[Zawgyi/Unicode]
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရှေ့လထဲ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ဒီကနေ့ စင်္ကာပူနိုင်ငံမှာ ကြိုတင်မဲပေးရာမှာ ချောချောမောမောဖြစ်တာ တွေ့ရပေမဲ့ ပြည်ပရောက် မြန်မာအများစုရှိရာ ထိုင်းနိုင်ငံမှာတော့ အခက်အခဲ ကြုံရမယ့် အလားအလာရှိနေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုမိုးဇော်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
ဒီလ ၁၈ ရက်နေ့အထိ ကြိုတင်မဲပေးခွင့်ပြုထားတဲ့ စင်္ကာပူနိုင်ငံမှာ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ စတင်မဲပေးနေကြတာပါ။ မဲပေးခွင့်ရမယ့်သူ စာရင်းကိုတော့ မြန်မာသံရုံးက အွန်လိုင်းကနေ ထုတ်ပြန်ပေးပြီး မနက် ၉ နာရီကနေ ညနေ ၅ နာရီအတွင်း အလှည့်ကျ မဲပေးနိုင်ကြပါတယ်။ ပထမဆုံး ကြိုတင်မဲပေးခွင့်ရတဲ့ ဒီနေ့မှာပဲ ကိုယ်တိုင်မဲသွားပေးခဲ့တဲ့ မမေကျော်စိုးညွှန့်ကတော့ သူ့အတွေ့အကြုံကို VOA ကို အခုလို ပြောပါတယ်။
“မဲပေးရတာတော့ အဆင်ပြေပါတယ်။ ဝင်သွားတာနဲ့ ကျမတို့ မဲဆန္ဒနယ်က ဘယ်မှာ ရှိလဲ။ ရန်ကုန်တိုင်းဆို ကောင်တာက ၃- ၄ခု ခွဲထားတယ်။ ရန်ကုန်တိုင်းကောင်တာမှာ ကျမရဲ့ မဲလက်မှတ်ကို တောင်းယူပြီး ရပါတယ်။ တောင်းယူတဲ့အခါမှာလည်း သူတို့ ရွေးကော်က ထုတ်ပေးလိုက်တဲ့ ကျမနာမည်နဲ့ပေါ့နော်၊ မဲဆန္ဒရှင်အမည်စာရင်းဘေးမှာ ကျမကိုယ်တိုင် လက်မှတ်ထိုးရပါတယ်။ ကျမရဲ့ မဲလက်မှတ်ကို ထုတ်လိုက်ပါပြီဆို လက်မှတ်ထိုးပြီးတော့မှ အခန်းထဲကို ဝင်သွားပြီး ကိုယ်ကြိုက်တဲ့ပါတီကို ကိုယ်ဟာကိုယ် အမှန်ခြစ် မဲလေး ပေးရတာပေါ့။ ဒီနေ့အတွက် Q နံပတ်ယူထားတာက ၈၀၀ ပဲ ယူထားပါတယ်။”
ပထမဦးဆုံးနေ့မှာ မဲပေးဖို့ စာရင်းယူထားသူ ၈၀၀လောက်ရှိပေမဲ့ ဒီကနေ့ မဲလာပေးသူဟာ ၂၀၀လောက်ရှိကြောင်း ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ အိမ်နီးချင်းဖြစ်တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာတော့ ဒီလ ၃ ရက်နေ့မှာ ကြိုတင်မဲပေးတာတွေကို စတင်မှာဖြစ်ပြီး ဘန်ကောက်မြို့က မြန်မာသံရုံးနဲ့ ချင်းမိုင်မြို့က ကောင်စစ်ဝန်ရုံး ၂နေရာမှာ မဲပေးကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေအနေနဲ့ မြန်မာအများစုနေထိုင်ရာအရပ်တွေမှာ မဲရုံဖွင့်ပေးဖို့ မြန်မာသံရုံးကို ထိုင်းအစိုးရနဲ့ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပေမဲ့ COVID 19 ကပ်ရောဂါကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံဘက်က ခွင့်ပြုတာမရှိခဲ့ပါဘူး။
ဒီလို ခွင့်မပြုတဲ့အတွက် မဲဆန္ဒရှင်အတော်တော်များများဟာ မဲပေးဖို့အတွက် အခက်အခဲရှိနိုင်ကြောင်းကို ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအခွင့်အရေးကွန်ရက် MWRN ရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးအောင်ကျော်က အခုလို ပြောပါတယ်။
“အခက်အခဲဆိုတာက ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ခရိုင် တိုင်းနဲ့ပြည်နယ် ၇၇ခု ရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီဘန်ကောက်လိုနေရာမျိုးမှာ လာပေးဖို့ဆိုတာ တခြားဒေသကလူတွေအတွက် အလှမ်းကွာဝေးတာက တစ်ပိုင်း၊ နောက်ပြီးတော့ မဲပေးရက်ကို ၃ ရက်နေ့ကနေ ၂၈ ရက်နေ့ထိ နေ့စဉ်ပေးလို့ ရတယ်ဆိုပေမဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အလုပ်ပိတ်ရက်က သူရက်နဲ့ သူသတ်မှတ်ထားတဲ့အတွက်ကြောင့် ပိတ်ရက်မဟုတ်ရင် သွားရေးလာရေးအတွက် စက်ရုံနဲ့ ပြောဆိုရမယ့် အခက်အခဲက တစ်ပိုင်း၊ နောက်တစ်ခါ တချို့ခရီးသွားတဲ့ အတွေ့အကြုံမရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်များအတွက်ကျတော့လည်း ဘာသာစကားအခက်အခဲအရ သော်လည်းကောင်း၊ နောက်ကုန်ကျမှုတွေအတွက်သော်လည်းကောင်း၊သွားဖို့ လာဖို့ အခက်အခဲရှိတဲ့အပိုင်းတွေလည်း ပေါ်လာနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် စိန်ခေါ်မှုတွေတော့ အများကြီးရှိမှာပါခင်ဗျ။”
အထူးသဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်းဒေသမှာ ရောက်ရှိနေသူတွေအတွက်ဆိုရင် ပိုမိုခက်ခဲနိုင်ကြောင်း ပြောပါတယ်။
နှစ်ဘက်အစိုးရက ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ တရားဝင်စာရင်းအရဆိုရင် ထိုင်းနိုင်ငံမှာ မြန်မာနိုင်ငံသား ၂,၀၀၀,၀၀၀ ကျော်လောက် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေပြီး လောလောဆယ်မှာတော့ မဲပေးဖို့ လျှောက်ထားသူ ၃၀,၀၀၀ ကျော်သာရှိတာပါ။
ဒီလို ထိုင်းနိုင်ငံရောက် မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ မဲပေးပိုင်ခွင့် ဆုံးရှုံးနေရတဲ့ အခြေအနေအပေါ်မှာတော့ လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲကို စောင့်ကြည့်လေ့လာမယ့် Pace Myanmar အဖွဲ့ရဲ့ ဒါရိုက်တာ စိုင်းရဲကျော်စွာမြင့်က အခုလို သုံးသပ်ပါတယ်။
“ကျနော်တို့ အခုလက်ရှိ ရှိနေတဲ့ မဲပေးတဲ့ စနစ်ကို ပြင်ဖို့လိုတယ်။ လောလောဆည်ကတော့ တအားနောက်ကျသွားပြီ။ ရွေးကောက်ပွဲတောင် ရောက်လာမယ်ဆိုတော့ အခုကတော့ မပြင်နိုင်တော့ဘူး။ နောင်ရွေးကောက်ပွဲတွေ၊ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲတွေ၊ ဒီ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲပြီးတာနဲ့ ကျနော်တို့ နိုင်ငံတကာမှာ ရောက်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ အလွယ်တကူ မဲပေးခွင့်ရအောင် အဲဒါတော့ အားလုံး လုပ်ရမှာပေါ့။ သဘောကတော့ ထိုင်းကတော့ အထင်ရှားဆုံးဥပမာပေါ့ဗျာ။ တခြားနိုင်ငံတွေမှာလည်း ထိုနည်းလည်းကောင်းပါပဲ။ သံရုံးမရှိတဲ့နေရာမှာ မဲပေးလို့ မရဘူးဖြစ်နေတာကိုး။ ဒါကတော့ ကျနော်တို့ ပြင်ရမယ်လို့ပဲ အကြမ်းဖျဉ်းပြောချင်ပါတယ်ခင်ဗျ။ ”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲကို နိုဝင်ဘာလ ၈ရက်နေ့မှာ စတင်ဖို့ သတ်မှတ်ထားပေမဲ့ လက်ရှိ ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုမြင့်မားနေတဲ့အခြေအနေကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲရွှေ့ဆိုင်းဖို့ တောင်းဆိုတာတွေ ရှိနေပါတယ်။ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကတော့ သဘာဝဘေးနဲ့ နယ်မြေတည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု အခြေအနေအရ ရွေးကောက်ပွဲရွှေ့ဆိုင်းဖို့လိုရင် အောက်တိုဘာလအတွင်း ထုတ်ပြန်သွားမယ်လို့ ကြေညာထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ပွညျပကွိုတငျမဲ စငျ်ကာပူမှာအဆငျပွေ၊ ထိုငျးမှာ အခကျကွုံ
မွနျမာနိုငျငံမှာ ရှေ့လထဲ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ဒီကနေ့ စငျ်ကာပူနိုငျငံမှာ ကွိုတငျမဲပေးရာမှာ ခြောခြောမောမောဖွဈတာ တှေ့ရပမေဲ့ ပွညျပရောကျ မွနျမာအမြားစုရှိရာ ထိုငျးနိုငျငံမှာတော့ အခကျအခဲ ကွုံရမယ့ျ အလားအလာရှိနတေဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုမိုးဇောျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
ဒီလ ၁၈ ရကျနေ့အထိ ကွိုတငျမဲပေးခှင့ျပွုထားတဲ့ စငျ်ကာပူနိုငျငံမှာ မွနျမာနိုငျငံသားတှေ စတငျမဲပေးနကွေတာပါ။ မဲပေးခှင့ျရမယ့ျသူ စာရငျးကိုတော့ မွနျမာသံရုံးက အှနျလိုငျးကနေ ထုတျပွနျပေးပွီး မနကျ ၉ နာရီကနေ ညနေ ၅ နာရီအတှငျး အလှည့ျကြ မဲပေးနိုငျကွပါတယျ။ ပထမဆုံး ကွိုတငျမဲပေးခှင့ျရတဲ့ ဒီနေ့မှာပဲ ကိုယျတိုငျမဲသှားပေးခဲ့တဲ့ မမကြေောျစိုးညှှန့ျကတော့ သူ့အတှေ့အကွုံကို VOA ကို အခုလို ပွောပါတယျ။
“မဲပေးရတာတော့ အဆငျပွပေါတယျ။ ဝငျသှားတာနဲ့ ကမြတို့ မဲဆန်ဒနယျက ဘယျမှာ ရှိလဲ။ ရနျကုနျတိုငျးဆို ကောငျတာက ၃- ၄ခု ခှဲထားတယျ။ ရနျကုနျတိုငျးကောငျတာမှာ ကမြရဲ့ မဲလကျမှတျကို တောငျးယူပွီး ရပါတယျ။ တောငျးယူတဲ့အခါမှာလညျး သူတို့ ရှေးကောျက ထုတျပေးလိုကျတဲ့ ကမြနာမညျနဲ့ပေါ့နောျ၊ မဲဆန်ဒရှငျအမညျစာရငျးဘေးမှာ ကမြကိုယျတိုငျ လကျမှတျထိုးရပါတယျ။ ကမြရဲ့ မဲလကျမှတျကို ထုတျလိုကျပါပွီဆို လကျမှတျထိုးပွီးတော့မှ အခနျးထဲကို ဝငျသှားပွီး ကိုယျကွိုကျတဲ့ပါတီကို ကိုယျဟာကိုယျ အမှနျခွဈ မဲလေး ပေးရတာပေါ့။ ဒီနေ့အတှကျ Q နံပတျယူထားတာက ၈၀၀ ပဲ ယူထားပါတယျ။ ”
ပထမဦးဆုံးနေ့မှာ မဲပေးဖို့ စာရငျးယူထားသူ ၈၀၀လောကျရှိပမေဲ့ ဒီကနေ့ မဲလာပေးသူဟာ ၂၀၀လောကျရှိကွောငျး ခန့ျမှနျးထားကွပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံနဲ့ အိမျနီးခငြျးဖွဈတဲ့ ထိုငျးနိုငျငံမှာတော့ ဒီလ ၃ ရကျနေ့မှာ ကွိုတငျမဲပေးတာတှကေို စတငျမှာဖွဈပွီး ဘနျကောကျမွို့က မွနျမာသံရုံးနဲ့ ခငြျးမိုငျမွို့က ကောငျစဈဝနျရုံး ၂နရောမှာ မဲပေးကွရမှာဖွဈပါတယျ။
မွနျမာရှှေ့ပွောငျးအလုပျသမား အခှင့ျအရေး လှုပျရှားသူတှအေနနေဲ့ မွနျမာအမြားစုနထေိုငျရာအရပျတှမှော မဲရုံဖှင့ျပေးဖို့ မွနျမာသံရုံးကို ထိုငျးအစိုးရနဲ့ ညှိနှိုငျးဆောငျရှကျပေးဖို့ တောငျးဆိုခဲ့ပမေဲ့ COVID 19 ကပျရောဂါကွောင့ျ ထိုငျးနိုငျငံဘကျက ခှင့ျပွုတာမရှိခဲ့ပါဘူး။
ဒီလို ခှင့ျမပွုတဲ့အတှကျ မဲဆန်ဒရှငျအတောျတောျမြားမြားဟာ မဲပေးဖို့အတှကျ အခကျအခဲရှိနိုငျကွောငျးကို ရှှေ့ပွောငျးအလုပျသမားအခှင့ျအရေးကှနျရကျ MWRN ရဲ့ ဥက်ကဋ်ဌ ဦးအောငျကြောျက အခုလို ပွောပါတယျ။
“အခကျအခဲဆိုတာက ထိုငျးနိုငျငံမှာ ခရိုငျ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျ ၇၇ခု ရှိတဲ့အတှကျကွောင့ျ ဒီဘနျကောကျလိုနရောမြိုးမှာ လာပေးဖို့ဆိုတာ တခွားဒသေကလူတှအေတှကျ အလှမျးကှာဝေးတာက တဈပိုငျး၊ နောကျပွီးတော့ မဲပေးရကျကို ၃ ရကျနေ့ကနေ ၂၈ ရကျနေ့ထိ နေ့စဉျပေးလို့ ရတယျဆိုပမေဲ့ ထိုငျးနိုငျငံမှာ အလုပျပိတျရကျက သူရကျနဲ့ သူသတျမှတျထားတဲ့အတှကျကွောင့ျ ပိတျရကျမဟုတျရငျ သှားရေးလာရေးအတှကျ စကျရုံနဲ့ ပွောဆိုရမယ့ျ အခကျအခဲက တဈပိုငျး၊ နောကျတဈခါ တခြို့ခရီးသှားတဲ့ အတှေ့အကွုံမရှိတဲ့ ပုဂ်ဂိုလျမြားအတှကျကတြော့လညျး ဘာသာစကားအခကျအခဲအရ သောျလညျးကောငျး၊ နောကျကုနျကမြှုတှအေတှကျသောျလညျးကောငျး၊သှားဖို့ လာဖို့ အခကျအခဲရှိတဲ့အပိုငျးတှလေညျး ပေါျလာနိုငျတဲ့အတှကျကွောင့ျ စိနျခေါျမှုတှတေော့ အမြားကွီးရှိမှာပါခငျဗြ။ ”
အထူးသဖွင့ျ ထိုငျးနိုငျငံတောငျပိုငျးဒသေမှာ ရောကျရှိနသေူတှအေတှကျဆိုရငျ ပိုမိုခကျခဲနိုငျကွောငျး ပွောပါတယျ။
နှဈဘကျအစိုးရက ထုတျပွနျထားတဲ့ တရားဝငျစာရငျးအရဆိုရငျ ထိုငျးနိုငျငံမှာ မွနျမာနိုငျငံသား ၂,၀၀၀,၀၀၀ ကြောျလောကျ အလုပျလုပျကိုငျနပွေီး လောလောဆယျမှာတော့ မဲပေးဖို့ လြှောကျထားသူ ၃၀,၀၀၀ ကြောျသာရှိတာပါ။
ဒီလို ထိုငျးနိုငျငံရောကျ မွနျမာနိုငျငံသားတှေ မဲပေးပိုငျခှင့ျ ဆုံးရှုံးနရေတဲ့ အခွအေနအေပေါျမှာတော့ လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲကို စောင့ျကွည့ျလေ့လာမယ့ျ Pace Myanmar အဖှဲ့ရဲ့ ဒါရိုကျတာ စိုငျးရဲကြောျစှာမွင့ျက အခုလို သုံးသပျပါတယျ။
“ကနြောျတို့ အခုလကျရှိ ရှိနတေဲ့ မဲပေးတဲ့ စနဈကို ပွငျဖို့လိုတယျ။ လောလောဆညျကတော့ တအားနောကျကသြှားပွီ။ ရှေးကောကျပှဲတောငျ ရောကျလာမယျဆိုတော့ အခုကတော့ မပွငျနိုငျတော့ဘူး။ နောငျရှေးကောကျပှဲတှေ၊ ကွားဖွတျရှေးကောကျပှဲတှေ၊ ဒီ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲပွီးတာနဲ့ ကနြောျတို့ နိုငျငံတကာမှာ ရောကျနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံသားတှေ အလှယျတကူ မဲပေးခှင့ျရအောငျ အဲဒါတော့ အားလုံး လုပျရမှာပေါ့။ သဘောကတော့ ထိုငျးကတော့ အထငျရှားဆုံးဥပမာပေါ့ဗြာ။ တခွားနိုငျငံတှမှောလညျး ထိုနညျးလညျးကောငျးပါပဲ။ သံရုံးမရှိတဲ့နရောမှာ မဲပေးလို့ မရဘူးဖွဈနတောကိုး။ ဒါကတော့ ကနြောျတို့ ပွငျရမယျလို့ပဲ အကွမျးဖဉြျးပွောခငြျပါတယျခငျဗြ။ ”
မွနျမာနိုငျငံမှာ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲကို နိုဝငျဘာလ ၈ရကျနေ့မှာ စတငျဖို့ သတျမှတျထားပမေဲ့ လကျရှိ ကပျရောဂါ ကူးစကျမှုမွင့ျမားနတေဲ့အခွအေနကွေောင့ျ ရှေးကောကျပှဲရှှေ့ဆိုငျးဖို့ တောငျးဆိုတာတှေ ရှိနပေါတယျ။ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျကတော့ သဘာဝဘေးနဲ့ နယျမွတေညျငွိမျအေးခမြျးမှု အခွအေနအေရ ရှေးကောကျပှဲရှှေ့ဆိုငျးဖို့လိုရငျ အောကျတိုဘာလအတှငျး ထုတျပွနျသှားမယျလို့ ကွညောထားပါတယျ။
