မြန်မာနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုက ၂၀၂၂- ၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ် ပထမ ခြောက်လအတွင်းမှာ ပြန်များလာပြီး သွင်းကုန်ထက် ပို့ကုန်ကို ပိုပြီးတင်ပို့နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ်က ကုန်သည်တွေက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ကုန်ပိုင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ နယ်မြေမတည်ငြိမ်တာကြောင့် ကုန်သွယ်ရေး ရပ်နားခဲ့ရပေမဲ့ အခုတော့ ပြန်ပြီး ကောင်းလာခဲ့ကြောင်း ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များအသင်းက ပြောပါတယ်။ မြန်မာနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး အခြေအနေ သတင်းပေးပို့ထားတာကို ကိုငြိမ်းချမ်းက ပြောပြမှာပါ။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရဲ့ သွင်းကုန်လိုအပ်ချက်ကြောင့် မြန်မာနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကုန်သွယ်မှုပမာဏဟာ ကျန်ခဲ့တဲ့ ဘဏ္ဍာနှစ်ထက် ပိုများလာပြီး ပို့ကုန်အများအပြား တင်ပို့လာနိုင်ခဲ့တယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ်က လုပ်ငန်းရှင်တချို့က ပြောပါတယ်။ ပထမခြောက်လ အတွင်းမှာတင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၅သန်းကျော်ဖိုး ပို့ကုန် တင်ပို့ထားနိုင်ကြောင်း မြန်မာ စီးပွားကူးသန်းဌာနရဲ့ စာရင်းတွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အထူးသဖြင့် မောင်းတောနယ်စပ်ကနေ ရေထွက်ကုန်နဲ့ အခြားစားသောက်ကုန်တွေ အများအပြား ပြန်ပြီးတင်ပို့လာနိုင်တာပါ။
၂၀၂၂ နှစ်ကုန်ပိုင်း ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ နယ်မြေမတည်ငြိမ်တာကြောင့် စစ်တွေ-ရန်ကုန်ကားလမ်းက ပိတ်ထားခဲ့ရပြီး နယ်စပ် ကုန်သွယ်ရေးလည်း ရပ်နားခဲ့ရတာပါ။ အခုတော့ ပြန်လည်ပတ်နေပြီလို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှု လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးတင်အောင်ဦးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
" ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို ကျနော်တို့ တင်ပို့တဲ့ဟာကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ (နှစ်)ထက်ပေါ့လေ နည်းနည်းလေး တက်လာတယ်ဆိုတာတော့ ဟုတ်ပါလိမ့်မယ်၊ ၂၀၂၂ ရဲ့ နောက်ပိုင်းသုံးလက ဒီဘက်မှာ လမ်းခရီး အခက်အခဲတွေ တော်တော်များများ ကြုံခဲ့ရတာတွေ ရှိပါတယ်။ အခုတော့ ၂၀၂၂ နှစ်မကုန်ခင်ပဲ ဒါတွေက ပြန်ပွင့်သွားပြီ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကုန်သွယ်မှုကတော့ ပြန်ပြီးတက်လာတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားပဲ ရှိပါတယ်။ အဓိကတော့ ရေထွက်ကုန် များပါတယ်၊ ရေထွက်ကုန်က စစ်တွေရယ် မောင်းတောရယ် နယ်စပ်စခန်း နှစ်ခုကပို့တဲ့ ကုန်သွယ်မှုမမာဏရဲ့ အနည်းဆုံး ၆၀ရာခိုင်နှုန်း အကျော်လောက်ကို ရေထွက်ကုန်တွေ များပါတယ်ခင်ဗျ။"
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ အောက်တိုဘာကနေ ဒီဇင်ဘာလ သုံးလအတွင်းမှာ မြန်မာက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို ပို့ကုန်တန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ငါးသန်းကျော် တင်ပို့နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ကုန်သည်အသင်းက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ စစ်တွေနဲ့ မောင်းတော နယ်စပ်စခန်း နှစ်ခုကနေ တင်ပို့ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ရေချိုငါးမြစ်ချင်း၊ ငါးသလောက်၊ ငါးကွမ်းရှပ်၊ ငါးနီတူခြောက်နဲ့ ငါးအမှုန့်တို့ကို တင်ပို့ခဲ့တာပါ။ မန်ကျည်းသီးမှည့်၊ ကြက်သွန်နီ၊ ချင်းနဲ့ အဝတ်အထည် စတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကိုလည်း မြန်မာဘက်က တင်ပို့ခဲ့တယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကလာတဲ့ သတင်းတချို့မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ပင်လယ်ရေကြောင်းနဲ့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး နှစ်ခုပေါင်းဆိုရင်တော့ မြန်မာနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကုန်သွယ်မှုက ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ပထမခြောက်လအတွင်းမှာ ၇၆.၅၂၆ သန်းရှိတယ်လို့ မြန်မာ စီးပွားကူးသန်းဌာနရဲ့ စာရင်းတွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဟာ ၂၀၂၂ကနေ ၂၀၂၇ နှစ်အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံကနေ ဆန်တန်ချိန် နှစ်သိန်းခွဲနဲ့ ပေါင်းဆန်တန်ချိန် ငါးသောင်းလောက်ကို ဝယ်ယူဖို့အတွက် ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ကုန်ပိုင်းက နှစ်နိုင်ငံ နားလည်မှုစာချုပ်ကိုလည်းရေးထိုးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီပမာဏထဲက ဆန်တန်ချိန် ၁၆၅,၀၀၀ ကို တင်ပို့ထားပြီး ဖြစ်တယ်လို့ မြန်မာစီးပွားကူးသန်းဌာနက ထုတ်ပြန်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
[Unicode]
မွနျမာ-ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ နယျစပျကုနျသှယျရေး ပွနျကောငျးလာနေ
မွနျမာနဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ နယျစပျကုနျသှယျမှုက ၂၀၂၂- ၂၀၂၃ ဘဏ်ဍာနှဈ ပထမ ခွောကျလအတှငျးမှာ ပွနျမြားလာပွီး သှငျးကုနျထကျ ပို့ကုနျကို ပိုပွီးတငျပို့နိုငျခဲ့တယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျက ကုနျသညျတှကေ ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ နှဈကုနျပိုငျး ရခိုငျပွညျနယျထဲမှာ နယျမွမေတညျငွိမျတာကွောင့ျ ကုနျသှယျရေး ရပျနားခဲ့ရပမေဲ့ အခုတော့ ပွနျပွီး ကောငျးလာခဲ့ကွောငျး ရခိုငျပွညျနယျ ကုနျသညျမြားအသငျးက ပွောပါတယျ။ မွနျမာနဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ နယျစပျကုနျသှယျရေး အခွအေနေ သတငျးပေးပို့ထားတာကို ကိုငွိမျးခမြျးက ပွောပွမှာပါ။
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံရဲ့ သှငျးကုနျလိုအပျခကြျကွောင့ျ မွနျမာနဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ ကုနျသှယျမှုပမာဏဟာ ကနြျခဲ့တဲ့ ဘဏ်ဍာနှဈထကျ ပိုမြားလာပွီး ပို့ကုနျအမြားအပွား တငျပို့လာနိုငျခဲ့တယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျက လုပျငနျးရှငျတခြို့က ပွောပါတယျ။ ပထမခွောကျလ အတှငျးမှာတငျ အမရေိကနျဒေါျလာ ၅၅သနျးကြောျဖိုး ပို့ကုနျ တငျပို့ထားနိုငျကွောငျး မွနျမာ စီးပှားကူးသနျးဌာနရဲ့ စာရငျးတှမှော ဖောျပွထားပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ မောငျးတောနယျစပျကနေ ရထှေကျကုနျနဲ့ အခွားစားသောကျကုနျတှေ အမြားအပွား ပွနျပွီးတငျပို့လာနိုငျတာပါ။
၂၀၂၂ နှဈကုနျပိုငျး ရခိုငျပွညျနယျထဲမှာ နယျမွမေတညျငွိမျတာကွောင့ျ စဈတှေ-ရနျကုနျကားလမျးက ပိတျထားခဲ့ရပွီး နယျစပျ ကုနျသှယျရေးလညျး ရပျနားခဲ့ရတာပါ။ အခုတော့ ပွနျလညျပတျနပွေီလို့ ရခိုငျပွညျနယျ ကုနျသညျမြားနှင့ျ စကျမှုလကျမှု လုပျငနျးရှငျမြားအသငျး ဥက်ကဋ်ဌ ဦးတငျအောငျဦးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
" ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှကို ကနြောျတို့ တငျပို့တဲ့ဟာကတော့ ပွီးခဲ့တဲ့ (နှဈ)ထကျပေါ့လေ နညျးနညျးလေး တကျလာတယျဆိုတာတော့ ဟုတျပါလိမ့ျမယျ၊ ၂၀၂၂ ရဲ့ နောကျပိုငျးသုံးလက ဒီဘကျမှာ လမျးခရီး အခကျအခဲတှေ တောျတောျမြားမြား ကွုံခဲ့ရတာတှေ ရှိပါတယျ။ အခုတော့ ၂၀၂၂ နှဈမကုနျခငျပဲ ဒါတှကေ ပွနျပှင့ျသှားပွီ ဖွဈတဲ့အတှကျ ကုနျသှယျမှုကတော့ ပွနျပွီးတကျလာတယျဆိုတဲ့ အနအေထားပဲ ရှိပါတယျ။ အဓိကတော့ ရထှေကျကုနျ မြားပါတယျ၊ ရထှေကျကုနျက စဈတှရေယျ မောငျးတောရယျ နယျစပျစခနျး နှဈခုကပို့တဲ့ ကုနျသှယျမှုမမာဏရဲ့ အနညျးဆုံး ၆၀ရာခိုငျနှုနျး အကြောျလောကျကို ရထှေကျကုနျတှေ မြားပါတယျခငျဗြ။"
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ အောကျတိုဘာကနေ ဒီဇငျဘာလ သုံးလအတှငျးမှာ မွနျမာက ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှကို ပို့ကုနျတနျဖိုး အမရေိကနျဒေါျလာ ငါးသနျးကြောျ တငျပို့နိုငျခဲ့တယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျ ကုနျသညျအသငျးက ထုတျပွနျထားပါတယျ။ စဈတှနေဲ့ မောငျးတော နယျစပျစခနျး နှဈခုကနေ တငျပို့ခဲ့တာဖွဈပွီး ရခြေိုငါးမွဈခငြျး၊ ငါးသလောကျ၊ ငါးကှမျးရှပျ၊ ငါးနီတူခွောကျနဲ့ ငါးအမှုန့ျတို့ကို တငျပို့ခဲ့တာပါ။ မနျကညြျးသီးမှည့ျ၊ ကွကျသှနျနီ၊ ခငြျးနဲ့ အဝတျအထညျ စတဲ့ ကုနျပစ်စညျးတှကေိုလညျး မွနျမာဘကျက တငျပို့ခဲ့တယျလို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှကလာတဲ့ သတငျးတခြို့မှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
ပငျလယျရကွေောငျးနဲ့ နယျစပျကုနျသှယျရေး နှဈခုပေါငျးဆိုရငျတော့ မွနျမာနဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ ကုနျသှယျမှုက ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ပထမခွောကျလအတှငျးမှာ ၇၆.၅၂၆ သနျးရှိတယျလို့ မွနျမာ စီးပှားကူးသနျးဌာနရဲ့ စာရငျးတှမှော ဖောျပွထားပါတယျ။
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှဟာ ၂၀၂၂ကနေ ၂၀၂၇ နှဈအတှငျး မွနျမာနိုငျငံကနေ ဆနျတနျခြိနျ နှဈသိနျးခှဲနဲ့ ပေါငျးဆနျတနျခြိနျ ငါးသောငျးလောကျကို ဝယျယူဖို့အတှကျ ပွီးခဲ့တဲ့နှဈကုနျပိုငျးက နှဈနိုငျငံ နားလညျမှုစာခြုပျကိုလညျးရေးထိုးခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီပမာဏထဲက ဆနျတနျခြိနျ ၁၆၅,၀၀၀ ကို တငျပို့ထားပွီး ဖွဈတယျလို့ မွနျမာစီးပှားကူးသနျးဌာနက ထုတျပွနျထားတာ ဖွဈပါတယျ။
