(Zawgyi/Unicode)
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအန္တရာယ် ကာကွယ်တားဆီးရေး မြန်မာနိုင်ငံက အရှိန်မြှင့်ဆောင်ရွက်ဖို့ ကြိုးပမ်းနေပေမဲ့ လုံလောက်မှု ရှိပါ့မလားဆိုတာကို ကျန်းမာရေး ပညာရှင်တွေ စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
လူစုလူဝေးနဲ့ အခမ်းအနားတွေကို ကန့်သတ်တာတွေ အပါအဝင် ကူးစက်မှုတွေကို ထိန်းချုပ်မယ့် အစီအစဉ်တွေကို အရှိန်မြှင့်မယ့်အကြောင်း မြန်မာသမ္မတရုံးက ကြေညာခဲ့ပြီးနောက် အခုလို ပြောဆိုလိုက်ကြတာပါ။ အပြည့်အစုံကိုတော့ ဆက်သွယ် မေးမြန်းထားတဲ့ ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က တင်ပြပါမယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုဟာ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါအဆင့်အထိ ပျံ့နှံ့လာနေပြီဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ဒီသီတင်းပတ်ထဲ ကြေညာပြီးနောက်မှာပဲ လူအများအပြား တက်ရောက်တဲ့ အခမ်းအနား ကျင်းပတာတွေ အပါအဝင် ကူးစက်မှုတားဆီးရေး အစီအစဉ်တွေကို တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်မယ့်အကြောင်း သမ္မတရုံးပြောခွင့်ရသူ ဦးဇော်ဌေးက ပြောဆိုလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း လုံလောက်မှု ရှိရဲ့လား ဆိုတဲ့အပေါ်မှာတော့ အမေရိကန် အင်ဒီယားနားပြည်နယ်မှာနေတဲ့ အငြိမ်းစား မြန်မာ ဆရာဝန်ကြီးဖြစ်သူ ဒေါက်တာ တင့်ဆွေ ကမေးခွန်းထုတ်ပါတယ်။
“အစိုးရက ဘာတွေလုပ်နေသလဲဆိုတာကတော့ အသေးစိတ်တော့ မသိဘူး။ ပိုပြီးတော့ လုပ်လာတာကတော့ ကျနော်တွေ့တယ်ခင်ဗျ။ ဒါပေမယ့် အခုလို ဖြစ်နေတဲ့ ကိစ္စမှာ ပြောစရာ ၂ ချက်ရှိပါတယ်။ အစိုးရပိုင်း သို့မဟုတ် အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းမှာ တာဝန်ရှိတဲ့ အပိုင်းက တခုနဲ့ ပြည်သူလူထုအပိုင်းက တခု ။ ၂ ခုစလုံးမှာ အားနည်းချက်တွေ ရှိနေတယ်လို့ ကျနော် တွေ့ရတယ်။ အစိုးရက ပွင့်လင်းမြင်သာမှုလို့ ခေါ်တဲ့ ထိရောက်တဲ့ဖြေရှင်းချက်တွေ ကြေညာချက်တွေ လုပ်ဆောင်နေတာက အတော်ကို နည်းနေသေးတယ် လို့ ကျနော်မြင်တယ်။ နောက်တခါ ပြည်သူလူထုကြားမှာ ကာကွယ်နည်း ၊ ကုသနည်း သတင်းအချက်အလက်တွေရော မမှန်ကန်တဲ့သတင်းတွေ၊ မဟုတ်တဲ့သတင်းတွေ အချက်အလက်တွေ တော်တေ်ာများများ ပလူပျံအောင် ဖြန့်နေတယ်။ အဲလို မမှန်တာတွေဆိုရင် ပိုပြီးတော့ စိတ်ဝင်စားပြီး ဖြန့်ကြတယ်ဆိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေဟာ ဒီအားနည်းချက် ၂ ခုကြောင့် တကယ့်ကို ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကပ်ရောဂါတခုကို ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းတဲ့နေရာမှာ တော်တော်ကို စိုးရိမ်စရာကောင်းတဲ့ အခြေအနေတရပ်လို့ မြင်ပါတယ်။”
သမ္မတရုံးရဲ့ ကြေညာချက်ထဲမှာ လူစုလူဝေးနဲ့ကျင်းပတဲ့ အခမ်းအနားတွေ၊ ပွဲလမ်းသဘင်တွေ မပြုလုပ်ကြဖို့ တားမြစ်ထားပြီး၊ ရိုးရာသင်္ကြန်ပွဲတော်အတွက် မဏ္ဍပ်ဆောက်လုပ် ကျင်းပတာမျိုး မလုပ်ကြဖို့ကိုလည်း ဟန့်တားထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တတိုင်းပြည်လုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ပြည်သူတွေ သင်္ကြန်ပွဲတော် လုံးဝ မလုပ်ဖို့အထိ တားမြစ်တာမျိုးတော့ မရှိသေးပါဘူး။ လူအများစုဝေးနိုင်တဲ့ သင်္ကြန်လိုပွဲတော်မျိုးကို ကျင်းပမလား ပိတ်ပင်မလားဆိုတာကိုတော့ အစိုးရက အမျိုးသားရေး ပြဿနာတရပ်အဖြစ် ရှုမြင် ဆုံးဖြတ်သင့်တယ်လို့ ဒေါက်တာ တင့်ဆွေကမြင်ပါတယ်။
“ ကျနော်တို့ သင်္ကြန်မှာ လူအားလုံးက ရေပက်ကြတယ်။ ဆိုတော့ မျက်စိ ၊ မျက်နှာ စသဖြင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုဟာ မျက်စိ ၊ မျက်နှာ၊ နှာခေါင်း စသဖြင့်ပေါ့နော် ဒီနေရာတွေကို ထိတွေ့တာကနေ ကူးစက်တယ်။ ကျနေ်ာတို့ ရေပက်လို့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် မကူးဘူးဆိုတာက ပြောလို့မရတဲ့အတွက် တကယ်လို့များ သင်္ကြန်ပွဲကနေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်ရင်တော့ ဒါက ဆေးသုတေသနတောင် အသစ်ဖြစ်ရလိမ့်မယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီအထိကို တွေးပြီးတော့ သင်္ကြန်ပွဲလုပ်မလား ၊ ပိတ်မလား ဆိုတဲ့ အချက်တွေကို နိုင်ငံရေး ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ လုပ်သင့်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။”
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်၊ ထိန်းချုပ်၊ ကုသရေးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံမှာ အမျိုးသားအဆင့် ဗဟိုကော်မတီကိုလည်း နိုင်ငံတော် အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်ပြီး ဖွဲ့စည်းခဲ့တာပါ။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နယူးယောက်မြို့မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဝေဒနာရှင်တွေကို ကိုယ်တိုင်ဆေးကုသပေးနေတဲ့ မြန်မာနွယ်ဖွား ဆရာဝန် ဒေါက်တာ ဇေယျာသက်ကတော့ ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေးမှာ ဒေသန္တရအစိုးရတွေရဲ့ အခမ်းကဏ္ဍကိုပါ မြှင့်တင်ဖို့လိုတယ်လို့ အကြံပြုပါတယ်။
“အခုလက်ရှိ ကျနော်လည်း တွေ့ပါတယ် ကောလဟာလ သတင်းတွေ ဖြစ်တယ်။ လူတွေ ထိတ်လန့်ဖွယ်ရာ သတင်းတွေကို လျှောက်တင်တာတွေလည်း ဖြစ်တယ်။ ဆိုတော့ အစိုးရပိုင်းအနေနဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းဆိုရင် ရန်ကုန်တိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်းဆိုရင် ပဲခူးတိုင်း ဝန်ကြီးချုပ်တွေအနေနဲ့ တာဝန်ခံမှု တာဝန်ယူမှု အပိုင်းတွေ သူတို့အနေနဲ့ လူတွေကို ရှင်းလင်းပြသပေးရမယ်။ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲလုပ်တာမျိုးပေါ့နော် ဥပမာ ၅ မိနှစ်ဖြစ်စေ၊ ၁၀ မိနှစ်ဖြစ်စေ ဒါက ကျနော်တို့ တိုင်းပြည်မှာရှိတဲ့ လူတွေကို Confidence level ပေးတာပါ။ ဒါမျိုးမလုပ်ရင်တော့ ကောလဟာလဆိုတာက အရမ်းပြန့်လွယ်တဲ့ သတင်းတခုပါ ။ ဒီနေ့ ကျနော်တို့ US မှာလိုပေါ့ ဖြစ်နေတဲ့ အရပ်ဒေသကို မူတည်ပြီးတော့ special power ပေးလိုက်ပါတယ်။”
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ပတ်သက်လို့ လူထုကြား အထိန့်တလန့်ဖြစ်စေမယ့် ကောလာဟလသတင်းတွေ မဖြန့်ကြဖို့နဲ့ မမှန်သတင်းဖြန့်ပြီး ကုန်ဈေးနှုန်း မတည်ငြိမ်အောင် လှုံ့ဆော်သူတွေကို ထိရောက်စွာ အရေးယူသွားမှာဖြစ်တယ်လို့ မြန်မာသမ္မတရုံး ပြောခွင့်ရ ဦးဇော်ဌေးက မတ်လ(၁၃) သောကြာနေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ သတိပေးထားပါတယ်။
.................
မွနျမာနိုငျငံ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကာကှယျရေးအစီအစဉျအပေါျ ပညာရှငျတှအေမွငျ
(Unicode)
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုအန်တရာယျ ကာကှယျတားဆီးရေး မွနျမာနိုငျငံက အရှိနျမွှင့ျဆောငျရှကျဖို့ ကွိုးပမျးနပေမေဲ့ လုံလောကျမှု ရှိပါ့မလားဆိုတာကို ကနြျးမာရေး ပညာရှငျတှေ စိုးရိမျနကွေပါတယျ။ လူစုလူဝေးနဲ့ အခမျးအနားတှကေို ကန့ျသတျတာတှေ အပါအဝငျ ကူးစကျမှုတှကေို ထိနျးခြုပျမယ့ျ အစီအစဉျတှကေို အရှိနျမွှင့ျမယ့ျအကွောငျး မွနျမာသမ်မတရုံးက ကွညောခဲ့ပွီးနောကျ အခုလို ပွောဆိုလိုကျကွတာပါ။ အပွည့ျအစုံကိုတော့ ဆကျသှယျ မေးမွနျးထားတဲ့ ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက တငျပွပါမယျ။
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုဟာ ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါအဆင့ျအထိ ပြံ့နှံ့လာနပွေီဖွဈကွောငျး ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ (WHO) က ဒီသီတငျးပတျထဲ ကွညောပွီးနောကျမှာပဲ လူအမြားအပွား တကျရောကျတဲ့ အခမျးအနား ကငြျးပတာတှေ အပါအဝငျ ကူးစကျမှုတားဆီးရေး အစီအစဉျတှကေို တိုးမွှင့ျဆောငျရှကျမယ့ျအကွောငျး သမ်မတရုံးပွောခှင့ျရသူ ဦးဇောျဌေးက ပွောဆိုလိုကျတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး လုံလောကျမှု ရှိရဲ့လား ဆိုတဲ့အပေါျမှာတော့ အမရေိကနျ အငျဒီယားနားပွညျနယျမှာနတေဲ့ အငွိမျးစား မွနျမာ ဆရာဝနျကွီးဖွဈသူ ဒေါကျတာ တင့ျဆှေ ကမေးခှနျးထုတျပါတယျ။
“အစိုးရက ဘာတှလေုပျနသေလဲဆိုတာကတော့ အသေးစိတျတော့ မသိဘူး။ ပိုပွီးတော့ လုပျလာတာကတော့ ကနြောျတှေ့တယျခငျဗြ။ ဒါပမေယ့ျ အခုလို ဖွဈနတေဲ့ ကိစ်စမှာ ပွောစရာ ၂ ခကြျရှိပါတယျ။ အစိုးရပိုငျး သို့မဟုတျ အုပျခြုပျရေးပိုငျးမှာ တာဝနျရှိတဲ့ အပိုငျးက တခုနဲ့ ပွညျသူလူထုအပိုငျးက တခု ။ ၂ ခုစလုံးမှာ အားနညျးခကြျတှေ ရှိနတေယျလို့ ကနြောျ တှေ့ရတယျ။ အစိုးရက ပှင့ျလငျးမွငျသာမှုလို့ ခေါျတဲ့ ထိရောကျတဲ့ဖွရှေငျးခကြျတှေ ကွညောခကြျတှေ လုပျဆောငျနတောက အတောျကို နညျးနသေေးတယျ လို့ ကနြောျမွငျတယျ။ နောကျတခါ ပွညျသူလူထုကွားမှာ ကာကှယျနညျး ၊ ကုသနညျး သတငျးအခကြျအလကျတှရေော မမှနျကနျတဲ့သတငျးတှေ၊ မဟုတျတဲ့သတငျးတှေ အခကြျအလကျတှေ တောျတျောမြားမြား ပလူပြံအောငျ ဖွန့ျနတေယျ။ အဲလို မမှနျတာတှဆေိုရငျ ပိုပွီးတော့ စိတျဝငျစားပွီး ဖွန့ျကွတယျဆိုတော့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အခွအေနဟော ဒီအားနညျးခကြျ ၂ ခုကွောင့ျ တကယ့ျကို ကမ်ဘာလုံးဆိုငျရာ ကပျရောဂါတခုကို ကိုငျတှယျ ဖွရှေငျးတဲ့နရောမှာ တောျတောျကို စိုးရိမျစရာကောငျးတဲ့ အခွအေနတေရပျလို့ မွငျပါတယျ။”
သမ်မတရုံးရဲ့ ကွညောခကြျထဲမှာ လူစုလူဝေးနဲ့ကငြျးပတဲ့ အခမျးအနားတှေ၊ ပှဲလမျးသဘငျတှေ မပွုလုပျကွဖို့ တားမွဈထားပွီး၊ ရိုးရာသငျ်ကွနျပှဲတောျအတှကျ မဏ်ဍပျဆောကျလုပျ ကငြျးပတာမြိုး မလုပျကွဖို့ကိုလညျး ဟန့ျတားထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ တတိုငျးပွညျလုံးအတိုငျးအတာနဲ့ ပွညျသူတှေ သငျ်ကွနျပှဲတောျ လုံးဝ မလုပျဖို့အထိ တားမွဈတာမြိုးတော့ မရှိသေးပါဘူး။ လူအမြားစုဝေးနိုငျတဲ့ သငျ်ကွနျလိုပှဲတောျမြိုးကို ကငြျးပမလား ပိတျပငျမလားဆိုတာကိုတော့ အစိုးရက အမြိုးသားရေး ပွူနာတရပျအဖွဈ ရှုမွငျ ဆုံးဖွတျသင့ျတယျလို့ ဒေါကျတာ တင့ျဆှကေမွငျပါတယျ။
“ ကနြောျတို့ သငျ်ကွနျမှာ လူအားလုံးက ရပေကျကွတယျ။ ဆိုတော့ မကြျစိ ၊ မကြျနှာ စသဖွင့ျ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုဟာ မကြျစိ ၊ မကြျနှာ၊ နှာခေါငျး စသဖွင့ျပေါ့နောျ ဒီနရောတှကေို ထိတှေ့တာကနေ ကူးစကျတယျ။ ကနြေျာတို့ ရပေကျလို့ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ မကူးဘူးဆိုတာက ပွောလို့မရတဲ့အတှကျ တကယျလို့မြား သငျ်ကွနျပှဲကနေ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ဖွဈရငျတော့ ဒါက ဆေးသုတသေနတောငျ အသဈဖွဈရလိမ့ျမယျ။ ဆိုတော့ အဲဒီအထိကို တှေးပွီးတော့ သငျ်ကွနျပှဲလုပျမလား ၊ ပိတျမလား ဆိုတဲ့ အခကြျတှကေို နိုငျငံရေး ဆုံးဖွတျခကြျတှေ လုပျသင့ျတယျလို့ မွငျပါတယျ။”
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကာကှယျ၊ ထိနျးခြုပျ၊ ကုသရေးအတှကျ မွနျမာနိုငျငံမှာ အမြိုးသားအဆင့ျ ဗဟိုကောျမတီကိုလညျး နိုငျငံတောျ အတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ဦးဆောငျပွီး ဖှဲ့စညျးခဲ့တာပါ။ အမရေိကနျပွညျထောငျစု နယူးယောကျမွို့မှာ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ဝဒေနာရှငျတှကေို ကိုယျတိုငျဆေးကုသပေးနတေဲ့ မွနျမာနှယျဖှား ဆရာဝနျ ဒေါကျတာ ဇယြောသကျကတော့ ရောဂါတိုကျဖကြျရေးမှာ ဒသေန်တရအစိုးရတှရေဲ့ အခမျးကဏ်ဍကိုပါ မွှင့ျတငျဖို့လိုတယျလို့ အကွံပွုပါတယျ။
“အခုလကျရှိ ကနြောျလညျး တှေ့ပါတယျ ကောလဟာလ သတငျးတှေ ဖွဈတယျ။ လူတှေ ထိတျလန့ျဖှယျရာ သတငျးတှကေို လြှောကျတငျတာတှလေညျး ဖွဈတယျ။ ဆိုတော့ အစိုးရပိုငျးအနနေဲ့ ရနျကုနျတိုငျးဆိုရငျ ရနျကုနျတိုငျး၊ ပဲခူးတိုငျးဆိုရငျ ပဲခူးတိုငျး ဝနျကွီးခြုပျတှအေနနေဲ့ တာဝနျခံမှု တာဝနျယူမှု အပိုငျးတှေ သူတို့အနနေဲ့ လူတှကေို ရှငျးလငျးပွသပေးရမယျ။ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲလုပျတာမြိုးပေါ့နောျ ဥပမာ ၅ မိနှဈဖွဈစေ၊ ၁၀ မိနှဈဖွဈစေ ဒါက ကနြောျတို့ တိုငျးပွညျမှာရှိတဲ့ လူတှကေို Confidence level ပေးတာပါ။ ဒါမြိုးမလုပျရငျတော့ ကောလဟာလဆိုတာက အရမျးပွန့ျလှယျတဲ့ သတငျးတခုပါ ။ ဒီနေ့ ကနြောျတို့ US မှာလိုပေါ့ ဖွဈနတေဲ့ အရပျဒသေကို မူတညျပွီးတော့ special power ပေးလိုကျပါတယျ။”
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈနဲ့ပတျသကျလို့ လူထုကွား အထိန့ျတလန့ျဖွဈစမေယ့ျ ကောလာဟလသတငျးတှေ မဖွန့ျကွဖို့နဲ့ မမှနျသတငျးဖွန့ျပွီး ကုနျဈေးနှုနျး မတညျငွိမျအောငျ လှုံ့ဆောျသူတှကေို ထိရောကျစှာ အရေးယူသှားမှာဖွဈတယျလို့ မွနျမာသမ်မတရုံး ပွောခှင့ျရ ဦးဇောျဌေးက မတျလ(၁၃) သောကွာနေ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ သတိပေးထားပါတယျ။
