ဆူဒန်ပဋိပက္ခ အဆုံးသတ်ရေး ကုလဦးဆောင်ဆွေးနွေး
{{Zawgyi/Unicode}}
ဆူဒန်နိုင်ငံမှာ ရှေ့မတိုးနိုင်ဖြစ်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျပ်အတည်းတွေ ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ကျိုးပမ်းမှုနဲ့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ စတင်ဆွေးနွေးပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ကြားဝင်ဆောင်ရွက်မှုနဲ့ ဆူဒန်၊ အာဖရိကသမဂ္ဂနဲ့ အရှေ့အာဖရိကအရှေ့ပိုင်းနိုင်ငံ ၈ ခုကြား ခုလို ဆွေးနွေးနေကြတာပါ။
“ သုံးဦးသုံးဖလှယ်ပါဝင်တဲ့ ဒီဆွေးနွေးပွဲမှာ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ ဝန်းကျင်မျိုးဖြစ်အောင်ဖန်တီးဖို့ ကျနော်တို့ တကြိမ်ထက်မက တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ တိုးတက်မှုတွေလည်းတွေ့ရပါတယ်။ အရေးပေါ်အခြေအေနေတွေကို အာဏာပိုင်တွေရုပ်သိမ်းပေးတာ၊ ဖမ်းဆီးထားသူအတော်များများလွှတ်ပေးတာလည်းတွေ့ရပါတယ်။” လို့ ဆူဒန်ဆိုင်ရာ ကုလအထူးကိုယ်စားလှယ် Volker Perthes က ပြောသွားတာပါ။
"စစ်ဗိုလ်မှူးတွေ၊ နိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေအပါအဝင် ဆန္ဒပြအုပ်စုတွေပါ ဒီစကားဝိုင်းမှာ ပါဝင်လာအောင် ရည်ရွယ်ကျင်းပတာဖြစ်ပါတယ်။ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်တာကြောင့် ဆူဒန်နိုင်ငံရဲ့ အသွင်ကူးပြောင်းစ နုနယ်တဲ့ဒီမိုကရေစီစနစ်လည်း ပျက်ပြားခဲ့ရသလို အရှေ့အာဖရိကနိုင်ငံတွေလည်း မတည်မငြိမ်ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်အောက်တိုဘာလ ဆူဒန်နိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြသူတွေအပေါ် ရဲတပ်ဖွဲ့က အကြမ်းဖက်နှိမ်နှင်းခဲ့တာကို ဒီမိုကရေစီရေး လိုလားတဲ့အဓိက အတိုက်အခံတွေက ဆန့်ကျင်နေဆဲပါ။
အစ္စလမ္မစ်တို့ကျောထောက်နောက်ခံပေးထားတဲ့ သဘောထားတင်းမာသူ သမ္မတ Omar al-Bashir ရဲ့ အနှစ် ၃၀ နီးပါး တင်းကြပ်တဲ့အုပ်ချုပ်မှုအောက် နိုင်ငံတကာနဲ့ ကင်းကွာလာခဲ့ပြီးမှ ဒီမိုကရေစီရေးဖက် ဆူဒန်နိုင်ငံ ပြောင်းလဲလာတာဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၁၉ ဧပြီလမှာ ပြည်သူလူထုက အကြီးအကျယ်ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခဲ့ကြတာကြောင့် သမ္မတ al-Bashir နုတ်ထွက်ခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။
မြို့တော် Khartoun မှာ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ကစတင်ကျင်းပတဲ့ ဆွေးနွေးပွဲကို စစ်ဖက်နဲ့ ဒီမိုကရေစီရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေလည်း တက်ရောက်ကြပါတယ်။
ခုဆွေးနွေးပွဲမှာ အရပ်သားဝန်ကြီးချုပ်ခန့်အပ်ရေး၊ အခြေခံ ဥပဒေမူကြမ်းရေးဆွဲဖို့ အစီအစဉ်ချမှတ်ရေးနဲ့ အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလအပြီး ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ကိစ္စရပ်တွေကိုပါဆွေးနွေးမယ်လို့ ဆူဒန်ဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂကိုယ်စားလှယ် Volker Perthes ကပြောပါတယ်။
.....................................................
ဆူဒနျပဋိပက်ခ အဆုံးသတျရေး ကုလဦးဆောငျဆှေးနှေး
{{Zawgyi/Unicode}}
ဆူဒနျနိုငျငံမှာ ရှေ့မတိုးနိုငျဖွဈနတေဲ့ နိုငျငံရေးအကပြျအတညျးတှေ ဖွရှေငျးနိုငျဖို့ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ကြိုးပမျးမှုနဲ့ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့မှာ စတငျဆှေးနှေးပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ကွားဝငျဆောငျရှကျမှုနဲ့ ဆူဒနျ၊ အာဖရိကသမဂ်ဂနဲ့ အရှေ့အာဖရိကအရှေ့ပိုငျးနိုငျငံ ၈ ခုကွား ခုလို ဆှေးနှေးနကွေတာပါ။
“ သုံးဦးသုံးဖလှယျပါဝငျတဲ့ ဒီဆှေးနှေးပှဲမှာ အပွုသဘောဆောငျတဲ့ ဝနျးကငြျမြိုးဖွဈအောငျဖနျတီးဖို့ ကနြောျတို့ တကွိမျထကျမက တိုကျတှနျးခဲ့ပါတယျ။ တိုးတကျမှုတှလေညျးတှေ့ရပါတယျ။ အရေးပေါျအခွအေနေတှေကေို အာဏာပိုငျတှရေုပျသိမျးပေးတာ၊ ဖမျးဆီးထားသူအတောျမြားမြားလှှတျပေးတာလညျးတှေ့ရပါတယျ။” လို့ ဆူဒနျဆိုငျရာ ကုလအထူးကိုယျစားလှယျ Volker Perthes က ပွောသှားတာပါ။
"စဈဗိုလျမှူးတှေ၊ နိုငျငံရေးအငျအားစုတှအေပါအဝငျ ဆန်ဒပွအုပျစုတှပေါ ဒီစကားဝိုငျးမှာ ပါဝငျလာအောငျ ရညျရှယျကငြျးပတာဖွဈပါတယျ။ စဈတပျက အာဏာသိမျးလိုကျတာကွောင့ျ ဆူဒနျနိုငျငံရဲ့ အသှငျကူးပွောငျးစ နုနယျတဲ့ဒီမိုကရစေီစနဈလညျး ပကြျပွားခဲ့ရသလို အရှေ့အာဖရိကနိုငျငံတှလေညျး မတညျမငွိမျဖွဈခဲ့ရပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့နှဈအောကျတိုဘာလ ဆူဒနျနိုငျငံစဈအာဏာသိမျးမှုကို ဆန့ျကငြျဆန်ဒပွသူတှအေပေါျ ရဲတပျဖှဲ့က အကွမျးဖကျနှိမျနှငျးခဲ့တာကို ဒီမိုကရစေီရေး လိုလားတဲ့အဓိက အတိုကျအခံတှကေ ဆန့ျကငြျနဆေဲပါ။
အစ်စလမ်မဈတို့ကြောထောကျနောကျခံပေးထားတဲ့ သဘောထားတငျးမာသူ သမ်မတ Omar al-Bashir ရဲ့ အနှဈ ၃၀ နီးပါး တငျးကွပျတဲ့အုပျခြုပျမှုအောကျ နိုငျငံတကာနဲ့ ကငျးကှာလာခဲ့ပွီးမှ ဒီမိုကရစေီရေးဖကျ ဆူဒနျနိုငျငံ ပွောငျးလဲလာတာဖွဈပါတယျ။
၂၀၁၉ ဧပွီလမှာ ပွညျသူလူထုက အကွီးအကယြျဆန့ျကငြျဆန်ဒပွခဲ့ကွတာကွောင့ျ သမ်မတ al-Bashir နုတျထှကျခဲ့ရတာဖွဈပါတယျ။
မွို့တောျ Khartoun မှာ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့ကစတငျကငြျးပတဲ့ ဆှေးနှေးပှဲကို စဈဖကျနဲ့ ဒီမိုကရစေီရေးတကျကွှလှုပျရှားသူတှလေညျး တကျရောကျကွပါတယျ။
ခုဆှေးနှေးပှဲမှာ အရပျသားဝနျကွီးခြုပျခန့ျအပျရေး၊ အခွခေံ ဥပဒမေူကွမျးရေးဆှဲဖို့ အစီအစဉျခမြှတျရေးနဲ့ အသှငျကူးပွောငျးရေးကာလအပွီး ရှေးကောကျပှဲကငြျးပဖို့ကိစ်စရပျတှကေိုပါဆှေးနှေးမယျလို့ ဆူဒနျဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂကိုယျစားလှယျ Volker Perthes ကပွောပါတယျ။
