စစ်အာဏာသိမ်းအပြီး ကျန်းမာရေးလုပ်ငန်းတွေ ပုံမှန်မလည်ပတ်နိုင်ချိန်မှာ၊ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေမှာ ခေါင်းထောင်ပျံနှံ့လာတဲ့ ကူးစက်မြန် ကိုဗစ်ပိုး မျိုးကွဲသစ်တွေ၊ မြန်မာပြည်ထဲဝင်လာပြီး တတိယလှိုင်း မတက်ရအောင် ကာကွယ်ဖို့လိုနေပြီလို့၊ ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေ က ဆိုပါတယ်။
အရင် ပထမကမ္ဘာစစ်တုန်းက စပိန်တုတ်ကွေးနဲ့ မတူဘဲ၊ အခုကိုဗစ်-19 ကာကွယ်ဆေး တစ်နှစ်အတွင်း အမြန်ပေါ်လာပြီး၊ ပိုမျိုးကွဲသစ်တွေအတွက်လည်း ထိရောက်နေချိန်မို့၊ ကာကွယ်ဆေးက အဓိက အရေးပါလာပြီး၊ ဒီနည်းနဲ့ ကူးစက်မူများခဲ့တဲ့ အမေရိကန်နဲ့ ဗြိတိန်မှာပါ စထိန်းလာနိုင်ပါပြီ။ အိန္ဒိယမှာတော့ ကာကွယ်ဆေး ကမ္ဘာမှာအများဆုံး ထုတ်ပေးနေပေမဲ့၊ ကာကွယ်ဆေးထိုးမူ အားနည်းခဲ့ပြီး ကိုဗစ် ကူးစက်မူပေါက်ကွဲထွက် နေရပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့၊ ကုသရေးလုပ်ငန်းပုံမှန် မဖြစ်သေးချိန်မှာ၊ ဒီကာကွယ်ဆေးထိုး လုပ်ငန်းတွေကို လက်တွေ့အလုပ်ဖြစ်အောင် အဓိကဖော်ဆောင်ခြင်းဖြင့်၊ ကိုဗစ်လှိုင်းသစ်ကို ကာကွယ်နိုင်ဖို့ အခွင့်အလမ်း ရှိနေပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ လက်ရှိ စစ်ကောင်စီရဲ့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးလုပ်ငန်းတွေအပေါ် အများသူငှာ ယုံကြည်မူကျဆင်းနေချိန်မှာ၊ အရင်မှာထားတဲ့ အိန္ဒိယက ကာကွယ်ဆေးအပြင်၊ တရုတ်နဲ့ ရုရှားတို့က ကာကွယ်ဆေးတွေပါ အသုံးပြုမယ် ပြောတာကြောင့်လည်း၊ ရှုပ်ထွေးမူတွေ ဖြစ်လာခဲ့ရပါတယ်။ နောက်ပြဿနာက ယခင် ပထမတကြိမ်ထိုးအပြီး၊ စစ်အာဏာသိမ်းမူနောက်ပိုင်း ဂယက်အဖြစ်၊ အများစု အချိန်မီ ဒုတိယအကြိမ် မထိုးနိုင်ခဲ့တာမို့၊့ ဘယ်လို ပြန်ထိုးသင့်တာအတွက်လည်း မရေမရာ ဖြစ်နေပါတယ်။ တစ်ချိန်ထဲမှာ အာဏာသိမ်းတာကို ဆန့်ကျင်ကာကွယ်ပြီး၊ စစ်ကောင်စီ စီစဉ်ပေးတဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့ အများငြင်းဆန်နေတာအပြင်၊ စစ်ကောင်စီ တိုးချဲ့တည်ဆောက်ထားတဲ့ ဆေးရုံအပေါ်လည်း အယုံအကြည် ကျဆင်းနေပါတယ်။
ဒီလက်တွေ့ အခက်အခဲ အခြေအနေတွေကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ နည်းတစ်ခုကတော့၊ မြန်မာပြည်ထဲမှာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့လို နိုင်ငံတကာအဖွဲ့တွေက ကြီးကြပ်ပြီး၊ ယုံကြည်မူ ပြန်တည်ဆောက်ကာ၊ လက်တွေ့ လူအများကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးနိုင်ဖို့ အရေးပေါ် စီစဉ်တာပါ။ နောက်တစ်ခုကတော့၊ ကိုဗစ်အဖြစ်များနေတဲ့ အိမ်နီးချင်းတွေနဲ့ နယ်စပ်ဒေသတွေမှာ၊ ရွေးကောက်ပွဲကိုယ်စားပြု အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရ (NUG) က ဦးဆောင်ပြီး၊ အရင်ဝယ်ယူထားတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ လွှဲယူတာနဲ့ နောက်ထပ်အကူအညီတွေ တောင်းခံကာ၊ လွတ်မြောက်နယ်မြေတွေအတွင်း ဒီကာကွယ်ဆေးထိုးပေးတာပါ။ အထူးသဖြင့် ကိုဗစ်အဖြစ်များနေတဲ့ အိန္ဒိယနယ်စပ်နဲ့ ထိုင်းနယ်စပ်တွေမှာ၊ အဓိက အမြန်ဆုံး စတင်ထိုးပေးသင့်ပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းအပြီး ကိုဗစ်ပိုးစစ်ဆေးမူတွေလည်း လျော့ကျလာကာ၊ ပိုးတွေ့သူအရေအတွက် နည်းလာနေတာကြောင့်လည်း၊ အခြားနိုင်ငံတွေမှာ အဖြစ်များလာပေမယ့်၊ မြန်မာနိုင်ငံထဲ လက်တွေ့ဖြစ်နိုင်ခြေအပေါ် စိုးရိမ်သူ နည်းလာနေပါတယ်။ အခုလိုအချိန်မှာ၊ ကိုဗစ်ဖြစ်လာလျှင် သိနိုင်ဖို့၊ အရင် ကိုဗစ်လက္ခဏာတွေဖြစ်တဲ့ အသက်ရူကြပ်တာ၊ မောတာ၊ ချောင်းဆိုးတာ၊ နောက် အနံ့အရသာပျာက်တာတွေအပြင်၊ နောက်ပိုင်းမှာ ပြောင်းလဲလာတဲ့ ကိုယ်လက်မအီမသာဖြစ်တာ၊ ဗိုက်နာတာ၊ မျက်မှေးယောင်တာ၊ မျက်စိနာတာ၊ ခြေထောက်နဲ့လက်တွေမှာ အနီပြင်တွေထွက်တာနဲ့ ယောင်ကိုင်းတာ စတာတွေကိုပါ၊ သတိပြုစောင့်ကြည့်သင့်ပါတယ်။
တချိန်ထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှာက စစ်ကောင်စီနဲ့ အများသူငှာအကြား စစ်ပွဲသဘော ဖြစ်လာနေတာကြောင့်၊ ကာကွယ်ဆေးမထိုးနိုင်ချိန်မှာ ကူးစက်မြန်ပိုးမျိုးကွဲသစ်ဝင်လာပြိး၊ အများအပြားကို ကူးစက်ကာ၊ မျိုးဗီဇထပ်ဆင့်ပြောင်းလဲ၊ ပေါက်ကွဲထွက်လာမှာကိုလည်း အထူး စိုးရိမ်နေရပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့၊ ဆန္ဒပြပွဲတွေအတွင်းမှာပါ၊ ပါးစပ်နဲ့နှာခေါင်းစည်း (Mask) တပ်တာတွေ တွေ့နေရသေးပေမယ့်၊ လူချင်းခပ်ခွာခွာနေတာနဲ့ ပိုးသတ်ဆေးရည် (Hand Gel/ Sanitizer) သုံးတာ သိပ်မတွေ့ရတော့တာမို့၊ အတတ်နိုင်ဆုံး ပြန်ဂရုစိုက်ပေးသင့်ပါတယ်။ အရေးတကြီးကတော့၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ကာကွယ်နေချိန်မှာ၊ ကိုဗစ်ကြောင့် အိန္ဒိယမှာလို အတုံးအရုံးမဖြစ်အောင် ကာကွယ်နိုင်ဖို့လည်း၊ မိမိကိုယ်တိုင်ကအစ ကာကွယ်ဆေး ပြန်ထိုးဖို့ စပြီးစဉ်းစားသင့်ပါပြီ။
ဒီအကြောင်း ပိုမိုသိရှိနားလည်နိုင်ဖို့ ကိုဝင်းမင်း က ဆေးပညာပေးဆောင်းပါးတွေ ရေးသား၊ ဟောပြောနေတဲ့ အထွေထွေရောဂါကု ဆရာဝန်ကြီး ဒေါက်တာမြင့်ဦးကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
==Unicode==
စဈအာဏာသိမျးအပွီး ကနြျးမာရေးလုပျငနျးတှေ ပုံမှနျမလညျပတျနိုငျခြိနျမှာ၊ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှမှော ခေါငျးထောငျပြံနှံ့လာတဲ့ ကူးစကျမွနျ ကိုဗဈပိုး မြိုးကှဲသဈတှေ၊ မွနျမာပွညျထဲဝငျလာပွီး တတိယလှိုငျး မတကျရအောငျ ကာကှယျဖို့လိုနပွေီလို့၊ ကနြျးမာရေးပညာရှငျတှေ က ဆိုပါတယျ။
အရငျ ပထမကမ်ဘာစဈတုနျးက စပိနျတုတျကှေးနဲ့ မတူဘဲ၊ အခုကိုဗဈ-19 ကာကှယျဆေး တဈနှဈအတှငျး အမွနျပေါျလာပွီး၊ ပိုမြိုးကှဲသဈတှအေတှကျလညျး ထိရောကျနခြေိနျမို့၊ ကာကှယျဆေးက အဓိက အရေးပါလာပွီး၊ ဒီနညျးနဲ့ ကူးစကျမူမြားခဲ့တဲ့ အမရေိကနျနဲ့ ဗွိတိနျမှာပါ စထိနျးလာနိုငျပါပွီ။ အိန်ဒိယမှာတော့ ကာကှယျဆေး ကမ်ဘာမှာအမြားဆုံး ထုတျပေးနပေမေဲ့၊ ကာကှယျဆေးထိုးမူ အားနညျးခဲ့ပွီး ကိုဗဈ ကူးစကျမူပေါကျကှဲထှကျ နရေပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာတော့၊ ကုသရေးလုပျငနျးပုံမှနျ မဖွဈသေးခြိနျမှာ၊ ဒီကာကှယျဆေးထိုး လုပျငနျးတှကေို လကျတှေ့အလုပျဖွဈအောငျ အဓိကဖောျဆောငျခွငျးဖွင့ျ၊ ကိုဗဈလှိုငျးသဈကို ကာကှယျနိုငျဖို့ အခှင့ျအလမျး ရှိနပေါတယျ။
ဒါပမေဲ့ လကျရှိ စဈကောငျစီရဲ့ ကိုဗဈကာကှယျဆေးလုပျငနျးတှအေပေါျ အမြားသူငှာ ယုံကွညျမူကဆြငျးနခြေိနျမှာ၊ အရငျမှာထားတဲ့ အိန်ဒိယက ကာကှယျဆေးအပွငျ၊ တရုတျနဲ့ ရုရှားတို့က ကာကှယျဆေးတှပေါ အသုံးပွုမယျ ပွောတာကွောင့ျလညျး၊ ရှုပျထှေးမူတှေ ဖွဈလာခဲ့ရပါတယျ။ နောကျပွူနာက ယခငျ ပထမတကွိမျထိုးအပွီး၊ စဈအာဏာသိမျးမူနောကျပိုငျး ဂယကျအဖွဈ၊ အမြားစု အခြိနျမီ ဒုတိယအကွိမျ မထိုးနိုငျခဲ့တာမို့၊့ ဘယျလို ပွနျထိုးသင့ျတာအတှကျလညျး မရမေရာ ဖွဈနပေါတယျ။ တဈခြိနျထဲမှာ အာဏာသိမျးတာကို ဆန့ျကငြျကာကှယျပွီး၊ စဈကောငျစီ စီစဉျပေးတဲ့ ကာကှယျဆေးထိုးဖို့ အမြားငွငျးဆနျနတောအပွငျ၊ စဈကောငျစီ တိုးခြဲ့တညျဆောကျထားတဲ့ ဆေးရုံအပေါျလညျး အယုံအကွညျ ကဆြငျးနပေါတယျ။
ဒီလကျတှေ့ အခကျအခဲ အခွအေနတှေကေို ကြောျလှှားနိုငျဖို့ နညျးတဈခုကတော့၊ မွနျမာပွညျထဲမှာ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ WHO ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့လို နိုငျငံတကာအဖှဲ့တှကေ ကွီးကွပျပွီး၊ ယုံကွညျမူ ပွနျတညျဆောကျကာ၊ လကျတှေ့ လူအမြားကို ကာကှယျဆေးထိုးပေးနိုငျဖို့ အရေးပေါျ စီစဉျတာပါ။ နောကျတဈခုကတော့၊ ကိုဗဈအဖွဈမြားနတေဲ့ အိမျနီးခငြျးတှနေဲ့ နယျစပျဒသေတှမှော၊ ရှေးကောကျပှဲကိုယျစားပွု အမြိုးသားညီညှှတျရေးအစိုးရ (NUG) က ဦးဆောငျပွီး၊ အရငျဝယျယူထားတဲ့ ကာကှယျဆေးတှေ လှှဲယူတာနဲ့ နောကျထပျအကူအညီတှေ တောငျးခံကာ၊ လှတျမွောကျနယျမွတှေအေတှငျး ဒီကာကှယျဆေးထိုးပေးတာပါ။ အထူးသဖွင့ျ ကိုဗဈအဖွဈမြားနတေဲ့ အိန်ဒိယနယျစပျနဲ့ ထိုငျးနယျစပျတှမှော၊ အဓိက အမွနျဆုံး စတငျထိုးပေးသင့ျပါတယျ။
စဈအာဏာသိမျးအပွီး ကိုဗဈပိုးစဈဆေးမူတှလေညျး လြော့ကလြာကာ၊ ပိုးတှေ့သူအရအေတှကျ နညျးလာနတောကွောင့ျလညျး၊ အခွားနိုငျငံတှမှော အဖွဈမြားလာပမေယ့ျ၊ မွနျမာနိုငျငံထဲ လကျတှေ့ဖွဈနိုငျခွအေပေါျ စိုးရိမျသူ နညျးလာနပေါတယျ။ အခုလိုအခြိနျမှာ၊ ကိုဗဈဖွဈလာလြှငျ သိနိုငျဖို့၊ အရငျ ကိုဗဈလက်ခဏာတှဖွေဈတဲ့ အသကျရူကွပျတာ၊ မောတာ၊ ခြောငျးဆိုးတာ၊ နောကျ အနံ့အရသာပြာကျတာတှအေပွငျ၊ နောကျပိုငျးမှာ ပွောငျးလဲလာတဲ့ ကိုယျလကျမအီမသာဖွဈတာ၊ ဗိုကျနာတာ၊ မကြျမှေးယောငျတာ၊ မကြျစိနာတာ၊ ခွထေောကျနဲ့လကျတှမှော အနီပွငျတှထှေကျတာနဲ့ ယောငျကိုငျးတာ စတာတှကေိုပါ၊ သတိပွုစောင့ျကွည့ျသင့ျပါတယျ။
တခြိနျထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံမှာက စဈကောငျစီနဲ့ အမြားသူငှာအကွား စဈပှဲသဘော ဖွဈလာနတောကွောင့ျ၊ ကာကှယျဆေးမထိုးနိုငျခြိနျမှာ ကူးစကျမွနျပိုးမြိုးကှဲသဈဝငျလာပွိး၊ အမြားအပွားကို ကူးစကျကာ၊ မြိုးဗီဇထပျဆင့ျပွောငျးလဲ၊ ပေါကျကှဲထှကျလာမှာကိုလညျး အထူး စိုးရိမျနရေပါတယျ။ လကျရှိမှာတော့၊ ဆန်ဒပွပှဲတှအေတှငျးမှာပါ၊ ပါးစပျနဲ့နှာခေါငျးစညျး (Mask) တပျတာတှေ တှေ့နရေသေးပမေယ့ျ၊ လူခငြျးခပျခှာခှာနတောနဲ့ ပိုးသတျဆေးရညျ (Hand Gel/ Sanitizer) သုံးတာ သိပျမတှေ့ရတော့တာမို့၊ အတတျနိုငျဆုံး ပွနျဂရုစိုကျပေးသင့ျပါတယျ။ အရေးတကွီးကတော့၊ စဈအာဏာရှငျစနဈကို ကာကှယျနခြေိနျမှာ၊ ကိုဗဈကွောင့ျ အိန်ဒိယမှာလို အတုံးအရုံးမဖွဈအောငျ ကာကှယျနိုငျဖို့လညျး၊ မိမိကိုယျတိုငျကအစ ကာကှယျဆေး ပွနျထိုးဖို့ စပွီးစဉျးစားသင့ျပါပွီ။
ဒီအကွောငျး ပိုမိုသိရှိနားလညျနိုငျဖို့ ကိုဝငျးမငျး က ဆေးပညာပေးဆောငျးပါးတှေ ရေးသား၊ ဟောပွောနတေဲ့ အထှထှေရေောဂါကု ဆရာဝနျကွီး ဒေါကျတာမွင့ျဦးကို ဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။
