(Zawgyi / Unicode)
ရခိုင်တပ်နဲ့ အစိုးရတပ်တို့ကြား တိုက်ပွဲတွေ အပြင်းအထန် ဖြစ်ပွားနေဆဲ ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲ စစ်ဒဏ်သင့်ပြည်သူတွေ မြေစာပင်မဖြစ်စေဖို့ အပြန်အလှန် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်း စစ်ဆေးနေမှုတွေ အမြန်ဆုံးရပ်တန့်ပေးဖို့ ရခိုင်အမတ်နဲ့ ကူညီကယ်ဆယ်ပေးနေသူတွေက မေတ္တာရပ်ခံလိုက်ပါတယ်။ ၂၀၁၉ နှစ်ဆန်းကတည်းက စခဲ့တဲ့ စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေအတွင်း သေဆုံးထိခိုက်ခဲ့ရသူတွေ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရသူတွေနဲ့ ဘေးလွတ်ရာ ပြေးနေရတဲ့ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေ သောင်းချီဖြစ်လာနေတဲ့ ရခိုင်ပြည် စစ်မီးငြိမ်းစေဖို့ ၂၀၂၀ နှစ်သစ်မှာ စစ်ဘေးသင့် ရခိုင်ပြည်နယ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဆောင်ရွက်နိုင်ပါစေကြောင်းလည်း တောင်းဆိုကြပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို မဆုမွန်က ဆက်သွယ်မေးမြန်း တင်ပြထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ လူမျိုးရေး ဘာသာရေး အသွင်ဆောင် အကြမ်းဖက် ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ပွားပြီးနောက်မှာပဲ ထပ်မံပြီးတော့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တပ်နဲ့ မြန်မာအစိုးရ စစ်တပ်တို့ကြား တိုက်ပွဲတွေ အပြင်းအထန် ဖြစ်ပွားလာခဲ့တာ အခုဆိုရင် လနဲ့ချီလာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ဖြစ်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း မြို့နယ်တွေကနေ ဘေးလွတ်ရာကို တိမ်းရှောင် ထွက်ပြေးနေရတဲ့ ရခိုင်လူထုကလည်း သောင်းချီရှိလာပြီဖြစ်သလို တချိန်တည်းမှာပဲ ဒီလို ဘေးလွတ်ရာကို တိမ်းရှောင်နေကြရတဲ့ ရခိုင်ပြည်သူလူထုထဲကနေ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်တပ်နဲ့ ဆက်နွှယ်တယ်ဆိုပြီး စွပ်စွဲချက်နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ဘက်က ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်း စစ်ဆေး တရားစွဲဆိုမှုတွေ လုပ်နေသလို ရခိုင်တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တပ်ဘက်ကလည်း အရပ်သားတချို့၊ အစိုးရဝန်ထမ်း၊ ကုမ္ပဏီဝန်ထမ်းတွေ၊ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် အပါအဝင် NLD လို နိုင်ငံရေးပါတီဝင်တချို့ကိုပါ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းနေပါတယ်။
အခုလို စစ်ဘေးသင့်ချိန် နှစ်ဖက်တပ်ကြား မသင်္ကာမှုစွဲချက် သံသယနဲ့ ဖမ်းဆီးမှုတွေအပေါ် ရပ်တန့်ပေးဖို့ အရပ်သားပြည်သူ မြေစာပင်မဖြစ်စေလိုဘူး၊ ဒါကြောင့် စစ်ရေးကို နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းနဲ့ပဲ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အဖြေရှာကြပါလို့ ရခိုင်ပြည်နယ် မြေပုံလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးဖေသန်းက တိုက်တွန်းပါတယ်။
“ဒီတနှစ်အတွင်းမှာ နှစ်ဖက် ဖမ်းဆီးတာတွေ၊ တရားစွဲဆိုတာတွေ ဒီဘက်ကလည်း ရှိသလို ဟိုဘက်ကလည်း ဖမ်းဆီးထားတာတွေ ရှိတယ်။ နှစ်ဖက်စလုံး အပြန်အလှန် အဲလိုဖြစ်ရတဲ့ အကြောင်းကတော့ တိုက်ပွဲမှာ တဖက်ဖက်က ကူညီတယ်၊ ထောက်ပံ့တယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးပေါ့၊ နှစ်ဖက်စလုံးက အဲလိုစွဲချက် သံသယနဲ့ ဖမ်းတာ များပါတယ်။ ကိုယ့်ဘက်သူ့ဘက် ထိခိုက်မှုတွေ များလာတဲ့ အခါမှာလည်း အမုန်းတရားတွေ အာဃာတ တရားတွေနဲ့ ဖမ်းဆီးမယ်၊ နှိပ်စက်မယ်၊ ညှဉ်းပန်းမယ် ဆိုတာမျိုးတွေ ဖြစ်လာတယ်။ ဒီဟာက ကောင်းတဲ့အစဉ်အလာတော့ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ ဒါပေမယ့် တိုက်ပွဲဖြစ်တယ် ဆိုတော့လည်း ဒါတွေက မလွှဲမရှောင်သာ တွေ့ကြုံရတာပဲလေ။ စစ်ရဲ့ အနိဋ္ဌာရုံပဲ ဆိုပါတော့။
“ဒီတနှစ်အတွင်းမှာ တော်တော့ကို များသွားပြီ။ သေတာလည်း ရာနဲ့ချီရှိပြီ။ ဒဏ်ရာရတာလည်း တရာကျော်ပြီ။ ဒုက္ခသည်လည်း သိန်းချီရှိနေပြီ ဆိုတော့ စစ်ပွဲတွေ ပိုမိုပြင်းထန်လာတာနဲ့အမျှ ဒီအရေအတွက်ဟာ တဆ၊ နှစ်ဆ၊ သုံးဆ ခုန်တက်သွားလိမ့်မယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။ အခြေအနေ ကြည့်ရတာလည်း တိုက်ပွဲတွေက ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဖြစ်လာမယ့်ပုံ ပေါ်နေတယ်။ ဒါကြောင့် ဘယ်လိုလုပ်ရင် ကောင်းမလဲလို့ ကျနော်တို့ အမြဲတမ်းစဉ်းစားတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တယောက် အနေနဲ့ရော ပါတီဝင် တယောက်အနေနဲ့ရော နိုင်ငံရေးအရ အဖြေရှာစေချင်တာပေါ့ဗျာ။ ဆွေးနွေးပါ၊ တွေ့ဆုံပါ၊ စကားပြောပါ၊ ပြည်သူတွေ ခံစားနေရတဲ့ ဒီဒုက္ခတွေကို အေးအေးဆေးဆေး ဖြစ်သွားအောင်၊ ငြိမ်းချမ်းသွားအောင် ငြိမ်းချမ်းရေး လမ်းပေါ်မှာ တွေ့ဆုံ စကားပြောကြပါလို့ပဲ ကျနော်တို့က အမြဲတမ်း တိုက်တွန်းနေတာပေါ့ဗျာ။”
အခုလို ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း ခရီးသွားလာမှုတွေကြား ဖမ်းဆီးမှုတွေရှိနေလို့ စစ်ဒဏ်ကြောင့် တိမ်းရှောင်နေသူ သောင်းချီလာတဲ့ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေ အရပ်သားပြည်သူတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့ ကျန်းမာရေး သောက်သုံးရေ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကို ကူညီကယ်ဆယ် ဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့ ရခိုင်လူမှုကူညီကယ်ဆယ်ရေးတွေ ရခိုင်လူငယ်တွေရဲ့ ဘေးအန္တရာယ် လုံခြုံရေးအတွက်ကတော့ စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်နေတုန်းပဲလို့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ အစည်းအရုံး (REC) ရဲ့ အတွင်းရေးမှူး ကိုဇော်ဇော်ထွန်းက ပြောပါတယ်။
“မြန်မာတပ်မတော်က ရခိုင်လူငယ်ထုတွေ အပေါ်မှာ အရမ်းသံသယထားတယ်။ ရခိုင်လူထုတွေ လူငယ်အဖွဲ့အစည်းတွေ လက်နက်ကိုင် လှုပ်ရှားမှုတွေကို တနည်းနည်းနဲ့ ထောက်ပံ့ကူညီနေသလား ဆိုတဲ့ သံသယ စိုးရိမ်စိတ်တွေ အရမ်းများတယ်။ ဒါကြောင့် သူတို့က ရခိုင်ပြည်သူတွေကို ရိုက်နှက်လိုက်၊ ဖမ်းဆီးလိုက်၊ ပြန်လွှတ်လိုက်နဲ့ ကြားနေရတာပဲလေ။ ဒါ တပ်မတော်ဘက်က အခြေအနေပါ။
“AA ဘက်ကကျတော့ ဘယ်လိုရှိလဲဆိုတော့ တဖက်က အဲဒီလို ဖမ်းဆီးမှုတွေ လုပ်တဲ့အပြင် AA မိသားစုတွေကို ဖမ်းဆီးပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း ပိုပြီးတော့ တန်ပြန်ဖမ်းဆီးတဲ့ပုံစံ ဖြစ်လာတယ်။ လူငယ်ထု အမျိုးသားတွေရော အမျိုးသမီးတွေရော တော်တော်လေးကို ကြောက်ရွံ့နေရတယ်။ တဖက်က လှုပ်ရှားမှုတခုခု ကြားပြီဆိုတာနဲ့ တခြားနေရာကို ရွှေ့လိုက်ရတာမျိုးပေါ့။ အဲဒီအခါကျတော့ ကျနော်တို့မှာ တော်တော်များများကို အခက်အခဲတွေ့ပါတယ်။”
စစ်ဘေးသင့်ခဲ့ရတဲ့ အစစအရာရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု နောက်ကျနေရတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွက် လာမယ့် ၂၀၂၀ နှစ်သစ်အတွက် ငြိမ်းချမ်းရေး အလားအလာကောင်းတွေ ဖြစ်ဖို့ ပြည်နယ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဆောင်ရွက်နိုင်ကြဖို့ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေ လုပ်ကြဖို့ကိုလည်း ရခိုင်အမတ် ဦးဖေသန်းက မျှော်လင့်ပါတယ်။
“ရခိုင်ပြည်နယ်အတွက်တော့ ရှေ့လာမယ့် ၂၀၂၀ ဟာလည်း သတင်းကောင်းတွေ ကြားရဖို့ အခြေအနေ မရှိဘူးလို့ ကျနော်တို့ ခန့်မှန်းတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် နှစ်ဖက်စလုံးက ဒါကို ဆင်ဆင်ခြင်ခြင်နဲ့ အထူးသဖြင့် မဆီမဆိုင်တဲ့ ဒေသခံတွေ၊ ပြည်သူတွေ မြေစာပင် မဖြစ်ရအောင် နှစ်ဖက်စလုံးက ထိန်းသိမ်းဖို့လိုအပ်တယ်။ ပြည်သူကို ပြည်သူလို့ပဲ မြင်ပြီးတော့ တရားခံလို့ မမြင်ဖို့ပေါ့နော်။ နှစ်ဖက်စလုံးကို ဆင်ဆင်ခြင်ခြင်နဲ့ လုပ်စေချင်တယ်။ ပြီးတော့ စစ်ဘောင်ကို ကျဉ်းလာအောင် နိုင်ငံရေးဘောင်ကိုလည်း ဖွင့်ပြီးတော့ ဆွေးနွေးကြပါ။ အဖြေကောင်းတခု ရပါစေလို့ပဲ ကျနော်တို့က ဆန္ဒပြုပါတယ်။”
ရခိုင်လူငယ်တဦးဖြစ်တဲ့ ကိုဇော်ဇော်ထွန်းကလည်း ၂၀၂၀ နှစ်သစ်မှာ ရခိုင်ပြည်ကြီး အမြန်ဆုံး အေးချမ်းပါစေကြောင်း ဆုတောင်းနေပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“ကျနော်တို့က တနိုင်ငံတည်းမှာ အတူယှဉ်တွဲပြီး အကြာကြီး နေလာခဲ့တဲ့ တိုင်းရင်းသား အချင်းချင်းတွေပဲလေ။ ဆိုတော့ အရမ်းကို အမုန်းတရားကြီးကိုပဲ ဦးတည်ပြီး တဖက်ကိုတဖက် အစွမ်းကုန် မီးကုန်ယမ်းကုန် တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်တဲ့ ပုံစံမျိုးတွေကို နှစ်ဖက်စလုံးက စာနာထောက်ထားမှုတွေနဲ့ ပြုမူနိုင်ပါစေပေါ့။ အစိုးရဘက်ကလည်း ကိုယ့်ရဲ့ ပြည်သူလူထု နိုင်ငံသားတွေ အပေါ်မှာ ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ပေးနိုင်ပါစေလို့ပဲ ဆုတောင်းပေးချင်ပါတယ်။”
အခုအချိန်အထိကတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားနေဆဲဖြစ်ပြီး လက်ရှိ စစ်ဖြစ်နေတဲ့ နေရာတွေက ဒေသတွင်းနဲ့ နယ်မြေတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေး၊ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးနဲ့ အများပြည်သူအကျိုးကို ထိခိုက်စေတဲ့အတွက် ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ ဖြတ်တောက်လိုက်တာဟာ သတင်းအမှောင်ချထားဆဲမို့ အင်တာနက် ဆက်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းတွေ အမြန်ဆုံး ဖွင့်ပေးဖို့ကိုလည်း ရခိုင်နိုင်ငံရေးပါတီတွေ အပါအဝင် လူထုက တောင်းဆိုနေကြပါတယ်။
----------------------------------
(Unicode)
နှဈသဈမှာ ရခိုငျစဈပွငွေိမျးရေး ဆန်ဒပွုတောငျးဆို
ရခိုငျတပျနဲ့ အစိုးရတပျတို့ကွား တိုကျပှဲတှေ အပွငျးအထနျ ဖွဈပှားနဆေဲ ရခိုငျပွညျနယျထဲ စဈဒဏျသင့ျပွညျသူတှေ မွစောပငျမဖွဈစဖေို့ အပွနျအလှနျ ဖမျးဆီးထိနျးသိမျး စဈဆေးနမှေုတှေ အမွနျဆုံးရပျတန့ျပေးဖို့ ရခိုငျအမတျနဲ့ ကူညီကယျဆယျပေးနသေူတှကေ မတေ်တာရပျခံလိုကျပါတယျ။ ၂၀၁၉ နှဈဆနျးကတညျးက စခဲ့တဲ့ စဈရေးပဋိပက်ခတှအေတှငျး သဆေုံးထိခိုကျခဲ့ရသူတှေ ဖမျးဆီးထိနျးသိမျးခံရသူတှနေဲ့ ဘေးလှတျရာ ပွေးနရေတဲ့ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှေ သောငျးခြီဖွဈလာနတေဲ့ ရခိုငျပွညျ စဈမီးငွိမျးစဖေို့ ၂၀၂၀ နှဈသဈမှာ စဈဘေးသင့ျ ရခိုငျပွညျနယျ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေး ဆောငျရှကျနိုငျပါစကွေောငျးလညျး တောငျးဆိုကွပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို မဆုမှနျက ဆကျသှယျမေးမွနျး တငျပွထားပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျထဲမှာ လူမြိုးရေး ဘာသာရေး အသှငျဆောငျ အကွမျးဖကျ ပဋိပက်ခတှေ ဖွဈပှားပွီးနောကျမှာပဲ ထပျမံပွီးတော့ ရခိုငျတိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျတပျနဲ့ မွနျမာအစိုးရ စဈတပျတို့ကွား တိုကျပှဲတှေ အပွငျးအထနျ ဖွဈပှားလာခဲ့တာ အခုဆိုရငျ လနဲ့ခြီလာပွီ ဖွဈပါတယျ။ စဈဖွဈနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျတှငျး မွို့နယျတှကေနေ ဘေးလှတျရာကို တိမျးရှောငျ ထှကျပွေးနရေတဲ့ ရခိုငျလူထုကလညျး သောငျးခြီရှိလာပွီဖွဈသလို တခြိနျတညျးမှာပဲ ဒီလို ဘေးလှတျရာကို တိမျးရှောငျနကွေရတဲ့ ရခိုငျပွညျသူလူထုထဲကနေ ရခိုငျလကျနကျကိုငျတပျနဲ့ ဆကျနှှယျတယျဆိုပွီး စှပျစှဲခကြျနဲ့ မွနျမာစဈတပျဘကျက ဖမျးဆီးထိနျးသိမျး စဈဆေး တရားစှဲဆိုမှုတှေ လုပျနသေလို ရခိုငျတိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျတပျဘကျကလညျး အရပျသားတခြို့၊ အစိုးရဝနျထမျး၊ ကုမ်ပဏီဝနျထမျးတှေ၊ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ အပါအဝငျ NLD လို နိုငျငံရေးပါတီဝငျတခြို့ကိုပါ ဖမျးဆီးထိနျးသိမျးနပေါတယျ။
အခုလို စဈဘေးသင့ျခြိနျ နှဈဖကျတပျကွား မသငျ်ကာမှုစှဲခကြျ သံသယနဲ့ ဖမျးဆီးမှုတှအေပေါျ ရပျတန့ျပေးဖို့ အရပျသားပွညျသူ မွစောပငျမဖွဈစလေိုဘူး၊ ဒါကွောင့ျ စဈရေးကို နိုငျငံရေးနညျးလမျးနဲ့ပဲ ငွိမျးခမြျးရေးအတှကျ အဖွရှောကွပါလို့ ရခိုငျပွညျနယျ မွပေုံလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးဖသေနျးက တိုကျတှနျးပါတယျ။
“ဒီတနှဈအတှငျးမှာ နှဈဖကျ ဖမျးဆီးတာတှေ၊ တရားစှဲဆိုတာတှေ ဒီဘကျကလညျး ရှိသလို ဟိုဘကျကလညျး ဖမျးဆီးထားတာတှေ ရှိတယျ။ နှဈဖကျစလုံး အပွနျအလှနျ အဲလိုဖွဈရတဲ့ အကွောငျးကတော့ တိုကျပှဲမှာ တဖကျဖကျက ကူညီတယျ၊ ထောကျပံ့တယျဆိုတဲ့ ပုံစံမြိုးပေါ့၊ နှဈဖကျစလုံးက အဲလိုစှဲခကြျ သံသယနဲ့ ဖမျးတာ မြားပါတယျ။ ကိုယ့ျဘကျသူ့ဘကျ ထိခိုကျမှုတှေ မြားလာတဲ့ အခါမှာလညျး အမုနျးတရားတှေ အာဃာတ တရားတှနေဲ့ ဖမျးဆီးမယျ၊ နှိပျစကျမယျ၊ ညှဉျးပနျးမယျ ဆိုတာမြိုးတှေ ဖွဈလာတယျ။ ဒီဟာက ကောငျးတဲ့အစဉျအလာတော့ မဟုတျဘူးပေါ့။ ဒါပမေယ့ျ တိုကျပှဲဖွဈတယျ ဆိုတော့လညျး ဒါတှကေ မလှှဲမရှောငျသာ တှေ့ကွုံရတာပဲလေ။ စဈရဲ့ အနိဋ်ဌာရုံပဲ ဆိုပါတော့။
“ဒီတနှဈအတှငျးမှာ တောျတော့ကို မြားသှားပွီ။ သတောလညျး ရာနဲ့ခြီရှိပွီ။ ဒဏျရာရတာလညျး တရာကြောျပွီ။ ဒုက်ခသညျလညျး သိနျးခြီရှိနပွေီ ဆိုတော့ စဈပှဲတှေ ပိုမိုပွငျးထနျလာတာနဲ့အမြှ ဒီအရအေတှကျဟာ တဆ၊ နှဈဆ၊ သုံးဆ ခုနျတကျသှားလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျထငျတယျ။ အခွအေနေ ကွည့ျရတာလညျး တိုကျပှဲတှကေ ပွငျးပွငျးထနျထနျ ဖွဈလာမယ့ျပုံ ပေါျနတေယျ။ ဒါကွောင့ျ ဘယျလိုလုပျရငျ ကောငျးမလဲလို့ ကနြောျတို့ အမွဲတမျးစဉျးစားတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကနြောျ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတယောကျ အနနေဲ့ရော ပါတီဝငျ တယောကျအနနေဲ့ရော နိုငျငံရေးအရ အဖွရှောစခေငြျတာပေါ့ဗြာ။ ဆှေးနှေးပါ၊ တှေ့ဆုံပါ၊ စကားပွောပါ၊ ပွညျသူတှေ ခံစားနရေတဲ့ ဒီဒုက်ခတှကေို အေးအေးဆေးဆေး ဖွဈသှားအောငျ၊ ငွိမျးခမြျးသှားအောငျ ငွိမျးခမြျးရေး လမျးပေါျမှာ တှေ့ဆုံ စကားပွောကွပါလို့ပဲ ကနြောျတို့က အမွဲတမျး တိုကျတှနျးနတောပေါ့ဗြာ။”
အခုလို ရခိုငျပွညျနယျတှငျး ခရီးသှားလာမှုတှကွေား ဖမျးဆီးမှုတှရှေိနလေို့ စဈဒဏျကွောင့ျ တိမျးရှောငျနသေူ သောငျးခြီလာတဲ့ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှေ အရပျသားပွညျသူတှအေတှကျ လိုအပျတဲ့ ကနြျးမာရေး သောကျသုံးရေ စားနပျရိက်ခာနဲ့ လိုအပျခကြျတှကေို ကူညီကယျဆယျ ဆောငျရှကျပေးနတေဲ့ ရခိုငျလူမှုကူညီကယျဆယျရေးတှေ ရခိုငျလူငယျတှရေဲ့ ဘေးအန်တရာယျ လုံခွုံရေးအတှကျကတော့ စိုးရိမျစရာ ဖွဈနတေုနျးပဲလို့ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားမြိုးနှယျမြား အစညျးအရုံး (REC) ရဲ့ အတှငျးရေးမှူး ကိုဇောျဇောျထှနျးက ပွောပါတယျ။
“မွနျမာတပျမတောျက ရခိုငျလူငယျထုတှေ အပေါျမှာ အရမျးသံသယထားတယျ။ ရခိုငျလူထုတှေ လူငယျအဖှဲ့အစညျးတှေ လကျနကျကိုငျ လှုပျရှားမှုတှကေို တနညျးနညျးနဲ့ ထောကျပံ့ကူညီနသေလား ဆိုတဲ့ သံသယ စိုးရိမျစိတျတှေ အရမျးမြားတယျ။ ဒါကွောင့ျ သူတို့က ရခိုငျပွညျသူတှကေို ရိုကျနှကျလိုကျ၊ ဖမျးဆီးလိုကျ၊ ပွနျလှှတျလိုကျနဲ့ ကွားနရေတာပဲလေ။ ဒါ တပျမတောျဘကျက အခွအေနပေါ။
“AA ဘကျကကတြော့ ဘယျလိုရှိလဲဆိုတော့ တဖကျက အဲဒီလို ဖမျးဆီးမှုတှေ လုပျတဲ့အပွငျ AA မိသားစုတှကေို ဖမျးဆီးပွီးတဲ့နောကျပိုငျး ပိုပွီးတော့ တနျပွနျဖမျးဆီးတဲ့ပုံစံ ဖွဈလာတယျ။ လူငယျထု အမြိုးသားတှရေော အမြိုးသမီးတှရေော တောျတောျလေးကို ကွောကျရှံ့နရေတယျ။ တဖကျက လှုပျရှားမှုတခုခု ကွားပွီဆိုတာနဲ့ တခွားနရောကို ရှှေ့လိုကျရတာမြိုးပေါ့။ အဲဒီအခါကတြော့ ကနြောျတို့မှာ တောျတောျမြားမြားကို အခကျအခဲတှေ့ပါတယျ။”
စဈဘေးသင့ျခဲ့ရတဲ့ အစစအရာရာ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျမှု နောကျကနြရေတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျအတှကျ လာမယ့ျ ၂၀၂၀ နှဈသဈအတှကျ ငွိမျးခမြျးရေး အလားအလာကောငျးတှေ ဖွဈဖို့ ပွညျနယျဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေး ဆောငျရှကျနိုငျကွဖို့ အပွုသဘောဆောငျတဲ့ လုပျရပျတှေ လုပျကွဖို့ကိုလညျး ရခိုငျအမတျ ဦးဖသေနျးက မြှောျလင့ျပါတယျ။
“ရခိုငျပွညျနယျအတှကျတော့ ရှေ့လာမယ့ျ ၂၀၂၀ ဟာလညျး သတငျးကောငျးတှေ ကွားရဖို့ အခွအေနေ မရှိဘူးလို့ ကနြောျတို့ ခန့ျမှနျးတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ဘာပဲဖွဈဖွဈ နှဈဖကျစလုံးက ဒါကို ဆငျဆငျခွငျခွငျနဲ့ အထူးသဖွင့ျ မဆီမဆိုငျတဲ့ ဒသေခံတှေ၊ ပွညျသူတှေ မွစောပငျ မဖွဈရအောငျ နှဈဖကျစလုံးက ထိနျးသိမျးဖို့လိုအပျတယျ။ ပွညျသူကို ပွညျသူလို့ပဲ မွငျပွီးတော့ တရားခံလို့ မမွငျဖို့ပေါ့နောျ။ နှဈဖကျစလုံးကို ဆငျဆငျခွငျခွငျနဲ့ လုပျစခေငြျတယျ။ ပွီးတော့ စဈဘောငျကို ကဉြျးလာအောငျ နိုငျငံရေးဘောငျကိုလညျး ဖှင့ျပွီးတော့ ဆှေးနှေးကွပါ။ အဖွကေောငျးတခု ရပါစလေို့ပဲ ကနြောျတို့က ဆန်ဒပွုပါတယျ။”
ရခိုငျလူငယျတဦးဖွဈတဲ့ ကိုဇောျဇောျထှနျးကလညျး ၂၀၂၀ နှဈသဈမှာ ရခိုငျပွညျကွီး အမွနျဆုံး အေးခမြျးပါစကွေောငျး ဆုတောငျးနပေါတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
“ကနြောျတို့က တနိုငျငံတညျးမှာ အတူယှဉျတှဲပွီး အကွာကွီး နလောခဲ့တဲ့ တိုငျးရငျးသား အခငြျးခငြျးတှပေဲလေ။ ဆိုတော့ အရမျးကို အမုနျးတရားကွီးကိုပဲ ဦးတညျပွီး တဖကျကိုတဖကျ အစှမျးကုနျ မီးကုနျယမျးကုနျ တိုကျခိုကျသတျဖွတျတဲ့ ပုံစံမြိုးတှကေို နှဈဖကျစလုံးက စာနာထောကျထားမှုတှနေဲ့ ပွုမူနိုငျပါစပေေါ့။ အစိုးရဘကျကလညျး ကိုယ့ျရဲ့ ပွညျသူလူထု နိုငျငံသားတှေ အပေါျမှာ ကာကှယျ စောင့ျရှောကျပေးနိုငျပါစလေို့ပဲ ဆုတောငျးပေးခငြျပါတယျ။”
အခုအခြိနျအထိကတော့ ရခိုငျပွညျနယျတှငျး တိုကျပှဲတှေ ဖွဈပှားနဆေဲဖွဈပွီး လကျရှိ စဈဖွဈနတေဲ့ နရောတှကေ ဒသေတှငျးနဲ့ နယျမွတေညျငွိမျအေးခမြျးရေး၊ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးနဲ့ အမြားပွညျသူအကြိုးကို ထိခိုကျစတေဲ့အတှကျ ဆိုတဲ့ အကွောငျးပွခကြျနဲ့ ဖွတျတောကျလိုကျတာဟာ သတငျးအမှောငျခထြားဆဲမို့ အငျတာနကျ ဆကျသှယျရေး လမျးကွောငျးတှေ အမွနျဆုံး ဖှင့ျပေးဖို့ကိုလညျး ရခိုငျနိုငျငံရေးပါတီတှေ အပါအဝငျ လူထုက တောငျးဆိုနကွေပါတယျ။
