စစ်ကောင်စီဥက္ကဌဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကိုယ်တိုင် ရခိုင်ပြည်နယ်ကို သွားတာဟာ ရခိုင်ပြည်နယ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနဲ့ စီပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ တိုးလက်လာဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရက ပြောပါတယ်။ သူလာရောက်တဲ့အတွက် ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကို သဘောပေါက်သွားနိုင်တယ်လို့ ဒေသခံ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေက မျှော်လင့်နေပါတယ်။ စစ်ကောင်စီအကြီးအကဲရဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်ခရီးစဉ်အကြောင်း သတင်းပေးပို့ချက်ကို ကိုစံကျော် ဆက်ပြောပြပါမယ်။
စစ်ကောင်စီနဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့ကြား နှုတ်အားဖြင့် အပစ်ရပ်ထားတာ ၃ လကြာပြီးတဲ့နောက် စစ်ကောင်စီဥက္ကဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ကိုယ်တိုင် ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့ကို သွားရောက်ပြီးတော့ ရခိုင်ပြည်နယ် ကဏ္ဍပေါင်းစုံက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ တနင်္လာနေ့က တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာတနိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု နောက်အကျဆုံးဖြစ်တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်တိုးတက်ရေးအတွက် သွားရောက်တဲ့ခရီးစဉ်ဖြစ်တယ်လို့ စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ အသေးစားနဲ့ အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့တာကို ခုလို ပြောပြပါတယ်။
“ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့မှာ SME လုပ်ငန်းရှင်တွေ တခြားရေလုပ်ငန်းရှင်တွေ အားလုံးနဲ့တွေ့ပြီးတော့ စီးပွားရေးနဲ့ ပတ်သတ်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေ ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ပတ်သတ်တဲ့ အခက်အခဲတွေ ဒါတွေကို နားထောင်ပါတယ်၊ လက်တွေ့ဖြေရှင်းပေးခဲ့တာ တွေရှိပါတယ်၊ ဒါတွေဟာ တိုင်းဒေသကြီးပြည်နယ်အားလုံးမှာ ကျနော်တို့ ဆောင်ရွက်နေတာဖြစ်ပါတယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေ၊ စိုက်ပျိုးရေး မွေးမြူရေးစတဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ကို မြင့်တင်ဖို့အတွက်လည်း ဖြစ်တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အရင်းအနှီးရှိဖို့နဲ့ လျှပ်စစ်မီးရရှိဖို့က အဓိကဖြစ်နေတယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ဆီစက်လုပ်ငန်း ရှင်များနဲ့ ဆီကုန်သည် များအသင်း ဥက္ကဌ ဦးကျော်အေးမောင်က ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းကို ပြောပါတယ်။
“ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေရဲ့ အဓိက အခက်အခဲကတော့ အရင်းအနှီးပါပဲ၊ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လုပ်ငန်းလုပ်နေကြတဲ့ သူတွေက တခြားဒေသနဲ့ စာရင် အင်မတန်ကို အရင်းအနှီးနည်းပါးတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေလည်း ပြီးလို့ရှိရင် ဘာအခက်အခဲရှိလဲဆိုလို့ရှိရင် ပထမကတော့ မြေနေရာရရှိဖို့အတွက် အခက်အခဲရှိတယ်၊ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ လုပ်ငန်းတခု တည်ထောင်မယ်ဆိုရင် မြေနေရာက အဓိက ပြီးတော့ ဒုတိယက တခြား စက်ပစ္စည်း ဝယ်ယူ တာတွေ ကုန်းကြမ်းဝယ်ယူတာတွေ အဆောက်အအုံဆောက်တာတွေ မလုပ်ခင်၊ မြေမှာပဲ ရှိတဲ့ ပိုက်ဆံတွေ အကုန် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလိုက်ပြီဆိုရင် လုပ်ငန်းရှင်သန်ဖို့ ခက်ခဲသွားတယ်။ တတိယ ကတော့ လျှပ်စစ်မီးမှန်မှန်ရဖို့ အရေးကြီးပါတယ် ဒါမှလည်း ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေက စရိတ် နည်းနည်းနဲ့ ထုတ်လုပ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်၊ ဒါကြောင့် လျှပ်စစ်မီးပုံမှန်ရ နေဖို့အရေးကြီး တယ်။”
စစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင်ကိုယ်တိုင် ရခိုင်ပြည်နယ်ကိုလာရောက်ပြီး စီးပွားရေးအခြေအနေတွေကို မေးမြန်း၊ တင်ပြခွင့်ရတာကြောင့် ရခိုင်စီးပွား ရေးလုပ်ငန်းတွေ အတိုင်းအတာတခုအထိ တိုးတက်လာနိုင်တယ်လို့လည်း ရခိုင်ပြည်နယ် ဆီစက်လုပ်ငန်းရှင်များနဲ့ ဆီကုန်သည်များအသင်း ဥက္ကဌ ဦးကျော်အေးမောင်က မျှော်လင့်နေပါတယ်။
“ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွက် နိုင်ငံတော် အကြီးအကဲတယောက် ကိုယ်တိုင်လာကြည့်တယ် ဆိုတာတော့ အကောင်းဖက်ကိုတော့ မျှော်လင့်တာပေါ့၊ ဘယ်လိုပဲ ပြောပြော မလာတာနဲ့ စာလို့ရှိရင် လာကြည့်လိုက်တဲ့အတွက် ပကတိမြေပြင်မှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကို မြင်သွားမယ် နောက်တချက်က ဒီမှာရှိတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံခွင့်ရသွားတယ်။ဒီကလုပ်ငန်းရှင်တွေ အနေနဲ့လည်း ဒီမှာရှိတဲ့ အခက်အခဲတွေကို တင်ပြခွင့်ရတယ်၊ ဆိုတော့ အတိုင်းအတာတခုအရ ရခိုင်ပြည်နယ်က လုပ်ငန်းရှင်တွေ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ ငွေကြေးအခက်အခဲ၊ မြေနေရာအခက် အခဲ လျပ်စစ်အခက်အခဲ တခြားဒီ ရှူ့ထောင့်ပေါင်းစုံက တင်ပြလိုက်ကြတော့ လယ်ယာလုပ် ငန်းဆိုရင် ဓာမြေသြဇာဈေးကြီးမှု ရှားပါးမှု အဲတာတွေပေါ့နော်၊ ပြီးတော့ ကုန်သည်စက်မှု အသင်း တင်ပြတာဆိုရင် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးကောင်းမွန်ဖို့ တင်ပြလိုက်တာရှိတယ်။ ဆိုတော့ အဲလို တင်ပြလိုက်ကြတော့ ရာနှုန်းပြည့် မကောင်းသည့်တိုင်အောင် အတိုင်းအတာ တခုအထိတော့ ကောင်းလာမယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် စစ်ကောင်စီအကြီးအကဲ ရခိုင်ပြည်နယ်ကို လာရောက်တယ်လို့ ပြောပေမဲ့ တဖက်မှာလည်း ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲက တချို့နေရာတွေမှာ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးနဲ့ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုတွေကို စစ်ကောင်စီက ကန့်သတ်ထားဆဲဖြစ်ပါတယ်။ အစစ အရာရာ တိုးတက်မှုနောက်ကျနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အလုပ်ရုံ၊ စက်ရုံတွေလည်း မရှိသလောက်နည်းပါးသလို အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေလည်း မရှိတာကြောင့် ရခိုင်ဒေသခံ အများစုဟာ ပြည်ပနိုင်ငံတွေကိုထွက်ပြီး ရွှေ့ပြောင်း အလုပ်သမားအနေနဲ့ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေကြရပြီး အခက်အခဲမျိုးစုံနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရပါတယ်။
{Unicode}
ရခိုငျတိုးတကျရေး လိုအပျခကြျ စဈကောငျစီအကွီးအကဲသိဖို့ ဒသေခံတှမြှေောျလင့ျ
စဈကောငျစီဥက်ကဌဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျကိုယျတိုငျ ရခိုငျပွညျနယျကို သှားတာဟာ ရခိုငျပွညျနယျ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေးနဲ့ စီပှားရေးလုပျငနျးတှေ တိုးလကျလာဖို့ ဖွဈတယျလို့ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရက ပွောပါတယျ။ သူလာရောကျတဲ့အတှကျ ဖွဈနတေဲ့ အခွအေနတှေကေို သဘောပေါကျသှားနိုငျတယျလို့ ဒသေခံ စီးပှားရေး လုပျငနျးရှငျတှကေ မြှောျလင့ျနပေါတယျ။ စဈကောငျစီအကွီးအကဲရဲ့ ရခိုငျပွညျနယျခရီးစဉျအကွောငျး သတငျးပေးပို့ခကြျကို ကိုစံကြောျ ဆကျပွောပွပါမယျ။
စဈကောငျစီနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့ကွား နှုတျအားဖွင့ျ အပဈရပျထားတာ ၃ လကွာပွီးတဲ့နောကျ စဈကောငျစီဥက်ကဌ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျ ကိုယျတိုငျ ရခိုငျပွညျနယျ စဈတှမွေို့ကို သှားရောကျပွီးတော့ ရခိုငျပွညျနယျ ကဏ်ဍပေါငျးစုံက စီးပှားရေးလုပျငနျးရှငျတှနေဲ့ တနငျ်လာနေ့က တှေ့ဆုံခဲ့ပါတယျ။ မွနျမာတနိုငျငံလုံးအတိုငျးအတာနဲ့ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျမှု နောကျအကဆြုံးဖွဈတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျတိုးတကျရေးအတှကျ သှားရောကျတဲ့ခရီးစဉျဖွဈတယျလို့ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ အသေးစားနဲ့ အလတျစား စီးပှားရေးလုပျငနျးရှငျတှနေဲ့ တှေ့ဆုံခဲ့တာကို ခုလို ပွောပွပါတယျ။
“ရခိုငျပွညျနယျ စဈတှမွေို့မှာ SME လုပျငနျးရှငျတှေ တခွားရလေုပျငနျးရှငျတှေ အားလုံးနဲ့တှေ့ပွီးတော့ စီးပှားရေးနဲ့ ပတျသတျတဲ့ လုပျဆောငျခကြျတှေ ကုနျသှယျရေးနဲ့ ပတျသတျတဲ့ အခကျအခဲတှေ ဒါတှကေို နားထောငျပါတယျ၊ လကျတှေ့ဖွရှေငျးပေးခဲ့တာ တှရှေိပါတယျ၊ ဒါတှဟော တိုငျးဒသေကွီးပွညျနယျအားလုံးမှာ ကနြောျတို့ ဆောငျရှကျနတောဖွဈပါတယျ။”
ရခိုငျပွညျနယျထဲမှာ ကုနျထုတျလုပျငနျးတှေ၊ စိုကျပြိုးရေး မှေးမွူရေးစတဲ့ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ ကို မွင့ျတငျဖို့အတှကျလညျး ဖွဈတယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျမှာ အရငျးအနှီးရှိဖို့နဲ့ လြှပျစဈမီးရရှိဖို့က အဓိကဖွဈနတေယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျ ဆီစကျလုပျငနျး ရှငျမြားနဲ့ ဆီကုနျသညျ မြားအသငျး ဥက်ကဌ ဦးကြောျအေးမောငျက ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးကို ပွောပါတယျ။
“ ရခိုငျပွညျနယျမှာရှိတဲ့ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှရေဲ့ အဓိက အခကျအခဲကတော့ အရငျးအနှီးပါပဲ၊ ရခိုငျပွညျနယျမှာ လုပျငနျးလုပျနကွေတဲ့ သူတှကေ တခွားဒသေနဲ့ စာရငျ အငျမတနျကို အရငျးအနှီးနညျးပါးတဲ့ လုပျငနျးရှငျတှလေညျး ပွီးလို့ရှိရငျ ဘာအခကျအခဲရှိလဲဆိုလို့ရှိရငျ ပထမကတော့ မွနေရောရရှိဖို့အတှကျ အခကျအခဲရှိတယျ၊ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ လုပျငနျးတခု တညျထောငျမယျဆိုရငျ မွနေရောက အဓိက ပွီးတော့ ဒုတိယက တခွား စကျပစ်စညျး ဝယျယူ တာတှေ ကုနျးကွမျးဝယျယူတာတှေ အဆောကျအအုံဆောကျတာတှေ မလုပျခငျ၊ မွမှောပဲ ရှိတဲ့ ပိုကျဆံတှေ အကုနျ ရငျးနှီးမွှုပျနှံလိုကျပွီဆိုရငျ လုပျငနျးရှငျသနျဖို့ ခကျခဲသှားတယျ။ တတိယ ကတော့ လြှပျစဈမီးမှနျမှနျရဖို့ အရေးကွီးပါတယျ ဒါမှလညျး ကုနျထုတျလုပျငနျးတှကေ စရိတျ နညျးနညျးနဲ့ ထုတျလုပျနိုငျမှာဖွဈပါတယျ၊ ဒါကွောင့ျ လြှပျစဈမီးပုံမှနျရ နဖေို့အရေးကွီး တယျ။”
စဈကောငျစီခေါငျးဆောငျကိုယျတိုငျ ရခိုငျပွညျနယျကိုလာရောကျပွီး စီးပှားရေးအခွအေနတှေကေို မေးမွနျး၊ တငျပွခှင့ျရတာကွောင့ျ ရခိုငျစီးပှား ရေးလုပျငနျးတှေ အတိုငျးအတာတခုအထိ တိုးတကျလာနိုငျတယျလို့လညျး ရခိုငျပွညျနယျ ဆီစကျလုပျငနျးရှငျမြားနဲ့ ဆီကုနျသညျမြားအသငျး ဥက်ကဌ ဦးကြောျအေးမောငျက မြှောျလင့ျနပေါတယျ။
“ ရခိုငျပွညျနယျအတှကျ နိုငျငံတောျ အကွီးအကဲတယောကျ ကိုယျတိုငျလာကွည့ျတယျ ဆိုတာတော့ အကောငျးဖကျကိုတော့ မြှောျလင့ျတာပေါ့၊ ဘယျလိုပဲ ပွောပွော မလာတာနဲ့ စာလို့ရှိရငျ လာကွည့ျလိုကျတဲ့အတှကျ ပကတိမွပွေငျမှာ ဖွဈပကြျနတေဲ့ အခွအေနတှေကေို မွငျသှားမယျ နောကျတခကြျက ဒီမှာရှိတဲ့ လုပျငနျးရှငျတှနေဲ့ တှေ့ဆုံခှင့ျရသှားတယျ။ဒီကလုပျငနျးရှငျတှေ အနနေဲ့လညျး ဒီမှာရှိတဲ့ အခကျအခဲတှကေို တငျပွခှင့ျရတယျ၊ ဆိုတော့ အတိုငျးအတာတခုအရ ရခိုငျပွညျနယျက လုပျငနျးရှငျတှေ ကွုံတှေ့နရေတဲ့ ငှကွေေးအခကျအခဲ၊ မွနေရောအခကျ အခဲ လပြျစဈအခကျအခဲ တခွားဒီ ရှူ့ထောင့ျပေါငျးစုံက တငျပွလိုကျကွတော့ လယျယာလုပျ ငနျးဆိုရငျ ဓာမွသွေဇာဈေးကွီးမှု ရှားပါးမှု အဲတာတှပေေါ့နောျ၊ ပွီးတော့ ကုနျသညျစကျမှု အသငျး တငျပွတာဆိုရငျ လမျးပနျးဆကျသှယျရေးကောငျးမှနျဖို့ တငျပွလိုကျတာရှိတယျ။ ဆိုတော့ အဲလို တငျပွလိုကျကွတော့ ရာနှုနျးပွည့ျ မကောငျးသည့ျတိုငျအောငျ အတိုငျးအတာ တခုအထိတော့ ကောငျးလာမယျလို့ မြှောျလင့ျပါတယျ။”
ရခိုငျပွညျနယျ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေးအတှကျ စဈကောငျစီအကွီးအကဲ ရခိုငျပွညျနယျကို လာရောကျတယျလို့ ပွောပမေဲ့ တဖကျမှာလညျး ရခိုငျပွညျနယျထဲက တခြို့နရောတှမှော လမျးပနျးဆကျသှယျရေးနဲ့ ကုနျစညျစီးဆငျးမှုတှကေို စဈကောငျစီက ကန့ျသတျထားဆဲဖွဈပါတယျ။ အစစ အရာရာ တိုးတကျမှုနောကျကနြတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ အလုပျရုံ၊ စကျရုံတှလေညျး မရှိသလောကျနညျးပါးသလို အလုပျအကိုငျအခှင့ျအလမျးတှလေညျး မရှိတာကွောင့ျ ရခိုငျဒသေခံ အမြားစုဟာ ပွညျပနိုငျငံတှကေိုထှကျပွီး ရှှေ့ပွောငျး အလုပျသမားအနနေဲ့ အလုပျလုပျကိုငျနကွေရပွီး အခကျအခဲမြိုးစုံနဲ့ ရငျဆိုငျနကွေရပါတယျ။
