နိုင်ငံတကာနဲ့ ပြည်တွင်းက Religions for Peace နဲ့ ဘာသာပေါင်းစုံကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဟာ ရခိုင်ပြည်နယ် မောင်တောဒေသက အခြေအနေတွေကို သွားရောက်လေ့လာခဲ့ပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရောက် ဒုက္ခသည်တွေ ပြန်လာရေးအတွက် စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကို သူတို့နားလည်နိုင်တဲ့ဘာသာစကားနဲ့ ထုတ်ပြန်မယ်ဆိုရင် ယုံကြည်မှုတခု တည်ဆောက်နိုင်မယ်လို့ ရှုမြင်ကြောင်း ခရီးစဉ်မှာ လိုက်ပါသွားတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တဦးက ပြောပါတယ်။ ဘာသာပေါင်းစုံ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ရဲ့ ခရီးစဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဗွီအိုအေသတင်းထောက် ကိုမိုးဇော်က အခုလို တင်ပြထားပါတယ်။
နိုင်ငံတကာနဲ့ ပြည်တွင်းက ဘာသာပေါင်းစုံကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဟာ ဒီလ ၂၆ရက်နေ့က ရခိုင်ပြည်နယ်ကို သွားရောက်ပြီး ၂၇ရက်နေ့မှာ မောင်တောမြို့နယ်တွင်းက တောင်ပြိုလက်ဝဲ ပြန်လည်လက်ခံရေးစခန်း၊ မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နှစ်နိုင်ငံချစ်ကြည်ရေးတံတား၊ လှဖိုးခေါင်ကြားစခန်း၊ ပန်းတောပြင်ကျေးရွာ၊ ကိုင်းတော (မြို) တိုင်းရင်းသားကျေးရွာတွေကို သွားရောက် လေ့လာခဲ့ပြီး ၂၈ရက်နေ့မှာ ရန်ကုန်မြို့ကို ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီခရီးစဉ်မှာ မတူညီလူမှုအဖွဲ့အစည်းအသီးသီးကို တွေ့ဆုံခွင့်ရခဲ့ကြောင်း မောင်တောဒေသကို သွားရောက်ခဲ့တဲ့ Religions for Peace ( RfP )အဖွဲ့ရဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှုး ဖာသာ ဂျိုးဇက်မောင်ဝင်းက အခုလို ပြောပါတယ်။
“ တောင်ပြိုကတော့ လက်ခံရေးစခန်းပေါ့နော်။ အဲဒီကို သွားတယ်။ ဒီဘက်က လှဖိုးခေါင်ကျတော့ ယာယီတည်းခိုမယ့်စခန်းပေါ့။ ဟိုမှာသူတို့လက်ခံပြီးတော့ ၂ရက်ပဲထားမယ်။ ၂ရက်ထားပြီးရင် ဒီမှာ ၂လပြန်လာနေရမယ်လေ။ ၂လနေပြီးရင် သူတို့ သွားချင်တဲ့နေရာ သူတို့ ပြန်ပို့မှာပေါ့ အဲလိုမျိုး။ ဟိုကျမှ အိမ်တွေဘာတွေ ဆောက်ပေးမှာ။ ပြီးတော့ကျ ကျနော်တို့ မိသားစုတွေနဲ့လည်း သွားတွေ့တာပေါ့။ ဟိန္ဒူမျိုးနွယ်တွေနဲ့ ပြီးတော ဒုက္ခရောက်တဲ့သူတွေပေါ့နော်။ အသတ်ခံရတဲ့အဖွဲ့တွေ၊ ကျန်ခဲ့တဲ့ဟာတွေ၊ နောက် မူဆလင်အဖွဲ့တွေ၊ မီးလောင်တဲ့နေရာက အဖွဲ့တွေ၊ နောက်ပြီးတော့ မြိုမိသားစုတွေ အသတ်ခံရတဲ့အဖွဲ့တွေ၊ အဲဒီမိသားစုတွေနဲ့ သွားစကားပြောဖြစ်ပါတယ်ခင်ဗျ။ ”
တစ်ဖက်နိုင်ငံကို ရောက်ရှိသွားတဲ့ မူဆလင်ဒုက္ခသည်တွေ ပြန်လည်လက်ခံရေးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံဖက်က အဆင့်သင့်လောက်နီးပါး ရှိနေတာကို တွေ့ရကြောင်းလည်း အခုလို ပြောပါတယ်။
“ ကျနော်တို့ဘက်ကတော့ အဆင်သင့်လောက်နီးပါး ဖြစ်နေပါပြီ။ ဒီဖက်က သူတို့ ဆောက်ထားတဲ့နေရာမှာ လူပေါင်း ၆သောင်းလောက် အေးဆေးထားလို့ ရပြီ။ ဟိုမှာလည်း ကြိုတင်စိစစ်ရေးလုပ်ငန်းမှာလည်း သူတို့ ပြင်ဆင်ထားတဲ့ အတိုင်းအတာတွေ အကုန်လုံးဟာ ပြောနိုင်သလောက်ဆိုရင်တော့ အသင့်အနေအထားလောက် ဖြစ်နေပါပြီ။ အင်အားအပြည့်နဲ့ စိစစ်ရေးတနေရာ၊ ပြီးရင်မှတ်ပုံတင်ရေးတနေရာ၊ ပြီးရင် စိစစ်ရေးကဒ်ထုတ်ပေးရေးတနေရာ၊ ပြီးရင် ရိက္ခာတွေ ဘာတွေ ပေးဖို့ ၊ အဝတ်အစားတွေက အစ၊ အိုးခွက်ပန်းကန်တွေက အစ၊ စောင်တွေက အစ ၊ အဲဒါကိုလည်း လူမှုဖူလုံရေးက လုပ်ထားတာကိုလည်း တွေ့ပါတယ်ခင်ဗျ။ ပစ္စည်းတွေ ဘာတွေလည်း အဆင်သင့်ဖြစ်နေပါတယ်။ ပြီးရင် အဲဒီမှာ ၂ရက်ပဲ ထားမယ်။ ပြီးရင် ဒီဖက် စခန်းကို ပို့မယ်။ ပို့ဖို့ ကားကြီးတွေလည်း အလုံအလောက် အများကြီး တွေ့ပါတယ်ခင်ဗျာ။ ”
ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာမယ့် ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ လုံခြုံရေးအခြေအနေနဲ့ပတ်သက်ပြီးလည်း တွေ့မြင့်ရတာတာတွေကို ဖာသာဂျိုးဇက်မောင်ဝင်းက အခုလို ပြောပါတယ်။
“ စခန်းတွေပတ်ဝန်းကျင်တော့ လုံခြုံရေးကို သူတို့ အလုံအလောက်ချထားပါတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ရှိတဲ့ လူတွေအနေအထားကလည်း ကျနော်တို့အနေနဲ့ သိပ်မသိဘူးပေါ့နော်။ လူတွေရဲ့ စိတ်ဓါတ်၊ စိတ်ပြင်ဆင်ရေးက ဘယ်လိုအနေအထားလဲဆိုတာ သိပ်မသိဘူးပေါ့။ သူတို့ကတော့ သိချင်သိမှာပေါ့။ ဘယ်သူတွေ ရှိလဲ။ ဘယ်သူတွေက ဘယ်လို ခြောက်နေလဲ အဲဒါတွေလည်း ကျနော်တို့ နားမလည်ဘူးလေ။ ကျနော်တို့ သွားတဲ့နေရာတွေနဲ့ ဘယ်လောက်ဝေးဝေးမှာများ ဘယ်သူတွေ ရောက်နေပြီလဲ။ ဘယ်သူတွေများ ရန်ငြိုးနဂိုရှိနေလဲ ကျနော်တို့ သိပ်မသိဘူးလေ။ အဲလောက်ထိ အသေးစိတ်တော့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ မပြောနိုင်ဘူးလေ။ ”
ဒုက္ခသည်တွေ ပြန်လာနိုင်ရေးအတွက်ကိုတော့ အခုလို အကြံပြုပြောကြားပါတယ်။
“ ဟိုဖက်ကလူတွေက ဒီဖက်ကို မလာရဲဘူးဆိုတာက နေရာမဲ့တွေ ဘာတွေ ဖြစ်သွားလိမ့်မယ်ဆိုတဲ့ အတွေးအခေါ်လေးတွေက ဟိုဖက်က များနေတာပေါ့။ ဟိုဖက်ကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း တိတိကျကျ မပြောပြနိုင်ဘူးလို့ ကျနော်တို့က ခံစားတယ်။ ဟိုမှာရှိတဲ့ လူတွေက ပြန်ချင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ဗမာစကားကို နားမလည်ဘူးလေ။ ဗမာစာလည်း မတတ်ကြဘူးလေ။ အခုလည်း ကျနော်တို့ အစ္စလာမ် အဖွဲ့အစည်းနဲ့ တွေ့တဲ့အခါဖြစ်စေ၊ ဟိန္ဒူအဖွဲ့အစည်းနဲ့ တွေ့တဲ့အခါဖြစ်ဖြစ်၊ မြိုအဖွဲ့အစည်းတွေ့တာဖြစ်ဖြစ် သူတို့ ဗမာလိုပြောလို့ မရဘူး။ သူတို့က စကားပြန် နဲ့ ပြန်သုံးရတယ်။ အဲဒီကျ ဗမာလို ထုတ်ပြန်ရင်လည်း သူတို့က အတိအကျနားမလည်ဘူးလေ။ ထင်သာမြင်သာ လူနားလည်နိုင်တဲ့ စကားလုံးလေးတွေနဲ့ ဟိုဖက်ခြမ်း ဒီဖက်ခြမ်းကို အမှန်ကို အမှန်အတိုင်းသာတင်ပြပြီးတော့ ဆက်ဆံသွားကြမယ်ဆိုရင်တော့ ဒီအဖွဲ့တွေက ယုံကြည်မှုတခုကို တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့ပြီး ပြန်လာလိမ့်မယ်လို့ ကျနော်တို့ ထင်တယ်။ ”
ရခိုင်ပြည်နယ်ကို သွားရောက်ခဲ့တဲ့ ဘာသာပေါင်းစုံ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဟာ မြန်မာ၊သိရိလင်္ကာ၊ ကမ္ဘောဒီယား၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ဂျပန်၊ အိန္ဒိယနဲ့ နော်ဝေနိုင်ငံက ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေ ပါဝင်ပြီး ဒီလ ၂၅ရက်နေ့က နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်နဲ့ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ မကြာခင်ရက်တွေမှာတော့ ရခိုင်ခရီးစဉ်နဲ့ပတ်သက်လို့ တွေ့မြင်ခဲ့တာတွေကို သဘောထား ကြေညာချက်တစောင်ထုတ်ပြန်ဖို့လည်း ရှိနေပါတယ်။
