စစ်ကောင်စီတပ်တွေနဲ့ ချင်းပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေ တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေတဲ့ ချင်းပြည်နယ် မင်းတပ်မြို့နယ်ထဲမှာ အိုးအိမ်စွန့်ထွက်ပြေးနေရတဲ့ ဒုက္ခသည်လူငယ်တွေကို စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေက ပညာသင်ကြားပေးနေကြပါတယ်။ ကျောင်းသား ၆ ထောင်ကျော်ကို ကိုယ်ထူကိုယ်ထ စနစ်နဲ့ စာသင်ကြားပေးနေတယ်လို့ မင်းတပ် ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ ကြားကာလပညာရေးအဖြစ် သင်ကြားပေးနေကြတဲ့အကြောင်း ရန်ကုန်ကပေးပို့တဲ့သတင်းကို ကိုငြိမ်းချမ်းက ပြောပြပါမယ်။
ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းဒေသ မင်းတပ်မြို့နယ်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်နဲ့ ဒေသခံ ချင်းကာကွယ်ရေး CDF အဖွဲ့တွေ တိုက်ပွဲဖြစ်ခဲ့တာကြောင့် အိုးအိမ်စွန့် ဘေးလွတ်ရာသွားနေကြသူတွေ ခုထက်ထိရှိနေပါတယ်။ အဲဒီလို ဘေးကင်းရာမှာခိုလှုံနေကြရတဲ့ ပြည်တွင်းဒုက္ခသည် ကလေးတွေအတွက် မင်းတပ် ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က အခြေခံ ပညာသင်ကြားရေးသင်ကြားနိုင်ဖို့ ဆောင်ရွက်ပေးနေပါတယ်။ စစ်ကောင်စီရဲ့အုပ်ချုပ်မှုယန္တရားကို လက်မခံဆန့်ကျင်တဲ့အနေနဲ့ မင်းတပ်ဒေသခံတွေက ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလထဲက ဖွဲ့စည်းထားတာဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ဘေးဒုက္ခကြုံနေတဲ့ ကလေးတွေအတွက် ကြားကာလပညာရေးရအောင် သင်ကြားပေးနေတာလို့ ပညာရေးတာဝန်ခံ ကိုဟုမ်းက ပြော ပါတယ်။
“ ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ ပညာရေးကဏ္ဍအနေနဲ့လုပ်နေတာပေါ့နော်။ ကြားကာလပညာရေးပေါ့နော။ ကျွန်တော် တို့ ကြားကာလပညာရေးရည်ရွယ်ချက်ကတော့ အခု ဒီကိုဗစ်ကြောင့် နောက်ပြီး လက်ရှိအာဏာသိမ်းတာပေါ့နော်။ ပြီးရင်တိုက်ပွဲတွေ ဘာတွေဖြစ်လာတဲ့အကျိုးဆက်တွေကြောင့် ကလေးတွေရဲ့ပညာရေးက ဒီနှစ်မှာနောက်ကျနေပြီးနော။ မူလတန်း အရွယ်ကလေးတွေ အနိမ့်ဆုံးကတော့ ကလေးတွေ စာရေးစာဖတ်တတ်ရမယ်။ အတွက်ချက်တတ်ရမယ်ဆိုပြီးတော့မှ ကျွန်တော်တို့ ဒီအခြေခံကျွမ်းကျင်မှု(၃)ရပ်ကို ဦးတည်ပြီးမှ ကျွန်တော်တို့ပညာရေးကို စလုပ်လာတာ ဖြစ်တယ် ပေါ့နော်။ ”
လက်ရှိ မင်းတပ်မြို့နယ်က ကျေးရွာပေါင်း(၁၉၀)ဝန်းကျင်က ကျောင်းသားတွေကို ပညာသင်ကြားပေး နေတယ်လို့ သူကဆက်ပြောပါတယ်။
“ကျွန်တော်တို့ သင်ကြားပေးတာကတော့ ကျွန်တော်တို့ ဒီတမြို့နယ်လုံးအဆင့်မှာ သင်ထားတယ်။ ကျောင်းသား ဦးရေက ဒါ ကျွန်တော်တို့ ရတဲ့စာရင်းပေါ့နော်။ ၆၃၀၀ ဝန်းကျင်လောက်ရှိတယ်ခင်ဗျ။ ဒါပေမဲ့ ခန့်မှန်းရသလောက် ဆိုရင် မင်းတပ်မြို့မှာ ရွာပေါင်းက ၁၉၀ ဝန်းကျင်ရှိတဲ့အခါကျတော့ ကျောင်းသားပေါင်း ၇၀၀၀ ကျော်လောက် ရှိပါတယ်။ ရောက်ဖို့ပေါ့ အလားအလာရှိပါတယ်။ ”
ကျောင်းနေအရွယ် ဒုက္ခသည်ကလေးတွေကို စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေက ပညာသင်ကြားပေးနေကြတာပါ။ မင်းတပ်မြို့နယ်ထဲမှာ လုံခြုံရေးတင်းကြပ်နေတာကြောင့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးခက်ခဲပြီး ကျောင်းသုံးပစ္စည်းလိုအပ်ချက် အခက်အခဲ သင်ကြားရေးပိုင်းအခက်အခဲတွေရှိနေကြပါတယ်။
“ ကျွန်တော်တို့အဓိကအခက်ခဲကတော့ ဒီဘတ်ဂျက်ပေါ့နော်။ ဘဏ္ဍာရေးပေါ့နော်။ အခုကျွန်တော်လုပ်နေတာက ဘာမှမရှိတဲ့ အနေအထားက လုပ်နေတာပေါ့နော်။ ဒီပြည်တွင်းကလူထုတွေနဲ့ဘဲ ကျွန်တော်တို့လည်ပတ် တာဖြစ်တာ ပေါ့နော်။ ခက်ခဲတာတော့ သင်ထောက်ကူပစ္စည်းတွေဝယ်ဖို့ တော်တော်ခက်ခဲတယ်ဗျ။ ရွာတွေအနေနဲ့ကိုယ်ထူ ကိုယ် ထ သူတို့ပညာရေးရန်ပုံငွေထူထောင်တယ်။ နောက်တခုက အခုကျွန်တော်တို့လည်ပတ်နေတဲ့ပညာရေးက ဒီ စေတနာ့ဝန်ထန်းတွေနဲ့လည်ပတ်နေတာပေါ့နော။ အရင်က CDMဆရာဆရာမတွေက တော်တော်များများက ပြန်မပါ လာကြတော့ဘူး။ ကိုယ့်ဘာသာကို သီးသန့်နေတာများတယ်။ ကျွန်တော်တို့ရပ်ရွာထဲမှာရှိတဲ့ လူငယ်တွေကိုခေါ်ပြီး တော့မှ ကျွန်တော်တို့က သင်တန်းပြန်ပေးတယ်။ (၁၅)ရက်ပေးတယ်။ ပြီးရင်သူတို့ကို သင်ခိုင်းတာပေါ့နော်။ စေတနာ ဝန်ထန်းက ဘယ်လောက်အထိကျွန်တော်တို့ ရေရှည်ပေါ့နော်။ အဲဒီတော့သူတို့ဆက်လုပ်နိုင်မလဲပေါ့နော်။ ကျွန်တော် တို့အနေနဲ့အတိုင်းတာတခုအထိ ပံ့ပိုးပေးနိုင်ဖို့ကတော့ ကြိုးစားနေတယ်ပေါ့နော်။”
မင်းတပ်မြို့နယ်ထဲမှာ ကြားကာလ ကိုယ်ထူကိုယ်ထ ကျောင်းစာသင်ကြားရေးကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလမှာထဲက စတင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ နယ်မြေအေးချမ်းမှုမရှိလို့ စစ်ကောင်စီတပ်က ရွာထဲဝင်လာရင် ကျောင်းပိတ်ထားရပြီး ပြန်ထွက်တဲ့အခါမှ စာပြန်သင်ရတဲ့ အခြေအနေမှာရှိနေပါတယ်။
မင်းတပ်မြို့နယ်ထဲမှာ စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေရသူ စုစုပေါင်း ၁၅၀၀၀ လောက် ရှိနေတယ်လို့ ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဝင် ဆလိုင်းယောမာန်က ပြောပါတယ်။
“ ခန့်မှန်းတာ ဒီက IDP ကော်မီတီတွေက ၈၀၀၀ ဝန်းကျင်လောက် ခန့်မှန်းတယ်။ ဒါပေမဲ့ တကယ့်တကယ် စစ်ကြောင်း ထိုးလို့ရှောင်လိုက်၊ စကစစစ်ကြောင်းပြန်သွား၊ ရွာထဲပြန်ဝင်နေလိုက်ပေါ့နော်။ အဲဒီလိုမျိုးပြေးလိုက် လွှားလိုက်သူတွေနဲ့ ပေါင်းမယ်ဆိုရင် (၂၀၀၀၀)ကျော်မယ်ခင်ဗျ။ ”
ချင်းပြည်နယ်၊ မင်းတပ်၊ မတူပီ ၊ကန်ပက်လက်၊ ထန်တလန်၊ ဖလမ်၊း တီးတိန်၊ ဟားခါးအစရှိတဲ့မြို့နယ်တွေမှာလဲ ဒေသခံ CDF အဖွဲ့နဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တို့ တိုက်ပွဲအတွင်း စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေရသူ တသိန်းကျော်ရှိနေတယ်လို့ ချင်းဒုက္ခသည်အရေး ဆောင်ရွက်သူတွေက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ စစ်ကောင်စီက တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ စာသင်ကျောင်းတွေပြန်လည်ဖွင့်လှစ်နေပေမဲ့ စစ်ရေးပဋိပက္ခဖြစ်ပွါးရာဒေသနဲ့ မြို့နယ်တွေအတွင်းမှာ ကျောင်းတက်ရောက်သူဦးရေ နည်းပါးကြပါတယ်။
................................................................................................
မငျးတပျမှာ ကိုယျထူကိုယျထ ပညာသငျကွားရေး လုပျဆောငျနေ
(Unicode)
စဈကောငျစီတပျတှနေဲ့ ခငြျးပွညျသူ့ကာကှယျရေးအဖှဲ့တှေ တိုကျပှဲတှေ ပွငျးထနျနတေဲ့ ခငြျးပွညျနယျ မငျးတပျမွို့နယျထဲမှာ အိုးအိမျစှန့ျထှကျပွေးနရေတဲ့ ဒုက်ခသညျလူငယျတှကေို စတေနာ့ဝနျထမျးတှကေ ပညာသငျကွားပေးနကွေပါတယျ။ ကြောငျးသား ၆ ထောငျကြောျကို ကိုယျထူကိုယျထ စနဈနဲ့ စာသငျကွားပေးနတေယျလို့ မငျးတပျ ပွညျသူ့အုပျခြုပျရေးအဖှဲ့က ပွောပါတယျ။ ကွားကာလပညာရေးအဖွဈ သငျကွားပေးနကွေတဲ့အကွောငျး ရနျကုနျကပေးပို့တဲ့သတငျးကို ကိုငွိမျးခမြျးက ပွောပွပါမယျ။
ခငြျးပွညျနယျတောငျပိုငျးဒသေ မငျးတပျမွို့နယျမှာ စဈကောငျစီတပျနဲ့ ဒသေခံ ခငြျးကာကှယျရေး CDF အဖှဲ့တှေ တိုကျပှဲဖွဈခဲ့တာကွောင့ျ အိုးအိမျစှန့ျ ဘေးလှတျရာသှားနကွေသူတှေ ခုထကျထိရှိနပေါတယျ။ အဲဒီလို ဘေးကငျးရာမှာခိုလှုံနကွေရတဲ့ ပွညျတှငျးဒုက်ခသညျ ကလေးတှအေတှကျ မငျးတပျ ပွညျသူ့အုပျခြုပျရေးအဖှဲ့က အခွခေံ ပညာသငျကွားရေးသငျကွားနိုငျဖို့ ဆောငျရှကျပေးနပေါတယျ။ စဈကောငျစီရဲ့အုပျခြုပျမှုယန်တရားကို လကျမခံဆန့ျကငြျတဲ့အနနေဲ့ မငျးတပျဒသေခံတှကေ ပွညျသူ့အုပျခြုပျရေးအဖှဲ့ကို ၂၀၂၁ ခုနှဈ မလေထဲက ဖှဲ့စညျးထားတာဖွဈပါတယျ။ စဈဘေးဒုက်ခကွုံနတေဲ့ ကလေးတှအေတှကျ ကွားကာလပညာရေးရအောငျ သငျကွားပေးနတောလို့ ပညာရေးတာဝနျခံ ကိုဟုမျးက ပွော ပါတယျ။
“ ပွညျသူ့အုပျခြုပျရေးအဖှဲ့ ပညာရေးကဏ်ဍအနနေဲ့လုပျနတောပေါ့နောျ။ ကွားကာလပညာရေးပေါ့နော။ ကြှနျတောျ တို့ ကွားကာလပညာရေးရညျရှယျခကြျကတော့ အခု ဒီကိုဗဈကွောင့ျ နောကျပွီး လကျရှိအာဏာသိမျးတာပေါ့နောျ။ ပွီးရငျတိုကျပှဲတှေ ဘာတှဖွေဈလာတဲ့အကြိုးဆကျတှကွေောင့ျ ကလေးတှရေဲ့ပညာရေးက ဒီနှဈမှာနောကျကနြပွေီးနော။ မူလတနျး အရှယျကလေးတှေ အနိမ့ျဆုံးကတော့ ကလေးတှေ စာရေးစာဖတျတတျရမယျ။ အတှကျခကြျတတျရမယျဆိုပွီးတော့မှ ကြှနျတောျတို့ ဒီအခွခေံကြှမျးကငြျမှု(၃)ရပျကို ဦးတညျပွီးမှ ကြှနျတောျတို့ပညာရေးကို စလုပျလာတာ ဖွဈတယျ ပေါ့နောျ။ ”
လကျရှိ မငျးတပျမွို့နယျက ကြေးရှာပေါငျး(၁၉၀)ဝနျးကငြျက ကြောငျးသားတှကေို ပညာသငျကွားပေး နတေယျလို့ သူကဆကျပွောပါတယျ။
“ကြှနျတောျတို့ သငျကွားပေးတာကတော့ ကြှနျတောျတို့ ဒီတမွို့နယျလုံးအဆင့ျမှာ သငျထားတယျ။ ကြောငျးသား ဦးရကေ ဒါ ကြှနျတောျတို့ ရတဲ့စာရငျးပေါ့နောျ။ ၆၃၀၀ ဝနျးကငြျလောကျရှိတယျခငျဗြ။ ဒါပမေဲ့ ခန့ျမှနျးရသလောကျ ဆိုရငျ မငျးတပျမွို့မှာ ရှာပေါငျးက ၁၉၀ ဝနျးကငြျရှိတဲ့အခါကတြော့ ကြောငျးသားပေါငျး ၇၀၀၀ ကြောျလောကျ ရှိပါတယျ။ ရောကျဖို့ပေါ့ အလားအလာရှိပါတယျ။ ”
ကြောငျးနအေရှယျ ဒုက်ခသညျကလေးတှကေို စတေနာ့ဝနျထမျးတှကေ ပညာသငျကွားပေးနကွေတာပါ။ မငျးတပျမွို့နယျထဲမှာ လုံခွုံရေးတငျးကွပျနတောကွောင့ျ လမျးပနျးဆကျသှယျရေးခကျခဲပွီး ကြောငျးသုံးပစ်စညျးလိုအပျခကြျ အခကျအခဲ သငျကွားရေးပိုငျးအခကျအခဲတှရှေိနကွေပါတယျ။
“ ကြှနျတောျတို့အဓိကအခကျခဲကတော့ ဒီဘတျဂကြျပေါ့နောျ။ ဘဏ်ဍာရေးပေါ့နောျ။ အခုကြှနျတောျလုပျနတောက ဘာမှမရှိတဲ့ အနအေထားက လုပျနတောပေါ့နောျ။ ဒီပွညျတှငျးကလူထုတှနေဲ့ဘဲ ကြှနျတောျတို့လညျပတျ တာဖွဈတာ ပေါ့နောျ။ ခကျခဲတာတော့ သငျထောကျကူပစ်စညျးတှဝေယျဖို့ တောျတောျခကျခဲတယျဗြ။ ရှာတှအေနနေဲ့ကိုယျထူ ကိုယျ ထ သူတို့ပညာရေးရနျပုံငှထေူထောငျတယျ။ နောကျတခုက အခုကြှနျတောျတို့လညျပတျနတေဲ့ပညာရေးက ဒီ စတေနာ့ဝနျထနျးတှနေဲ့လညျပတျနတောပေါ့နော။ အရငျက CDMဆရာဆရာမတှကေ တောျတောျမြားမြားက ပွနျမပါ လာကွတော့ဘူး။ ကိုယ့ျဘာသာကို သီးသန့ျနတောမြားတယျ။ ကြှနျတောျတို့ရပျရှာထဲမှာရှိတဲ့ လူငယျတှကေိုခေါျပွီး တော့မှ ကြှနျတောျတို့က သငျတနျးပွနျပေးတယျ။ (၁၅)ရကျပေးတယျ။ ပွီးရငျသူတို့ကို သငျခိုငျးတာပေါ့နောျ။ စတေနာ ဝနျထနျးက ဘယျလောကျအထိကြှနျတောျတို့ ရရှေညျပေါ့နောျ။ အဲဒီတော့သူတို့ဆကျလုပျနိုငျမလဲပေါ့နောျ။ ကြှနျတောျ တို့အနနေဲ့အတိုငျးတာတခုအထိ ပံ့ပိုးပေးနိုငျဖို့ကတော့ ကွိုးစားနတေယျပေါ့နောျ။”
မငျးတပျမွို့နယျထဲမှာ ကွားကာလ ကိုယျထူကိုယျထ ကြောငျးစာသငျကွားရေးကို ၂၀၂၁ ခုနှဈ အောကျတိုဘာလမှာထဲက စတငျခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ နယျမွအေေးခမြျးမှုမရှိလို့ စဈကောငျစီတပျက ရှာထဲဝငျလာရငျ ကြောငျးပိတျထားရပွီး ပွနျထှကျတဲ့အခါမှ စာပွနျသငျရတဲ့ အခွအေနမှောရှိနပေါတယျ။
မငျးတပျမွို့နယျထဲမှာ စဈဘေးတိမျးရှောငျနရေသူ စုစုပေါငျး ၁၅၀၀၀ လောကျ ရှိနတေယျလို့ ပွညျသူ့အုပျခြုပျရေးအဖှဲ့ဝငျ ဆလိုငျးယောမာနျက ပွောပါတယျ။
“ ခန့ျမှနျးတာ ဒီက IDP ကောျမီတီတှကေ ၈၀၀၀ ဝနျးကငြျလောကျ ခန့ျမှနျးတယျ။ ဒါပမေဲ့ တကယျ့တကယျ စဈကွောငျး ထိုးလို့ရှောငျလိုကျ၊ စကစစဈကွောငျးပွနျသှား၊ ရှာထဲပွနျဝငျနလေိုကျပေါ့နောျ။ အဲဒီလိုမြိုးပွေးလိုကျ လှှားလိုကျသူတှနေဲ့ ပေါငျးမယျဆိုရငျ (၂၀၀၀၀)ကြောျမယျခငျဗြ။ ”
ခငြျးပွညျနယျ၊ မငျးတပျ၊ မတူပီ ၊ကနျပကျလကျ၊ ထနျတလနျ၊ ဖလမျ၊း တီးတိနျ၊ ဟားခါးအစရှိတဲ့မွို့နယျတှမှောလဲ ဒသေခံ CDF အဖှဲ့နဲ့ စဈကောငျစီတပျတို့ တိုကျပှဲအတှငျး စဈဘေးတိမျးရှောငျနရေသူ တသိနျးကြောျရှိနတေယျလို့ ခငြျးဒုက်ခသညျအရေး ဆောငျရှကျသူတှကေ ခန့ျမှနျးထားပါတယျ။ စဈကောငျစီက တဈနိုငျငံလုံးမှာ စာသငျကြောငျးတှပွေနျလညျဖှင့ျလှဈနပေမေဲ့ စဈရေးပဋိပက်ခဖွဈပှါးရာဒသေနဲ့ မွို့နယျတှအေတှငျးမှာ ကြောငျးတကျရောကျသူဦးရေ နညျးပါးကွပါတယျ။
