[[Zawgyi/Unicode]]
အမေရိကန်-အာဆီယံ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကိုလာမယ့် ကြာသပတေးနေ့ မှာ ဝါရှင်တန်ဒီစီမှာ ကျင်းပမှာပါ။ မြန်မာစစ်ကောင်စီ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး တတ်ရောက်ခွင့်မရပေမယ့် မြန်မာ့အရေးကိစ္စကို ဒီဆွေးနွေးပွဲမှာ ဆွေးနွေးကြလိမ့်မယ်လို့ မြန်မာ့အရေးသုံးသပ်သူတွေက ယူဆပါတယ်။ အမေရိကန်-အာဆီယံထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲရဲ့ သက်ရောက်နိုင်ခြေနဲ့ပတ်သက်လို့ ရန်ကုန်က မေးမြန်းစုံစမ်းပေးပို့တဲ့သတင်းကို မအင်ကြင်းနိုင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
အခု မေလ ၁၂-၁၃ မှာ ကျင်းပမယ့် အမေရိကန်-အာဆီယံထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲအတွင်း စစ်အာဏာသိမ်းခံထားရတဲ့မြန်မာပြည်အခြေအနေဟာ ဆွေးနွေးမယ့်အကြောင်းအရာတခုတော့ဖြစ်လာမှာပါ။ မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ အာဆီယံဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက် အကောင်အထည်ဖော်ကြိုးပမ်းနေမှုကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက သဘောတူထောက်ခံထားသလို မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်လည်ရောက်ရှိစေဖို့ကိုလည်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကိုယ်တိုင်က တွန်းအားပေးနေတာပါ။ အာဆီယံရဲ့ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ရပ်ကို စစ်ကောင်စီဘက်က အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ပျက်ကွက်နေပြီး မြန်မာ ပြည်သူတွေ အပေါ်မှာ ဆက်လက် ဖိနှိပ်၊ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ဆက်လုပ်နေတယ်လို့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဌာန ပြောခွင့်ရသူက မေလ ၁၀ ရက်နေ့ ပုံမှန် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာ့အရေးသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာခင်ဇော်ဝင်းကတော့ အခု ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲရလဒ် နောက်ပိုင်းမှာ အပြောင်းအလဲရှိလာမယ်လို့ မျှော်လင့်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။
“ကြည့်ရတာ ဒီတခါတော့ တော်တော်လေးတော့ ထိထိရောက်ရောက် သူတို့ အရေးယူလိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်။ တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုတွေကတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်လ၊ သုံးလအတွင်းမှာ ဖြစ်ခဲ့တာတွေ ရှိတယ်လေ။ အဲဒီတော့ အာဆီယံတဘက်တည်းလုပ်နေလို့တော့...အာဆီယံက ပြောလို့ပြောရတာ သူများတွေကသာ ဝေဖန်တာ။ ကျနော်ကတော့ အာဆီယံက လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တာတွေ လုပ်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ယူအက်စ်က ဂရုမစိုက်ဘူးလေ။ အခု ယူအက်စ်က ပြောင်းလာပြီဆိုလို့ရှိရင် သူတို့....ပြီလေ။ အာဆီယံနဲ့ ယူအက်စ်ဘက်ကလည်း ဘာ ထိထိရောက်ရောက်လုပ်သင့်သလဲဆိုတာကို ဆွေးနွေးလိမ့်မယ်။ ဆွေးနွေးတဲ့ရလဒ်ကလည်း ထိရောက်တဲ့နည်းလမ်းနဲ့ သူတို့ ကိုင်တွယ်ရလိမ့်မယ်။ ကျနော်က အဲလိုထင်ပါတယ်။ ပေါ့သေးသေးမဟုတ်တော့ဘူးပေါ့ဗျာ။ အဲလို ပြောချင်ပါတယ်။”
ဒါပေမယ့်လည်း အာဆီယံပဋိဉာဏ်အရ ကန့်သတ်ချက်တွေနဲ့ အာဆီယံနိုင် ငံတွေရဲ့ သဘောသဘာဝအရ အာဆီယံရဲ့ မြန်မာ့အရေးဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးပမ်းမှုဟာ ထိရောက်မယ်လို့ မယူဆသူတွေလည်းရှိပါတယ်။ နိုင်ငံရေးလေ့လာသူ ဦးရဲထွန်းကတော့ ဒီ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကနေ မြန်မာအတွက် အားရကျေနပ်စရာ ရလဒ်ထွက်လာဖို့ မမျှော်မှန်းဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
“ဒီလိုပါပဲ။ သိပ်ပြီးတော့ ထိထိရောက်ရောက်တော့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ အာဆီယံကိုယ်နှိုက်ကလည်း မြန်မာနဲ့ပတ်သက်ရင် အသင်းဝင်နိုင်ငံတွေကြားမှာ သဘောထားက သိပ်ပြီးတော့ မညီဘူးပေါ့နော်။ မလေးရှား၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ စင်ကာပူတို့ အဲဒီနိုင်ငံတွေက နည်းနည်း ပြင်းထန်တဲ့သဘောထားရှိတာပေါ့။ လာအိုတို့၊ ဗီယက်နမ်တို့၊ ကမ္ဘောဒီးယားတို့ အဲဒီနိုင်ငံတွေကတော့ ပျော့တာပေါ့။ ဆိုတော့ သူ့ရဲ့အတွင်းက ဆုံးဖြတ်ချက်တခုချမယ်ဆိုရင်လည်း အားလုံးသဘောတူညီချက်နဲ့မှ ချနိုင်တာဆိုတော့ သူတို့ရဲ့တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုကတော့ သိပ်ပြီး ထိထိရောက်ရောက်ဖြစ်မယ်လို့တော့ မထင်ဘူး။”
မြန်မာ့အရေးဖြေရှင်းရာမှာ အထူးသဖြင့် မြန်မာ့အရေးအာဆီယံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်ပါ လူသားချင်းစာနာကူညီမှုအကူအညီပေးရေးမှာ စစ်ကောင်စီအပြင်၊ NUG ကြားကာလအမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရကိုပါ ထိစပ်သွားဖို့လိုတယ်လို့ မလေးရှားနိုင်ငံဘက်က ပြောထားတာရှိပါတယ်။ အခု ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲမတိုင်ခင်မှာလည်း အမေရိကန်အစိုးရအရာရှိတွေကိုရော အာဆီယံနိုင်ငံတချို့က သံတမန်တွေကပါ NUG တာဝန်ရှိသူတချို့ကို တွေ့ဆုံတာတွေရှိခဲ့ပါတယ်။ ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးအသင်း အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဒေါက်တာနန္ဒာလှမြင့်ကတော့ တည်ဆဲအစိုးရနဲ့နီးနီးကပ်ကပ် ဆက်ဆံဆောင်ရွက်တာက ပိုပြီး ထိထိရောက်ရောက်ရှိမယ်လို့ သူ့အမြင်ပြောပါတယ်။
“ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အခြေအနေကို နားလည်ပြီးတော့ လက်တွဲပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တာက ကျနော်တို့နိုင်ငံနဲ့ ကျနော်တို့ပြည်သူတွေအတွက် ပိုပြီးတော့ ထိရောက်မှု ရှိလိမ့်မယ်လို့ မြင်တယ်။ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းအနေနဲ့က မြန်မာနိုင်ငံမှာလက်ရှိ တည်ဆဲအစိုးရနဲ့ ဆွေးနွေးမှသာလျှင် ပိုပြီး ထိရောက်မှု ရှိမှာပေါ့။ နီးကပ်စွာဆက်ဆံမှုနဲ့ နားလည်မှုရှိရှိနဲ့ မဆက်ဆံဘဲနဲ့ တရားမဝင်ဖွဲ့စည်းထားတဲ့၊ အဖွဲ့အစည်းလို့ ကြေညာထားတဲ့ အစိုးရကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းက နိုင်ငံရဲ့ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်လျှောက်ရမယ့်အရေးကို အထောက်အကူဖြစ်မယ့်အစား ပိုပြီးတော့ အခက်အခဲဖြစ်စေတယ်လု့ိ ကျနော်တို့က မြင်တာပေါ့နော်။ မိမိလိုချင်တဲ့အစိုးရတရပ်မဖြစ်မချင်း ဖြစ်အောင် ဖိအားပေးဆောင်ရွက်မယ်ဆိုတာမျိုးကတော့ လက်တွေ့နဲ့တော့ မနီးစပ်ဘူးပေါ့လေ။ ကျနော်တို့က ဒီလိုပဲမြင်တယ်။ ကျနော်တို့နိုင်ငံနဲ့ နိုင်ငံသားတွေအတွက်တော့ အကျိုးရှိတဲ့လုပ်ရပ်မဟုတ်ဘူး။ ပိုပြီးတော့ ဆိုးဝါးစေမယ့်၊ ပိုပြီးတော့ အခက်အခဲဖြစ်စေမယ့်လမ်းကြောင်းမျိုးကို နိုင်ငံတကာက မရွေးခြယ်သင့်ဘူးလို့ပဲ ပြောချင်တယ်ခင်ဗျ။”
မြန်မာ့အရေးတွေမှာ တက်ကြွလှုပ်ရှားစွာပါဝင်လှုပ်ရှားနေတဲ့ မသဉ္ဇာရွှန်းလဲ့ရည်ကတော့ ဒီဆွေးနွေးမှုက ထွက်လာမယ့် ရလဒ်တွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ထိရောက်စေဖို့ သူကမျှော်လင့်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း အာဆီယံက လက်တွေ့ဆောင်ရွက်နေတာတွေက အလှမ်းဝေးနေသေးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“လာမယ့် အာဆီယံ summit မှာ စစ်ကောင်စီဘက်က ကိုယ်စားလှယ်တွေကို မဖိတ်ဘူးဆိုတဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ကျမတို့ ကြိုဆိုတယ်။ ဒါပေမယ့် တချိန်တည်းမှာလည်း အမေရိကန်က NUG အစိုးရနဲ့ ပြည်သူ့အစိုးရ ကိုယ်စားလှယ်တွေ နောက် တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေဘက်ကိုလည်း ဖိတ်ကြားမှုမရှိဘူးဆိုတာကိုလည်း ကျမတို့ သတိပြုဖို့လိုပါတယ်။ ..ဆိုတော့ ဒီအာဆီယံအရေး ဆွေးနွေးဖို့၊ မြန်မာနိုင်ငံအရေးကို ဆွေးနွေးဖို့ ကျမတို့ အများကြီးမျှော်လင့်ချက်ရှိတယ်ဆိုပေမယ့် တချိန်တည်းမှာ အမေရိကန်အပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးက မြန်မာ့အရေးကိုဖြေရှင်းဖို့ဆိုရင် အာဆီယံကို ဦးထိပ်ထားနေတာကို ကျမတို့မြင်ရတယ်။ ဒါက လွဲမှားတဲ့အယူအဆလို့မြင်ပါတယ်။ အာဆီယံသည် ဘယ်တုန်းကမှ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီအရေးနဲ့မရပ်တည်ခဲ့ပါဘူး။ ဆိုတော့ ကျမတို့နဲ့အိမ်နီးချင်း - ဒေသတွင်း အစုအဖွဲ့ဖြစ်ချင်ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်၊ ဒါပေမယ့် မြန်မာ့အရေးကိုဖြေရှင်းဖို့ အာဆီယံကိုအကူအညီတောင်းတယ်။ အာဆီယံရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်နောက်ကိုပဲလိုက်မယ်ဆိုတာသည် စစ်မှန်တဲ့အဖြေကို ဦးမတည်ဘူးဆိုတာ ကျမတို့ ယူဆပါတယ်။”
အမေရိကန်နိုင်ငံဘက်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီ လမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်ရောက်ရေး အတွက် အမေရိကန်နဲ့ အာဆီယံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုက အဓိက ကျတယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ မြန်မာ့ အရေးဟာ လာမယ့် အမေရိကန် အာဆီယံ ထိပ်သီး ဆွေးနွေးပွဲမှာ ဆွေးနွေးစရာ အကြောင်းအရာတခုအဖြစ် သေချာပေါက် ရှိမယ်လို့လည်း အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေး ဌာန ပြောခွင့်ရ Ned Price က ပြောဆိုထားပါတယ်။
==============
[[Unicode]]
ကနျ-အာဆီယံထိပျသီး မွနျမာ့အရေးလှုပျရှားသူတို့အမွငျအမြိုးမြိုးရှိ
အမရေိကနျ-အာဆီယံ ထိပျသီးအစညျးအဝေးကိုလာမယ့ျ ကွာသပတေးနေ့ မှာ ဝါရှငျတနျဒီစီမှာ ကငြျးပမှာပါ။ မွနျမာစဈကောငျစီ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး တတျရောကျခှင့ျမရပမေယ့ျ မွနျမာ့အရေးကိစ်စကို ဒီဆှေးနှေးပှဲမှာ ဆှေးနှေးကွလိမ့ျမယျလို့ မွနျမာ့အရေးသုံးသပျသူတှကေ ယူဆပါတယျ။ အမရေိကနျ-အာဆီယံထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲရဲ့ သကျရောကျနိုငျခွနေဲ့ပတျသကျလို့ ရနျကုနျက မေးမွနျးစုံစမျးပေးပို့တဲ့သတငျးကို မအငျကွငျးနိုငျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
အခု မလေ ၁၂-၁၃ မှာ ကငြျးပမယ့ျ အမရေိကနျ-အာဆီယံထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲအတှငျး စဈအာဏာသိမျးခံထားရတဲ့မွနျမာပွညျအခွအေနဟော ဆှေးနှေးမယ့ျအကွောငျးအရာတခုတော့ဖွဈလာမှာပါ။ မွနျမာ့အရေးနဲ့ပတျသကျလို့ အာဆီယံဘုံသဘောတူညီခကြျ ၅ ခကြျ အကောငျအထညျဖောျကွိုးပမျးနမှေုကို အမရေိကနျပွညျထောငျစုက သဘောတူထောကျခံထားသလို မွနျမာနိုငျငံ ဒီမိုကရစေီလမျးကွောငျးပေါျ ပွနျလညျရောကျရှိစဖေို့ကိုလညျး အမရေိကနျပွညျထောငျစုကိုယျတိုငျက တှနျးအားပေးနတောပါ။ အာဆီယံရဲ့ ဘုံသဘောတူညီခကြျ ၅ ရပျကို စဈကောငျစီဘကျက အကောငျအထညျဖောျဖို့ ပကြျကှကျနပွေီး မွနျမာ ပွညျသူတှေ အပေါျမှာ ဆကျလကျ ဖိနှိပျ၊ အကွမျးဖကျမှုတှေ ဆကျလုပျနတေယျလို့ အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေးဌာန ပွောခှင့ျရသူက မလေ ၁၀ ရကျနေ့ ပုံမှနျ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ပွောခဲ့ပါတယျ။ မွနျမာ့အရေးသုံးသပျသူ ဒေါကျတာခငျဇောျဝငျးကတော့ အခု ထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲရလဒျ နောကျပိုငျးမှာ အပွောငျးအလဲရှိလာမယျလို့ မြှောျလင့ျတယျလို့ဆိုပါတယျ။
“ကွည့ျရတာ ဒီတခါတော့ တောျတောျလေးတော့ ထိထိရောကျရောကျ သူတို့ အရေးယူလိမ့ျမယျလို့ ထငျတယျ။ တိုးတကျပွောငျးလဲမှုတှကေတော့ ပွီးခဲ့တဲ့ နှဈလ၊ သုံးလအတှငျးမှာ ဖွဈခဲ့တာတှေ ရှိတယျလေ။ အဲဒီတော့ အာဆီယံတဘကျတညျးလုပျနလေို့တော့...အာဆီယံက ပွောလို့ပွောရတာ သူမြားတှကေသာ ဝဖေနျတာ။ ကနြောျကတော့ အာဆီယံက လုပျသင့ျလုပျထိုကျတာတှေ လုပျတယျလို့ ထငျပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ယူအကျဈက ဂရုမစိုကျဘူးလေ။ အခု ယူအကျဈက ပွောငျးလာပွီဆိုလို့ရှိရငျ သူတို့....ပွီလေ။ အာဆီယံနဲ့ ယူအကျဈဘကျကလညျး ဘာ ထိထိရောကျရောကျလုပျသင့ျသလဲဆိုတာကို ဆှေးနှေးလိမ့ျမယျ။ ဆှေးနှေးတဲ့ရလဒျကလညျး ထိရောကျတဲ့နညျးလမျးနဲ့ သူတို့ ကိုငျတှယျရလိမ့ျမယျ။ ကနြောျက အဲလိုထငျပါတယျ။ ပေါ့သေးသေးမဟုတျတော့ဘူးပေါ့ဗြာ။ အဲလို ပွောခငြျပါတယျ။”
ဒါပမေယ့ျလညျး အာဆီယံပဋိဉာဏျအရ ကန့ျသတျခကြျတှနေဲ့ အာဆီယံနိုငျ ငံတှရေဲ့ သဘောသဘာဝအရ အာဆီယံရဲ့ မွနျမာ့အရေးဖွရှေငျးဖို့ ကွိုးပမျးမှုဟာ ထိရောကျမယျလို့ မယူဆသူတှလေညျးရှိပါတယျ။ နိုငျငံရေးလေ့လာသူ ဦးရဲထှနျးကတော့ ဒီ ထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲကနေ မွနျမာအတှကျ အားရကြနေပျစရာ ရလဒျထှကျလာဖို့ မမြှောျမှနျးဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။
“ဒီလိုပါပဲ။ သိပျပွီးတော့ ထိထိရောကျရောကျတော့ မဖွဈနိုငျဘူး။ အာဆီယံကိုယျနှိုကျကလညျး မွနျမာနဲ့ပတျသကျရငျ အသငျးဝငျနိုငျငံတှကွေားမှာ သဘောထားက သိပျပွီးတော့ မညီဘူးပေါ့နောျ။ မလေးရှား၊ အငျဒိုနီးရှား၊ စငျကာပူတို့ အဲဒီနိုငျငံတှကေ နညျးနညျး ပွငျးထနျတဲ့သဘောထားရှိတာပေါ့။ လာအိုတို့၊ ဗီယကျနမျတို့၊ ကမ်ဘောဒီးယားတို့ အဲဒီနိုငျငံတှကေတော့ ပြော့တာပေါ့။ ဆိုတော့ သူ့ရဲ့အတှငျးက ဆုံးဖွတျခကြျတခုခမြယျဆိုရငျလညျး အားလုံးသဘောတူညီခကြျနဲ့မှ ခနြိုငျတာဆိုတော့ သူတို့ရဲ့တှေ့ဆုံဆှေးနှေးမှုကတော့ သိပျပွီး ထိထိရောကျရောကျဖွဈမယျလို့တော့ မထငျဘူး။”
မွနျမာ့အရေးဖွရှေငျးရာမှာ အထူးသဖွင့ျ မွနျမာ့အရေးအာဆီယံသဘောတူညီခကြျ ၅ ခကြျပါ လူသားခငြျးစာနာကူညီမှုအကူအညီပေးရေးမှာ စဈကောငျစီအပွငျ၊ NUG ကွားကာလအမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရကိုပါ ထိစပျသှားဖို့လိုတယျလို့ မလေးရှားနိုငျငံဘကျက ပွောထားတာရှိပါတယျ။ အခု ထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲမတိုငျခငျမှာလညျး အမရေိကနျအစိုးရအရာရှိတှကေိုရော အာဆီယံနိုငျငံတခြို့က သံတမနျတှကေပါ NUG တာဝနျရှိသူတခြို့ကို တှေ့ဆုံတာတှရှေိခဲ့ပါတယျ။ ပွညျထောငျစုကွံ့ခိုငျရေးနဲ့ ဖှံ့ဖွိုးရေးအသငျး အထှထှေအေတှငျးရေးမှူး ဒေါကျတာနန်ဒာလှမွင့ျကတော့ တညျဆဲအစိုးရနဲ့နီးနီးကပျကပျ ဆကျဆံဆောငျရှကျတာက ပိုပွီး ထိထိရောကျရောကျရှိမယျလို့ သူ့အမွငျပွောပါတယျ။
“ဖွဈပေါျလာတဲ့အခွအေနကေို နားလညျပွီးတော့ လကျတှဲပူးပေါငျးဆောငျရှကျတာက ကနြောျတို့နိုငျငံနဲ့ ကနြောျတို့ပွညျသူတှအေတှကျ ပိုပွီးတော့ ထိရောကျမှု ရှိလိမ့ျမယျလို့ မွငျတယျ။ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးအနနေဲ့က မွနျမာနိုငျငံမှာလကျရှိ တညျဆဲအစိုးရနဲ့ ဆှေးနှေးမှသာလြှငျ ပိုပွီး ထိရောကျမှု ရှိမှာပေါ့။ နီးကပျစှာဆကျဆံမှုနဲ့ နားလညျမှုရှိရှိနဲ့ မဆကျဆံဘဲနဲ့ တရားမဝငျဖှဲ့စညျးထားတဲ့၊ အဖှဲ့အစညျးလို့ ကွညောထားတဲ့ အစိုးရကို အသိအမှတျပွုခွငျးက နိုငျငံရဲ့ဒီမိုကရစေီလမျးကွောငျးပေါျ ပွနျလြှောကျရမယ့ျအရေးကို အထောကျအကူဖွဈမယ့ျအစား ပိုပွီးတော့ အခကျအခဲဖွဈစတေယျလု့ိ ကနြောျတို့က မွငျတာပေါ့နောျ။ မိမိလိုခငြျတဲ့အစိုးရတရပျမဖွဈမခငြျး ဖွဈအောငျ ဖိအားပေးဆောငျရှကျမယျဆိုတာမြိုးကတော့ လကျတှေ့နဲ့တော့ မနီးစပျဘူးပေါ့လေ။ ကနြောျတို့က ဒီလိုပဲမွငျတယျ။ ကနြောျတို့နိုငျငံနဲ့ နိုငျငံသားတှအေတှကျတော့ အကြိုးရှိတဲ့လုပျရပျမဟုတျဘူး။ ပိုပွီးတော့ ဆိုးဝါးစမေယ့ျ၊ ပိုပွီးတော့ အခကျအခဲဖွဈစမေယ့ျလမျးကွောငျးမြိုးကို နိုငျငံတကာက မရှေးခွယျသင့ျဘူးလို့ပဲ ပွောခငြျတယျခငျဗြ။”
မွနျမာ့အရေးတှမှော တကျကွှလှုပျရှားစှာပါဝငျလှုပျရှားနတေဲ့ မသဉ်ဇာရှှနျးလဲ့ရညျကတော့ ဒီဆှေးနှေးမှုက ထှကျလာမယ့ျ ရလဒျတှဟော မွနျမာနိုငျငံအတှကျ ထိရောကျစဖေို့ သူကမြှောျလင့ျပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး အာဆီယံက လကျတှေ့ဆောငျရှကျနတောတှကေ အလှမျးဝေးနသေေးတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“လာမယ့ျ အာဆီယံ summit မှာ စဈကောငျစီဘကျက ကိုယျစားလှယျတှကေို မဖိတျဘူးဆိုတဲ့ အမရေိကနျရဲ့ဆုံးဖွတျခကြျကို ကမြတို့ ကွိုဆိုတယျ။ ဒါပမေယ့ျ တခြိနျတညျးမှာလညျး အမရေိကနျက NUG အစိုးရနဲ့ ပွညျသူ့အစိုးရ ကိုယျစားလှယျတှေ နောကျ တောျလှနျရေးအငျအားစုတှဘေကျကိုလညျး ဖိတျကွားမှုမရှိဘူးဆိုတာကိုလညျး ကမြတို့ သတိပွုဖို့လိုပါတယျ။ ..ဆိုတော့ ဒီအာဆီယံအရေး ဆှေးနှေးဖို့၊ မွနျမာနိုငျငံအရေးကို ဆှေးနှေးဖို့ ကမြတို့ အမြားကွီးမြှောျလင့ျခကြျရှိတယျဆိုပမေယ့ျ တခြိနျတညျးမှာ အမရေိကနျအပါအဝငျ ကမ်ဘာ့နိုငျငံအသီးသီးက မွနျမာ့အရေးကိုဖွရှေငျးဖို့ဆိုရငျ အာဆီယံကို ဦးထိပျထားနတောကို ကမြတို့မွငျရတယျ။ ဒါက လှဲမှားတဲ့အယူအဆလို့မွငျပါတယျ။ အာဆီယံသညျ ဘယျတုနျးကမှ မွနျမာ့ဒီမိုကရစေီအရေးနဲ့မရပျတညျခဲ့ပါဘူး။ ဆိုတော့ ကမြတို့နဲ့အိမျနီးခငြျး - ဒသေတှငျး အစုအဖှဲ့ဖွဈခငြျဖွဈပါလိမ့ျမယျ၊ ဒါပမေယ့ျ မွနျမာ့အရေးကိုဖွရှေငျးဖို့ အာဆီယံကိုအကူအညီတောငျးတယျ။ အာဆီယံရဲ့ဆုံးဖွတျခကြျနောကျကိုပဲလိုကျမယျဆိုတာသညျ စဈမှနျတဲ့အဖွကေို ဦးမတညျဘူးဆိုတာ ကမြတို့ ယူဆပါတယျ။”
အမရေိကနျနိုငျငံဘကျကတော့ မွနျမာနိုငျငံ ဒီမိုကရစေီ လမျးကွောငျးပေါျ ပွနျရောကျရေး အတှကျ အမရေိကနျနဲ့ အာဆီယံ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုက အဓိက ကတြယျလို့လညျး သူက ပွောပါတယျ။ မွနျမာ့ အရေးဟာ လာမယ့ျ အမရေိကနျ အာဆီယံ ထိပျသီး ဆှေးနှေးပှဲမှာ ဆှေးနှေးစရာ အကွောငျးအရာတခုအဖွဈ သခြောပေါကျ ရှိမယျလို့လညျး အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေး ဌာန ပွောခှင့ျရ Ned Price က ပွောဆိုထားပါတယျ။
==============
