အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီကို မလုပ်ဆောင်နိုင်ခင် အစိုးရဘက်က တင်ပြလာသလို စစ်ရှောင်တွေနေရပ်ပြန်ရေးကို အရင်လုပ်မယ်ဆိုရင် ငြိမ်းချမ်းရေးကို မြင်တွေ့ရမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ တွေ့ဆုံစဉ်တင်ပြခဲ့တယ်လို့ KBC ကချင်နှစ်ချင်း ခရစ်ယာန်အဖွဲ့ချုပ် ဥက္ကဋ္ဌက ပြောပါတယ်။ တပ်မတော်အပေါ် အသရေဖျက်မှုနဲ့ မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ် ဒုတိယ ဗိုလ်မှူးကြီး သန်းထိုက်က မြစ်ကြီးနားမြို့ တရားရုံးမှာ ဦးတိုက်လျှောက်ထားခဲ့တာကို တပ်မတော်ဘက်က ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းပြီး ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာဘဲ KBC ဥက္ကဋ္ဌနဲ့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်တို့ မနေ့က မန္တလေးမြို့မှာ တွေ့ဆုံခဲ့ကြတာပါ။ ဒီအကြောင်း ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုဇော်ထက် မေးမြန်းပေးပို့ထားပါတယ်။
KBC ကချင်နှစ်ချင်း ခရစ်ယာန်အဖွဲ့ချုပ်ဥက္ကဋ္ဌ ခလမ်ဆန်ဆွမ်အနေနဲ့ တပ်မတော်ရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာညိုးနွမ်းစေတဲ့ ပြောဆိုခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ် ဒုတိယ ဗိုလ်မှူးကြီး သန်းထိုက်က ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေပုဒ်မ ၂၀၀ နဲ့ မြစ်ကြီးနားမြို့ တရားရုံးမှာ သြဂုတ်လ ၁၆ ရက်နေ့က ဦးတိုက် လျှောက်ထားခဲ့တဲ့ ကိစ္စကို ပြန်လည် ရုပ်သိမ်းပြီး ၂ ရက်အကြာ စက်တင်ဘာ ၁၂ ရက်နေ့က တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ KBC ဥက္ကဋ္ဌတို့ မန္တလေးမြို့မှာ တွေ့ဆုံခဲ့ကြတာပါ။
တွေ့ဆုံမှုအတွင်း တပ်မတော်ဘက် KBC ဥက္ကဋ္ဌကိုတရားစွဲတာ ရုပ်သိမ်းတဲ့အကြောင်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေးလက်တွဲဆောင်ရွက်ဖို့ ပြီးတော့ ဘာသာရေးဖိနှိပ်မှုတွေ တပ်မတော်ဘက်က မရှိကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ KBC ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာခလမ်ဆန်ဆွမ် ဘက်ကတော့ နှစ်ဘက် ငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စတွေ ပြန်စနိုင်ဖို့နဲ့ စစ်ရှောင်တွေ အိမ်ပြန်နိုင်ဖို့ အဓိကဆွေးနွေးခဲ့ပြီး နှစ်ဘက် အပစ်ရပ်ရေးထိုးပြီးမှပဲ ဒေသခံတွေ နေရပ်ပြန်ရေးကို မျှော်လင့်ကြောင်း ဗွီအိုအေကို အခုလိုပြောပါတယ်။
“အခုကျနော်တို့နဲ့ NRPC နဲ့လုပ်နေတဲ့အပေါ်မှာ ၁၇ရွာကို အရင်ပြန်မယ်ဆိုတဲ့အပေါ်မှာ ဒီ ၁၇ ရွာပဲပြန်ပြီး Peace Process ကိုတော့ မရောက်နိုင်ဘူးပေါ့။ အဲဒါကြောင့်မို့ ကျနော်တို့ကတော့ KHCC အနေနဲ့ကတော့ KIO နဲ့လည်း ဆွေးနွေးပြီးတဲ့ အချက်ကတော့ bilateral ထိုးပြီးမှ အားလုံးပြန်ရေးကို စလုပ်ကြပါစို့ ဆိုတဲ့ ပုံစံဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် IDP တွေ အားလုံးနေရပ်ပြန်ရေးက ငြိမ်းချမ်းရေးရဲ့ ခြေလှမ်းတရပ်ကို ကျနော်တို့ စပြီးတွေ့ရမှာ ဖြစ်တယ်။”
နှစ်ဘက် တပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကိစ္စတွေ ဆွေးနွေးတဲ့အခါမှာ အလျှော့အတင်းနဲ့ ညှိနှိုင်းကြဖို့လည်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြတာမှာ တပ်မတော်ဘက်ကလည်း ငြိမ်းချမ်းရေးကို အချိန်ယူပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ မျှော်လင့်ကြောင်း ဒေါက်တာခလမ်ဆန်ဆွမ်က ပြောပါတယ်။
“ဒါပေမဲ့ ချက်ချင်းကြီး ပြောင်းလဲဖို့ မရတဲ့အပိုင်းမှာလည်း သူတို့ဘာသာသူတို့ ရုန်းကန်နေရတယ်လို့လည်း ကျနော် အဲလိုမြင်ပါတယ်။ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီးမှ ထင်မြင် ယူဆချက်အပေါ်မှာ မေတ္တာနဲ့ပေါ့။ အပြုသဘောနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို အားလုံးဆောင်ရွက်သွားမယ် ဆိုရင်တော့ ဖြစ်နိုင်မယ်လို့ ကျနော် အဲလို မြင်ပါတယ်။”
ကချင်နှစ်ချင်းခရစ်ယာန်အဖွဲ့ချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာ ခလမ်ဆန်ဆွမ်နဲ့ အတူ ဆရာတော် ဖော်ရော်တူးမိုင်၊ ဆရာ ဖော်ယမ်ခါးလီ ပြီးတော့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်ရေးအဖွဲ့ PCG က ဦးလမိုင်ဂွမ်ဂျာနဲ့ ဦးခပ်ပရာခွန်းအောင်တို့ တက်ရောက်ခဲ့တာပါ။
တပ်မတော်ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ်ရုံးကလည်း ဒီတွေ့ဆုံမှုအကြောင်း သတင်း ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
KIO ပါတဲ့ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်လေးဖွဲ့နဲ့ အစိုးရ ငြိမ်းချမ်းရေးကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့တွေ နှစ်ဘက် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် လာမယ့်စက်တင်ဘာ ၁၆ နဲ့ ၁၇ ရက်တို့မှာ ကျိုင်းတုံမြို့မှာ တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေး ဖို့နေရှိသလို တပ်မတော်နဲ့ KIO အဖွဲ့တို့အကြားမှာလည်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် သီးခြား တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးတာတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။
၂၀၁၁ ကနေ ပြန်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ကချင်လက်နက်ကိုင် KIA နဲ့ တပ်မတော်ကြား တကျော့ပြန် တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ကချင်နဲ့ ရှမ်းမြောက်မှာ စစ်ရှောင်ဦးရေ တ သိန်းဝန်းကျင်ရှိပြီး သူတို့နေရပ်ပြန်နိုင်ဖို့ ကချင်စစ်ရှောင်များ ကူညီကယ်ဆယ်ရေး ကော်မတီ KHCC က ကြိုးစားနေတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
[Unicode Version]
အပဈအခတျရပျစဲရေး သဘောတူညီကို မလုပျဆောငျနိုငျခငျ အစိုးရဘကျက တငျပွလာသလို စဈရှောငျတှနေရေပျပွနျရေးကို အရငျလုပျမယျဆိုရငျ ငွိမျးခမြျးရေးကို မွငျတှေ့ရမှာ မဟုတျဘူးလို့ တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျနဲ့ တှေ့ဆုံစဉျတငျပွခဲ့တယျလို့ KBC ကခငြျနှဈခငြျး ခရဈယာနျအဖှဲ့ခြုပျ ဥက်ကဋ်ဌက ပွောပါတယျ။ တပျမတောျအပေါျ အသရဖေကြျမှုနဲ့ မွောကျပိုငျးတိုငျးစဈဌာနခြုပျ ဒုတိယ ဗိုလျမှူးကွီး သနျးထိုကျက မွဈကွီးနားမွို့ တရားရုံးမှာ ဦးတိုကျလြှောကျထားခဲ့တာကို တပျမတောျဘကျက ပွနျလညျရုပျသိမျးပွီး ရကျပိုငျးအတှငျးမှာဘဲ KBC ဥက်ကဋ်ဌနဲ့ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျတို့ မနေ့က မန်တလေးမွို့မှာ တှေ့ဆုံခဲ့ကွတာပါ။ ဒီအကွောငျး ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျ မေးမွနျးပေးပို့ထားပါတယျ။
KBC ကခငြျနှဈခငြျး ခရဈယာနျအဖှဲ့ခြုပျဥက်ကဋ်ဌ ခလမျဆနျဆှမျအနနေဲ့ တပျမတောျရဲ့ ဂုဏျသိက်ခာညိုးနှမျးစတေဲ့ ပွောဆိုခဲ့တယျဆိုတဲ့ အကွောငျးပွခကြျနဲ့ မွောကျပိုငျးတိုငျးစဈဌာနခြုပျ ဒုတိယ ဗိုလျမှူးကွီး သနျးထိုကျက ပွဈမှုဆိုငျရာ ဥပဒပေုဒျမ ၂၀၀ နဲ့ မွဈကွီးနားမွို့ တရားရုံးမှာ သွဂုတျလ ၁၆ ရကျနေ့က ဦးတိုကျ လြှောကျထားခဲ့တဲ့ ကိစ်စကို ပွနျလညျ ရုပျသိမျးပွီး ၂ ရကျအကွာ စကျတငျဘာ ၁၂ ရကျနေ့က တပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျနဲ့ KBC ဥက်ကဋ်ဌတို့ မန်တလေးမွို့မှာ တှေ့ဆုံခဲ့ကွတာပါ။
တှေ့ဆုံမှုအတှငျး တပျမတောျဘကျ KBC ဥက်ကဋ်ဌကိုတရားစှဲတာ ရုပျသိမျးတဲ့အကွောငျး၊ ငွိမျးခမြျးရေးလကျတှဲဆောငျရှကျဖို့ ပွီးတော့ ဘာသာရေးဖိနှိပျမှုတှေ တပျမတောျဘကျက မရှိကွောငျး ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျက ပွောခဲ့တယျလို့ ဆိုပါတယျ။ KBC ဥက်ကဋ်ဌ ဒေါကျတာခလမျဆနျဆှမျ ဘကျကတော့ နှဈဘကျ ငွိမျးခမြျးရေးကိစ်စတှေ ပွနျစနိုငျဖို့နဲ့ စဈရှောငျတှေ အိမျပွနျနိုငျဖို့ အဓိကဆှေးနှေးခဲ့ပွီး နှဈဘကျ အပဈရပျရေးထိုးပွီးမှပဲ ဒသေခံတှေ နရေပျပွနျရေးကို မြှောျလင့ျကွောငျး ဗှီအိုအကေို အခုလိုပွောပါတယျ။
“အခုကနြောျတို့နဲ့ NRPC နဲ့လုပျနတေဲ့အပေါျမှာ ၁၇ရှာကို အရငျပွနျမယျဆိုတဲ့အပေါျမှာ ဒီ ၁၇ ရှာပဲပွနျပွီး Peace Process ကိုတော့ မရောကျနိုငျဘူးပေါ့။ အဲဒါကွောင့ျမို့ ကနြောျတို့ကတော့ KHCC အနနေဲ့ကတော့ KIO နဲ့လညျး ဆှေးနှေးပွီးတဲ့ အခကြျကတော့ bilateral ထိုးပွီးမှ အားလုံးပွနျရေးကို စလုပျကွပါစို့ ဆိုတဲ့ ပုံစံဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ IDP တှေ အားလုံးနရေပျပွနျရေးက ငွိမျးခမြျးရေးရဲ့ ခွလှေမျးတရပျကို ကနြောျတို့ စပွီးတှေ့ရမှာ ဖွဈတယျ။”
နှဈဘကျ တပျပိုငျးဆိုငျရာ ကိစ်စတှေ ဆှေးနှေးတဲ့အခါမှာ အလြှော့အတငျးနဲ့ ညှိနှိုငျးကွဖို့လညျး ဆှေးနှေးခဲ့ကွတာမှာ တပျမတောျဘကျကလညျး ငွိမျးခမြျးရေးကို အခြိနျယူပွီး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျဖို့ မြှောျလင့ျကွောငျး ဒေါကျတာခလမျဆနျဆှမျက ပွောပါတယျ။
“ဒါပမေဲ့ ခကြျခငြျးကွီး ပွောငျးလဲဖို့ မရတဲ့အပိုငျးမှာလညျး သူတို့ဘာသာသူတို့ ရုနျးကနျနရေတယျလို့လညျး ကနြောျ အဲလိုမွငျပါတယျ။ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးပွီးမှ ထငျမွငျ ယူဆခကြျအပေါျမှာ မတေ်တာနဲ့ပေါ့။ အပွုသဘောနဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးကို အားလုံးဆောငျရှကျသှားမယျ ဆိုရငျတော့ ဖွဈနိုငျမယျလို့ ကနြောျ အဲလို မွငျပါတယျ။”
ကခငြျနှဈခငြျးခရဈယာနျအဖှဲ့ခြုပျ ဥက်ကဋ်ဌ ဒေါကျတာ ခလမျဆနျဆှမျနဲ့ အတူ ဆရာတောျ ဖောျရောျတူးမိုငျ၊ ဆရာ ဖောျယမျခါးလီ ပွီးတော့ ငွိမျးခမြျးရေး ဖောျဆောငျရေးအဖှဲ့ PCG က ဦးလမိုငျဂှမျဂြာနဲ့ ဦးခပျပရာခှနျးအောငျတို့ တကျရောကျခဲ့တာပါ။
တပျမတောျကာကှယျရေး ဦးစီးခြုပျရုံးကလညျး ဒီတှေ့ဆုံမှုအကွောငျး သတငျး ထုတျပွနျထားပါတယျ။
KIO ပါတဲ့ မွောကျပိုငျးမဟာမိတျလေးဖှဲ့နဲ့ အစိုးရ ငွိမျးခမြျးရေးကိုယျစားလှယျအဖှဲ့တှေ နှဈဘကျ အပဈအခတျရပျစဲရေးအတှကျ လာမယ့ျစကျတငျဘာ ၁၆ နဲ့ ၁၇ ရကျတို့မှာ ကြိုငျးတုံမွို့မှာ တှေ့ဆုံ ဆှေးနှေး ဖို့နရှေိသလို တပျမတောျနဲ့ KIO အဖှဲ့တို့အကွားမှာလညျး အပဈအခတျရပျစဲရေးအတှကျ သီးခွား တှေ့ဆုံ ဆှေးနှေးတာတှေ ရှိခဲ့ပါတယျ။
၂၀၁၁ ကနေ ပွနျဖွဈပှားနတေဲ့ ကခငြျလကျနကျကိုငျ KIA နဲ့ တပျမတောျကွား တကြော့ပွနျ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ ကခငြျနဲ့ ရှမျးမွောကျမှာ စဈရှောငျဦးရေ တ သိနျးဝနျးကငြျရှိပွီး သူတို့နရေပျပွနျနိုငျဖို့ ကခငြျစဈရှောငျမြား ကူညီကယျဆယျရေး ကောျမတီ KHCC က ကွိုးစားနတောလညျး ဖွဈပါတယျ။
