[Zawgyi/Unicode]
စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတာကို ဆန့်ကျင်တဲ့ လမ်းပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေမှာ အာဏာပိုင်တွေက အင်အားသုံး နှိမ်နင်းမှုတွေ ရှိနေပေမဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ လူငယ်တွေကတော့ အလျှော့ပေးမှာ မဟုတ်ကြောင်း ပြောလိုက်ပါတယ်။ ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားသူတွေ သွေးထွက်သံယို ဒဏ်ရာရတဲ့အထိ နှိမ်နင်းမှုတွေအပေါ် ဆန္ဒပြလူငယ်တွေရဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေကိုတော့ ဗွီအိုအေ သတင်းထောက် အဂ္ဂနွန်က တင်ပြထားပါတယ်။
အရပ်သားအစိုးရ ခေါင်းဆောင်တွေကို ဖမ်းဆီးပြီး စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့အပေါ် ဆန့်ကျင်တဲ့ ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေ အရှိန်မြင့်လာနေချိန်မှာပဲ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ နှိမ်နင်းမှုတွေလည်း တွေ့လာနေရပါတယ်။ အစိုးရရုံးစိုက်ရာ နေပြည်တော်မှာ ဆိုရင်လည်း ရဲတပ်ဖွဲ့ရဲ့ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် အနည်းဆုံး ၂ ဦး အပြင်းအထန် ဒဏ်ရာရခဲ့ပြီး အများအပြားလည်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့တာပါ။ ဒီလိုသွေးထွက်သံယို နှိမ်နင်းမှုတွေ ရှိနေပေမဲ့ အလျှော့ပေးမှာ မဟုတ်ကြောင်းလည်း ရန်ကုန်မြို့ လှည်းတန်းမှာ ဆန္ဒပြသူ ကိုဝဏ္ဏက ပြောပါတယ်။
“နေပြည်တော်မှာလည်း ကျနော်မနေ့က ကြားတယ်။ မနေ့ကကျတော့ တကယ်ရင်ထဲ မကောင်းဘူး။ အဲ့ဒီလိုဆိုရင် ဒီမှာလည်း ဖြစ်ခဲ့ရင် ကျနော်တို့ ဆက်ပြီး ဆန္ဒပြသွားမယ်။ ကျနော်တို့သေရင် သေသွားပါစေ နိုင်ငံအတွက် ကျနော်တို့က တိုက်ပွဲဝင်သွားမယ်။ ရှေ့ဆက်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ လုပ်သွားပါမှာပဲ။”
နေပြည်တော်အပြင် မန္တလေး၊ ပဲခူးတိုင်း စတဲ့နေရာတွေမှာလည်း ဆန္ဒပြသူတွေကို ရဲတပ်ဖွဲ့က မီးသတ်ရေပိုက်တွေ၊ မျက်ရည်ယိုဗုံးတွေသုံးပြီး လူစုခွဲဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ရာက ရုန်းရင်းဆန်ခတ် ဖြစ်ခဲ့ရပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ အာဏာပိုင်တွေဘက်က ဆန္ဒပြသူတွေကို အင်အားသုံး နှိမ်နင်းတာဟာ လက်မခံနိုင်စရာ လုပ်ရပ်အဖြစ်နဲ့လည်း ရန်ကုန်မြို့က ဆန္ဒပြပွဲက လူငယ်တဦးဖြစ်တဲ့ ကိုမြင့်သူရနိုင်က ပြောပါတယ်။
“ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြတဲ့ ပြည်သူတွေကို ဒီလိုမျိုးလုပ်တာ ကျနော်တို့ လုံးဝလက်မခံပါဘူး၊
ကျနော်လူငယ်တစ်လုံးကို လုံးဝလက်မခံပါဘူး။ လုံးဝအပြင်းအထန်ကန့်ကွက်ပါတယ်၊ ဒီလိုမျိုးလုပ်လို့ ကျနော်တို့ ကြောက်ပြီးတော့ နောက်ဆုတ်သွားမယ်လို့ထင်တယ်ဆိုလို့ရှိရင် အာဏာရှင်တွေက သူတို့သာမှားကြောင်း ကျနော်တို့က ထပ်ပြမှာပါ။”
၁၉၈၈ ခုနှစ်က လူထုအုံကြွမှုနောက်ပိုင်း ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် တွေ့ရတဲ့ နိုင်ငံအနှံ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာတော့ လူငယ်တွေက အတိတ်က အတွေ့အကြုံတွေအပေါ် သင်ခန်းစာယူနိုင်ဖို့လည်း ကြိုးစားနေကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အာဏာပိုင်တွေနဲ့ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင် ပဋိပက္ခဖြစ်မယ့် အခြေအနေတွေကို ရှောင်ရှားဖို့ လိုတယ်လို့လည်း ဆန္ဒပြလူငယ်တယောက်က ပြောပါတယ်။
“ဟိုအရင်တုန်းကဆိုလိုရှိရင် ဆန္ဒတွေပြတဲ့အခါမှာပေါ့နော်.... ဒီအသက်သွေးတွေ ပေးပြီးပြရတယ်ပေ့ါနော်။ သို့သော်လည်းပဲ အခုလိုမျိုးနောက်ပိုင်း Genaration Z ရောက်လာတယ်။ ဒီလိုဖြစ်မယ်ဆိုရင်တော့ အဲ့ဒီလိုမျိုးပေါ့နော်.... အသက်သွေးတွေ ပေးသင့်တယ်။ သို့သော်ကြော်လည်း အဲ့အထက်ကိုပေါ့နော်.... လိမ်မာပါးနက်တဲ့ နည်းနဲ့ ပိုသုံးသင့်တယ်ပေါ့နော်။ ဥပမာ သူတို့မှာဆိုလို့ရှိရင် ပထမစည်း၊ ဒုတိယစည်းဆိုပြီးရှိတယ်ပေါ့နော်။ အဲ့ဒီလိုမျိုး စည်းတွေကို မကျော်ဘဲနဲ့ ဆန္ဒပြမယ်ဆိုလိုရှိရင် ညီမတို့အနေနဲ့ အနည်းနဲ့အများ ထိန်းနိုင်မယ်။ ရေရှည်သွားပြီး ပိုပြီးလုပ်ဆောင်နိုင်မယ်လို့ ထင်တယ်။”
ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေကို နှိမ်နင်းမှုတွေနဲ့ ဖမ်းဆီးအရေးယူမှု သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်လာနေချိန်မှာပဲ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းကလည်း စိုးရိမ်မှုတွေနဲ့အတူ သတိပေးချက်တွေလည်း ထွက်ပေါ်နေပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းကတော့ ဆန္ဒပြသူတွေအပေါ် အင်အားသုံးနှိမ်နင်းတာတွေ မလုပ်ဖို့ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်တွေကို လေးစားလိုက်နာဖို့လည်း သတိပေးထားပါတယ်။
........
အကွမျးဖကျနှိမျနငျးပမေယ့ျ ဆန်ဒပွလူငယျတှေ အလြော့ပေးမညျမဟုတျ
[Unicode Version]
စဈတပျက အာဏာသိမျးတာကို ဆန့ျကငြျတဲ့ လမျးပေါျထှကျ ဆန်ဒပွလှုပျရှားမှုတှမှော အာဏာပိုငျတှကေ အငျအားသုံး နှိမျနငျးမှုတှေ ရှိနပေမေဲ့ တကျကွှလှုပျရှားသူ လူငယျတှကေတော့ အလြှော့ပေးမှာ မဟုတျကွောငျး ပွောလိုကျပါတယျ။ ဆန်ဒပွလှုပျရှားသူတှေ သှေးထှကျသံယို ဒဏျရာရတဲ့အထိ နှိမျနငျးမှုတှအေပေါျ ဆန်ဒပွလူငယျတှရေဲ့ တုံ့ပွနျမှုတှကေိုတော့ ဗှီအိုအေ သတငျးထောကျ အဂ်ဂနှနျက တငျပွထားပါတယျ။
အရပျသားအစိုးရ ခေါငျးဆောငျတှကေို ဖမျးဆီးပွီး စဈတပျက အာဏာသိမျးလိုကျတဲ့အပေါျ ဆန့ျကငြျတဲ့ ဆန်ဒပွလှုပျရှားမှုတှေ အရှိနျမွင့ျလာနခြေိနျမှာပဲ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့တှရေဲ့ နှိမျနငျးမှုတှလေညျး တှေ့လာနရေပါတယျ။ အစိုးရရုံးစိုကျရာ နပွေညျတောျမှာ ဆိုရငျလညျး ရဲတပျဖှဲ့ရဲ့ ပဈခတျမှုကွောင့ျ အနညျးဆုံး ၂ ဦး အပွငျးအထနျ ဒဏျရာရခဲ့ပွီး အမြားအပွားလညျး ထိခိုကျဒဏျရာရခဲ့တာပါ။ ဒီလိုသှေးထှကျသံယို နှိမျနငျးမှုတှေ ရှိနပေမေဲ့ အလြှော့ပေးမှာ မဟုတျကွောငျးလညျး ရနျကုနျမွို့ လှညျးတနျးမှာ ဆန်ဒပွသူ ကိုဝဏ်ဏက ပွောပါတယျ။
“နပွေညျတောျမှာလညျး ကနြောျမနေ့က ကွားတယျ။ မနေ့ကကတြော့ တကယျရငျထဲ မကောငျးဘူး။ အဲ့ဒီလိုဆိုရငျ ဒီမှာလညျး ဖွဈခဲ့ရငျ ကနြောျတို့ ဆကျပွီး ဆန်ဒပွသှားမယျ။ ကနြောျတို့သရေငျ သသှေားပါစေ နိုငျငံအတှကျ ကနြောျတို့က တိုကျပှဲဝငျသှားမယျ။ ရှေ့ဆကျပွီးတော့ ကနြောျတို့ လုပျသှားပါမှာပဲ။”
နပွေညျတောျအပွငျ မန်တလေး၊ ပဲခူးတိုငျး စတဲ့နရောတှမှောလညျး ဆန်ဒပွသူတှကေို ရဲတပျဖှဲ့က မီးသတျရပေိုကျတှေ၊ မကြျရညျယိုဗုံးတှသေုံးပွီး လူစုခှဲဖို့ ကွိုးပမျးခဲ့ရာက ရုနျးရငျးဆနျခတျ ဖွဈခဲ့ရပွီး ထိခိုကျဒဏျရာရသူတှလေညျး ရှိခဲ့ပါတယျ။ အာဏာပိုငျတှဘေကျက ဆန်ဒပွသူတှကေို အငျအားသုံး နှိမျနငျးတာဟာ လကျမခံနိုငျစရာ လုပျရပျအဖွဈနဲ့လညျး ရနျကုနျမွို့က ဆန်ဒပွပှဲက လူငယျတဦးဖွဈတဲ့ ကိုမွင့ျသူရနိုငျက ပွောပါတယျ။
“ငွိမျးခမြျးစှာဆန်ဒပွတဲ့ ပွညျသူတှကေို ဒီလိုမြိုးလုပျတာ ကနြောျတို့ လုံးဝလကျမခံပါဘူး၊
ကနြောျလူငယျတဈလုံးကို လုံးဝလကျမခံပါဘူး။ လုံးဝအပွငျးအထနျကန့ျကှကျပါတယျ၊ ဒီလိုမြိုးလုပျလို့ ကနြောျတို့ ကွောကျပွီးတော့ နောကျဆုတျသှားမယျလို့ထငျတယျဆိုလို့ရှိရငျ အာဏာရှငျတှကေ သူတို့သာမှားကွောငျး ကနြောျတို့က ထပျပွမှာပါ။”
၁၉၈၈ ခုနှဈက လူထုအုံကွှမှုနောကျပိုငျး ပထမဆုံးအကွိမျအဖွဈ တှေ့ရတဲ့ နိုငျငံအနှံ့ ဆန်ဒပွပှဲတှမှောတော့ လူငယျတှကေ အတိတျက အတှေ့အကွုံတှအေပေါျ သငျခနျးစာယူနိုငျဖို့လညျး ကွိုးစားနကွေပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ အာဏာပိုငျတှနေဲ့ ထိပျတိုကျရငျဆိုငျ ပဋိပက်ခဖွဈမယ့ျ အခွအေနတှေကေို ရှောငျရှားဖို့ လိုတယျလို့လညျး ဆန်ဒပွလူငယျတယောကျက ပွောပါတယျ။
“ဟိုအရငျတုနျးကဆိုလိုရှိရငျ ဆန်ဒတှပွေတဲ့အခါမှာပေါ့နောျ.... ဒီအသကျသှေးတှေ ပေးပွီးပွရတယျပေ့ါနောျ။ သို့သောျလညျးပဲ အခုလိုမြိုးနောကျပိုငျး Genaration Z ရောကျလာတယျ။ ဒီလိုဖွဈမယျဆိုရငျတော့ အဲ့ဒီလိုမြိုးပေါ့နောျ.... အသကျသှေးတှေ ပေးသင့ျတယျ။ သို့သောျကွောျလညျး အဲ့အထကျကိုပေါ့နောျ.... လိမျမာပါးနကျတဲ့ နညျးနဲ့ ပိုသုံးသင့ျတယျပေါ့နောျ။ ဥပမာ သူတို့မှာဆိုလို့ရှိရငျ ပထမစညျး၊ ဒုတိယစညျးဆိုပွီးရှိတယျပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီလိုမြိုး စညျးတှကေို မကြောျဘဲနဲ့ ဆန်ဒပွမယျဆိုလိုရှိရငျ ညီမတို့အနနေဲ့ အနညျးနဲ့အမြား ထိနျးနိုငျမယျ။ ရရှေညျသှားပွီး ပိုပွီးလုပျဆောငျနိုငျမယျလို့ ထငျတယျ။”
ဆန်ဒပွလှုပျရှားမှုတှကေို နှိမျနငျးမှုတှနေဲ့ ဖမျးဆီးအရေးယူမှု သတငျးတှေ ထှကျပေါျလာနခြေိနျမှာပဲ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝနျးကလညျး စိုးရိမျမှုတှနေဲ့အတူ သတိပေးခကြျတှလေညျး ထှကျပေါျနပေါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ အမရေိကနျ ပွညျထောငျစု အပါအဝငျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝနျးကတော့ ဆန်ဒပွသူတှအေပေါျ အငျအားသုံးနှိမျနငျးတာတှေ မလုပျဖို့ လှတျလပျစှာ ထုတျဖောျပွောဆိုခှင့ျတှကေို လေးစားလိုကျနာဖို့လညျး သတိပေးထားပါတယျ။
