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျကို ယုံလို့မရပါဘူး။ မွနျမာ့ အကပြျအတညျးကနေ အဖွေ ဒါမှမဟုတျ ထှကျပေါကျရဖို့ အခုလို အာဆီယံဘကျကနေ ကွိုးပမျးမှုတှကေို သူ့ဘကျက အဆိုးမွငျသဘောနဲ့ လှည့ျကစားသှားပါလိမ့ျမယျ။ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီခကြျ ၅ ခကြျကို ကစားပွီးပွီလေ။ အဲ့ဒီတော့ တကယျအရေးကွီးတာက အခု ဘုံသဘောတူညီခကြျ ၅ ခကြျ အပါအဝငျ လုပျရပျတိုငျးမှာ တိုးတကျမှု ရလာဖို့ဆိုရငျ လုံလောကျတဲ့ဖိအားမြိုး နိုငျငံတကာဘကျက ပေးရပါလိမ့ျမယျ။ ဒါမှသာ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျရော စဈအုပျစုကပါ သူတို့ အခုလုပျနပေုံနဲ့ ဆကျသှားလို့ မရတော့ဘူး၊ ရှေ့ဆကျ ကဆြုံးတော့မယျဆိုတာ သိမွငျလာမှာပါ။”
ဒီနရောမှာ ဘယျလိုမြိုး ဖိအားအတိအကကြို ဆိုလိုပါသလဲလို့ မေးရာမှာ Andrews က အခုလိုဖွပေါတယျ။
“ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျဘကျကတော့ နောကျတနေ့နေ့မှာ ငါမှားသှားပွီလို့ နားလညျလာပွီး တိုကျခိုကျ သတျဖွတျနတောတှေ ရပျပေးမှာတော့ မဟုတျပါဘူး။ ပွညျတှငျးရော ပွညျပကပါ ဖိအားတှေ လုံလုံလောကျလောကျ ပွငျးထနျလာမှသာ ဖွဈမှာပါ။ ပွညျတှငျးမှာက ဒီလို ဖိအားတှေ လုံလုံလောကျလောကျ ဆကျတှေ့နရေပါပွီ။ ဒါပမေယ့ျ အခုက ပွညျပကနလေညျး ထပျပေးဖို့ လိုနပေါသေးတယျ။ အခုလို ဖိအားတှေ ပေါငျးစုံ ပွငျးထနျလာမှသာ အခု ကနြောျတို့ မကြျမွငျတှေ့နရေတဲ့ ဆိုးဝါးလှနျးတဲ့ ဖွဈရပျတှကေို ပွောငျးလဲပဈနိုငျမယ့ျ မြှောျလင့ျခကြျတှေ ထှကျပေါျလာမှာပါ။”
Andrews ကပဲ စဈကောငျစီ အဓိက ကနြျနတောဖွဈတဲ့ ငှနေဲ့ လကျနကျကို ဖွတျတောကျပဈဖို့ လုံခွုံရေးကောငျစီ တခုလုံးကဖွဈဖွဈ ဒါမှမဟုတျ အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံ တခုစီက သူ့နညျးသူ့ဟနျနဲ့ဖွဈဖွဈ ဝိုငျးကွိုးပမျး လုပျပေးကွဖို့ လိုတယျ၊ အခုလို ပွောရတဲ့ အကွောငျးရငျးကိုလညျး Andrews က ဆကျရှငျးပွပါတယျ။
“ဒီမှာ မတူတာက စဈအုပျစုမှာ လကျနကျတှပေဲ ရှိတော့တာပါ။ ဒါပဲကနြျတော့တာပါ။ အတိုကျအခံ လှုပျရှားမှုဘကျမှာက ပွညျသူတှအေားလုံး ရှိနပေါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဒီ ပွညျသူအားလုံး ဝိုငျးပါပွီး နညျးမြိုးစုံနဲ့ တခြိနျလုံး တောကျလြှောကျ ကွိုးပမျးလာနတောကွောင့ျ ဖွဈပေါျလာတဲ့ အခု ကွီမားကယြျပွန့ျတဲ့အား အထိရောကျဆုံး ဖွဈလာဖို့က ပွညျပကနလေညျး နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးတှကေ ယုံကွညျမှုအပွည့ျနဲ့ တစိုကျမတျမတျ လုပျပေးနိုငျသမြှ အစှမျးကုနျ ဖိအားပေးနိုငျရငျတော့ နောကျဆုံး အောငျမွငျတဲ့အဆင့ျကို ရောကျလာမှာပါ။”
ဒါ့အပွငျ စဈဘေးရှောငျပွညျသူတှေ အမြားအပွား ခံစားနရေတဲ့ စားနပျရိက်ခာနဲ့ ဆေးဝါး ပွတျလပျမှုတှအေတှကျလညျး နိုငျငံတကာဘကျက အစှမျးကုနျ ဖွည့ျဆညျးပေးဖို့ Andrews က တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။
