(Zawgyi/Unicode)
ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေအတွက် လိုအပ်နေတဲ့ ရန်ပုံငွေတွေ ဖြည်ဆည်းပေးနိုင်ဖို့ အမေရိကန် ဒေါ်လာ သန်း ၆၀၀ နီးပါး လှူဒါန်းမှာ ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံတကာက အလှူရှင်နိုင်ငံတွေက ကတိပြုလိုက်ကြပါတယ်။ ဒီ ကတိပြုချက်ကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေကို အကူအညီပေးရေး ငွေကြးလိုအပ်ချက် ကွာဟနေတာကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်လိုက်ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၊ ဗြိတိန်နဲ့ ဥရောပ သမဂ္ဂအဖွဲ့ EU တို့က ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ မဟာမင်းကြီး ရုံး (UNHCR) နဲ့ ပူးပေါင်း ပြီး ၂၀၂၀ ခုနှစ်အတွက် လျားထားတဲ့ ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံ ပြည့်မီရေးအတွက် အလှူရှင် အစည်းဝေးကို ကြာသပတေးနေ့က ကျင်းပ ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
အလှူရှင် အစည်းအဝေးကို ဦးဆောင် ကျင်းပခဲ့တဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံက လှူဒါန်းငွေ အများဆုံး ဖြစ်တဲ့ ဒေါ်လာ သန်း ၂၀၀ လှူဒါန်းဖို့ ကတိပြုသလို ဥရောပသမဂ္ဂအဖွဲ့ကလည်း ဒေါ်လာ ၁၁၃ သန်းနီးပါး လှူဒါန်းမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်ချို့ကလည်း ပါဝင် လှူဒါန်း ဖို့ ကတိပြုခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၅၉၇ သန်း လှူဒါန်းမှုနဲ့အတူ လူသားချင်း စာနာမှု အကူအညီပေးရေး ခိုင်မာတဲ့ ကတိကဝတ်ကို နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝိုင်းက ထုတ်ဖော် ပြသလိုက်တာ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဒီ ပြဿနာ အဖြေရှာဖို့အတွက်လည်း မျက်ခြေ မပြတ်သင့် ကြောင်း၊ ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်ကို ပြန်ရမှာ ဖြစ်ကြောင်း UNHCR မဟာမင်းကြီး Filippo Grandi က ပြောပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက အဆင့်မြင့် အရာရှိ Shahriar Alam ကတော့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံအနေနဲ့ ဒုက္ခသည် အများအပြား လက်ခံထားရတာကို စိတ်ကုန်လာပြီ ဖြစ်ကြောင်း၊ ဒုက္ခသည်တွေ မြန်မာနိုင်ငံကို အမြန်ဆုံး ပြန်ကြဖို့ လိုအပ်ကြောင်းနဲ့ ဒုက္ခသည် ၁ သိန်းကို Bhasan Char ကျွန်းကို ရွှေ့ပြောင်းပေးသွားမှာ ဖြစ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။
၂၀၁၇ခုနှစ်က မြန်မာစစ်တပ်က ရိုဟင်ဂျာ လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့ ARSA ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေကို လက်တုန့်ပြန် နှိမ်နင်းချိန်မှာ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည် ၇၃၀, ၀၀၀ ကျော် ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းကနေ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက်ကို ထွက်ပြေးခဲ့ကြတာပါ။ အဲဒီ နှိမ်နင်းမှုမှာ လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်လိုတဲ့ ရည်ရွယ်ရင်း ရှိတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂက ပြောထားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံကတော့ ရိုဟင်ဂျာ အသုံးအနှုန်းကိုလည်း လက်ခံခြင်း မရှိသလို စွပ်စွဲချက် တွေ ကိုလည်း ငြင်းပယ်ထားပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည် ၁ သန်းနီးပါး အခုအချိန်အထိ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာစုပြုံနေနေကြရတာဖြစ်ပါတယ်။ လောလောဆယ် အခြေအနေက ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ကို ဘေးကင်းလုံခြုံပြီး မိမိဆန္ဒအလျောက် ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိ ပြန်နိုင်ရေးဖို့ သင့်လျော်တဲ့ အခြေအနေ မရှိသေးဘူးလို့ UNHCR က ပြောပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ခွဲခြား ဆက်ဆံမှုတွေ အပါအဝင် အစုလိုက် အပြုံလိုက် ထွက်ပြေးရခြင်း ရဲ့ ပင်မ အကြောင်းအရင်း ကို မြန်မာ အစိုးရက ဖြေရှင်းပေးခြင်း မရှိသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
.............
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှအေတှကျ ဒေါျလာသနျး ၆၀၀ နိုငျငံတကာအလှူရှငျတှေ ကတိပွု
(Unicode)
ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတှအေတှကျ လိုအပျနတေဲ့ ရနျပုံငှတှေေ ဖွညျဆညျးပေးနိုငျဖို့ အမရေိကနျ ဒေါျလာ သနျး ၆၀၀ နီးပါး လှူဒါနျးမှာ ဖွဈကွောငျး နိုငျငံတကာက အလှူရှငျနိုငျငံတှကေ ကတိပွုလိုကျကွပါတယျ။ ဒီ ကတိပွုခကြျကွောင့ျ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတှကေို အကူအညီပေးရေး ငှကွေးလိုအပျခကြျ ကှာဟနတောကို ဖွည့ျဆညျးပေးနိုငျလိုကျပွီ ဖွဈပါတယျ။
အမရေိကနျ ပွညျထောငျစု၊ ဗွိတိနျနဲ့ ဥရောပ သမဂ်ဂအဖှဲ့ EU တို့က ဒုက်ခသညျမြားဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ မဟာမငျးကွီး ရုံး (UNHCR) နဲ့ ပူးပေါငျး ပွီး ၂၀၂၀ ခုနှဈအတှကျ လြားထားတဲ့ ဒေါျလာ ၁ ဘီလီယံ ပွည့ျမီရေးအတှကျ အလှူရှငျ အစညျးဝေးကို ကွာသပတေးနေ့က ကငြျးပ ခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
အလှူရှငျ အစညျးအဝေးကို ဦးဆောငျ ကငြျးပခဲ့တဲ့ အမရေိကနျနိုငျငံက လှူဒါနျးငှေ အမြားဆုံး ဖွဈတဲ့ ဒေါျလာ သနျး ၂၀၀ လှူဒါနျးဖို့ ကတိပွုသလို ဥရောပသမဂ်ဂအဖှဲ့ကလညျး ဒေါျလာ ၁၁၃ သနျးနီးပါး လှူဒါနျးမှာ ဖွဈပါတယျ။ နိုငျငံတဈခြို့ကလညျး ပါဝငျ လှူဒါနျး ဖို့ ကတိပွုခဲ့ပါတယျ။
အမရေိကနျ ဒေါျလာ ၅၉၇ သနျး လှူဒါနျးမှုနဲ့အတူ လူသားခငြျး စာနာမှု အကူအညီပေးရေး ခိုငျမာတဲ့ ကတိကဝတျကို နိုငျငံတကာ အသိုကျအဝိုငျးက ထုတျဖောျ ပွသလိုကျတာ ဖွဈကွောငျး၊ ဒီ ပွူနာ အဖွရှောဖို့အတှကျလညျး မကြျခွေ မပွတျသင့ျ ကွောငျး၊ ဒုက်ခသညျတှေ နရေပျပွနျကို ပွနျရမှာ ဖွဈကွောငျး UNHCR မဟာမငျးကွီး Filippo Grandi က ပွောပါတယျ။
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဌာနက အဆင့ျမွင့ျ အရာရှိ Shahriar Alam ကတော့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံအနနေဲ့ ဒုက်ခသညျ အမြားအပွား လကျခံထားရတာကို စိတျကုနျလာပွီ ဖွဈကွောငျး၊ ဒုက်ခသညျတှေ မွနျမာနိုငျငံကို အမွနျဆုံး ပွနျကွဖို့ လိုအပျကွောငျးနဲ့ ဒုက်ခသညျ ၁ သိနျးကို Bhasan Char ကြှနျးကို ရှှေ့ပွောငျးပေးသှားမှာ ဖွဈကွောငျး ပွောပါတယျ။
၂၀၁၇ခုနှဈက မွနျမာစဈတပျက ရိုဟငျဂြာ လကျနကျကိုငျ တပျဖှဲ့ ARSA ရဲ့ တိုကျခိုကျမှုတှကေို လကျတုန့ျပွနျ နှိမျနငျးခြိနျမှာ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျ ၇၃၀, ၀၀၀ ကြောျ ရခိုငျပွညျနယျ မွောကျပိုငျးကနေ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံဘကျကို ထှကျပွေးခဲ့ကွတာပါ။ အဲဒီ နှိမျနငျးမှုမှာ လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှု ကြူးလှနျလိုတဲ့ ရညျရှယျရငျး ရှိတယျလို့ ကုလသမဂ်ဂက ပွောထားပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံကတော့ ရိုဟငျဂြာ အသုံးအနှုနျးကိုလညျး လကျခံခွငျး မရှိသလို စှပျစှဲခကြျ တှေ ကိုလညျး ငွငျးပယျထားပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျ ၁ သနျးနီးပါး အခုအခြိနျအထိ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှကဒုက်ခသညျစခနျးတှမှောစုပွုံနနေကွေရတာဖွဈပါတယျ။ လောလောဆယျ အခွအေနကေ ဒုက်ခသညျတှေ နရေပျကို ဘေးကငျးလုံခွုံပွီး မိမိဆန်ဒအလြောကျ ဂုဏျသိက်ခာရှိရှိ ပွနျနိုငျရေးဖို့ သင့ျလြောျတဲ့ အခွအေနေ မရှိသေးဘူးလို့ UNHCR က ပွောပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာတှကေို ခှဲခွား ဆကျဆံမှုတှေ အပါအဝငျ အစုလိုကျ အပွုံလိုကျ ထှကျပွေးရခွငျး ရဲ့ ပငျမ အကွောငျးအရငျး ကို မွနျမာ အစိုးရက ဖွရှေငျးပေးခွငျး မရှိသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။
