"မြန်မာပြည်မှာ ဖြစ်နေတာက မြို့နယ်ပေါင်း (၃၃၀) ရှိတဲ့အထဲမှာ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်အလိုက် ခွဲပြောရင်တော့ ကျောင်းတက်လို့ ရနေတဲ့ နေရာတွေရှိသလို၊ ကျောင်းတက်လို့ အဆင်မပြေတဲ့ နေရာတွေကလည်း ရှိနေတယ်။ အဲဒီအပေါ်မှာ မူတည်ပြီး ဆုံးဖြတ်ရမှာပေါ့။ တနင်္သာရီတိုင်းအနေနဲ့ ဆိုရင်တော့ အခြေအနေက တော်တော်လေးဆိုးတယ်။ ကျောင်းထားဖို့၊ ကျောင်းပို့ဖို့က တော်တော်ခက်ခဲတဲ့ အနေအထားနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတယ်"လို့ စာသင်ကြားတဲ့အရွယ်တွေကို ကျောင်းပို့ရမှာ ဖြစ်ပေမဲ့၊ မတည်ငြိမ်တဲ့ ဒေသတွေမှာတော့ ကလေးရဲ့အသက်အန္တရာယ်နဲ့ ပညာရေး ဒီနှစ်ခုကို ရွေးချယ်ရခက်ခဲကြောင်း တနင်္သာရီတိုင်းက မိဘတစ်ဦး ပြောကြားတာကို VOA က ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
ဇွန်လဆန်းဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အခြေခံပညာကျောင်းတွေဖြစ်တဲ့ မူလတန်း၊ အလယ်တန်းနဲ့ အထက်တန်းကျောင်းတွေ ဖွင့်တဲ့အချိန်ပါ။ ဒီနှစ်ကျောင်းဖွင့်ရာသီကတော့ အရင်နှစ်တွေနဲ့ မတူပါဘူး။ ကလေးတွေကို ကျောင်းအပ်မလား၊ မအပ်ဘူးလားဆိုတာ ကျောင်းသားမိဘတွေ ဗျာများရတဲ့နှစ်လို့ ဆိုရမှာပါ ။ဒါတွေဟာ ပုံမှန်အခြေအနေမှာဆိုရင် ထူးထူးထွေထွေ စဉ်းစားစရာ မလိုတဲ့ ကိစ္စရပ်ပါ။ ဒါပေမဲ့ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ (၁) ရက် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာတော့ ကျောင်းတက်ရေး၊ မတက်ရေး။ ကျောင်းအပ်ရေး၊ မအပ်ရေးဟာ အရေးပါတဲ့ အကြောင်းတစ်ရပ် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ စစ်အာဏာသိမ်းတာကို ဆန့်ကျင်တဲ့အနေနဲ့ "စစ်အာဏာရှင်လက်အောက် ပညာရေးကိုဆန့်ကျင်ရေး" "ကျောင်းမတက်ရေး"လှုပ်ရှားတောင်းဆိုမှုတွေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီး တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားအများစုဟာ ကျောင်းမတက်ရေး လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြလို့ပါ။
ထို့အတူပါပဲ ဆရာ၊ဆရာမတွေဟာလည်း CDM လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြပါတယ်။ စစ်ကောင်စီ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ၂၀၂၁ ဧပြီ (၂၃) ရက်နေ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ အခြေခံပညာရေးဦးစီးဌာနမှာ သင်ကြားရေးနဲ့ စီမံရေးရာဝန်ထမ်း (၂၇) ရာခိုင်နှုန်း CDM လုပ်ခဲ့တယ်။ အဆင့်မြင့်ပညာဦးစီးဌာနမှာတော့ သင်ကြားရေးနဲ့စီမံရေးရာဝန်ထမ်း (၅၆) ရာခိုင်နှုန်း CDM လုပ်ခဲ့တယ်။ အဆင့်မြင့်ပညာတက္ကသိုလ်အဆင့် ဆရာ၊ ဆရာမနဲ့ စီမံဝန်ထမ်း ၁၁,၀၀၀-ဦး အလုပ်ထုတ်ပစ်ခြင်း ခံခဲ့ရတယ်လို့ ISP-Myanmar ရဲ့ ၂၀၂၁ မေလ (၁၄) ရက်
နေ့က ဖော်ပြချက်မှာ တွေ့ရပါတယ်။
ဒီနှစ် အခြေခံပညာကျောင်းဖွင့်ချိန် ကျောင်းအပ်တဲ့အနေအထားကို စစ်ကောင်စီရဲ့အာဘော် ကြေးမုံသတင်းစာမှာတော့ ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ပညာသင်နှစ် ကျောင်းအပ်နှံရေး သီတင်ပတ်အတွင်း ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူ ၅၆ သိန်းကျော် ကျောင်းအပ်နှံတယ်လို့ ဇွန်လ (၁) ရက်နေ့ထုတ်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒီနှစ်ကျောင်းဖွင့်ရာသီမှာ ထူးထူးခြားခြား ထွက်ပေါ်လာတာကတော့ ဗမာပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (BPLA)ရဲ့ ပြည်သူများသို့ အသိပေးထုတ်ပြန်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၂ မေလ ၃၀ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ကြေညာချက်မှာ ကလေးငယ်များနဲ့ လူငယ်များရဲ့ ပညာရေးကို ရေရှည်တွင်လျစ်လျူရှု၍ မရကြောင်း၊ ကျောင်းပြန်တက်လိုသူမျာကိုလည်း မွေးရာပါအခွင့်အရေးအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုကြောင်း၊ စစ်ကောင်စီယန္တယားအောက်က ကျောင်းများကို မတက်ရောက်ဘဲ အစားထိုးရွေးချယ်တဲ့ တော်လှန်ပညာရေးကိုလည်း အားပေးထောက်ခံကြောင်း၊ အစားထိုးရွေးချယ်ရေးနည်းလမ်းများကို လက်လှမ်းမမီ၊ မတတ်နိုင်သူများ စစ်ကောင်စီလက်အောက် ကျောင်းများကို ပြန်လည်ပို့ဆောင်ရတဲ့ မိဘပြည်သူများ၊ ကျောင်းသူကျောင်းသားများ၊ ဆရာဆရာမများနဲ့ စာသင်ကျောင်းများရဲ့ လုံခြုံရေးကို လုံးဝရန်ပြု ထိခိုက်စေမှာ မဟုတ်ကြောင်း ရှင်းလင်းစွာဖော်ပြထားတာကို တွေ့ရပါတယ်။
ဒါပေမဲ့လို့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) အနေနဲ့ အခြေခံပညာကျောင်းတွေ ဖွင့်ချိန်မှာ ကျောင်းအပ်ရေး၊ မအပ်ရေးနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ သဘောထား တစုံတရာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တာ မတွေ့ရပါဘူး။ ဇွန်လ (၃) ရက်နေ့မှာတော့ NUG ရဲ့ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဝန်ကြီးဌာနတို့ ပူးတွဲထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခု ထုတ်ပြန်တာ တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီထုတ်ပြန်ချက်မှာတော့ စစ်ကောင်စီလက်အောက်က ကျောင်းတွေကို ဆက်လက်သပိတ်မှောက်ဖို့နဲ့ NUG က ဖွင့်လှစ်တဲ့ Online နဲ့ On Ground ကျောင်းများကိုတက်ရောက်ကြဖို့ကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် စာသင်ကျောင်းတွေကို ဘယ်အုပ်စု၊ ဘယ်အင်အားစုကမှ တိုက်ခိုက်တာကို လက်မခံနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ အာဏာမသိမ်းခင်ကာလကလည်း ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါအခြေအနေကြောင့် ကျောင်းတွေ တစ်နှစ်ကြာ ပိတ်ထားခဲ့ရပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာလည်း ကျောင်းတွေအများစုဟာ ပြန်မဖွင့်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ ဒီအခြေအနေကို "ကပ်ရောဂါနဲ့ လုံခြုံမှုမရှိတော့တဲ့ အခြေအနေတွေကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျောင်းမတက်နိုင်တဲ့
ကလေးအရေအတွက်က (၂) နှစ်အတွင်းမှာ နှစ်ဆကျော် လောက် တိုးလာတယ်" လို့ Save the Children က ဇွန်လ (၁) ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။ ကျောင်းမတက်နိုင်တဲ့ ကလေးအရည်အတွက်ဟာ (၇.၈) သန်းလောက် ရှိတယ်လို့လည်း Save the Children ရဲ့ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒါအပြင် GCPEA လို့ခေါ်တဲ့ ပညာရေးကဏ္ဍ တိုက်ခိုက်ခံရမှု ကာကွယ်ရေး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ညွှန့်ပေါင်းအဖွဲ့ကြီးကလည်း ပြီးခဲ့တဲ့ (၂) နှစ်အတွင်း ကမ္ဘာတလွှား ပညာရေးကဏ္ဍ တိုက်ခိုက်ခံရမှု ပိုတိုးလာတယ်လို့ GCPEA ရဲ့ အစီရင်ခံစာက ထောက်ပြထားပါတယ်။ ကမ္ဘာတလွှား စာသင်ကျောင်းတွေ တိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ နိုင်ငံစာရင်းထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံကိုလည်း ထည့်သွင်းဖေါ်ပြထားပါတယ်။ GCPEA အဖွဲ့ရဲ့ လေ့လာမှုအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ (၂) နှစ် အတွင်းအထူးသဖြင့် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စာသင်ကျောင်းတွေကို တိုက်ခိုက်တာ၊ စစ်စခန်းတွေအဖြစ် အသုံးချတာစတဲ့ လုပ်ရပ်ပေါင်း (၂၀၀) ကျော် ရှိတယ်လို့ ဒီအစီရင်ခံစာ ပြုစုရာမှာ ပါဝင်တဲ့ သုတေသီ Dr. Marika Tsolakis က ရှင်းပြပါတယ်။
"မြန်မာနိုင်ငံမှာရော အခြားနိုင်ငံတချို့မှာပါ အစိုးရတပ်ဖွဲ့ကရော အစိုးရမဟုတ်တဲ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကပါ ပညာရေးကဏ္ဍကို တိုက်ခိုက်နေတာ တွေ့ရပြီး၊ စာသင်းကျောင်းနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေကို စစ်ရေးစခန်းတွေအဖြစ် အသုံးချနေကြတာပါ။ ဒါက တကယ့်ပြသနာကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံတွင်း ပညာရေးကဏ္ဍ တိုက်ခိုက်ခံရမှုပေါင်း (၂၂၀) ကျော် ရှိပါတယ်"
ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ဒီနှစ်ကျောင်းဖွင့်ရာသီမှာ အရင်နှစ်ကထက် ကျောင်းအပ်သူ ပိုများလာတာ တွေ့ရပါတယ်။ တချို့ကျောင်းသားမိဘတွေကတော့ နိုင်ငံရေးအရ စစ်ကောင်စီလက်အောက်က ကျောင်းတွေမှာ မထားဘဲ NUG ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့အစီအစဉ်နဲ့ ဖွင့်လှစ်တဲ့ အွန်လိုင်းပညာရေးအစီအစဉ်တွေမှာ တက်ရောက်စေသူတွေ
လည်း ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အေးချမ်းတည်ငြိမ်မှု မရှိတဲ့ ဒေသတွေ၊ အထူးသဖြင့် တိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေတဲ့ ကျေးရွာတွေ မီးရှို့ခံနေရတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်း ကျေးရွာတွေက ကလေးတွေအတွက်တော့ ကျောင်းတက်ဖို့ဆိုတာ ခက်ခဲတဲ့ အနေအထားပါ။ အခုလို ကျောင်းသားအရွယ် လူငယ်တွေ၊ ကလေးငယ်တွေ ပညာသင်ယူခွင့် ဆုံးရှူံးနိုင်တဲ့အခြေအနေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရတာကတော့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုရဲ့ အကျိုးဆက်ကြောင့်လို့ပဲ ဆိုရမှာပါ။ သင်ယူလေ့လာမှု ဆုံးရှုံးခြင်းကို ကုစားနိုင်ဖို့နဲ့ စစ်အာဏာရှင်စနစ် ဆန့်ကျင်ရေးကာလအတွင်း ပညာဆက်သင်လိုသူတွေ အခွင့်အရေး မဆုံးရှုံးစေဖို့ ပညာရေးမူဝါဒကို ဘယ်လို ဖော်ဆောင်ကြမလဲ ဆိုတာကို အင်အားစု အသီးသီးက ခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့ ရေတိုသာမက ရေရှည်အတွက်ပါ ထည့်သွင်းစဉ်းစားကာ လက်တွေ့ကျတဲ့ ပြင်ဆင်မှုတွေ ပြုလုပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တိုင်းပြည်ရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၊ ငြိမ်းချမ်းမှုနဲ့ တည်ငြိမ်ရေး
တို့ဟာ ပညာရေးပေါ်မှာ တည်နေတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။
=== Unicode ===
"မွနျမာပွညျမှာ ဖွဈနတောက မွို့နယျပေါငျး (၃၃၀) ရှိတဲ့အထဲမှာ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျအလိုကျ ခှဲပွောရငျတော့ ကြောငျးတကျလို့ ရနတေဲ့ နရောတှရှေိသလို၊ ကြောငျးတကျလို့ အဆငျမပွတေဲ့ နရောတှကေလညျး ရှိနတေယျ။ အဲဒီအပေါျမှာ မူတညျပွီး ဆုံးဖွတျရမှာပေါ့။ တနငျ်သာရီတိုငျးအနနေဲ့ ဆိုရငျတော့ အခွအေနကေ တောျတောျလေးဆိုးတယျ။ ကြောငျးထားဖို့၊ ကြောငျးပို့ဖို့က တောျတောျခကျခဲတဲ့ အနအေထားနဲ့ ရငျဆိုငျနရေတယျ"လို့ စာသငျကွားတဲ့အရှယျတှကေို ကြောငျးပို့ရမှာ ဖွဈပမေဲ့၊ မတညျငွိမျတဲ့ ဒသေတှမှောတော့ ကလေးရဲ့အသကျအန်တရာယျနဲ့ ပညာရေး ဒီနှဈခုကို ရှေးခယြျရခကျခဲကွောငျး တနငျ်သာရီတိုငျးက မိဘတဈဦး ပွောကွားတာကို VOA က ဖောျပွခဲ့ပါတယျ။
ဇှနျလဆနျးဟာ မွနျမာနိုငျငံမှာ အခွခေံပညာကြောငျးတှဖွေဈတဲ့ မူလတနျး၊ အလယျတနျးနဲ့ အထကျတနျးကြောငျးတှေ ဖှင့ျတဲ့အခြိနျပါ။ ဒီနှဈကြောငျးဖှင့ျရာသီကတော့ အရငျနှဈတှနေဲ့ မတူပါဘူး။ ကလေးတှကေို ကြောငျးအပျမလား၊ မအပျဘူးလားဆိုတာ ကြောငျးသားမိဘတှေ ဗြာမြားရတဲ့နှဈလို့ ဆိုရမှာပါ ။ဒါတှဟော ပုံမှနျအခွအေနမှောဆိုရငျ ထူးထူးထှထှေေ စဉျးစားစရာ မလိုတဲ့ ကိစ်စရပျပါ။ ဒါပမေဲ့ ၂၀၂၁ ဖဖေောျဝါရီ (၁) ရကျ စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျးမှာတော့ ကြောငျးတကျရေး၊ မတကျရေး။ ကြောငျးအပျရေး၊ မအပျရေးဟာ အရေးပါတဲ့ အကွောငျးတဈရပျ ဖွဈလာခဲ့ပါတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ စဈအာဏာသိမျးတာကို ဆန့ျကငြျတဲ့အနနေဲ့ "စဈအာဏာရှငျလကျအောကျ ပညာရေးကိုဆန့ျကငြျရေး" "ကြောငျးမတကျရေး"လှုပျရှားတောငျးဆိုမှုတှေ ပေါျပေါကျလာခဲ့ပွီး တက်ကသိုလျကြောငျးသားအမြားစုဟာ ကြောငျးမတကျရေး လှုပျရှားမှုမှာ ပါဝငျခဲ့ကွလို့ပါ။
ထို့အတူပါပဲ ဆရာ၊ဆရာမတှဟောလညျး CDM လှုပျရှားမှုတှမှော ပါဝငျခဲ့ကွပါတယျ။ စဈကောငျစီ ပညာရေးဝနျကွီးဌာနရဲ့ ၂၀၂၁ ဧပွီ (၂၃) ရကျနေ့ ထုတျပွနျခကြျအရ အခွခေံပညာရေးဦးစီးဌာနမှာ သငျကွားရေးနဲ့ စီမံရေးရာဝနျထမျး (၂၇) ရာခိုငျနှုနျး CDM လုပျခဲ့တယျ။ အဆင့ျမွင့ျပညာဦးစီးဌာနမှာတော့ သငျကွားရေးနဲ့စီမံရေးရာဝနျထမျး (၅၆) ရာခိုငျနှုနျး CDM လုပျခဲ့တယျ။ အဆင့ျမွင့ျပညာတက်ကသိုလျအဆင့ျ ဆရာ၊ ဆရာမနဲ့ စီမံဝနျထမျး ၁၁,၀၀၀-ဦး အလုပျထုတျပဈခွငျး ခံခဲ့ရတယျလို့ ISP-Myanmar ရဲ့ ၂၀၂၁ မလေ (၁၄) ရကျ
နေ့က ဖောျပွခကြျမှာ တှေ့ရပါတယျ။
ဒီနှဈ အခွခေံပညာကြောငျးဖှင့ျခြိနျ ကြောငျးအပျတဲ့အနအေထားကို စဈကောငျစီရဲ့အာဘောျ ကွေးမုံသတငျးစာမှာတော့ ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ပညာသငျနှဈ ကြောငျးအပျနှံရေး သီတငျပတျအတှငျး ကြောငျးသား၊ကြောငျးသူ ၅၆ သိနျးကြောျ ကြောငျးအပျနှံတယျလို့ ဇှနျလ (၁) ရကျနေ့ထုတျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
ဒီနှဈကြောငျးဖှင့ျရာသီမှာ ထူးထူးခွားခွား ထှကျပေါျလာတာကတော့ ဗမာပွညျသူ့လှတျမွောကျရေးတပျမတောျ (BPLA)ရဲ့ ပွညျသူမြားသို့ အသိပေးထုတျပွနျခွငျးဖွဈပါတယျ။ ၂၀၂၂ မလေ ၃၀ ရကျနေ့က ထုတျပွနျခဲ့တာဖွဈပွီး ကွညောခကြျမှာ ကလေးငယျမြားနဲ့ လူငယျမြားရဲ့ ပညာရေးကို ရရှေညျတှငျလစြျလြူရှု၍ မရကွောငျး၊ ကြောငျးပွနျတကျလိုသူမြာကိုလညျး မှေးရာပါအခှင့ျအရေးအဖွဈ အသိအမှတျပွုကွောငျး၊ စဈကောငျစီယန်တယားအောကျက ကြောငျးမြားကို မတကျရောကျဘဲ အစားထိုးရှေးခယြျတဲ့ တောျလှနျပညာရေးကိုလညျး အားပေးထောကျခံကွောငျး၊ အစားထိုးရှေးခယြျရေးနညျးလမျးမြားကို လကျလှမျးမမီ၊ မတတျနိုငျသူမြား စဈကောငျစီလကျအောကျ ကြောငျးမြားကို ပွနျလညျပို့ဆောငျရတဲ့ မိဘပွညျသူမြား၊ ကြောငျးသူကြောငျးသားမြား၊ ဆရာဆရာမမြားနဲ့ စာသငျကြောငျးမြားရဲ့ လုံခွုံရေးကို လုံးဝရနျပွု ထိခိုကျစမှော မဟုတျကွောငျး ရှငျးလငျးစှာဖောျပွထားတာကို တှေ့ရပါတယျ။
ဒါပမေဲ့လို့ အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရ (NUG) အနနေဲ့ အခွခေံပညာကြောငျးတှေ ဖှင့ျခြိနျမှာ ကြောငျးအပျရေး၊ မအပျရေးနဲ့ သကျဆိုငျတဲ့ သဘောထား တစုံတရာ ထုတျပွနျခဲ့တာ မတှေ့ရပါဘူး။ ဇှနျလ (၃) ရကျနေ့မှာတော့ NUG ရဲ့ ပညာရေးဝနျကွီးဌာနနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးဝနျကွီးဌာနတို့ ပူးတှဲထုတျပွနျခကြျတဈခု ထုတျပွနျတာ တှေ့ရပါတယျ။ အဲဒီထုတျပွနျခကြျမှာတော့ စဈကောငျစီလကျအောကျက ကြောငျးတှကေို ဆကျလကျသပိတျမှောကျဖို့နဲ့ NUG က ဖှင့ျလှဈတဲ့ Online နဲ့ On Ground ကြောငျးမြားကိုတကျရောကျကွဖို့ကို တိုကျတှနျးထားပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ စာသငျကြောငျးတှကေို ဘယျအုပျစု၊ ဘယျအငျအားစုကမှ တိုကျခိုကျတာကို လကျမခံနိုငျကွောငျး ဖောျပွထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ အာဏာမသိမျးခငျကာလကလညျး ကိုဗဈကပျရောဂါအခွအေနကွေောင့ျ ကြောငျးတှေ တဈနှဈကွာ ပိတျထားခဲ့ရပါတယျ။ အာဏာသိမျးပွီးနောကျမှာလညျး ကြောငျးတှအေမြားစုဟာ ပွနျမဖှင့ျနိုငျခဲ့ပါဘူး။ ဒီအခွအေနကေို "ကပျရောဂါနဲ့ လုံခွုံမှုမရှိတော့တဲ့ အခွအေနတှေကွေောင့ျ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကြောငျးမတကျနိုငျတဲ့
ကလေးအရအေတှကျက (၂) နှဈအတှငျးမှာ နှဈဆကြောျ လောကျ တိုးလာတယျ" လို့ Save the Children က ဇှနျလ (၁) ရကျနေ့က ထုတျပွနျခဲ့တာတှေ့ရပါတယျ။ ကြောငျးမတကျနိုငျတဲ့ ကလေးအရညျအတှကျဟာ (၇.၈) သနျးလောကျ ရှိတယျလို့လညျး Save the Children ရဲ့ထုတျပွနျခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
ဒါအပွငျ GCPEA လို့ခေါျတဲ့ ပညာရေးကဏ်ဍ တိုကျခိုကျခံရမှု ကာကှယျရေး ကမ်ဘာလုံးဆိုငျရာ ညှှန့ျပေါငျးအဖှဲ့ကွီးကလညျး ပွီးခဲ့တဲ့ (၂) နှဈအတှငျး ကမ်ဘာတလှှား ပညာရေးကဏ်ဍ တိုကျခိုကျခံရမှု ပိုတိုးလာတယျလို့ GCPEA ရဲ့ အစီရငျခံစာက ထောကျပွထားပါတယျ။ ကမ်ဘာတလှှား စာသငျကြောငျးတှေ တိုကျခိုကျခံရတဲ့ နိုငျငံစာရငျးထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံကိုလညျး ထည့ျသှငျးဖေါျပွထားပါတယျ။ GCPEA အဖှဲ့ရဲ့ လေ့လာမှုအရ မွနျမာနိုငျငံမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ (၂) နှဈ အတှငျးအထူးသဖွင့ျ စဈတပျအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး စာသငျကြောငျးတှကေို တိုကျခိုကျတာ၊ စဈစခနျးတှအေဖွဈ အသုံးခတြာစတဲ့ လုပျရပျပေါငျး (၂၀၀) ကြောျ ရှိတယျလို့ ဒီအစီရငျခံစာ ပွုစုရာမှာ ပါဝငျတဲ့ သုတသေီ Dr. Marika Tsolakis က ရှငျးပွပါတယျ။
"မွနျမာနိုငျငံမှာရော အခွားနိုငျငံတခြို့မှာပါ အစိုးရတပျဖှဲ့ကရော အစိုးရမဟုတျတဲ့ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှကေပါ ပညာရေးကဏ်ဍကို တိုကျခိုကျနတော တှေ့ရပွီး၊ စာသငျးကြောငျးနဲ့ တက်ကသိုလျတှကေို စဈရေးစခနျးတှအေဖွဈ အသုံးခနြကွေတာပါ။ ဒါက တကယ့ျပွသနာကွီး ဖွဈပါတယျ။ စဈတပျက အာဏာသိမျးခဲ့ပွီးနောကျပိုငျး မွနျမာနိုငျငံတှငျး ပညာရေးကဏ်ဍ တိုကျခိုကျခံရမှုပေါငျး (၂၂၀) ကြောျ ရှိပါတယျ"
ဘယျလိုပဲဖွဈဖွဈ ဒီနှဈကြောငျးဖှင့ျရာသီမှာ အရငျနှဈကထကျ ကြောငျးအပျသူ ပိုမြားလာတာ တှေ့ရပါတယျ။ တခြို့ကြောငျးသားမိဘတှကေတော့ နိုငျငံရေးအရ စဈကောငျစီလကျအောကျက ကြောငျးတှမှော မထားဘဲ NUG ပညာရေးဝနျကွီးဌာနရဲ့အစီအစဉျနဲ့ ဖှင့ျလှဈတဲ့ အှနျလိုငျးပညာရေးအစီအစဉျတှမှော တကျရောကျစသေူတှေ
လညျး ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အေးခမြျးတညျငွိမျမှု မရှိတဲ့ ဒသေတှေ၊ အထူးသဖွင့ျ တိုကျပှဲတှဖွေဈနတေဲ့ ကြေးရှာတှေ မီးရှို့ခံနရေတဲ့ စဈကိုငျးတိုငျးအတှငျး ကြေးရှာတှကေ ကလေးတှအေတှကျတော့ ကြောငျးတကျဖို့ဆိုတာ ခကျခဲတဲ့ အနအေထားပါ။ အခုလို ကြောငျးသားအရှယျ လူငယျတှေ၊ ကလေးငယျတှေ ပညာသငျယူခှင့ျ ဆုံးရှူံးနိုငျတဲ့အခွအေနနေဲ့ ရငျဆိုငျနကွေရတာကတော့ စဈအာဏာသိမျးမှုရဲ့ အကြိုးဆကျကွောင့ျလို့ပဲ ဆိုရမှာပါ။ သငျယူလေ့လာမှု ဆုံးရှုံးခွငျးကို ကုစားနိုငျဖို့နဲ့ စဈအာဏာရှငျစနဈ ဆန့ျကငြျရေးကာလအတှငျး ပညာဆကျသငျလိုသူတှေ အခှင့ျအရေး မဆုံးရှုံးစဖေို့ ပညာရေးမူဝါဒကို ဘယျလို ဖောျဆောငျကွမလဲ ဆိုတာကို အငျအားစု အသီးသီးက ခေါငျးဆောငျတှအေနနေဲ့ ရတေိုသာမက ရရှေညျအတှကျပါ ထည့ျသှငျးစဉျးစားကာ လကျတှေ့ကတြဲ့ ပွငျဆငျမှုတှေ ပွုလုပျဖို့ လိုအပျပါတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ တိုငျးပွညျရဲ့ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျမှု၊ ငွိမျးခမြျးမှုနဲ့ တညျငွိမျရေး
တို့ဟာ ပညာရေးပေါျမှာ တညျနတောကွောင့ျ ဖွဈပါတယျ။
