ပြင်သစ်နာမည်ကြီး သရုပ်ဆောင်မင်းသမီးတွေ ဖြစ်ကြတဲ့ ဂျူးလီးယက် ဘီနိုရှေး၊ မာရီယွန်ကော့တီယာ့၊ အစ္စဘဲလ်အဂျာနီ၊ အစ္စဘဲလ်အူပဲလ်နဲ့ ဗြိတိန်-ပြင်သစ်သရုပ်ဆောင်မင်းသမီး ရှားလက်ဂန်းစ်ဘော်နဲ့ သူ့ရဲ့မိခင်တို့ဟာ for freedom ဆိုပြီး၊ သူတို့ရဲ့ဆံပင်တွေကို သူတို့ကိုယ်တိုင် ကတ်ကြေးနဲ့ ဖြတ်နေကြတဲ့ ဗီဒီယိုကို အောက်တိုဘာလ ၃ ရက်နေ့က ထုတ်လွှင့်တဲ့ VOA သတင်းမှာ ကြည့်လိုက်ရပါတယ်။ ဘာလို့ သူတို့ အဲဒီလို
လုပ်ကြတာလည်းဆိုတော့ အီရန်နိုင်ငံမှာ မာရှာအာမီနီဆိုသူ အမျိုးသမီးငယ်တစ်ဦးကို Hijab လို့ခေါ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ခေါင်းစည်းပုဝါခြုံတာလျော့တိလျော့ရဲခြုံလို့ဆိုပြီး ဘာသာရေးရဲတွေက ဖမ်းဆီးထားစဉ်မှာ သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ဖြစ်ရပ်ကို ဆန့်ကျင်ရှုတ်ချကြောင်း ပြသတဲ့အနေနဲ့ ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာ ပြင်သစ်သရုပ်ဆောင်မင်းသမီးတွေဟာ သူတို့ရဲ့ဆံပင်ကို သူတို့ကိုယ်တိုင်ဖြတ်ပြီး ဆန္ဒဖော်ထုတ်ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
မာရှာအာမီနီဟာ ၂၂ နှစ်အရွယ် ကာ့ဒ်လူမျိုး အမျိုးသမီး ဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ အီရန်နိုင်ငံမှာ ချမှတ်ထားတဲ့ တင်းကျပ်လှတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ခေါင်းစည်းပုဝါ မခြုံမနေရနဲ့ ဝတ်စားဆင်ယင်ပုံ သတ်မှတ်ချက်တွေကို ချိုးဖောက်တယ်ဆိုပြီး ဘာသာရေးရဲတွေရဲ့ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံခဲ့ရတာပါ။ အာမီနီဟာ ၂၀၂၂ စက်တင်ဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှာ ဖမ်းဆီးခြင်းခံရပြီး၊ သုံးရက်အကြာ စက်တင်ဘာ ၁၆ ရက်နေ့မှာ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အာမီနီဟာ ဖမ်းဆီးခံထားရစဉ် ရဲတွေလက်ထဲမှာ သေဆုံးခဲ့တာကို မကျေနပ်ကြတဲ့အတွက် အီရန်နိုင်ငံတဝှမ်းမှာ ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြမှုတွေ ပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။
ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြပွဲတွေဟာ ဒီနေ့ဆိုရင် သီတင်းလေးပတ် ရှိလာခဲ့ပါပြီ။ ဆန္ဒပြမှုတွေဟာ အီရန်မြို့ကြီး ၁၉ မြို့အပါအဝင် မြို့ပေါင်း ၅၀ ကျော်ကို ပြန့်နှံ့သွားပြီလို့ အောက်တိုဘာ ၁၃ ရက် ရိုက်တာသတင်းမှာ ဖော်ပြပါတယ်။ France 24 သတင်းမှာတော့ အီရန်မှာဆန္ဒပြပွဲတွေအတွင်း လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ လက်ချက်နဲ့ ၁၀၈ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့တယ်။ အဲဒီအထဲမှာ ကလေး ၂၈ ဦး ပါဝင်တယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ပြောကြားချက်ကို ကိုးကားဖော်ပြတဲ့သတင်းကို အောက်တိုဘာ ၁၃ ရက်နေ့မှာ ဖော်ပြထားတာ တွေ့ရပါတယ်။
အောက်တိုဘာ ၁ ရက်နေ့ထုတ် The Guardian သတင်းစာကြီးကတော့ ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ အီရန်တက္ကသိုလ် ၁၁၀ က တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူတွေ ပါဝင်ခဲ့တယ်။ ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူတွေ ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ ပါမောက္ခ ၁၀၀ ကျော်က လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး ကြေညာချက်တစ်စောင် ထုတ်ပြန်တောင်းဆိုခဲ့တယ်။ အဲဒီကြေညာချက်မှာ “ဘဝကို စတေးပြီး လွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှုနဲ့ လူသား ဂုဏ်သိက္ခာကို ကာကွယ်ဖို့ တန်ဖိုးတစ်ခုပေးဆပ်မယ့် ကျောင်းသားတွေ ရှိနေတယ်ဆိုတာကို လူတိုင်းလူတိုင်း အသိအမှတ်ပြုသင့်တယ်” လို့ရေးသားထားပါတယ်။
ဘာကြောင့် ၂၂ နှစ်အရွယ် အမျိုးသမီးငယ်တစ်ဦး သေဆုံးရတာနဲ့ နိုင်ငံတဝှမ်းမှာ ဆန္ဒပြပွဲတွေ အုံနဲ့ကျင်းနဲ့ ပေါ်ပေါက်လာရတာလဲ။ နိုင်ငံရေးဖိနှိပ်မှုနဲ့ အုပ်ချုပ်သူတွေကို စိတ်ပျက်နေကြတာက အဓိက အကြောင်းရင်းပါ။ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါရဲ့အကျိုးဆက်နဲ့ စီးပွါးရေး ပိတ်ဆို့ခံထားရတာတွေကြောင့် အီရန်အများစုဟာ စီးပွါးရေးကျပ်တည်း ဆင်းရဲနေကြပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အာမီနီသေဆုံးမှုဟာ အကျပ်အတည်း၊ မကျေနပ်မှုတွေကို ပေါက်ကွဲထွက်စေတဲ့ စနက်တံဖြစ်ခဲ့ရတာပါ။ ဒါ့အပြင် အီရန်ဟာ အစ္စလာမ်မစ်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံပါ။ လက်ရှိ အစ္စလာမ်မစ်နိုင်ငံတော်ဟာ ၁၉၇၉ ခုနှစ်က စတင်ခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတစနစ်နဲ့အုပ်ချုပ်ပေမဲ့ တိုင်းပြည်ရဲ့ နံပါတ်တစ်ခေါင်းဆောင်၊ တကယ့်အာဏာအရှိဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဟာ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိဘာသာရေးခေါင်းဆောင်ဟာ အလီခါမေနီဖြစ်ပြီး ၁၉၈၉ အလီခိုမေနီသေဆုံးပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာသူပါ။ နိုင်ငံကိုလည်း အစ္စလာမ်မစ် ဘာသာရေးအခြေခံတဲ့ ဥပဒေတွေနဲ့ အုပ်ချုပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်အမျိုးသမီးတွေဟာ ခွဲခြားဆက်ဆံခံကြရပြီး အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတွေ ဆုံးရှူံးကာ အမျိုးသားတွေထက် ပိုဖိနှိပ်ခံကြရပါတယ်။
အီရန်မှာလိုပါပဲ အစ္စလာမ်မစ်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ တာလီဘန်တွေအုပ်ချုပ်နေတဲ့အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံမှာလည်း အမျိုးသမီးငယ်တွေ ပညာသင်ခွင့်၊ ကျောင်းတက်ခွင့် မရတဲ့အတွက် အမျိုးသမီးတွေ လမ်းမပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြတဲ့ သတင်းတွေကိုလည်း မီဒီယာတွေမှာ တွေ့နေရပါတယ်။ ယူဂန္ဓာနိုင်ငံမှာလည်း ယာဉ်တိုက်မှုတွေမဖြစ်ဖို့ အမျိုးသမီးတွေ ကားခေါင်းခန်းမှာ မထိုင်ရဘူးလို့ တားမြစ်တဲ့ အငြင်းပွါးစရာ ဥပဒေတစ်ခုကို ဒီနှစ်ဆန်းပိုင်းက ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အကြောင်းပြချက်ကတော့ ကားခေါင်းခန်းမှာထိုင်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေဟာ ကားမောင်းသူကို အာရုံထွေပြားစေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာရော အမျိုးသမီးတွေရဲ့အနေအထား ဘယ်လိုရှိပါသလဲ။ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူ တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဒေါ်မေစပယ်ဖြူကတော့ အခုလို ပြောပါတယ်။
"စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့အချိန်ကတည်းက အမျိုးသမီးတွေရော၊ ကလေးတွေရော၊ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေပါမကျန် ပြေးရ၊လွှားရ ဒုက္ခပေါင်းစုံနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတာ နိစ္စဓူဝ ဆိုသလိုပါပဲ။ စားဝတ်နေရေးအပါအဝင် တစ်နေ့တစ်နေ့ ကြပ်တည်းလွန်းလို့ အသက်ဆက်မရှင်ချင်လောက်အောင် ခံစားနေကြရတာအားလုံးရဲ့ တရားခံဟာအာဏာရူးတွေကြောင့်ပါပဲ။ အမှန်ပြောရရင် အာဏာရှင်ဆိုတာ ဘယ်လူမျိုး၊ ဘယ်ဘာသာ၊ ဘယ်နိုင်ငံပဲ ဖြစ်ပါစေ သိပ်မထူးကြပါဘူး။ အားလုံးအတူတူချည်းပါပဲ။ ပြည်သူလူထုကို အကြောက်တရားနဲ့ ဓားမိုး၊ လှံမိုး၊ သေနတ်မိုးပြီး အုပ်ချုပ်မယ်။ စစ်ဖိနပ်အောက်မှာ လူ့အခွင့်အရေးတို့၊ တရားမျှတမှုတို့ဆိုတာ ဘယ်တုန်းကမှ မရှိခဲ့သလို၊ အခုလည်း မရှိနိုင်ဘူး၊ နောင်လည်း ရှိနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဘာသာရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု၊ ဓလေ့ထုံးတမ်းအစဉ်အလာတွေကို အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ဘဝကို ကန့်သတ်ဖိနှိပ်၊ ချုပ်နှောင်ချယ်လှယ်ဖို့ သူတို့အာဏာတည်မြဲဖို့နဲ့ ပါဝါပြနိုင်ဖို့အတွက် အကြောင်းပြချက်အဖြစ် အာဏာရှင်တိုင်းလိုလိုက အသုံးချတတ်ကြတာပါပဲ။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လွတ်လပ်စွာ ရှင်သန်ခွင့်၊ ရွေးချယ်ခွင့်တွေကို ပိတ်ပင်တားဆီးထားနိုင်မှ လူထုကို ထိန်းချုပ်ထားနိုင်မှာကိုး။ ဒါကြောင့် အာဏာရှင်စနစ်ကို အမြစ်ပြတ်အောင် တွန်းလှန်ကြရုံမှတပါး အခြားမရှိလို့ ပြောရမှာပဲ"
ဒေါ်မေစပယ်ဖြူပြောသလိုပါပဲ ဘယ်နိုင်ငံ၊ဘယ်လူမျိုးမှာပဲဖြစ်ဖြစ် အာဏာရှင်တွေလက်အောက်မှာ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတွေအပါအဝင် လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ တရားမျှတမှုတွေ ရရှိနိုင်ဖို့ဆိုတာ ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီကနေ့ အီရန်နိုင်ငံမှာလည်း အာဏာရှင်ဆန်တဲ့ အစ္စလာမ်မစ် အုပ်ချုပ်ရေးကို အလိုမရှိကြတော့ပါဘူး။ အီရန်ဆန္ဒပြသူတစ်ဦးက "ဒါဟာ ဆန္ဒပြရုံသက်သက် မဟုတ်တော့ပါဘူး။ တော်လှန်ရေးတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်” လို့ ပြောကြောင်းနဲ့ "ခု အီရန်မှာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို တောင်းဆိုနေတာ မဟုတ်ပါဘူး။ အစ္စလာမ်မစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို အဆုံးသတ်စေချင်တာပါလို့ London School of Economics က Rohan Alvandi ရဲ့ ပြောကြားချက်တွေကို CNN သတင်းဌာနက ဖော်ပြခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။
===== Unicode ======
ပွငျသဈနာမညျကွီး သရုပျဆောငျမငျးသမီးတှေ ဖွဈကွတဲ့ ဂြူးလီးယကျ ဘီနိုရှေး၊ မာရီယှနျကော့တီယာ့၊ အစ်စဘဲလျအဂြာနီ၊ အစ်စဘဲလျအူပဲလျနဲ့ ဗွိတိနျ-ပွငျသဈသရုပျဆောငျမငျးသမီး ရှားလကျဂနျးဈဘောျနဲ့ သူ့ရဲ့မိခငျတို့ဟာ for freedom ဆိုပွီး၊ သူတို့ရဲ့ဆံပငျတှကေို သူတို့ကိုယျတိုငျ ကတျကွေးနဲ့ ဖွတျနကွေတဲ့ ဗီဒီယိုကို အောကျတိုဘာလ ၃ ရကျနေ့က ထုတျလှှင့ျတဲ့ VOA သတငျးမှာ ကွည့ျလိုကျရပါတယျ။ ဘာလို့ သူတို့ အဲဒီလို
လုပျကွတာလညျးဆိုတော့ အီရနျနိုငျငံမှာ မာရှာအာမီနီဆိုသူ အမြိုးသမီးငယျတဈဦးကို Hijab လို့ခေါျတဲ့ အမြိုးသမီးတှေ ခေါငျးစညျးပုဝါခွုံတာလြော့တိလြော့ရဲခွုံလို့ဆိုပွီး ဘာသာရေးရဲတှကေ ဖမျးဆီးထားစဉျမှာ သဆေုံးခဲ့ရတဲ့ဖွဈရပျကို ဆန့ျကငြျရှုတျခကြွောငျး ပွသတဲ့အနနေဲ့ ဆိုရှယျမီဒီယာမှာ ပွငျသဈသရုပျဆောငျမငျးသမီးတှဟော သူတို့ရဲ့ဆံပငျကို သူတို့ကိုယျတိုငျဖွတျပွီး ဆန်ဒဖောျထုတျခဲ့ကွတာ ဖွဈပါတယျ။
မာရှာအာမီနီဟာ ၂၂ နှဈအရှယျ ကာ့ဒျလူမြိုး အမြိုးသမီး ဖွဈပါတယျ။ သူဟာ အီရနျနိုငျငံမှာ ခမြှတျထားတဲ့ တငျးကပြျလှတဲ့ အမြိုးသမီးတှေ ခေါငျးစညျးပုဝါ မခွုံမနရေနဲ့ ဝတျစားဆငျယငျပုံ သတျမှတျခကြျတှကေို ခြိုးဖောကျတယျဆိုပွီး ဘာသာရေးရဲတှရေဲ့ ဖမျးဆီးခွငျးကို ခံခဲ့ရတာပါ။ အာမီနီဟာ ၂၀၂၂ စကျတငျဘာ ၁၃ ရကျနေ့မှာ ဖမျးဆီးခွငျးခံရပွီး၊ သုံးရကျအကွာ စကျတငျဘာ ၁၆ ရကျနေ့မှာ သဆေုံးခဲ့ပါတယျ။ အာမီနီဟာ ဖမျးဆီးခံထားရစဉျ ရဲတှလေကျထဲမှာ သဆေုံးခဲ့တာကို မကြနေပျကွတဲ့အတှကျ အီရနျနိုငျငံတဝှမျးမှာ ဆန့ျကငြျဆန်ဒပွမှုတှေ ပေါျပေါကျလာပါတယျ။
ဆန့ျကငြျဆန်ဒပွပှဲတှဟော ဒီနေ့ဆိုရငျ သီတငျးလေးပတျ ရှိလာခဲ့ပါပွီ။ ဆန်ဒပွမှုတှဟော အီရနျမွို့ကွီး ၁၉ မွို့အပါအဝငျ မွို့ပေါငျး ၅၀ ကြောျကို ပွန့ျနှံ့သှားပွီလို့ အောကျတိုဘာ ၁၃ ရကျ ရိုကျတာသတငျးမှာ ဖောျပွပါတယျ။ France 24 သတငျးမှာတော့ အီရနျမှာဆန်ဒပွပှဲတှအေတှငျး လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့တှရေဲ့ လကျခကြျနဲ့ ၁၀၈ ဦးထကျမနညျး သဆေုံးခဲ့တယျ။ အဲဒီအထဲမှာ ကလေး ၂၈ ဦး ပါဝငျတယျလို့ လူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့တှရေဲ့ပွောကွားခကြျကို ကိုးကားဖောျပွတဲ့သတငျးကို အောကျတိုဘာ ၁၃ ရကျနေ့မှာ ဖောျပွထားတာ တှေ့ရပါတယျ။
အောကျတိုဘာ ၁ ရကျနေ့ထုတျ The Guardian သတငျးစာကွီးကတော့ ဆန်ဒပွပှဲတှမှော အီရနျတက်ကသိုလျ ၁၁၀ က တက်ကသိုလျကြောငျးသား၊ ကြောငျးသူတှေ ပါဝငျခဲ့တယျ။ ဖမျးဆီးခံထားရတဲ့ တက်ကသိုလျကြောငျးသား၊ ကြောငျးသူတှေ ပွနျလှှတျပေးဖို့ ပါမောက်ခ ၁၀၀ ကြောျက လကျမှတျရေးထိုးပွီး ကွညောခကြျတဈစောငျ ထုတျပွနျတောငျးဆိုခဲ့တယျ။ အဲဒီကွညောခကြျမှာ “ဘဝကို စတေးပွီး လှတျလပျမှု၊ တရားမြှတမှုနဲ့ လူသား ဂုဏျသိက်ခာကို ကာကှယျဖို့ တနျဖိုးတဈခုပေးဆပျမယ့ျ ကြောငျးသားတှေ ရှိနတေယျဆိုတာကို လူတိုငျးလူတိုငျး အသိအမှတျပွုသင့ျတယျ” လို့ရေးသားထားပါတယျ။
ဘာကွောင့ျ ၂၂ နှဈအရှယျ အမြိုးသမီးငယျတဈဦး သဆေုံးရတာနဲ့ နိုငျငံတဝှမျးမှာ ဆန်ဒပွပှဲတှေ အုံနဲ့ကငြျးနဲ့ ပေါျပေါကျလာရတာလဲ။ နိုငျငံရေးဖိနှိပျမှုနဲ့ အုပျခြုပျသူတှကေို စိတျပကြျနကွေတာက အဓိက အကွောငျးရငျးပါ။ ကိုဗဈကပျရောဂါရဲ့အကြိုးဆကျနဲ့ စီးပှါးရေး ပိတျဆို့ခံထားရတာတှကွေောင့ျ အီရနျအမြားစုဟာ စီးပှါးရေးကပြျတညျး ဆငျးရဲနကွေပါတယျ။ ဒါ့ကွောင့ျ အာမီနီသဆေုံးမှုဟာ အကပြျအတညျး၊ မကြနေပျမှုတှကေို ပေါကျကှဲထှကျစတေဲ့ စနကျတံဖွဈခဲ့ရတာပါ။ ဒါ့အပွငျ အီရနျဟာ အစ်စလာမျမဈနိုငျငံတဈနိုငျငံပါ။ လကျရှိ အစ်စလာမျမဈနိုငျငံတောျဟာ ၁၉၇၉ ခုနှဈက စတငျခဲ့ပါတယျ။ သမ်မတစနဈနဲ့အုပျခြုပျပမေဲ့ တိုငျးပွညျရဲ့ နံပါတျတဈခေါငျးဆောငျ၊ တကယ့ျအာဏာအရှိဆုံးပုဂ်ဂိုလျဟာ ဘာသာရေးခေါငျးဆောငျဖွဈပါတယျ။ လကျရှိဘာသာရေးခေါငျးဆောငျဟာ အလီခါမနေီဖွဈပွီး ၁၉၈၉ အလီခိုမနေီသဆေုံးပွီး နောကျပိုငျးမှာ ဘာသာရေးခေါငျးဆောငျဖွဈလာသူပါ။ နိုငျငံကိုလညျး အစ်စလာမျမဈ ဘာသာရေးအခွခေံတဲ့ ဥပဒတှေနေဲ့ အုပျခြုပျပါတယျ။ ဒါကွောင့ျအမြိုးသမီးတှဟော ခှဲခွားဆကျဆံခံကွရပွီး အမြိုးသမီးအခှင့ျအရေးတှေ ဆုံးရှူံးကာ အမြိုးသားတှထေကျ ပိုဖိနှိပျခံကွရပါတယျ။
အီရနျမှာလိုပါပဲ အစ်စလာမျမဈနိုငျငံတဈနိုငျငံဖွဈတဲ့ တာလီဘနျတှအေုပျခြုပျနတေဲ့အာဖဂနျနစ်စတနျနိုငျငံမှာလညျး အမြိုးသမီးငယျတှေ ပညာသငျခှင့ျ၊ ကြောငျးတကျခှင့ျ မရတဲ့အတှကျ အမြိုးသမီးတှေ လမျးမပေါျထှကျ ဆန်ဒပွတဲ့ သတငျးတှကေိုလညျး မီဒီယာတှမှော တှေ့နရေပါတယျ။ ယူဂန်ဓာနိုငျငံမှာလညျး ယာဉျတိုကျမှုတှမေဖွဈဖို့ အမြိုးသမီးတှေ ကားခေါငျးခနျးမှာ မထိုငျရဘူးလို့ တားမွဈတဲ့ အငွငျးပှါးစရာ ဥပဒတေဈခုကို ဒီနှဈဆနျးပိုငျးက ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။ အကွောငျးပွခကြျကတော့ ကားခေါငျးခနျးမှာထိုငျတဲ့ အမြိုးသမီးတှဟော ကားမောငျးသူကို အာရုံထှပွေားစတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။ စဈတပျက အာဏာသိမျးထားတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာရော အမြိုးသမီးတှရေဲ့အနအေထား ဘယျလိုရှိပါသလဲ။ အမြိုးသမီးအခှင့ျအရေး ကာကှယျစောင့ျရှောကျသူ တဈဦးဖွဈတဲ့ ဒေါျမစေပယျဖွူကတော့ အခုလို ပွောပါတယျ။
"စဈတပျက အာဏာသိမျးလိုကျတဲ့အခြိနျကတညျးက အမြိုးသမီးတှရေော၊ ကလေးတှရေော၊ သကျကွီးရှယျအိုတှပေါမကနြျ ပွေးရ၊လှှားရ ဒုက်ခပေါငျးစုံနဲ့ ရငျဆိုငျနရေတာ နိစ်စဓူဝ ဆိုသလိုပါပဲ။ စားဝတျနရေေးအပါအဝငျ တဈနေ့တဈနေ့ ကွပျတညျးလှနျးလို့ အသကျဆကျမရှငျခငြျလောကျအောငျ ခံစားနကွေရတာအားလုံးရဲ့ တရားခံဟာအာဏာရူးတှကွေောင့ျပါပဲ။ အမှနျပွောရရငျ အာဏာရှငျဆိုတာ ဘယျလူမြိုး၊ ဘယျဘာသာ၊ ဘယျနိုငျငံပဲ ဖွဈပါစေ သိပျမထူးကွပါဘူး။ အားလုံးအတူတူခညြျးပါပဲ။ ပွညျသူလူထုကို အကွောကျတရားနဲ့ ဓားမိုး၊ လှံမိုး၊ သနေတျမိုးပွီး အုပျခြုပျမယျ။ စဈဖိနပျအောကျမှာ လူ့အခှင့ျအရေးတို့၊ တရားမြှတမှုတို့ဆိုတာ ဘယျတုနျးကမှ မရှိခဲ့သလို၊ အခုလညျး မရှိနိုငျဘူး၊ နောငျလညျး ရှိနိုငျမှာ မဟုတျပါဘူး။ ဘာသာရေး၊ ယဉျကြေးမှု၊ ဓလေ့ထုံးတမျးအစဉျအလာတှကေို အထူးသဖွင့ျ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ဘဝကို ကန့ျသတျဖိနှိပျ၊ ခြုပျနှောငျခယြျလှယျဖို့ သူတို့အာဏာတညျမွဲဖို့နဲ့ ပါဝါပွနိုငျဖို့အတှကျ အကွောငျးပွခကြျအဖွဈ အာဏာရှငျတိုငျးလိုလိုက အသုံးခတြတျကွတာပါပဲ။ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ လှတျလပျစှာ ရှငျသနျခှင့ျ၊ ရှေးခယြျခှင့ျတှကေို ပိတျပငျတားဆီးထားနိုငျမှ လူထုကို ထိနျးခြုပျထားနိုငျမှာကိုး။ ဒါကွောင့ျ အာဏာရှငျစနဈကို အမွဈပွတျအောငျ တှနျးလှနျကွရုံမှတပါး အခွားမရှိလို့ ပွောရမှာပဲ"
ဒေါျမစေပယျဖွူပွောသလိုပါပဲ ဘယျနိုငျငံ၊ဘယျလူမြိုးမှာပဲဖွဈဖွဈ အာဏာရှငျတှလေကျအောကျမှာ အမြိုးသမီးအခှင့ျအရေးတှအေပါအဝငျ လူ့အခှင့ျအရေးနဲ့ တရားမြှတမှုတှေ ရရှိနိုငျဖို့ဆိုတာ ဘယျလိုမှ မဖွဈနိုငျပါဘူး။ ဒါကွောင့ျ ဒီကနေ့ အီရနျနိုငျငံမှာလညျး အာဏာရှငျဆနျတဲ့ အစ်စလာမျမဈ အုပျခြုပျရေးကို အလိုမရှိကွတော့ပါဘူး။ အီရနျဆန်ဒပွသူတဈဦးက "ဒါဟာ ဆန်ဒပွရုံသကျသကျ မဟုတျတော့ပါဘူး။ တောျလှနျရေးတဈခု ဖွဈပါတယျ” လို့ ပွောကွောငျးနဲ့ "ခု အီရနျမှာ ပွုပွငျပွောငျးလဲရေးကို တောငျးဆိုနတော မဟုတျပါဘူး။ အစ်စလာမျမဈအုပျခြုပျရေးကို အဆုံးသတျစခေငြျတာပါလို့ London School of Economics က Rohan Alvandi ရဲ့ ပွောကွားခကြျတှကေို CNN သတငျးဌာနက ဖောျပွခဲ့တာတှေ့ရပါတယျ။
