နေပြည်တော်၊ ရန်ကုန်နဲ့ မန္တလေးမြို့ကြီးတွေမှာ တိုက်ခိုက်မှုတွေဖြစ်လာနိုင်ခြေ သတိပေးထားတဲ့ အစိုးရ လုံခြုံရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးဌာနရဲ့ ညွှန်ကြားချက်ဆိုပြီး လူမှုကွန်ရက်မှာ သတင်းထွက်ပေါ်လာတာဟာ တိုင်းပြည်မှာ စိုးရိမ်စရာဖြစ်နေပြီး မတည်ငြိမ်မှုတွေဖြစ်နေတဲ့ပုံစံနဲ့ နိုင်ငံရေးအရ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိခြိမ်းခြောက်မှုအဖြစ် အကဲခတ်သူတွေက သုံးသပ်ကြပါတယ်။ အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်စတဲ့နိုင်ငံတွေဘက်ကလည်း တိုက်ခိုက်မှုတွေဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုပြီး ရက်စွဲနဲ့တကွ သူ့နိုင်ငံသားတွေအပေါ် ခရီးသွား အထူးသတိပေးချက် ထုတ်ပြန်နေတာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိလုံခြုံရေး အခြေအနေအပေါ် အမြင်သုံးသပ်ချက်တွေကို မဆုမွန်က စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
ပြည်ထောင်စုနယ်မြေအတွင်း လုံခြုံရေးအထူးဂရုပြုဆောင်ရွက်သွားရန်ဆိုပြီး နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံး နိုင်ငံရေးနဲ့လုံခြုံရေးဌာနကြီး လျှို့ဝှက်ဆိုတဲ့ ညွှန်ကြားချက် လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာမှာ ပေါ်ထွက်လာပြီးတဲ့နောက် စက်တင်ဘာ၂၆ နဲ့ အောက်တိုဘာ ၁၆ ၊ အောက်တိုဘာ၂၆ ရက်နေ့တွေမှာ ဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဗြိတိန်နိုင်ငံတွေဘက်ကလည်း ခရီးသွား သတိပေးချက်တွေ ထုတ်ပြန ်လာနေတာပါ။ ဒီညွှန်ကြားချက်တွေဟာ အမှန်ဟုတ်မဟုတ် သီးခြားအတည်ပြုလို့မရသလို၊ အစိုးရဘက်ကလည်း ဒါကို ငြင်းလည်းမငြင်း အတည်ပြုပြောဆိုတာလည်း မရှိပါဘူး။
အခုလိုလျှို့ဝှက်ညွှန်ကြားချက် ကို ပေါက်ကြားတဲ့ပုံစံနဲ့ လူမှုကွန်ရက်မှာ ပျံ့နှံ့လာတဲ့အနေအထားဟာ တိုင်းပြည် မတည်မငြိမ်ဖြစ် နေတယ်ဆိုတာကို နိုင်ငံရေးအရ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ခြိမ်းခြောက်မှုအဖြစ်နဲ့ ယူဆသူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ အွန်လိုင်းမှာပျံံ့နှံ့နေတဲ့ လျှို့ဝှက်ညွှန်ကြားချက်ထဲ -ထိုင်းနိုင်ငံ မယ်ဟောင်ဆောင် ဘဲကလော့ဒုက္ခသည်စခန်းတွင်းက တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေရဲ့ အစည်းအဝေးကနေ နေပြည်တော်မှာ ဖောက်ခွဲမှုလုပ်ဖို့ရက်သတ်မှတ်ခဲ့ကြတယ်ဆိုတဲ့ စာထဲ NCA အပစ်ရပ်ထိုးပြီးသား တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တချို့ နာမည်ကိုပါ ထည်သွင်းဖော်ပြချက် အပေါ်မှာ ရခိုင်အမျိုးသားကောင်စီ ANC ရဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးထွန်းဇော် အခုလိုသုံးသပ်ပါတယ်။
“အခု ပျံ့နေတဲ့ ကိစ္စကတော့ KIA အဖွဲ့ရယ်၊ AA အဖွဲ့အပြင်ပေါ့လေ ဒီNCA လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ KNU အဖွဲ့တွေပါ ပါနေတယ်ဆိုတဲ့အခါကျတော့ ဒီကိစ္စက တော်တော်လေးကို သုံးသပ်စရာတွေ ဖြစ်နေတယ်။ ဒါကိုဘယ်သူက ဘယ်လိုထုတ်ပြန်ပြီးတော့ ပြည်သူလူထုအတွင်းကို ပျံ့နှံ့ရောက်ရှိသွားတာလဲ ဆိုတာကလည်း သုံးသပ်စရာကောင်းတယ်။ အရင်ကတော့ စစ်အစိုးရ လက်ထက်မှာ လုပ်လေ့လုပ်ထရှိတဲ့ နိုင်ငံရေးအရပေါ့နော် အာရုံလွှဲတယ်ဆိုတဲ့အနေအထားမျိုးလည်း ကျနော်တို့ သုံးသပ်စရာရှိတယ်။ အခုက တိုင်းပြည်မှာ မတည်ငြိမ်မှုတွေ ပိုပြီးတော့ ဖြစ်နေတယ်။ ဒီမတည်ငြိမ်မှုတွေကနေပြီးတော့ အကျိုးအမြတ်ထုတ်လိုတဲ့ နိုင်ငံရေးအရ အသုံးချလိုတဲ့ အင်အားစုတွေရှိတယ်ဆိုတာ အကဲဖြတ်လို့ရတယ်လို့ ကျနော့်အနေနဲ့ ရှုမြင်မိတယ်။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လုံခြုံရေးတာဝန်ယူထားတဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေဖြစ်တဲ့ တပ်မတော်နဲ့ ပြည်ထဲရေး နယ်လုံစတဲ့ ဌာနတွေဘက်က လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အချက်အလက်က ျိုးပေါက်မှုဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုရင် နေပြည်တော်အပါအဝင် မြို့ကြီးတွေရဲ့ လုံခြုံရေးအပေါ် မေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ ်လာနေတယ်လို့လည်း သုံးသပ်ပါတယ်။
“ဒါတွေက တမင် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနဲ့ လုပ်နေတယ်လို့ သုံးသပ်ပါတယ်။ ဖောက်ခွဲရေးတွေလုပ်မယ် ဘာညာဆိုပြီးတော့ဗျာ အစိုးရဌာနဆိုင်ရာတွေကနေ စာတွေထွက်လာတဲ့ ပုံစံက ဒီလုံခြုံရေးသတင်းကို ဘယ်သူက ပေးတာလဲ။ ဒီတိုင်းပြည်မှာ အဓိက ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ အုပ်ချုပ်နေတာက NLD အစိုးရလို့ ဆိုပေမယ့် လုံခြုံရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးဆိုပြီးတော့ အကြောင်းပြကိုင်ထားတဲ့ ပြည်ထဲရေးတို့၊ ကာကွယ်ရေးဌာနတို့ ၊ နယ်လုံဝန်ကြီးတို့ဆိုတာတွေက လုံခြုံရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အဓိက သူတို့ကိုင်ထားတာဖြစ်တယ်။ ဒီ လုံခြုံရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့သတင်းတွေ အကုန်လုံးကတော့ တပ်မတော်ရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာ ရှိတယ်လို့ မြင်တယ်။ ဆိုတော့ ဒီလိုထွက်လာတဲ့ သတင်းတွေအရကနေပြီးတော့ ဒီစိုးရိမ်စရာတွေဖြစ်အောင်ဆိုပြီး ပိုပြီးမှ အကျယ်ချဲ့တယ်လို့ ကျနော်သုံးသပ်မိတယ်။”
ဒါ့အပြင် ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ဆင်ရေး လွှတ်တော်တွင်း တပ်၊ အတိုက်ခံပါတီနဲ့ အာဏာရပါတီတို့ကြား ထိပ်တိုက်ဖြစ်မှုတွေရဲ့ နောက်ဆက်တွဲမတည်မငြိမ်ဖြစ်တဲ့ အကျိုးဆက်တွေအဖြစ်လည်း ဦးထွန်းဇော်ကရှု့မြင်ပါတယ်။
“အထူးသဖြင့်ကတော့ လွှတ်တော်ထဲမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပေါ့နော် ပြင်ဆင်ရေး လမ်းကြောင်းပေါ်မှာ တပ်နဲ့ အခု NLD အစိုးရနဲ့ အဆင်မပြေဘူး။ ထိပ်တိုက်တွေ့မှုတွေ ၊ ပွတ်တိုက်မှုတွေ ဖြစ်နေတယ်။ ကျနော်တို့တိုင်းပြည်ရဲ့ အခြေခံ နိုင်ငံရေး ပြဿနာက ခြုံကြည့်လိုက်ရင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြဿနာပဲ။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဆိုင်ရာဥပဒေ အကြပ်အတည်း ဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်က အဲဒီအကျပ်အတည်းကနေပြီးတော့ ကျော်လွန်ဖို့ဆိုရင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြောင်းလဲမှပဲ ရမယ်။ ကျနော်တို့အနေနဲ့ကတော့ ရိုးရိုးသားသားတော့ မဟုတ်ဘူး ၊ လူထုတွေကို ခြောက်လန့်ပြီးတော့ တိုင်းပြည်မတည်မငြိမ်ဖြစ်အောင် လုပ်ပြီး နိုင်ငံရေးထွက်ပေါက်ရှာလိုတဲ့ အင်အားစုတွေ ရှိနေတယ်လို့ အဲလိုပဲ သုံးသပ်မိပါတယ်။”
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ လုံခြုံရေးသတိပေးချက်ထဲ တိုက်ခိုက်မှုတွေဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ နေပြည်တော်၊ ရန်ကုန်၊ မန္တလေး စတဲ့နေရာတွေမှာ အထူးသတိထား သွားလာကြဖို့ သတိပေးထားတာပါ။ ဒီအပေါ်မှာမန္တလေးမြို့ရဲ့ လုံခြုံရေးအနေအထားနဲ့ ဒေသခံတွေရဲ့စိုးရိမ်မှု အခြေအနေ ဘယ်လိုရှိပါသလဲဆိုတာကို မန္တလေးမြို့ခံ လူ့အခွင့်အရေး ရှေ့နေကြီး ဦးသိန်းသန်းဦးကတော့ စိုးရိမ်စရာမရှိတဲ့ ခြောက်လှန့်မှုသက်သက်အဖြစ်သာ ရှု့မြင်ကြောင်း အခုလိုပြောပါတယ်။
“ခြောက်လန့်လို့မရနိုင်ဘူး။ ကောလဟလတွေ သွေးခွဲရန်တိုက်တဲ့ကိစ္စတွေ ချောက်ချရန်တိုက်တာတွေ ဆရာကတော့ သိပ်ပြီးစိတ်မပူဘူး ။ အမေရိကန်နဲ့ ဗြိတိန်က ဘယ်အခြေခံ အချက်အလက်တွေပေါ် မူတည်ပြီး ထုတ်သလဲဆိုတာတော့ မပြောတတ်ဘူး။ တခုခုများ ဘယ်လိုအကြောင်းပြချက်နဲ့ လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ အင်မတန်ကြီးကျယ်တဲ့ တုံ့ပြန်ရမှာကြီး ဖြစ်သွားမှာပေါ့နော်။ ‘
နေပြည်တော်မှာ ဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်မှုတွေလုပ်နိုင်တယ်လို့ လူမှုကွန်ယက်ပေါ်မှာ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ ရှိနေတယ်လို့ဆိုပြီး ဗြိတိန်နိုင်ငံခြားရေးဌာနက ဗြိတိန်နိုင်ငံသားတွေအနေနဲ့မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ဘယ်နေရာပဲသွားသွား ခရီးသွားသတိရှိကြဖို့နဲ့ အခြေအနေတွေကို မျက်ခြေမပြတ်ဖို့လည်း နိုင်ငံတကာက တိုက်တွန်းထားကြတာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၂၀၁၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတုန်းက ရန်ကုန်အပါအဝင် မြို့ကြီးအချို့မှာ အသေးစားပေါက်ကွဲမှုတွေဖြစ်ပြီး လူအသေအပျောက်ရှိခဲ့ဖူးပါတယ်။
.......................
{Unicode}
မွနျမာခရီးသှားသတိပေးခကြျမြားနဲ့ လုံခွုံရေးစိုးရိမျခကြျ
နပွေညျတောျ၊ ရနျကုနျနဲ့ မန်တလေးမွို့ကွီးတှမှော တိုကျခိုကျမှုတှဖွေဈလာနိုငျခွေ သတိပေးထားတဲ့ အစိုးရ လုံခွုံရေးနဲ့ နိုငျငံရေးဌာနရဲ့ ညှှနျကွားခကြျဆိုပွီး လူမှုကှနျရကျမှာ သတငျးထှကျပေါျလာတာဟာ တိုငျးပွညျမှာ စိုးရိမျစရာဖွဈနပွေီး မတညျငွိမျမှုတှဖွေဈနတေဲ့ပုံစံနဲ့ နိုငျငံရေးအရ ရညျရှယျခကြျရှိရှိခွိမျးခွောကျမှုအဖွဈ အကဲခတျသူတှကေ သုံးသပျကွပါတယျ။ အမရေိကနျ၊ ဗွိတိနျစတဲ့နိုငျငံတှဘေကျကလညျး တိုကျခိုကျမှုတှဖွေဈလာနိုငျတယျဆိုပွီး ရကျစှဲနဲ့တကှ သူ့နိုငျငံသားတှအေပေါျ ခရီးသှား အထူးသတိပေးခကြျ ထုတျပွနျနတောပါ။ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ လကျရှိလုံခွုံရေး အခွအေနအေပေါျ အမွငျသုံးသပျခကြျတှကေို မဆုမှနျက စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
ပွညျထောငျစုနယျမွအေတှငျး လုံခွုံရေးအထူးဂရုပွုဆောငျရှကျသှားရနျဆိုပွီး နိုငျငံတောျသမ်မတရုံး နိုငျငံရေးနဲ့လုံခွုံရေးဌာနကွီး လြှို့ဝှကျဆိုတဲ့ ညှှနျကွားခကြျ လူမှုကှနျရကျစာမကြျနှာမှာ ပေါျထှကျလာပွီးတဲ့နောကျ စကျတငျဘာ၂၆ နဲ့ အောကျတိုဘာ ၁၆ ၊ အောကျတိုဘာ၂၆ ရကျနေ့တှမှော ဗုံးခှဲတိုကျခိုကျမှုတှေ ဖွဈနိုငျတယျဆိုပွီး အမရေိကနျပွညျထောငျစု၊ ဗွိတိနျနိုငျငံတှဘေကျကလညျး ခရီးသှား သတိပေးခကြျတှေ ထုတျပွန ျလာနတောပါ။ ဒီညှှနျကွားခကြျတှဟော အမှနျဟုတျမဟုတျ သီးခွားအတညျပွုလို့မရသလို၊ အစိုးရဘကျကလညျး ဒါကို ငွငျးလညျးမငွငျး အတညျပွုပွောဆိုတာလညျး မရှိပါဘူး။
အခုလိုလြှို့ဝှကျညှှနျကွားခကြျ ကို ပေါကျကွားတဲ့ပုံစံနဲ့ လူမှုကှနျရကျမှာ ပြံ့နှံ့လာတဲ့အနအေထားဟာ တိုငျးပွညျ မတညျမငွိမျဖွဈ နတေယျဆိုတာကို နိုငျငံရေးအရ ရညျရှယျခကြျရှိရှိ ခွိမျးခွောကျမှုအဖွဈနဲ့ ယူဆသူတှလေညျး ရှိပါတယျ။ အှနျလိုငျးမှာပြံံ့နှံ့နတေဲ့ လြှို့ဝှကျညှှနျကွားခကြျထဲ -ထိုငျးနိုငျငံ မယျဟောငျဆောငျ ဘဲကလော့ဒုက်ခသညျစခနျးတှငျးက တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှရေဲ့ အစညျးအဝေးကနေ နပွေညျတောျမှာ ဖောကျခှဲမှုလုပျဖို့ရကျသတျမှတျခဲ့ကွတယျဆိုတဲ့ စာထဲ NCA အပဈရပျထိုးပွီးသား တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တခြို့ နာမညျကိုပါ ထညျသှငျးဖောျပွခကြျ အပေါျမှာ ရခိုငျအမြိုးသားကောငျစီ ANC ရဲ့ အထှထှေအေတှငျးရေးမှူး ဦးထှနျးဇောျ အခုလိုသုံးသပျပါတယျ။
“အခု ပြံ့နတေဲ့ ကိစ်စကတော့ KIA အဖှဲ့ရယျ၊ AA အဖှဲ့အပွငျပေါ့လေ ဒီNCA လကျမှတျရေးထိုးထားတဲ့ KNU အဖှဲ့တှပေါ ပါနတေယျဆိုတဲ့အခါကတြော့ ဒီကိစ်စက တောျတောျလေးကို သုံးသပျစရာတှေ ဖွဈနတေယျ။ ဒါကိုဘယျသူက ဘယျလိုထုတျပွနျပွီးတော့ ပွညျသူလူထုအတှငျးကို ပြံ့နှံ့ရောကျရှိသှားတာလဲ ဆိုတာကလညျး သုံးသပျစရာကောငျးတယျ။ အရငျကတော့ စဈအစိုးရ လကျထကျမှာ လုပျလေ့လုပျထရှိတဲ့ နိုငျငံရေးအရပေါ့နောျ အာရုံလှှဲတယျဆိုတဲ့အနအေထားမြိုးလညျး ကနြောျတို့ သုံးသပျစရာရှိတယျ။ အခုက တိုငျးပွညျမှာ မတညျငွိမျမှုတှေ ပိုပွီးတော့ ဖွဈနတေယျ။ ဒီမတညျငွိမျမှုတှကေနပွေီးတော့ အကြိုးအမွတျထုတျလိုတဲ့ နိုငျငံရေးအရ အသုံးခလြိုတဲ့ အငျအားစုတှရှေိတယျဆိုတာ အကဲဖွတျလို့ရတယျလို့ ကနြော့ျအနနေဲ့ ရှုမွငျမိတယျ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ လုံခွုံရေးတာဝနျယူထားတဲ့အဖှဲ့အစညျးတှဖွေဈတဲ့ တပျမတောျနဲ့ ပွညျထဲရေး နယျလုံစတဲ့ ဌာနတှဘေကျက လုံခွုံရေးဆိုငျရာ အခကြျအလကျက ြိုးပေါကျမှုဖွဈခဲ့တယျဆိုရငျ နပွေညျတောျအပါအဝငျ မွို့ကွီးတှရေဲ့ လုံခွုံရေးအပေါျ မေးခှနျးထုတျစရာဖွစ ျလာနတေယျလို့လညျး သုံးသပျပါတယျ။
“ဒါတှကေ တမငျ ရညျရှယျခကြျရှိရှိနဲ့ လုပျနတေယျလို့ သုံးသပျပါတယျ။ ဖောကျခှဲရေးတှလေုပျမယျ ဘာညာဆိုပွီးတော့ဗြာ အစိုးရဌာနဆိုငျရာတှကေနေ စာတှထှေကျလာတဲ့ ပုံစံက ဒီလုံခွုံရေးသတငျးကို ဘယျသူက ပေးတာလဲ။ ဒီတိုငျးပွညျမှာ အဓိက ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံအရ အုပျခြုပျနတောက NLD အစိုးရလို့ ဆိုပမေယ့ျ လုံခွုံရေးနဲ့ ကာကှယျရေးဆိုပွီးတော့ အကွောငျးပွကိုငျထားတဲ့ ပွညျထဲရေးတို့၊ ကာကှယျရေးဌာနတို့ ၊ နယျလုံဝနျကွီးတို့ဆိုတာတှကေ လုံခွုံရေးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ အဓိက သူတို့ကိုငျထားတာဖွဈတယျ။ ဒီ လုံခွုံရေးနဲ့ ပတျသကျတဲ့သတငျးတှေ အကုနျလုံးကတော့ တပျမတောျရဲ့ ထိနျးခြုပျမှုအောကျမှာ ရှိတယျလို့ မွငျတယျ။ ဆိုတော့ ဒီလိုထှကျလာတဲ့ သတငျးတှအေရကနပွေီးတော့ ဒီစိုးရိမျစရာတှဖွေဈအောငျဆိုပွီး ပိုပွီးမှ အကယြျခြဲ့တယျလို့ ကနြောျသုံးသပျမိတယျ။”
ဒါ့အပွငျ ဖှဲ့စညျးပုံပွငျဆငျရေး လှှတျတောျတှငျး တပျ၊ အတိုကျခံပါတီနဲ့ အာဏာရပါတီတို့ကွား ထိပျတိုကျဖွဈမှုတှရေဲ့ နောကျဆကျတှဲမတညျမငွိမျဖွဈတဲ့ အကြိုးဆကျတှအေဖွဈလညျး ဦးထှနျးဇောျကရှု့မွငျပါတယျ။
“အထူးသဖွင့ျကတော့ လှှတျတောျထဲမှာ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒပေေါ့နောျ ပွငျဆငျရေး လမျးကွောငျးပေါျမှာ တပျနဲ့ အခု NLD အစိုးရနဲ့ အဆငျမပွဘေူး။ ထိပျတိုကျတှေ့မှုတှေ ၊ ပှတျတိုကျမှုတှေ ဖွဈနတေယျ။ ကနြောျတို့တိုငျးပွညျရဲ့ အခွခေံ နိုငျငံရေး ပွူနာက ခွုံကွည့ျလိုကျရငျ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒေ ပွူနာပဲ။ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဆိုငျရာဥပဒေ အကွပျအတညျး ဖွဈတယျ။ ကနြောျတို့ တိုငျးပွညျက အဲဒီအကပြျအတညျးကနပွေီးတော့ ကြောျလှနျဖို့ဆိုရငျ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒပွေောငျးလဲမှပဲ ရမယျ။ ကနြောျတို့အနနေဲ့ကတော့ ရိုးရိုးသားသားတော့ မဟုတျဘူး ၊ လူထုတှကေို ခွောကျလန့ျပွီးတော့ တိုငျးပွညျမတညျမငွိမျဖွဈအောငျ လုပျပွီး နိုငျငံရေးထှကျပေါကျရှာလိုတဲ့ အငျအားစုတှေ ရှိနတေယျလို့ အဲလိုပဲ သုံးသပျမိပါတယျ။”
အမရေိကနျပွညျထောငျစုရဲ့ လုံခွုံရေးသတိပေးခကြျထဲ တိုကျခိုကျမှုတှဖွေဈလာနိုငျခွရှေိတဲ့ နပွေညျတောျ၊ ရနျကုနျ၊ မန်တလေး စတဲ့နရောတှမှော အထူးသတိထား သှားလာကွဖို့ သတိပေးထားတာပါ။ ဒီအပေါျမှာမန်တလေးမွို့ရဲ့ လုံခွုံရေးအနအေထားနဲ့ ဒသေခံတှရေဲ့စိုးရိမျမှု အခွအေနေ ဘယျလိုရှိပါသလဲဆိုတာကို မန်တလေးမွို့ခံ လူ့အခှင့ျအရေး ရှေ့နကွေီး ဦးသိနျးသနျးဦးကတော့ စိုးရိမျစရာမရှိတဲ့ ခွောကျလှန့ျမှုသကျသကျအဖွဈသာ ရှု့မွငျကွောငျး အခုလိုပွောပါတယျ။
“ခွောကျလန့ျလို့မရနိုငျဘူး။ ကောလဟလတှေ သှေးခှဲရနျတိုကျတဲ့ကိစ်စတှေ ခြောကျခရြနျတိုကျတာတှေ ဆရာကတော့ သိပျပွီးစိတျမပူဘူး ။ အမရေိကနျနဲ့ ဗွိတိနျက ဘယျအခွခေံ အခကြျအလကျတှပေေါျ မူတညျပွီး ထုတျသလဲဆိုတာတော့ မပွောတတျဘူး။ တခုခုမြား ဘယျလိုအကွောငျးပွခကြျနဲ့ လုပျမယျဆိုရငျတော့ အငျမတနျကွီးကယြျတဲ့ တုံ့ပွနျရမှာကွီး ဖွဈသှားမှာပေါ့နောျ။ ‘
နပွေညျတောျမှာ ဗုံးခှဲတိုကျခိုကျမှုတှလေုပျနိုငျတယျလို့ လူမှုကှနျယကျပေါျမှာ ခွိမျးခွောကျမှုတှေ ရှိနတေယျလို့ဆိုပွီး ဗွိတိနျနိုငျငံခွားရေးဌာနက ဗွိတိနျနိုငျငံသားတှအေနနေဲ့မွနျမာနိုငျငံထဲမှာ ဘယျနရောပဲသှားသှား ခရီးသှားသတိရှိကွဖို့နဲ့ အခွအေနတှေကေို မကြျခွမေပွတျဖို့လညျး နိုငျငံတကာက တိုကျတှနျးထားကွတာလညျးဖွဈပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ ၂၀၁၃ ခုနှဈ အောကျတိုဘာလတုနျးက ရနျကုနျအပါအဝငျ မွို့ကွီးအခြို့မှာ အသေးစားပေါကျကှဲမှုတှဖွေဈပွီး လူအသအေပြောကျရှိခဲ့ဖူးပါတယျ။
