[Zawgyi/Unicode]
COVID - 19 ကပ်ရောဂါကာလတွင်း မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ကျန်းမာရေးညွှန်ကြားချက် လိုက်နာမှု အားနည်းနေတာကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အနေနဲ့ ဒါတွေအပေါ်တာဝန်ယူဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ နိုင်ငံရေးပါတီတချို့နဲ့ စောင့်ကြည့်သူတွေက ထောက်ပြနေတဲ့အကြောင်း ပြောပြပေးပါမယ်။ ဒီသတင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက်စုစုက တင်ဆက်ပေးမှာပါ။
၂၀၂၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲအတွက် နိုင်ငံရေးပါတီ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေအနေနဲ့ ကပ်ရောဂါကာလ မဲဆွယ်စည်းရုံးနေတာ ဒီကနေ့ စက်တင်ဘာ ၉ ရက်မှာ ၂ ရက်မြောက်ရှိလာပါပြီ။ ကိုဗစ်အတည်ပြုလူနာ တွေ့ရှိနှုန်း တိုးနေချိန်ဖြစ်ပေမဲ့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ကတော့ နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့မှာ တနိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာ ရွေးကောက်ပွဲကို အစီအစဉ်အတိုင်း ကျင်းပသွားမယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။
ကပ်ရောဂါဖြစ်နေတဲ့ ကာလမို့ လူစုလူဝေးနဲ့ မဲဆွယ်စည်းရုံးတာတွေကို ရှောင်ပြီး ကားနဲ့လှည့်လည်တာ ပါတီဆိုင်းဘုတ်ထောင်တာ၊ တဦးနဲ့တဦး ထိတွေ့မှုနည်းနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေကိုသုံးဖို့ ပါတီဝင်တွေကို ညွှန်ကြားထားတယ်လို့ ပြည်သူ့ပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးကိုကိုကြီးက VOA ကိုပြောပါတယ်။
“ကိုဗစ်ကူးစက်မှု မရှိတဲ့နေရာတွေ နယ်မြို့တွေမှာတော့ ပုံမှန်အတိုင်းလုပ်တာတွေ ရှိပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် ကိုဗစ်ကူးစက်မှုမြင့်တက်နေတဲ့ နေရာတွေမှာဆိုရင်တော့ ကိုဗစ်အန္တရာယ်ကိုထိန်းချုပ် ကာကွယ်နိုင်ဖို့က နံပါတ် ၁ ဦးစားပေးဖြစ်တယ်လို့ ကျနော့်ပါတီဝင်တွေကိုလည်း ညွှန်ကြားထားပါတယ်။ အဓိကကတော့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးလောက်အရေးကြီးတာ ဘာမှမရှိဘူး။ ရွေးကောက်ပွဲဆိုတာကတော့ ၅နှစ် ၁ကြိမ် သွားနေမှာပဲ။ ပြီးတော့လည်း အခုပါတီတွေနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီးတော့ အကြံဉာဏ်ရယူဖို့ တိုက်တွန်းထားတာ အကြံပြုစာ တကြိမ်ပို့ထားတာရှိတယ်။ ဘာမှ တရားဝင် ကျနော်တို့ကို အကြောင်းမပြန်ဘူး။
အခုကျနော်တို့ မနေ့ကထပ်ပြီးတော့ ဒီကပ်ရောဂါအခြေအနေနဲ့ နောက်ရွေးကောက်ပွဲ လွတ်လပ်သန့်ရှင်း မျှတဖို့အတွက် နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာအရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးဖို့ဆိုပြီးတော့ ကော်မရှင်ကို တိုက်တွန်းတဲ့စာ ထပ်ပြီးတော့တင်ထားပါတယ်ခင်ဗျ။ ကျနော်တို့က အပြန်အလှန်ဆွေးနွေး ညှိနှိုင်းနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ပေမယ့်လို့ အခုချိန်ထိကတော့ ကော်မရှင်ကနေပြီးတော့ သူ့ရဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို တဖက်သတ်ပေးပို့နေတာကလွဲပြီးတော့ ဘာမှဆွေးနွေးညှိနှိုင်းတာမျိုး မရှိပါဘူးခင်ဗျ။”
လှည့်လည်မဲဆွယ် စည်းရုံးရာမှာ လိုက်နာရမယ့်အချက်တွေထဲ တဦးနဲ့တဦး အနည်းဆုံး ၆ပေအကွာမှာ ရှိနေဖို့နဲ့ မဲဆွယ်စည်းရုံးသူတွေအနေနဲ့ ပြည်သူလူထုကို လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်တာ ပွေ့ဖက်တာ၊ အဲဒီလို လူအချင်းချင်းထိတွေ့မှုကို ရှောင်ကြဉ်ဖို့ ကျန်းမာရေးဌာနက သတိပေးထားပါတယ်။ ဒီကနေ့ နေပြည်တော် ပြည်ခိုင်ဖြိုးရုံးချုပ်မှာ ပြုလုပ်တဲ့ အောင်နိုင်ရေး အလံတင်အခမ်းအနားအပြီးမှာတော့ ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန်းဌေးက ပြိုင်ဘက်ပါတီအနေနဲ့ မဲဆွယ်စည်းရုံးရာမှာ ကပ်ရောဂါစည်းမျဉ်းတွေနဲ့ ကိုက်ညီမှုမရှိဘူးလို့ပြောပါတယ်။
“ကျနော် မနေ့က ကျနော့်နယ်မြေထဲမှာ ရွာ ၂ ရွာလောက် သွားလိုက်ပါတယ်။ သွားတဲ့အခါမှာ တဘက်က အဓိကပြိုင်ဘက်ပါတီဟာ လူတွေရာပေါင်းများစွာ လှုပ်ရှားနေကြတာတွေ့တယ်။ ဘယ်လိုမှလည်းပဲ ကိုဗစ်ထုတ်ပြန်ချက်တွေနဲ့ မကိုက်ညီဘူး။ ဆိုင်ကယ်တစီးပေါ်မှာ လူ ၃-၄ ယောက်၊ ကားတွေရော လူတွေရော ရာနဲ့ချီပြီးတော့ လှုပ်ရှားနေတာတွေဟာ ဒီနေ့ကြိမ်ဖန်များစွာ ထိပ်ဆုံးက တာဝန်ရှိသူတွေပြောနေတဲ့ ကိုဗစ်စည်းကမ်းနဲ့အညီ ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်မှုတွေ လုပ်ပါဆိုတာနဲ့ ကိုက်ရဲ့လား။ ကျနော်တို့ ဒီနေ့စာထုတ်ပြီးတော့ ဝန်ကြီးဌာနကိုမေးမှာပါ - ဘယ်သူထိန်းမလဲ။ တိုင်းပြည်ကိုစည်းကမ်းနဲ့ပတ်သက်လို့ စံပြလုပ်ရမယ့်ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ကိုယ်တိုင်က မသိချင်ယောင်ဆောင်နေရင်တော့ ဒီရွေးကောက်ပွဲကြီးဟာ မျှတတဲ့ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ဖို့ အင်မတန်ခက်လိမ့်မယ်။”
သူပြောတဲ့ ပြိုင်ဘက်ပါတီဆိုတာ NLD ပါတီကို ရည်ညွှန်းပြောတာဖြစ်ပါတယ်။
လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ကြမယ့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေအနေနဲ့ လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စေရေးအပါအဝင်၊ ကိုဗစ်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို အလေးထား လိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလအစ ၂ ရက်အတွင်းမှာတော့ ကျန်းမာရေးညွှန်ကြားချက်တွေကို လိုက်နာမှုအားနည်းတာတွေ ရှိနေတယ်လို့ ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့် လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့တခုဖြစ်တဲ့ အောက်ချင်းအဖွဲ့ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ဦးချန်လျန်က ပြောပါတယ်။
“ဒီ ၂ ရက်အတွင်းမှာ ကျနော်တို့တွေ့ရှိချက်အရဆိုရင် တော်တော်များများ ဒီစည်းကမ်းလိုက်နာတဲ့အပိုင်းမှာ အင်မတန်အားနည်းတယ်။ အဲတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းမှာမှာ ဒီကိုဗစ်က ဝုန်းဒိုင်းဆိုပြီး ထကြွလာတဲ့အခါမှာ ရွေးကောက်ပွဲ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ စည်းရုံးရေးကာလဖြစ်လာတဲ့အခါမှာ ဒီဟာက သတိမထားမိရင် ကျန်းမာရေးသတ်မှတ်ထားတဲ့ စံချိန်စံညွှန်းနဲ့အညီ ဒါကိုမလိုက်နာဘူးဆိုရင် ပြည်သူလူထုအတွက် အင်မတန်စိတ်ပူစရာဖြစ်တယ်။ အဲတော့ ဒီဟာကတော့ သက်ဆိုင်ရာကော်မရှင်ကနေ စည်းကမ်းပိုင်းကို ကြပ်မတ်သင့်တယ်၊ ထိန်းသိမ်းသင့်တယ်လို့ပဲ ပြောချင်ပါတယ်။”
လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲအတွက် တသီးပုဂ္ဂလနဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီပေါင်း ၉၀ ကျော်က လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၆,၉၆၉ ယောက် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မှာပါ။ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလကိုတော့ စက်တင်ဘာ ၈ ရက်ကနေ နိုဝင်ဘာ ၆ရက်နေ့အထိ ရက်ပေါင်း ၆၀ ခွင့်ပြုထားပြီး ကိုဗစ်ကာလမှာ ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ကျန်းမာရေးလမ်းညွှန်ချက်တွေကို လိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
[Unicode Version]
မဲဆှယျစညျးရုံးမှုမြား ကနြျးမာရေးညီမညီစဈဆေးဖို့ UEC ကို တိုကျတှနျး
COVID - 19 ကပျရောဂါကာလတှငျး မဲဆှယျစညျးရုံးရေးလုပျငနျးတှမှော ကနြျးမာရေးညှှနျကွားခကြျ လိုကျနာမှု အားနညျးနတောကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျအနနေဲ့ ဒါတှအေပေါျတာဝနျယူဖွရှေငျးနိုငျဖို့ နိုငျငံရေးပါတီတခြို့နဲ့ စောင့ျကွည့ျသူတှကေ ထောကျပွနတေဲ့အကွောငျး ပွောပွပေးပါမယျ။ ဒီသတငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျစုစုက တငျဆကျပေးမှာပါ။
၂၀၂၀ အထှထှေရှေေးကောကျပှဲအတှကျ နိုငျငံရေးပါတီ ကိုယျစားလှယျလောငျးတှအေနနေဲ့ ကပျရောဂါကာလ မဲဆှယျစညျးရုံးနတော ဒီကနေ့ စကျတငျဘာ ၉ ရကျမှာ ၂ ရကျမွောကျရှိလာပါပွီ။ ကိုဗဈအတညျပွုလူနာ တှေ့ရှိနှုနျး တိုးနခြေိနျဖွဈပမေဲ့ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျကတော့ နိုဝငျဘာ ၈ ရကျနေ့မှာ တနိုငျငံလုံးအတိုငျးအတာ ရှေးကောကျပှဲကို အစီအစဉျအတိုငျး ကငြျးပသှားမယျလို့ ပွောထားပါတယျ။
ကပျရောဂါဖွဈနတေဲ့ ကာလမို့ လူစုလူဝေးနဲ့ မဲဆှယျစညျးရုံးတာတှကေို ရှောငျပွီး ကားနဲ့လှည့ျလညျတာ ပါတီဆိုငျးဘုတျထောငျတာ၊ တဦးနဲ့တဦး ထိတှေ့မှုနညျးနိုငျတဲ့ နညျးလမျးတှကေိုသုံးဖို့ ပါတီဝငျတှကေို ညှှနျကွားထားတယျလို့ ပွညျသူ့ပါတီဥက်ကဋ်ဌ ဦးကိုကိုကွီးက VOA ကိုပွောပါတယျ။
“ကိုဗဈကူးစကျမှု မရှိတဲ့နရောတှေ နယျမွို့တှမှောတော့ ပုံမှနျအတိုငျးလုပျတာတှေ ရှိပါလိမ့ျမယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကိုဗဈကူးစကျမှုမွင့ျတကျနတေဲ့ နရောတှမှောဆိုရငျတော့ ကိုဗဈအန်တရာယျကိုထိနျးခြုပျ ကာကှယျနိုငျဖို့က နံပါတျ ၁ ဦးစားပေးဖွဈတယျလို့ ကနြော့ျပါတီဝငျတှကေိုလညျး ညှှနျကွားထားပါတယျ။ အဓိကကတော့ ပွညျသူ့ကနြျးမာရေးလောကျအရေးကွီးတာ ဘာမှမရှိဘူး။ ရှေးကောကျပှဲဆိုတာကတော့ ၅နှဈ ၁ကွိမျ သှားနမှောပဲ။ ပွီးတော့လညျး အခုပါတီတှနေဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးပွီးတော့ အကွံဉာဏျရယူဖို့ တိုကျတှနျးထားတာ အကွံပွုစာ တကွိမျပို့ထားတာရှိတယျ။ ဘာမှ တရားဝငျ ကနြောျတို့ကို အကွောငျးမပွနျဘူး။
အခုကနြောျတို့ မနေ့ကထပျပွီးတော့ ဒီကပျရောဂါအခွအေနနေဲ့ နောကျရှေးကောကျပှဲ လှတျလပျသန့ျရှငျး မြှတဖို့အတှကျ နိုငျငံရေးပါတီမြား၊ ရှေးကောကျပှဲဆိုငျရာအရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးမြားနဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးဖို့ဆိုပွီးတော့ ကောျမရှငျကို တိုကျတှနျးတဲ့စာ ထပျပွီးတော့တငျထားပါတယျခငျဗြ။ ကနြောျတို့က အပွနျအလှနျဆှေးနှေး ညှိနှိုငျးနိုငျဖို့ မြှောျလင့ျပမေယ့ျလို့ အခုခြိနျထိကတော့ ကောျမရှငျကနပွေီးတော့ သူ့ရဲ့ ညှှနျကွားခကြျတှကေို တဖကျသတျပေးပို့နတောကလှဲပွီးတော့ ဘာမှဆှေးနှေးညှိနှိုငျးတာမြိုး မရှိပါဘူးခငျဗြ။”
လှည့ျလညျမဲဆှယျ စညျးရုံးရာမှာ လိုကျနာရမယ့ျအခကြျတှထေဲ တဦးနဲ့တဦး အနညျးဆုံး ၆ပအေကှာမှာ ရှိနဖေို့နဲ့ မဲဆှယျစညျးရုံးသူတှအေနနေဲ့ ပွညျသူလူထုကို လကျဆှဲနှုတျဆကျတာ ပှေ့ဖကျတာ၊ အဲဒီလို လူအခငြျးခငြျးထိတှေ့မှုကို ရှောငျကွဉျဖို့ ကနြျးမာရေးဌာနက သတိပေးထားပါတယျ။ ဒီကနေ့ နပွေညျတောျ ပွညျခိုငျဖွိုးရုံးခြုပျမှာ ပွုလုပျတဲ့ အောငျနိုငျရေး အလံတငျအခမျးအနားအပွီးမှာတော့ ပွညျထောငျစုကွံ့ခိုငျရေးနဲ့ ဖှံ့ဖွိုးရေးပါတီဥက်ကဋ်ဌ ဦးသနျးဌေးက ပွိုငျဘကျပါတီအနနေဲ့ မဲဆှယျစညျးရုံးရာမှာ ကပျရောဂါစညျးမဉြျးတှနေဲ့ ကိုကျညီမှုမရှိဘူးလို့ပွောပါတယျ။
“ကနြောျ မနေ့က ကနြော့ျနယျမွထေဲမှာ ရှာ ၂ ရှာလောကျ သှားလိုကျပါတယျ။ သှားတဲ့အခါမှာ တဘကျက အဓိကပွိုငျဘကျပါတီဟာ လူတှရောပေါငျးမြားစှာ လှုပျရှားနကွေတာတှေ့တယျ။ ဘယျလိုမှလညျးပဲ ကိုဗဈထုတျပွနျခကြျတှနေဲ့ မကိုကျညီဘူး။ ဆိုငျကယျတစီးပေါျမှာ လူ ၃-၄ ယောကျ၊ ကားတှရေော လူတှရေော ရာနဲ့ခြီပွီးတော့ လှုပျရှားနတောတှဟော ဒီနေ့ကွိမျဖနျမြားစှာ ထိပျဆုံးက တာဝနျရှိသူတှပွေောနတေဲ့ ကိုဗဈစညျးကမျးနဲ့အညီ ရှေးကောကျပှဲ မဲဆှယျမှုတှေ လုပျပါဆိုတာနဲ့ ကိုကျရဲ့လား။ ကနြောျတို့ ဒီနေ့စာထုတျပွီးတော့ ဝနျကွီးဌာနကိုမေးမှာပါ - ဘယျသူထိနျးမလဲ။ တိုငျးပွညျကိုစညျးကမျးနဲ့ပတျသကျလို့ စံပွလုပျရမယ့ျပုဂ်ဂိုလျတှေ ကိုယျတိုငျက မသိခငြျယောငျဆောငျနရေငျတော့ ဒီရှေးကောကျပှဲကွီးဟာ မြှတတဲ့ရှေးကောကျပှဲဖွဈဖို့ အငျမတနျခကျလိမ့ျမယျ။”
သူပွောတဲ့ ပွိုငျဘကျပါတီဆိုတာ NLD ပါတီကို ရညျညှှနျးပွောတာဖွဈပါတယျ။
လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျကွမယ့ျ ကိုယျစားလှယျလောငျးတှအေနနေဲ့ လှတျလပျပွီးတရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲဖွဈစရေေးအပါအဝငျ၊ ကိုဗဈနဲ့ ပတျသကျတဲ့ ညှှနျကွားခကြျတှကေို အလေးထား လိုကျနာဆောငျရှကျဖို့ ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲကောျမရှငျက ထုတျပွနျထားပါတယျ။ မဲဆှယျစညျးရုံးရေးကာလအစ ၂ ရကျအတှငျးမှာတော့ ကနြျးမာရေးညှှနျကွားခကြျတှကေို လိုကျနာမှုအားနညျးတာတှေ ရှိနတေယျလို့ ရှေးကောကျပှဲစောင့ျကွည့ျ လှုပျရှားမှုအဖှဲ့တခုဖွဈတဲ့ အောကျခငြျးအဖှဲ့ အမှုဆောငျဒါရိုကျတာ ဦးခနြျလနြျက ပွောပါတယျ။
“ဒီ ၂ ရကျအတှငျးမှာ ကနြောျတို့တှေ့ရှိခကြျအရဆိုရငျ တောျတောျမြားမြား ဒီစညျးကမျးလိုကျနာတဲ့အပိုငျးမှာ အငျမတနျအားနညျးတယျ။ အဲတော့ လှနျခဲ့တဲ့ရကျပိုငျးမှာမှာ ဒီကိုဗဈက ဝုနျးဒိုငျးဆိုပွီး ထကွှလာတဲ့အခါမှာ ရှေးကောကျပှဲ နိုငျငံရေးပါတီတှေ စညျးရုံးရေးကာလဖွဈလာတဲ့အခါမှာ ဒီဟာက သတိမထားမိရငျ ကနြျးမာရေးသတျမှတျထားတဲ့ စံခြိနျစံညှှနျးနဲ့အညီ ဒါကိုမလိုကျနာဘူးဆိုရငျ ပွညျသူလူထုအတှကျ အငျမတနျစိတျပူစရာဖွဈတယျ။ အဲတော့ ဒီဟာကတော့ သကျဆိုငျရာကောျမရှငျကနေ စညျးကမျးပိုငျးကို ကွပျမတျသင့ျတယျ၊ ထိနျးသိမျးသင့ျတယျလို့ပဲ ပွောခငြျပါတယျ။”
လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲအတှကျ တသီးပုဂ်ဂလနဲ့ နိုငျငံရေးပါတီပေါငျး ၉၀ ကြောျက လှှတျတောျကိုယျစားလှယျလောငျး ၆,၉၆၉ ယောကျ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျမှာပါ။ ကိုယျစားလှယျလောငျးတှေ မဲဆှယျစညျးရုံးရေးကာလကိုတော့ စကျတငျဘာ ၈ ရကျကနေ နိုဝငျဘာ ၆ရကျနေ့အထိ ရကျပေါငျး ၆၀ ခှင့ျပွုထားပွီး ကိုဗဈကာလမှာ ထုတျပွနျထားတဲ့ ကနြျးမာရေးလမျးညှှနျခကြျတှကေို လိုကျနာဆောငျရှကျဖို့ တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
