အကျဉ်းသားတွေ လွှတ်ပေးတဲ့အပေါ် နိုင်ငံတကာ သတိနဲ့ကြိုဆို
{{Zawgyi/Unicode}}
မြန်မာ စစ်ကောင်စီက ကြာသပတေးနေ့မှာ အကျဉ်းသား ထောင်ချီ လွှတ်ပေးခဲ့တာမှာ နိုင်ငံခြားသား ၄ ဦးနဲ့ နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားသူ တချို့ ပါဝင်လာတဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေ ကြိုဆိုလိုက်ကြပေမဲ့ လုံလောက်မှု မရှိဘူးလို့လည်း ပြောကြပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း နိုငငံရေး အကျပ်အတည်းတွေ ကြုံနေရချိန်မှာ ထောင်နဲ့ချီတဲ့ အကျဉ်းသားတွေ လွှတ်ပေးတာဟာ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းကို ကျေနပ်အောင် ကြိုးပမ်းမှုတခု အဖြစ် ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ လေ့လာသုံးသပ်သူတွေက ပြောပါတယ်။ သြစတြေးလျနိုင်ငံ ဆစ်ဒနီမြို့ ကနေ Phil Mercer ပေးပို့တဲ့ သတင်းဆောင်းပါးကို အခြေခံပြီး မသိင်္ဂီထိုက် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာတနိုင်ငံလုံးက အကျဉ်းထောင်တွေကနေ အကျဉ်းသား ၅,၇၇၄ ဦးကို စစ်ကောင်စီက လွတ်ငြိမ်းခွင့်ပေးလိုက်တဲ့ အထဲမှာ ဗြိတိန် သံအမတ်ကြီးဟောင်း Vicky Bowman , အမေရိကန် နိုင်ငံသား ကိုကျော်ဌေးဦး , မှတ်တမ်းရုပ်ရှင် ရိုက်ကူးသူ ဂျပန် နိုင်ငံသား Toru Kubota နဲ့ သြစတြေးလျ နိုင်ငံသား စီးပွားရေး အကြံပေး Sean Turnell တို့လည်း ပါဝင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အာရှ ပစိဖိတ် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု APEC ညီလာခံမှာ လုပ်တဲ့ ကြာသပတေးနေ့ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲမှာတော့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး Antony Blinken ကတော့ အကျဉ်းသားတွေ ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာတဲ့ အပေါ် အခုလို ပြောပါတယ်။
"အခြေအနေတွေ ဆိုးသထက် ဆိုးလာနေတာကို တွေ့နေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ပိန်းပိတ်အောင် မှောင်မိုက်နေချိန်မှာ တွေ့ရတဲ့ အလင်းရောင် အစက်အပျောက်လေး တခု ဖြစ်တယ်လို"့ ပြောချင်ပါတယ်။
နိုင်ငံတွေကြား ချစ်ကြည်ရေး အတွက် ဆောင်ရွက်မှု အနေနဲ့ ပါမောက္ခ Sean Turnell နဲ့ တခြားသော နိုင်ငံခြားသား သုံးဦးတို့ကို ပြန်လွှတ်တာ ဖြစ်ကြောင်း စစ်တပ်ရဲ့ ကြေညာချက်က ဖော်ပြပါတယ်။ လက်ရှိ ဖမ်းဆီး ထောင်ချ ခံထားရတဲ့ နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ စီးပွားရေး အကြံပေးအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သူ သြစတြေးလျ နိုင်ငံသား ပါမောက္ခ Sean Turnell ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာတဲ့ အပေါ် ကြိုဆိုကြောင်း၊ ဒါပေမယ့် တခြားသော နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားတွေကိုလည်း ကမ ္ဘာကြီးက မေ့ပျောက်မပစ်ကြဖို့ လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်ရေး အဖွဲ့ HRW ရဲ့ အာရှ ဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားရေးမှူး Elaine Pearson က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
" Sean Turnell ဟာ ထောင်ထဲမှာ တစက္ကန့်တောင် နေစရာ မလိုခဲ့ပါဘူး။ အခု လွတ်ငြိမ်းခွင့် ပေးတဲ့ သတင်းက သူ့မိသားစု အတွက်တော့ အကြီးအကျယ် စိတ်သက်သာရာ ရစေတယ်ဆိုတာက ရှင်းပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆိုးရွားလှတဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့ ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံသား ထောင်ချီ ရှိနေသေးပြီး နိုင်ငံတကာရဲ့ ခိုင်ခိုင်မာမာ စည်းရုံးဆောင်ရွက်မှု မရှိဘူးဆိုတာကိုလည်း အသိပေးရာ ရောက်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ဖမ်းခံထားရတဲ့ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသား အားလုံးကို မြန်မာ စစ်တပ်ဘက်က ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ အတွက် သြစတြေးလျ အစိုးရ၊ ဗြိတိန်၊ အမေရိကန်နဲ့ တခြားသော အစိုးရတွေက တောင်းဆိုပေးကြဖို့ ကျမ မျှော်လင့်ပါတယ်"
ဗြိတိန် သံအမတ်ကြီးဟောင်း Vicky Bowman , အမေရိကန် နိုင်ငံသား ကိုကျော်ဌေးဦး , မှတ်တမ်းရုပ်ရှင် ရိုက်ကူးသူ ဂျပန် နိုင်ငံသား Toru Kubota နဲ့ သြစတြေးလျ နိုင်ငံသား စီးပွားရေး အကြံပေး Sean Turnell တို့ကို အစကတည်းက ထောင်ချစရာ မလိုခဲ့ဘူးလို့လည်း သူမက ကြေညာချက်မှာ ပြောဆိုထားပါတယ်။
ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက် မြို့တော်မှာ အာရှ- ပစိဖိတ် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ညီလာခံမှာ ကျင်းပတဲ့ ညနေပိုင်းမှာဘဲ မြန်မာ စစ်ကောင်စီက အကျဉ်းသား လွတ်ငြိမ်းခွင့် ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပါမောက္ခ Sean Turnell ကို ပြန်လွှတ်ပေးရေး အတွက် သြစတြေးလျ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး Penny Wong က တောင်းဆိုခဲ့တာ ဖြစ်ပြီး သူ့ကို ဖမ်းဆီးမှုဟာ တရားသဖြင့် ဖမ်းဆီးမှု အဖြစ် သြစတြေးလျရဲ့ အရင် အစိုးရက ပြောဆိုခဲ့တာပါ။ ပါမောက္ခ Sean Turnell ကိုတော့ မိသားစု ရှိရာ သြစတြေးလျကို ပြန်ပို့မယ်လို့လည်း ခန့်မှန်းရပါတယ်။
ဗြိတိန် သံအမတ်ကြီးဟောင်း Vicky Bowman၊ ကိုထိန်လင်း၊ နောက် ဦးမြအေး အပါအဝင် နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားတွေ ပြန်လွတ်လာတဲ့ အတွက် အကြီးအကျယ် စိတ်သက်သာရာ ရစေကြောင်း နိုင်ငံတကာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် အဖွဲ့ကြီး Amnesty International UK အဖွဲ့ကြီးရဲ့ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားရေးမှူး Polly Truscott က ပြောပါတယ်။
ထောင်မချသင့်သူတွေ ထောင်ထဲမှာ အများအပြား ကျန်ရှိနေသေးသူတွေကိုလည်း ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ လိုအပ်ကြောင်းလည်း သူက ထောက်ပြပါတယ်။ နိုင်ငံရေး အခွင့်အလမ်း ရှိချိန်မှာ မြန်မာဘက်က အကျဉ်းသား လွတ်ငြိမ်းခွင့်ပေးလေ့ ရှိကြောင်း၊ ကြာသပတေးနေ့က အကျဉ်းသား လွတ်ငြိမ်းခွင့်ဟာဆိုရင် စစ်ကောင်စီဘက်က စိတ်သဘောထား ပြောင်းလာတာထက် ဒီသီတင်းပတ် အတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အာရှ ပစိဖိတ် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ညီလာခံနဲ့က ပိုပြီး သက်ဆိုင် ပတ်သက်နိုင်တယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။
...................................................
အကဉြျးသားတှေ လှှတျပေးတဲ့အပေါျ နိုငျငံတကာ သတိနဲ့ကွိုဆို
{{Zawgyi/Unicode}}
မွနျမာ စဈကောငျစီက ကွာသပတေးနေ့မှာ အကဉြျးသား ထောငျခြီ လှှတျပေးခဲ့တာမှာ နိုငျငံခွားသား ၄ ဦးနဲ့ နိုငျငံရေး လှုပျရှားသူ တခြို့ ပါဝငျလာတဲ့အတှကျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားသူတှေ ကွိုဆိုလိုကျကွပမေဲ့ လုံလောကျမှု မရှိဘူးလို့လညျး ပွောကွပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး နိုငငံရေး အကပြျအတညျးတှေ ကွုံနရေခြိနျမှာ ထောငျနဲ့ခြီတဲ့ အကဉြျးသားတှေ လှှတျပေးတာဟာ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးကို ကြနေပျအောငျ ကွိုးပမျးမှုတခု အဖွဈ ကြှမျးကငြျသူတှနေဲ့ လေ့လာသုံးသပျသူတှကေ ပွောပါတယျ။ သွစတွေးလနြိုငျငံ ဆဈဒနီမွို့ ကနေ Phil Mercer ပေးပို့တဲ့ သတငျးဆောငျးပါးကို အခွခေံပွီး မသိငျ်ဂီထိုကျ စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
မွနျမာတနိုငျငံလုံးက အကဉြျးထောငျတှကေနေ အကဉြျးသား ၅,၇၇၄ ဦးကို စဈကောငျစီက လှတျငွိမျးခှင့ျပေးလိုကျတဲ့ အထဲမှာ ဗွိတိနျ သံအမတျကွီးဟောငျး Vicky Bowman , အမရေိကနျ နိုငျငံသား ကိုကြောျဌေးဦး , မှတျတမျးရုပျရှငျ ရိုကျကူးသူ ဂပြနျ နိုငျငံသား Toru Kubota နဲ့ သွစတွေးလြ နိုငျငံသား စီးပှားရေး အကွံပေး Sean Turnell တို့လညျး ပါဝငျခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။ ထိုငျးနိုငျငံမှာ အာရှ ပစိဖိတျ စီးပှားရေး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှု APEC ညီလာခံမှာ လုပျတဲ့ ကွာသပတေးနေ့ သတငျးစာ ရှငျးလငျးပှဲမှာတော့ အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီး Antony Blinken ကတော့ အကဉြျးသားတှေ ပွနျလညျ လှတျမွောကျလာတဲ့ အပေါျ အခုလို ပွောပါတယျ။
"အခွအေနတှေေ ဆိုးသထကျ ဆိုးလာနတောကို တှေ့နရေတဲ့ မွနျမာနိုငျငံတှငျး ပိနျးပိတျအောငျ မှောငျမိုကျနခြေိနျမှာ တှေ့ရတဲ့ အလငျးရောငျ အစကျအပြောကျလေး တခု ဖွဈတယျလို"့ ပွောခငြျပါတယျ။
နိုငျငံတှကွေား ခစြျကွညျရေး အတှကျ ဆောငျရှကျမှု အနနေဲ့ ပါမောက်ခ Sean Turnell နဲ့ တခွားသော နိုငျငံခွားသား သုံးဦးတို့ကို ပွနျလှှတျတာ ဖွဈကွောငျး စဈတပျရဲ့ ကွညောခကြျက ဖောျပွပါတယျ။ လကျရှိ ဖမျးဆီး ထောငျခြ ခံထားရတဲ့ နိုငျငံတောျ အတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျရဲ့ စီးပှားရေး အကွံပေးအဖွဈ ဆောငျရှကျခဲ့သူ သွစတွေးလြ နိုငျငံသား ပါမောက်ခ Sean Turnell ပွနျလညျ လှတျမွောကျလာတဲ့ အပေါျ ကွိုဆိုကွောငျး၊ ဒါပမေယ့ျ တခွားသော နိုငျငံရေး အကဉြျးသားတှကေိုလညျး ကမ ်ဘာကွီးက မေ့ပြောကျမပဈကွဖို့ လူ့အခှင့ျအရေး စောင့ျကွည့ျရေး အဖှဲ့ HRW ရဲ့ အာရှ ဆိုငျရာ ညှှနျကွားရေးမှူး Elaine Pearson က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
" Sean Turnell ဟာ ထောငျထဲမှာ တစက်ကန့ျတောငျ နစေရာ မလိုခဲ့ပါဘူး။ အခု လှတျငွိမျးခှင့ျ ပေးတဲ့ သတငျးက သူ့မိသားစု အတှကျတော့ အကွီးအကယြျ စိတျသကျသာရာ ရစတေယျဆိုတာက ရှငျးပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ဆိုးရှားလှတဲ့ အခွအေနတှေနေဲ့ ဖမျးဆီးခံထားရတဲ့ မွနျမာနိုငျငံသား ထောငျခြီ ရှိနသေေးပွီး နိုငျငံတကာရဲ့ ခိုငျခိုငျမာမာ စညျးရုံးဆောငျရှကျမှု မရှိဘူးဆိုတာကိုလညျး အသိပေးရာ ရောကျပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလညျး စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး ဖမျးခံထားရတဲ့ နိုငျငံရေး အကဉြျးသား အားလုံးကို မွနျမာ စဈတပျဘကျက ပွနျလှှတျပေးဖို့ အတှကျ သွစတွေးလြ အစိုးရ၊ ဗွိတိနျ၊ အမရေိကနျနဲ့ တခွားသော အစိုးရတှကေ တောငျးဆိုပေးကွဖို့ ကမြ မြှောျလင့ျပါတယျ"
ဗွိတိနျ သံအမတျကွီးဟောငျး Vicky Bowman , အမရေိကနျ နိုငျငံသား ကိုကြောျဌေးဦး , မှတျတမျးရုပျရှငျ ရိုကျကူးသူ ဂပြနျ နိုငျငံသား Toru Kubota နဲ့ သွစတွေးလြ နိုငျငံသား စီးပှားရေး အကွံပေး Sean Turnell တို့ကို အစကတညျးက ထောငျခစြရာ မလိုခဲ့ဘူးလို့လညျး သူမက ကွညောခကြျမှာ ပွောဆိုထားပါတယျ။
ထိုငျးနိုငျငံ ဘနျကောကျ မွို့တောျမှာ အာရှ- ပစိဖိတျ စီးပှားရေး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှု ညီလာခံမှာ ကငြျးပတဲ့ ညနပေိုငျးမှာဘဲ မွနျမာ စဈကောငျစီက အကဉြျးသား လှတျငွိမျးခှင့ျ ကွညောခကြျ ထုတျပွနျတာ ဖွဈပါတယျ။ ပါမောက်ခ Sean Turnell ကို ပွနျလှှတျပေးရေး အတှကျ သွစတွေးလြ နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီး Penny Wong က တောငျးဆိုခဲ့တာ ဖွဈပွီး သူ့ကို ဖမျးဆီးမှုဟာ တရားသဖွင့ျ ဖမျးဆီးမှု အဖွဈ သွစတွေးလရြဲ့ အရငျ အစိုးရက ပွောဆိုခဲ့တာပါ။ ပါမောက်ခ Sean Turnell ကိုတော့ မိသားစု ရှိရာ သွစတွေးလကြို ပွနျပို့မယျလို့လညျး ခန့ျမှနျးရပါတယျ။
ဗွိတိနျ သံအမတျကွီးဟောငျး Vicky Bowman၊ ကိုထိနျလငျး၊ နောကျ ဦးမွအေး အပါအဝငျ နိုငျငံရေး အကဉြျးသားတှေ ပွနျလှတျလာတဲ့ အတှကျ အကွီးအကယြျ စိတျသကျသာရာ ရစကွေောငျး နိုငျငံတကာ လှတျငွိမျးခမြျးသာခှင့ျ အဖှဲ့ကွီး Amnesty International UK အဖှဲ့ကွီးရဲ့ နိုငျငံခွားရေး မူဝါဒဆိုငျရာ ညှှနျကွားရေးမှူး Polly Truscott က ပွောပါတယျ။
ထောငျမခသြင့ျသူတှေ ထောငျထဲမှာ အမြားအပွား ကနြျရှိနသေေးသူတှကေိုလညျး ပွနျလှှတျပေးဖို့ လိုအပျကွောငျးလညျး သူက ထောကျပွပါတယျ။ နိုငျငံရေး အခှင့ျအလမျး ရှိခြိနျမှာ မွနျမာဘကျက အကဉြျးသား လှတျငွိမျးခှင့ျပေးလေ့ ရှိကွောငျး၊ ကွာသပတေးနေ့က အကဉြျးသား လှတျငွိမျးခှင့ျဟာဆိုရငျ စဈကောငျစီဘကျက စိတျသဘောထား ပွောငျးလာတာထကျ ဒီသီတငျးပတျ အတှငျး ထိုငျးနိုငျငံမှာ အာရှ ပစိဖိတျ စီးပှားရေး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှု ညီလာခံနဲ့က ပိုပွီး သကျဆိုငျ ပတျသကျနိုငျတယျလို့လညျး သူက ပွောပါတယျ။
