မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေ ကျူးလွန်နေတဲ့ တပ်မတော်နဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ပိတ်ဆို့အရေးယူပြီး အရပ်ဖက် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့သာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ FFM မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးမစ်ရှင် ဥက္ကဋ္ဌက ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကို တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ အင်္ဂါနေ့က နယူးရောက် ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်မှာကျင်းပတဲ့ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ တတိယကော်မတီ အစည်းအဝေးမှာ FFM ရဲ့ နောက်ဆုံး မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာကို တင်သွင်းချိန်မှာ သူကအဲဒီလို ပြောသွားတာပါ။ မအင်ကြင်းနိုင်က အပြည့်အစုံကို တင်ပြမှာပါ။
FFM မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက် ရှာဖွေရေးမစ်ရှင် ဥက္ကဌ Marzuki Darusman ဟာ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် Yanghee Lee နဲ့အတူ ပူးတွဲ အစီရင်ခံစာတင်သွင်းခဲ့တာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျန်နေသေးတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ (၆)သိန်းကျော်ဟာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြဌာန်းချက်အရပါ ခွဲခြား ဖိနှိပ်ခံနေရတဲ့အပြင်၊ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်တဲ့ အန္တရာယ်နဲ့လည်း ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း Mr. Darusman က အစည်းအဝေးမှာ ထပ်မံသတိပေးပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဒါအပြင် FFM ရဲ့ မူရင်း သက်တမ်း တနှစ်ကို နောက်ထပ် တနှစ်တိုးပြီး ကုလသမဂ္ဂက ၂၀၁၈ ခုနှစ်က တာဝန်ပေးအပ်ခဲ့ရာမှာ သူတို့အဖွဲ့ ရှာဖွေတွေ့ရှိချက်တွေကို ပိုပြီး ခိုင်မာ ကျစ်လျစ်စေဖို့ဖြစ်တယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ အဲဒီလို သက်တမ်းတိုးချဲ့ခဲ့တဲ့အတွက်လည်း တွေ့ရှိတဲ့ အထောက်အထားတွေ ပိုပြီးခိုင်လုံအောင် စုဆောင်းတဲ့အခါမှာ မြန်မာနိုင်ငံက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ တပ်မတော်ရဲ့ ပါဝင်ပတ်သက်မှုဟာ ဆိုးရွားလှတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကို ကျူးလွန်ဖို့ ပံ့ပိုးပေးနေတယ်ဆိုတာ စုံစမ်းတွေ့ရှိခဲ့ရတယ်လို့ Mr. Marzuki Darusman က အခုလို ပြောပါတယ်။
“စီးပွားရေးမှာ တပ်မတော်ပါဝင်ပတ်သက်မှုဟာ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေကို ကျူးလွန်စေတဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်ဖို့ တိုက်ရိုက်ပတ်သက်နေတာကို ကျနော်တို့ အထောက်အထားတွေနဲ့ တွေ့ရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတော် ဘတ်ဂျက်ကို တပ်မတော်က အကန့်အသတ်မရှိ သုံးပြီး ဖိနှိပ်ညှင်းပမ်းမှုတွေ ကျူးလွန်ခဲ့သလို၊ ပြစ်ဒဏ်ကနေ ကင်းလွတ်ခွင့်ရဖို့နဲ့ လုံးဝလွတ်မြောက်ဖို့ အတွက်လည်း ဘဏ္ဍာငွေတွေကို သုံးစွဲခဲ့တာပါ။ ဒီနေရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံက စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ကနေပါ အကျိုးအမြတ်ရဖို့ တပ်မတော်က လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့အချက်ဟာ ဆက်စပ်နေပါတယ်။”
အထူးသဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ်အပါဝင် ကချင်၊ ရှမ်းနဲ့ အခြားတိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ ကြီးမားပြင်း ထန်လှတဲ့ ပြစ်မှုတွေကို တပ်မတော်က ကျူးလွန်ရာမှာ သူတို့တပ်အင်အားအတွက် သုံးစွဲဖို့ ဝင်ငွေတွေကို စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကနေ တိုက်ရိုက်ရနေတဲ့အတွက် တပ်မတော်နဲ့ ဆက်စပ်ပတ်သက်တဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ဖြတ်တောက် ပိတ်ဆို့ အရေးယူဖို့ Marzuki Darusman က အခုလို ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကို တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ပေးချင်တဲ့ message ကတော့ တပ်မတော်နဲ့ ဆက်စပ်ပတ်သက်နေတဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်း မှန်သမျှကို အဆုံးသတ်ပြီး တပ်မတော်နဲ့ မပတ်သက်တဲ့ အဖွဲ့အစည်း၊ လုပ်ငန်းတွေနဲ့ပဲ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက် ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကြာမြင့်ပြီးနောက်မှာတောင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆက်ပြီး ဖြစ်နေတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကို တားဆီးဖို့ အဖြေဘယ်လိုရှာမလဲဆိုတဲ့ စိတ်ဓါတ်နဲ့ အစီအစဉ်ရေးဆွဲဖို့ ကျနော်တို့ အကြံပြုချင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီနေရာမှာ ကျနော် အချက်တခုတည်းကို မေတ္တာရပ်ခံချင်တာကတော့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု ယန္တရားအဖွဲ့ ကို နောက်တဆင့်အနေနဲ့ အပြည့်အ၀ ထောက်ခံပံ့ပိုးကြဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုဆိုရင် ဒီအဖွဲ့ကြီးဟာ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ အမြော်အမြင်ရှိရှိ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနဲ့ လုပ်ငန်းလည်ပတ်နေပါပြီ။ ဒီအဖွဲ့ရဲ့ ပြင်ဆင်မှုတွေကနေ နောက်ဆုံးမှာ တရားစီရင်ရေးနဲ့ တာဝန်ခံမှုရှိရေးအတွက် လုပ်ဆောင်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။”
ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံက သူတို့ကို လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးခဲ့တဲ့ အချက်တွေထဲမှာ အခု နောက်ဆုံးအစီရင်ခံစာတင်သွင်းဖို့ ပါဝင်ခဲ့ပြီး FFM အနေနဲ့ သူတို့တွေ့ရှိခဲ့တဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ် ကျူးလွန်မှုဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေအတွက် အထောက်အထား အချက်အလက် တွေကို နိုင်ငံတကာတရားရုံးတွေက ကိုင်တွယ်စီရင်နိုင်ဖို့ အမှုတည်ဆောက်မယ့် IIMM မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လွတ်လပ်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးယန္တရားအဖွဲ့ကို လွဲှဲပြောင်းပေးခဲ့ပြီဖြစ်ကြောင်း မစ်ရှင်ဥက္ကဌ Mr. Marzuki Darusman ကပြောခဲ့ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်ကြီးကတော့ အခုလို FFM ရဲ့အစီရင်ခံစာကို အသိအမှတ်မပြုသလို FFM ကနေ ဆက်နွယ်ပြီးတော့ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ IIMM အဖွဲ့ လုပ်ငန်းယန္တရားကိုလည်း အသိအမှတ်မပြုကြောင်းနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ တတိယကော်မတီ အစည်းအဝေးမှာ တုံ့ပြန်ပြောဆိုသွားပါတယ်။ မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အခေါ်အဝေါ်ကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းမရှိပါဘူး။
အောက်တိုဘာလ ၂၃ ရက် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာတော့ Yanghee Lee နဲ့ Marzuki Darusman တို့ရဲ့ ပူးတွဲ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲကို နယူးရောက် ကုလသမဂ္ဂဌာနချုပ်မှာ ပြုလုပ်ဖို့ရှိသလို ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ် Christine Schraner Burgener ကလည်း သူရဲ့ အစီရင်ခံစာကို ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ အစည်းအဝေးမှာ တင်ပြဖို့ရှိပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ တတိယကော်မတီကနေ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်မူကြမ်းကို ရေးဆွဲနေပြီး မကြာခင် မဲခွဲဆုံးဖြတ်ဖို့ ရှိပါတယ်။
.....................
{Unicode}
စဈတပျအစား အရပျဘကျစီးပှားရေးတှနေဲ့ပဲ ပေါငျးလုပျဖို့ FFM ဥက်ကဋ်ဌ တောငျးဆို
မွနျမာနိုငျငံမှာ ရကျစကျကွမျးကွုတျမှုတှေ ကြူးလှနျနတေဲ့ တပျမတောျနဲ့ ဆကျစပျနတေဲ့ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှကေို ပိတျဆို့အရေးယူပွီး အရပျဖကျ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှနေဲ့သာ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျဖို့ FFM မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အခကြျအလကျရှာဖှရေေးမဈရှငျ ဥက်ကဋ်ဌက ကုလသမဂ်ဂအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှကေို တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။ အငျ်ဂါနေ့က နယူးရောကျ ကုလသမဂ်ဂဌာနခြုပျမှာကငြျးပတဲ့ ကုလသမဂ်ဂအထှထှေညေီလာခံ တတိယကောျမတီ အစညျးအဝေးမှာ FFM ရဲ့ နောကျဆုံး မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အစီရငျခံစာကို တငျသှငျးခြိနျမှာ သူကအဲဒီလို ပွောသှားတာပါ။ မအငျကွငျးနိုငျက အပွည့ျအစုံကို တငျပွမှာပါ။
FFM မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ အခကြျအလကျ ရှာဖှရေေးမဈရှငျ ဥက်ကဌ Marzuki Darusman ဟာ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂလူ့အခှင့ျအရေး အထူးကိုယျစားလှယျ Yanghee Lee နဲ့အတူ ပူးတှဲ အစီရငျခံစာတငျသှငျးခဲ့တာပါ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကနြျနသေေးတဲ့ ရိုဟငျဂြာ (၆)သိနျးကြောျဟာ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒပွေဌာနျးခကြျအရပါ ခှဲခွား ဖိနှိပျခံနရေတဲ့အပွငျ၊ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျတဲ့ အန်တရာယျနဲ့လညျး ရငျဆိုငျနရေကွောငျး Mr. Darusman က အစညျးအဝေးမှာ ထပျမံသတိပေးပွောကွားခဲ့ပါတယျ။
ဒါအပွငျ FFM ရဲ့ မူရငျး သကျတမျး တနှဈကို နောကျထပျ တနှဈတိုးပွီး ကုလသမဂ်ဂက ၂၀၁၈ ခုနှဈက တာဝနျပေးအပျခဲ့ရာမှာ သူတို့အဖှဲ့ ရှာဖှတှေေ့ရှိခကြျတှကေို ပိုပွီး ခိုငျမာ ကစြျလစြျစဖေို့ဖွဈတယျလို့ သူက ဆိုပါတယျ။ အဲဒီလို သကျတမျးတိုးခြဲ့ခဲ့တဲ့အတှကျလညျး တှေ့ရှိတဲ့ အထောကျအထားတှေ ပိုပွီးခိုငျလုံအောငျ စုဆောငျးတဲ့အခါမှာ မွနျမာနိုငျငံက စီးပှားရေးလုပျငနျးတှမှော တပျမတောျရဲ့ ပါဝငျပတျသကျမှုဟာ ဆိုးရှားလှတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှကေို ကြူးလှနျဖို့ ပံ့ပိုးပေးနတေယျဆိုတာ စုံစမျးတှေ့ရှိခဲ့ရတယျလို့ Mr. Marzuki Darusman က အခုလို ပွောပါတယျ။
“စီးပှားရေးမှာ တပျမတောျပါဝငျပတျသကျမှုဟာ ရကျစကျကွမျးကွုတျမှုတှကေို ကြူးလှနျစတေဲ့ လုပျရပျတှကေို ပံ့ပိုးပေးနိုငျဖို့ တိုကျရိုကျပတျသကျနတောကို ကနြောျတို့ အထောကျအထားတှနေဲ့ တှေ့ရှိခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ နိုငျငံတောျ ဘတျဂကြျကို တပျမတောျက အကန့ျအသတျမရှိ သုံးပွီး ဖိနှိပျညှငျးပမျးမှုတှေ ကြူးလှနျခဲ့သလို၊ ပွဈဒဏျကနေ ကငျးလှတျခှင့ျရဖို့နဲ့ လုံးဝလှတျမွောကျဖို့ အတှကျလညျး ဘဏ်ဍာငှတှေကေို သုံးစှဲခဲ့တာပါ။ ဒီနရောမှာ မွနျမာနိုငျငံက စီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ ကနပေါ အကြိုးအမွတျရဖို့ တပျမတောျက လှှမျးမိုးခြုပျကိုငျခဲ့တယျဆိုတဲ့အခကြျဟာ ဆကျစပျနပေါတယျ။”
အထူးသဖွင့ျ ရခိုငျပွညျနယျအပါဝငျ ကခငြျ၊ ရှမျးနဲ့ အခွားတိုငျးရငျးသားဒသေတှမှော ကွီးမားပွငျး ထနျလှတဲ့ ပွဈမှုတှကေို တပျမတောျက ကြူးလှနျရာမှာ သူတို့တပျအငျအားအတှကျ သုံးစှဲဖို့ ဝငျငှတှေကေို စီးပှားရေးလုပျငနျးတှကေနေ တိုကျရိုကျရနတေဲ့အတှကျ တပျမတောျနဲ့ ဆကျစပျပတျသကျတဲ့ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှကေို ဖွတျတောကျ ပိတျဆို့ အရေးယူဖို့ Marzuki Darusman က အခုလို ကုလသမဂ်ဂအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှကေို တိုကျတှနျးခဲ့ပါတယျ။
“ကနြောျတို့ ပေးခငြျတဲ့ message ကတော့ တပျမတောျနဲ့ ဆကျစပျပတျသကျနတေဲ့ စီးပှားရေးလုပျငနျး မှနျသမြှကို အဆုံးသတျပွီး တပျမတောျနဲ့ မပတျသကျတဲ့ အဖှဲ့အစညျး၊ လုပျငနျးတှနေဲ့ပဲ ပူးပေါငျး ဆောငျရှကျ ဖို့ဖွဈပါတယျ။ နှဈပေါငျး ၃၀ ကွာမွင့ျပွီးနောကျမှာတောငျ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဆကျပွီး ဖွဈနတေဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှကေို တားဆီးဖို့ အဖွဘေယျလိုရှာမလဲဆိုတဲ့ စိတျဓါတျနဲ့ အစီအစဉျရေးဆှဲဖို့ ကနြောျတို့ အကွံပွုခငြျပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဒီနရောမှာ ကနြောျ အခကြျတခုတညျးကို မတေ်တာရပျခံခငြျတာကတော့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ လှတျလပျတဲ့ စုံစမျးစဈဆေးမှု ယန်တရားအဖှဲ့ ကို နောကျတဆင့ျအနနေဲ့ အပွည့ျအ၀ ထောကျခံပံ့ပိုးကွဖို့ပဲ ဖွဈပါတယျ။ အခုဆိုရငျ ဒီအဖှဲ့ကွီးဟာ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျးရဲ့ အမွောျအမွငျရှိရှိ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုနဲ့ လုပျငနျးလညျပတျနပေါပွီ။ ဒီအဖှဲ့ရဲ့ ပွငျဆငျမှုတှကေနေ နောကျဆုံးမှာ တရားစီရငျရေးနဲ့ တာဝနျခံမှုရှိရေးအတှကျ လုပျဆောငျသှားမှာဖွဈပါတယျ။”
ကုလသမဂ်ဂအထှထှေညေီလာခံက သူတို့ကို လုပျပိုငျခှင့ျပေးခဲ့တဲ့ အခကြျတှထေဲမှာ အခု နောကျဆုံးအစီရငျခံစာတငျသှငျးဖို့ ပါဝငျခဲ့ပွီး FFM အနနေဲ့ သူတို့တှေ့ရှိခဲ့တဲ့ မွနျမာစဈတပျရဲ့ လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျ ကြူးလှနျမှုဆိုတဲ့ စှပျစှဲခကြျတှအေတှကျ အထောကျအထား အခကြျအလကျ တှကေို နိုငျငံတကာတရားရုံးတှကေ ကိုငျတှယျစီရငျနိုငျဖို့ အမှုတညျဆောကျမယ့ျ IIMM မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ လှတျလပျတဲ့ ကုလသမဂ်ဂ စုံစမျးစဈဆေးရေးယန်တရားအဖှဲ့ကို လှဲှဲပွောငျးပေးခဲ့ပွီဖွဈကွောငျး မဈရှငျဥက်ကဌ Mr. Marzuki Darusman ကပွောခဲ့ပါတယျ။
ကုလသမဂ်ဂဆိုငျရာ မွနျမာသံအမတျကွီးကတော့ အခုလို FFM ရဲ့အစီရငျခံစာကို အသိအမှတျမပွုသလို FFM ကနေ ဆကျနှယျပွီးတော့ ပေါျပေါကျလာတဲ့ IIMM အဖှဲ့ လုပျငနျးယန်တရားကိုလညျး အသိအမှတျမပွုကွောငျးနဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှာ မဟုတျဘူးလို့ တတိယကောျမတီ အစညျးအဝေးမှာ တုံ့ပွနျပွောဆိုသှားပါတယျ။ မွနျမာအစိုးရအနနေဲ့ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အခေါျအဝေါျကို အသိအမှတျပွုခွငျးမရှိပါဘူး။
အောကျတိုဘာလ ၂၃ ရကျ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့မှာတော့ Yanghee Lee နဲ့ Marzuki Darusman တို့ရဲ့ ပူးတှဲ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲကို နယူးရောကျ ကုလသမဂ်ဂဌာနခြုပျမှာ ပွုလုပျဖို့ရှိသလို ကုလသမဂ်ဂအတှငျးရေးမှူးခြုပျရဲ့ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အထူးကိုယျစားလှယျ Christine Schraner Burgener ကလညျး သူရဲ့ အစီရငျခံစာကို ကုလသမဂ်ဂအထှထှေညေီလာခံ အစညျးအဝေးမှာ တငျပွဖို့ရှိပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂအထှထှေညေီလာခံ တတိယကောျမတီကနေ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ဆုံးဖွတျခကြျမူကွမျးကို ရေးဆှဲနပွေီး မကွာခငျ မဲခှဲဆုံးဖွတျဖို့ ရှိပါတယျ။
