[Zawgyi/Unicode]
ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်မြို့နယ် ဆိပ်မူကျေးရွာအုပ်စု ဝေခါရွာက ကျောက်စိမ်းလုပ်ကွက်ဟောင်းနေရာမှာ မိုးများပြီး မြေပြိုတာကြောင့် ကျောက်တူးသူနဲ့ ရေမဆေးကျောက်ရှာသူ ၁၀၀ ကျော်ထက်မနည်း သေဆုံးတဲ့သတင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုမိုးဇော်က တင်ပြပေးပါမယ်။
ဖားကန့်မြို့နယ်က ကျောက်စိမ်းလုပ်ကွက်တွေမှာ မြေပြိုတာကြောင့် မကြာခဏ လူအသေအပျောက်ရှိခဲ့ရာက ဒီတစ်ကြိမ်ဖြစ်ပွားတာကတော့ သေဆုံးမှုအများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ အရေးပေါ် ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ မီးသတ်တပ်ဖွဲ့ကတော့ ဒီနေ့မွန်းလွဲပိုင်းအထိ အလောင်း ၁၁၃ လောင်းကို ရှာဖွေတွေ့ရှိထားကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
မြေပြိုမှုဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဖားကန့်မြို့နယ် ဆိပ်မူရွာက ဦးနော်လွန်ကတော့ သေဆုံးသူအရေအတွက်ဟာ ဒီထက်ပိုများနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထားကြောင်း ပြောပါတယ်။
ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်မြို့နယ်က မြေပြိုကျတဲ့ မြင်ကွင်း တချို့။
“ဒီကနေ့ မနက် ၈ နာရီခွဲမှာ ကျနော်တို့ ဒီ လခူးချောင်ဆိုတဲ့ ရပ်ကွက်ဘက်က ကမ်းပါးပြိုကျလာတာလေ။ ပြိုကျလာတဲ့အခါကျတော့ ရေကန်ရှိတယ် အောက်မှာ။ အဲဒီမြေစာတွေက ရေကန်မှာ နေရာယူလိုက်တဲ့အခါကျတော့ ရေက တခါတည်းတက်လာပြီးတော့ အဲဒီ ကမ်းပါးမှာ ကျင်းသားတွေ၊ ရေမဆေးကျောက်ရှာသူတွေ အကုန်လုံး ဆွဲချသွားတာပေါ့။ ဆွဲချပြီးမှ မြုပ်ပြီးမှ သေကုန်ကြတာ။ အခုချိန်ထိတော့ အလောင်း ၈၀ ကျော်တော့ ထုတ်ထားပြီ။ သူတို့ အဲဒီက လူကြီးတွေ ခန့်မှန်းတာကတော့ ၁၅၀နဲ့ ၂၀၀ ကြား ခန့်မှန်းထားပါတယ်။”
ပြိုကျသွားတဲ့ကမ်းပါးဟာ အနည်းဆုံး ပေ ၅၀၀ ကျော်လောက်ရှိကြောင်းနဲ့ ကမ်းပါးပြိုကျတဲ့ မြေစာတွေဟာ အောက်က ရေကန်ထဲကျရောက်ပြီး ရေကန်ထဲမှာ ပေ ၅၀ ကျော်လှိုင်းလုံးဖြစ်ပေါ်ခဲ့တာကြောင့် ရေကန်ဘေးမှာ အလုပ်လုပ်နေသူတွေကို တိုက်စားသွားတာဖြစ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။
မြေပြိုကျတဲ့နေရာမှာ ဒေသခံရွာသားတွေ၊ လူမှုအသင်းအဖွဲ့တွေ၊ အာဏာပိုင်တွေ၊ တပ်၊ရဲနဲ့ မီးသတ်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက ရှာဖွေကယ်ဆယ်ရေးဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့ကလည်း ဆိတ်မူကျေးရွာအုပ်စု၊ စပေါ့ရွာမှာ အလားတူမြေပြိုကျပြီး ရေကန်အတွင်းကျခဲ့ရာက ရေလှိုင်းရိုက်တဲ့အတွက် အနည်းဆုံး လူ၂ ယောက် သေဆုံးခဲ့သလို လူ ၆ ယောက်လောက် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့ပါတယ်။
ဖားကန့်ကျောက်စိမ်းတွင်း ဒေသမှာ အခုလို လူအသေအပျောက်တွေ မကြာခဏ ဖြစ်ရတာဟာ ကျောက်စိမ်းကုမ္ပဏီတွေက စက်ယန္တရားတွေ အသုံးပြုပြီး အလွန်အကျွံ တူးဖော်တာနဲ့ မြေစာတွေကို စနစ်တကျ စွန့်ပစ်မှုမရှိတာကြောင့်လို့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးအဖွဲ့တွေက ဝေဖန်ထောက်ပြကြပါတယ်။
ဖားကန့်မြို့နယ် အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးခင်မောင်မြင့်ကတော့ လက်ရှိ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့အခြေအနေကို ထိန်းသိမ်းဖို့ဆိုရင် တိကျတဲ့ ဥပဒေပြဌာန်းပြီး ထိထိရောက်ရောက် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ လိုအပ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။
လောလောဆယ်မှာတော့ ကျောက်မျက်တူးဖော်ရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေသစ်ကို ရေးဆွဲပြဌာန်းထားပေမဲ့ နည်းဥပဒေ အတည်မပြုနိုင်သေးတဲ့အတွက် တိတိကျကျ ကိုင်တွယ်ဖို့ ခက်ခဲနေကြောင်း ဆက်ပြောပါတယ်။
“၂၀၁၉ မှာ ကျောက်မျက်ဥပဒေသစ်ထွက်တယ်။ ၂၀၁၉ ဇန်နဝါရီလမှာ သမ္မတ လက်မှတ်ထိုးပြီးတော့မှ။ အဲဒီ ကျောက်မျက်ဥပဒေက ဒီဥစ္စာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်ဆီးတယ်၊ လူတွေ သေတယ်ဆိုလို့ ကျနော်တို့က ဒီဥစ္စာ အလွန်အကျွံ တူးဖော်တဲ့အတွက် ဒီလိုဖြစ်တဲ့အတွက် ကျနော်တို့က ၅ ဧက ၃ နှစ်၊ ၃ ဧက ၂ နှစ်၊ ၁ ဧက ၁ နှစ် အဲလို သတ်မှတ်ထားတယ်။ ဥပဒေကတော့ ၂၀၁၉ ဇန်နဝါရီလမှာ ထွက်ပြီ။ ဒါပေမဲ့ နည်းဥပဒေ မထွက်သေးဘူး။ နည်းဥပဒေ မထွက်သေးတော့ ဒီဥစ္စာ အသက်မဝင်ဘူးပြောတယ်။ သူတို့က အဲတော့ ဒီဥစ္စာကို စောင့်ရင်း စောင့်ရင်းနဲ့ ဒီလို ဖြစ်နေတာ။ အဓိကကတော့ နည်းဥပဒေ ကြာလို့ ဒီလိုဖြစ်တာ။”
ညနေ ၃ နာရီလောက်မှာ သေဆုံးသူရုပ်အလောင်း ၁၁၃ ကျော်တွေ့ရှိထားကြောင်း၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူ ၅၄ ယောက်ရှိကြောင်းနဲ့ မိုးသည်းနေတာကြောင့် ရှာဖွေတာတွေ ခေတ္တရပ်နေကြောင်း ဦးခင်မောင်မြင့်က ပြောပါတယ်။
ဖားကန့်ကျောက်စိမ်းဒေသအပါအဝင် ရတနာမြေတွေမှာ မိုးတွင်းကာလ တူးဖော် ထုတ်လုပ်မှုကို ဒီလ ၁ ရက်နေ့ကနေ စတင်ပြီး စက်တင်ဘာလကုန်အထိ ၃ လ ရပ်ဆိုင်းဖို့ အစိုးရက ညွှန်ကြားထားချိန်မှာ အခုလို မြေပြိုမှုဖြစ်ခဲ့တာပါ။
လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ ၂၁ ရက်နေ့က ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဖားကန့်ဒေသ မြေပြိုမှုမှာ သေဆုံးသူ ရုပ်အလောင်း ၁၁၄ လောင်းတွေ့ရှိခဲ့ပြီး သေဆုံးမှုဖြစ်စဉ်မှာ အများဆုံးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒေသခံတွေကတော့ ၄ ရက်ကြာ ရှင်းလင်းရေးလုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ပြီးချိန်မှာ မြေပြိုမှုရဲ့ တဝက်လောက်ကိုသာ ရှာဖွေနိုင်တာကြောင့် အဲဒီဖြစ်စဉ်မှာ သေဆုံးသူ ၂၀၀ လောက်ရှိမယ်လို့လည်း ခန့်မှန်းခဲ့ပါတယ်။
[Unicode Version]
ဖားကန့ျမွပွေိုမှု လူ ၁၀၀ ကြောျ သဆေုံး
ကခငြျပွညျနယျ ဖားကန့ျမွို့နယျ ဆိပျမူကြေးရှာအုပျစု ဝခေါရှာက ကြောကျစိမျးလုပျကှကျဟောငျးနရောမှာ မိုးမြားပွီး မွပွေိုတာကွောင့ျ ကြောကျတူးသူနဲ့ ရမေဆေးကြောကျရှာသူ ၁၀၀ ကြောျထကျမနညျး သဆေုံးတဲ့သတငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုမိုးဇောျက တငျပွပေးပါမယျ။
ဖားကန့ျမွို့နယျက ကြောကျစိမျးလုပျကှကျတှမှော မွပွေိုတာကွောင့ျ မကွာခဏ လူအသအေပြောကျရှိခဲ့ရာက ဒီတဈကွိမျဖွဈပှားတာကတော့ သဆေုံးမှုအမြားဆုံးဖွဈပါတယျ။ အရေးပေါျ ကယျဆယျရေးလုပျငနျးတှေ ဆောငျရှကျနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံ မီးသတျတပျဖှဲ့ကတော့ ဒီနေ့မှနျးလှဲပိုငျးအထိ အလောငျး ၁၁၃ လောငျးကို ရှာဖှတှေေ့ရှိထားကွောငျး သတငျးထုတျပွနျထားပါတယျ။
မွပွေိုမှုဖွဈပှားခဲ့တဲ့ ဖားကန့ျမွို့နယျ ဆိပျမူရှာက ဦးနောျလှနျကတော့ သဆေုံးသူအရအေတှကျဟာ ဒီထကျပိုမြားနိုငျတယျလို့ ခန့ျမှနျးထားကွောငျး ပွောပါတယျ။
“ဒီကနေ့ မနကျ ၈ နာရီခှဲမှာ ကနြောျတို့ ဒီ လခူးခြောငျဆိုတဲ့ ရပျကှကျဘကျက ကမျးပါးပွိုကလြာတာလေ။ ပွိုကလြာတဲ့အခါကတြော့ ရကေနျရှိတယျ အောကျမှာ။ အဲဒီမွစောတှကေ ရကေနျမှာ နရောယူလိုကျတဲ့အခါကတြော့ ရကေ တခါတညျးတကျလာပွီးတော့ အဲဒီ ကမျးပါးမှာ ကငြျးသားတှေ၊ ရမေဆေးကြောကျရှာသူတှေ အကုနျလုံး ဆှဲခသြှားတာပေါ့။ ဆှဲခပြွီးမှ မွုပျပွီးမှ သကေုနျကွတာ။ အခုခြိနျထိတော့ အလောငျး ၈၀ ကြောျတော့ ထုတျထားပွီ။ သူတို့ အဲဒီက လူကွီးတှေ ခန့ျမှနျးတာကတော့ ၁၅၀နဲ့ ၂၀၀ ကွား ခန့ျမှနျးထားပါတယျ။”
ပွိုကသြှားတဲ့ကမျးပါးဟာ အနညျးဆုံး ပေ ၅၀၀ ကြောျလောကျရှိကွောငျးနဲ့ ကမျးပါးပွိုကတြဲ့ မွစောတှဟော အောကျက ရကေနျထဲကရြောကျပွီး ရကေနျထဲမှာ ပေ ၅၀ ကြောျလှိုငျးလုံးဖွဈပေါျခဲ့တာကွောင့ျ ရကေနျဘေးမှာ အလုပျလုပျနသေူတှကေို တိုကျစားသှားတာဖွဈကွောငျး ပွောပါတယျ။
မွပွေိုကတြဲ့နရောမှာ ဒသေခံရှာသားတှေ၊ လူမှုအသငျးအဖှဲ့တှေ၊ အာဏာပိုငျတှေ၊ တပျ၊ရဲနဲ့ မီးသတျတပျဖှဲ့ဝငျတှကေ ရှာဖှကေယျဆယျရေးဆောငျရှကျနပေါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ဇှနျလ ၂၃ ရကျနေ့ကလညျး ဆိတျမူကြေးရှာအုပျစု၊ စပေါ့ရှာမှာ အလားတူမွပွေိုကပြွီး ရကေနျအတှငျးကခြဲ့ရာက ရလှေိုငျးရိုကျတဲ့အတှကျ အနညျးဆုံး လူ၂ ယောကျ သဆေုံးခဲ့သလို လူ ၆ ယောကျလောကျ ထိခိုကျဒဏျရာရခဲ့ပါတယျ။
ဖားကန့ျကြောကျစိမျးတှငျး ဒသေမှာ အခုလို လူအသအေပြောကျတှေ မကွာခဏ ဖွဈရတာဟာ ကြောကျစိမျးကုမ်ပဏီတှကေ စကျယန်တရားတှေ အသုံးပွုပွီး အလှနျအကြှံ တူးဖောျတာနဲ့ မွစောတှကေို စနဈတကြ စှန့ျပဈမှုမရှိတာကွောင့ျလို့ သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ထိနျးသိမျးရေးအဖှဲ့တှကေ ဝဖေနျထောကျပွကွပါတယျ။
ဖားကန့ျမွို့နယျ အမြိုးသားလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးခငျမောငျမွင့ျကတော့ လကျရှိ ဖွဈပကြျနတေဲ့အခွအေနကေို ထိနျးသိမျးဖို့ဆိုရငျ တိကတြဲ့ ဥပဒပွေဌာနျးပွီး ထိထိရောကျရောကျ ကိုငျတှယျဖွရှေငျးဖို့ လိုအပျကွောငျး ပွောပါတယျ။
လောလောဆယျမှာတော့ ကြောကျမကြျတူးဖောျရေးဆိုငျရာ ဥပဒသေဈကို ရေးဆှဲပွဌာနျးထားပမေဲ့ နညျးဥပဒေ အတညျမပွုနိုငျသေးတဲ့အတှကျ တိတိကကြြ ကိုငျတှယျဖို့ ခကျခဲနကွေောငျး ဆကျပွောပါတယျ။
“၂၀၁၉ မှာ ကြောကျမကြျဥပဒသေဈထှကျတယျ။ ၂၀၁၉ ဇနျနဝါရီလမှာ သမ်မတ လကျမှတျထိုးပွီးတော့မှ။ အဲဒီ ကြောကျမကြျဥပဒကေ ဒီဥစ်စာ သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ပကြျဆီးတယျ၊ လူတှေ သတေယျဆိုလို့ ကနြောျတို့က ဒီဥစ်စာ အလှနျအကြှံ တူးဖောျတဲ့အတှကျ ဒီလိုဖွဈတဲ့အတှကျ ကနြောျတို့က ၅ ဧက ၃ နှဈ၊ ၃ ဧက ၂ နှဈ၊ ၁ ဧက ၁ နှဈ အဲလို သတျမှတျထားတယျ။ ဥပဒကေတော့ ၂၀၁၉ ဇနျနဝါရီလမှာ ထှကျပွီ။ ဒါပမေဲ့ နညျးဥပဒေ မထှကျသေးဘူး။ နညျးဥပဒေ မထှကျသေးတော့ ဒီဥစ်စာ အသကျမဝငျဘူးပွောတယျ။ သူတို့က အဲတော့ ဒီဥစ်စာကို စောင့ျရငျး စောင့ျရငျးနဲ့ ဒီလို ဖွဈနတော။ အဓိကကတော့ နညျးဥပဒေ ကွာလို့ ဒီလိုဖွဈတာ။”
ညနေ ၃ နာရီလောကျမှာ သဆေုံးသူရုပျအလောငျး ၁၁၃ ကြောျတှေ့ရှိထားကွောငျး၊ ထိခိုကျဒဏျရာရသူ ၅၄ ယောကျရှိကွောငျးနဲ့ မိုးသညျးနတောကွောင့ျ ရှာဖှတောတှေ ခတေ်တရပျနကွေောငျး ဦးခငျမောငျမွင့ျက ပွောပါတယျ။
ဖားကန့ျကြောကျစိမျးဒသေအပါအဝငျ ရတနာမွတှေမှော မိုးတှငျးကာလ တူးဖောျ ထုတျလုပျမှုကို ဒီလ ၁ ရကျနေ့ကနေ စတငျပွီး စကျတငျဘာလကုနျအထိ ၃ လ ရပျဆိုငျးဖို့ အစိုးရက ညှှနျကွားထားခြိနျမှာ အခုလို မွပွေိုမှုဖွဈခဲ့တာပါ။
လှနျခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ခုနှဈ နိုဝငျဘာ ၂၁ ရကျနေ့က ဖွဈခဲ့တဲ့ ဖားကန့ျဒသေ မွပွေိုမှုမှာ သဆေုံးသူ ရုပျအလောငျး ၁၁၄ လောငျးတှေ့ရှိခဲ့ပွီး သဆေုံးမှုဖွဈစဉျမှာ အမြားဆုံးဖွဈခဲ့ပါတယျ။ ဒသေခံတှကေတော့ ၄ ရကျကွာ ရှငျးလငျးရေးလုပျငနျးဆောငျရှကျပွီးခြိနျမှာ မွပွေိုမှုရဲ့ တဝကျလောကျကိုသာ ရှာဖှနေိုငျတာကွောင့ျ အဲဒီဖွဈစဉျမှာ သဆေုံးသူ ၂၀၀ လောကျရှိမယျလို့လညျး ခန့ျမှနျးခဲ့ပါတယျ။
