လျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်မှု တပိုင်တနိုင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ အခက်အခဲတွေနဲ့ရင်ဆိုင်နေရ
{{Zawgyi/Unicode}}
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လျှပ်စစ်မီးတွေ နေ့စဉ်ပြတ်တောက်နေတာကြောင့် ပြည်သူတွေရဲ့ နေ့စဉ်လုပ်ငန်းတွေ ထိခိုက်နေသလို တစ်ပိုင်တစ်နိုင်စီးပွားရေး လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူတွေအခက်အခဲတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရပါတယ်။ လျှပ်စစ်မီးကို အဓိက ထားပြီး လုပ်ကိုင်နေရတဲ့ လုပ်ငန်းတွေမှာ မီးစက်တွေရှိပေမယ့်လည်း စက်သုံးဆီဈေးတွေ မြင့်တက်နေတာကြောင့် လုပ်ငန်းလည်ပတ်ဖို့ အခက်ကြုံနေကြရပါတယ်။ လ ျှပ်စစ်မီးပြတ်လပ်မှုနဲ့ စက်သုံးဆီဈေးကြီးမြင့်နေမှုကြောင့် တစ်ပိုင်းတစ်နိုင်စီးပွား ရေးလုပ်ငန်းတွေထိခိုက်နေတဲ့အကြောင်း ရန်ကုန်ကလာတဲ့ သတင်းကို ကိုငြိမ်းချမ်း က တင်ပြပေးပါမယ်။
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းက မြို့နယ်တော်တော်များများမှာ တနေ့ကို လ ျှပ်စစ်မီး ၁ ကြိမ်မက ပြတ်တောက်မှုတွေ ဖြစ်နေပြီး ပြတ်တောက်ချိန် ကြိုမသိရတာ၊ ကြာမြင့်တာတွေကြောင့် ပြည်သူတွေရဲ့ နေ့စဉ်လုပ်ငန်းခွင်တွေ ထိခိုက်နေပါတယ်။ မီးပျက်ချိန်ကြာပြီး၊ ပုံမှန်မီးပျက်ချိန် ခန့်မှန်းလို့ မရတာကြောင့် လုပ်ငန်းခွင်မှာ ဆုံးရှုံးမှုတွေ များလာသလို ဝင်ငွေပိုင်းလည်း ထိခိုက်လာတယ်လို့ အပ်ချုပ်ဆိုင်လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်တဲ့ ဒေါ်အေးမှုံက ပြောပါတယ်။
“ မီးက ပုံမှန်မရှိဘူး ပျက်ချင်တဲ့ အချိန်ပျက်သွားတယ်။ လာချင်တဲ့အချိန်လာတယ်။ တစခါပျက်ရင် ၃နာရီ ၄နာရီကြာတယ်၊ ဘာမှလုပ်လို့မရဘူး။ စက်ချုပ်တဲ့အလုပ်ဆိုတော့ မီလာမှ လုပ်လို့ ရတာလေ၊ အကုန်လုံးနီးပါးထိခိုက်တာပေါ့ ။ မီလာမှ လုပ်ရတဲ့ အလုပ်ဆိုတော့ မီးမလာတော့ အလုပ်လည်း မပြီးဘူး။ အဲတော့ အလုပ်ထိခိုက်တာပေါ့။”
စီးပွားရေးလုပ်ငန်းလုပ်သူတွေက မီးပျက်တဲ့အခါသုံးဖို့ မီးစက်တွေရှိကြပေမဲ့ မီးစက်ထဲထည့်ရတဲ့ စက်သုံးဆီဈေးတွေကလည်း မြင့်တက်နေတာကြောင့် အခက်တွေ့နေကြပြန်ပါတယ်။ ဒီအခက်အခဲကို ရန်ကုန်မြို့ သုဝဏ္ဏဈေးအနီးမှာ အလှပြင်ဆိုင်ဖွင့်ထားတဲ့ မချောစုကခုလို ပြောပြပါတယ်။
“ထိခိုက်မှုတွေကတော့ အများကြီးရှိတာပေါ့နော်၊ ဘာလို့လည်းဆိုတော့ ဆီဈေးကလည်း တက်နေတာဆိုတော့လေ၊ မီးစက်တော့ ရှိတယ်၊ ဒါပေမယ့် ဆီဈေးကတက်နေတော့ အဆင်မပြေဘူးပေါ့နော်၊ လုပ်ငန်းမှာဆိုရင်လည်း မီးက တစ်နေ့ကို လေးငါးနာရီလောက် ပျက်တယ်။ အဲခါကျတော့မှ မီးပြန်လာတာပေါ့နော်။ ဧည့်သည်တွေနဲ့ ကျတော့ နည်းနည်း ကသိကအောင့် ဖြစ်တာပေါ့၊ အလုပ်လုပ်ရတာလေ။ မီးမလာတဲ့အတွက်ကြောင့်ပေါ့လေ”
မီးပျက်ရင် ရေရရှိနိုင်ဖို့ပါ ခက်သွားတဲ့အတွက် သူတို့လို အလှပြင်ဆိုင်လုပ်ငန်းတွေပိုပြီး ဒုက္ခရောက်ကြရပါတယ်။
“ မီးစက်ကလည်း အမြဲတမ်းမရဘူးပေါ့နော်။ ဆီဈေးတက်နေတာဆိုတော့၊ တချို့ဆိုင်ကိုလာတဲ့ ဧည့်သည်တွေဆိုရင် ပြန်လွတ်လိုက်ရတာရှိတယ်ပေါ့နော်၊ အဲခါကျတော့ အများကြီးတော့ နစ်နာမှုတွေတော့ ရှိတာပေါ့၊ အလုပ်လုပ်နေရင်း မီးပျက်သွားတဲ့ အခါကျတော့ ဧည့်သည်တွေကို အားနာရတာပေါ့နော်၊ စောင့်ခိုင်းရတာတွေ ဘာတေ ွလ ည်းရှိတယ်၊ မီးမပျက်စေချင်ဘူး ။အလုပ်က မီးနဲ့ပဲ အလုပ်လုပ်နေရတာဆိုတော့လေ။ ရေကလည်း အမြဲတမ်းရှိမှလည်း ဖြစ်တာဆိုတော့ မီးမလာရင် ရေလည်းမလာဘူး၊ အဲတာကြောင့် မီး ၂၄နာရီ်ရအောင် လုပ်ပေးပါလို့ ပြောချင်ပါတယ်ရှင့်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဆိုရင်လည်း တနေ့ကို ၂ ကြိမ်လောက် လျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်နေပြီး တခါပျက်ရင် အနည်းဆုံး ၆ နာရီလောက်ကြာတာမို့ ဒေသခံတွေရဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ထိခိုက်နေကြပါတယ်။ ရုံးချိန်အတွင်း မီးပျက်တာကြောင့် အလုပ်မတွင်ကျယ်ရုံသာမက အကုန်အကျလည်း များနေတယ်လို့ စစ်တွေမြို့က ပုဂ္ဂလိက ရုံးဝန်ထမ်း တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။
“မီးပျက်ရင်တော့ မီးစက်နိုးရတာပေါ့ မီစက်နိုးဖို့ကျတော့လည်း ဆီဈေးတွေကတက်နေတော့ အခက်အခဲဖြစ်တာပေါ့။ မီးပျက်တာကလည်း တချိန်တည်းပျက်တာမဟုတ်ဘူး။ တစ်ခါ တလေ တကြိမ် နှစ်ကြိမ် အထိပျက်တယ်။ တခါပျက်ရင်လည်း ၃ နာရီ ၄နာရီ အထိကြာ တယ်။အဲတော့ ရုံးချိန်မဟုတ်တဲ့ အချိန်မှာ ပျက်တာ သိပ်မသိသာပေမယ့် ရုံးချိန် အတွင်းမှာ မီးပျက်တာကတော့ ကုန်ကျစရိုတ်ပိုများတာပေါ့။”
စွမ်းအင် မလုံလောက်မှုကြောင့် ၂၀၂၁ အောက်တိုဘာလကစပြီး လျှပ်စစ်မီးဖြတ်တောက်တာ၊ အလှည့်ကျပေးတာတွေကို သက်ဆိုင်ရာက စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ မြို့နယ်အလိုက် မီးပျက်မဲ့အချိန်တွေကို စစ်ကောင်စီက အစပိုင်း ကြိုတင်အသိပေးခဲ့ပေမဲ့ နောက်ပိုင်းမှာတော့ အသိပေးခြင်းမရှိတော့သလို မီးပျက်ချိန်နဲ့ အကြိမ်အရေအတွက်လည်း ပိုများလာပါတယ်။ ဓါတ်ဆီဈေးကလည်း အခုလောလောဆယ် ၁ လီတာကို ကျပ် ၂၀၀၀ ကျော်ဖြစ်နေတာကြောင့် မီးပျက်ရင် မီးစက်အားကိုး အလုပ်လုပ်ကြရသူတွေ အကြပ်ရိုက်နေကြပါတယ်။
...........................................
လြှပျစဈမီးပွတျတောကျမှု တပိုငျတနိုငျစီးပှားရေးလုပျငနျးတှေ အခကျအခဲတှနေဲ့ရငျဆိုငျနရေ
{{Zawgyi/Unicode}}
မွနျမာနိုငျငံမှာ လြှပျစဈမီးတှေ နေ့စဉျပွတျတောကျနတောကွောင့ျ ပွညျသူတှရေဲ့ နေ့စဉျလုပျငနျးတှေ ထိခိုကျနသေလို တဈပိုငျတဈနိုငျစီးပှားရေး လုပျငနျး လုပျကိုငျသူတှအေခကျအခဲတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနကွေရပါတယျ။ လြှပျစဈမီးကို အဓိက ထားပွီး လုပျကိုငျနရေတဲ့ လုပျငနျးတှမှော မီးစကျတှရှေိပမေယ့ျလညျး စကျသုံးဆီဈေးတှေ မွင့ျတကျနတောကွောင့ျ လုပျငနျးလညျပတျဖို့ အခကျကွုံနကွေရပါတယျ။ လ ြှပျစဈမီးပွတျလပျမှုနဲ့ စကျသုံးဆီဈေးကွီးမွင့ျနမှေုကွောင့ျ တဈပိုငျးတဈနိုငျစီးပှား ရေးလုပျငနျးတှထေိခိုကျနတေဲ့အကွောငျး ရနျကုနျကလာတဲ့ သတငျးကို ကိုငွိမျးခမြျး က တငျပွပေးပါမယျ။
မွနျမာနိုငျငံအတှငျးက မွို့နယျတောျတောျမြားမြားမှာ တနေ့ကို လ ြှပျစဈမီး ၁ ကွိမျမက ပွတျတောကျမှုတှေ ဖွဈနပွေီး ပွတျတောကျခြိနျ ကွိုမသိရတာ၊ ကွာမွင့ျတာတှကွေောင့ျ ပွညျသူတှရေဲ့ နေ့စဉျလုပျငနျးခှငျတှေ ထိခိုကျနပေါတယျ။ မီးပကြျခြိနျကွာပွီး၊ ပုံမှနျမီးပကြျခြိနျ ခန့ျမှနျးလို့ မရတာကွောင့ျ လုပျငနျးခှငျမှာ ဆုံးရှုံးမှုတှေ မြားလာသလို ဝငျငှပေိုငျးလညျး ထိခိုကျလာတယျလို့ အပျခြုပျဆိုငျလုပျငနျး လုပျကိုငျတဲ့ ဒေါျအေးမှုံက ပွောပါတယျ။
“ မီးက ပုံမှနျမရှိဘူး ပကြျခငြျတဲ့ အခြိနျပကြျသှားတယျ။ လာခငြျတဲ့အခြိနျလာတယျ။ တစခါပကြျရငျ ၃နာရီ ၄နာရီကွာတယျ၊ ဘာမှလုပျလို့မရဘူး။ စကျခြုပျတဲ့အလုပျဆိုတော့ မီလာမှ လုပျလို့ ရတာလေ၊ အကုနျလုံးနီးပါးထိခိုကျတာပေါ့ ။ မီလာမှ လုပျရတဲ့ အလုပျဆိုတော့ မီးမလာတော့ အလုပျလညျး မပွီးဘူး။ အဲတော့ အလုပျထိခိုကျတာပေါ့။”
စီးပှားရေးလုပျငနျးလုပျသူတှကေ မီးပကြျတဲ့အခါသုံးဖို့ မီးစကျတှရှေိကွပမေဲ့ မီးစကျထဲထည့ျရတဲ့ စကျသုံးဆီဈေးတှကေလညျး မွင့ျတကျနတောကွောင့ျ အခကျတှေ့နကွေပွနျပါတယျ။ ဒီအခကျအခဲကို ရနျကုနျမွို့ သုဝဏ်ဏဈေးအနီးမှာ အလှပွငျဆိုငျဖှင့ျထားတဲ့ မခြောစုကခုလို ပွောပွပါတယျ။
“ထိခိုကျမှုတှကေတော့ အမြားကွီးရှိတာပေါ့နောျ၊ ဘာလို့လညျးဆိုတော့ ဆီဈေးကလညျး တကျနတောဆိုတော့လေ၊ မီးစကျတော့ ရှိတယျ၊ ဒါပမေယ့ျ ဆီဈေးကတကျနတေော့ အဆငျမပွဘေူးပေါ့နောျ၊ လုပျငနျးမှာဆိုရငျလညျး မီးက တဈနေ့ကို လေးငါးနာရီလောကျ ပကြျတယျ။ အဲခါကတြော့မှ မီးပွနျလာတာပေါ့နောျ။ ဧည့ျသညျတှနေဲ့ ကတြော့ နညျးနညျး ကသိကအောင့ျ ဖွဈတာပေါ့၊ အလုပျလုပျရတာလေ။ မီးမလာတဲ့အတှကျကွောင့ျပေါ့လေ”
မီးပကြျရငျ ရရေရှိနိုငျဖို့ပါ ခကျသှားတဲ့အတှကျ သူတို့လို အလှပွငျဆိုငျလုပျငနျးတှပေိုပွီး ဒုက်ခရောကျကွရပါတယျ။
“ မီးစကျကလညျး အမွဲတမျးမရဘူးပေါ့နောျ။ ဆီဈေးတကျနတောဆိုတော့၊ တခြို့ဆိုငျကိုလာတဲ့ ဧည့ျသညျတှဆေိုရငျ ပွနျလှတျလိုကျရတာရှိတယျပေါ့နောျ၊ အဲခါကတြော့ အမြားကွီးတော့ နဈနာမှုတှတေော့ ရှိတာပေါ့၊ အလုပျလုပျနရေငျး မီးပကြျသှားတဲ့ အခါကတြော့ ဧည့ျသညျတှကေို အားနာရတာပေါ့နောျ၊ စောင့ျခိုငျးရတာတှေ ဘာတေ ှလ ညျးရှိတယျ၊ မီးမပကြျစခေငြျဘူး ။အလုပျက မီးနဲ့ပဲ အလုပျလုပျနရေတာဆိုတော့လေ။ ရကေလညျး အမွဲတမျးရှိမှလညျး ဖွဈတာဆိုတော့ မီးမလာရငျ ရလေညျးမလာဘူး၊ အဲတာကွောင့ျ မီး ၂၄နာရျီရအောငျ လုပျပေးပါလို့ ပွောခငြျပါတယျရှင့ျ။”
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဆိုရငျလညျး တနေ့ကို ၂ ကွိမျလောကျ လြှပျစဈမီးပွတျတောကျနပွေီး တခါပကြျရငျ အနညျးဆုံး ၆ နာရီလောကျကွာတာမို့ ဒသေခံတှရေဲ့ လုပျငနျးတှေ ထိခိုကျနကွေပါတယျ။ ရုံးခြိနျအတှငျး မီးပကြျတာကွောင့ျ အလုပျမတှငျကယြျရုံသာမက အကုနျအကလြညျး မြားနတေယျလို့ စဈတှမွေို့က ပုဂ်ဂလိက ရုံးဝနျထမျး တဈဦးက ပွောပါတယျ။
“မီးပကြျရငျတော့ မီးစကျနိုးရတာပေါ့ မီစကျနိုးဖို့ကတြော့လညျး ဆီဈေးတှကေတကျနတေော့ အခကျအခဲဖွဈတာပေါ့။ မီးပကြျတာကလညျး တခြိနျတညျးပကြျတာမဟုတျဘူး။ တဈခါ တလေ တကွိမျ နှဈကွိမျ အထိပကြျတယျ။ တခါပကြျရငျလညျး ၃ နာရီ ၄နာရီ အထိကွာ တယျ။အဲတော့ ရုံးခြိနျမဟုတျတဲ့ အခြိနျမှာ ပကြျတာ သိပျမသိသာပမေယ့ျ ရုံးခြိနျ အတှငျးမှာ မီးပကြျတာကတော့ ကုနျကစြရိုတျပိုမြားတာပေါ့။”
စှမျးအငျ မလုံလောကျမှုကွောင့ျ ၂၀၂၁ အောကျတိုဘာလကစပွီး လြှပျစဈမီးဖွတျတောကျတာ၊ အလှည့ျကပြေးတာတှကေို သကျဆိုငျရာက စတငျလုပျဆောငျခဲ့ပါတယျ။ မွို့နယျအလိုကျ မီးပကြျမဲ့အခြိနျတှကေို စဈကောငျစီက အစပိုငျး ကွိုတငျအသိပေးခဲ့ပမေဲ့ နောကျပိုငျးမှာတော့ အသိပေးခွငျးမရှိတော့သလို မီးပကြျခြိနျနဲ့ အကွိမျအရအေတှကျလညျး ပိုမြားလာပါတယျ။ ဓါတျဆီဈေးကလညျး အခုလောလောဆယျ ၁ လီတာကို ကပြျ ၂၀၀၀ ကြောျဖွဈနတောကွောင့ျ မီးပကြျရငျ မီးစကျအားကိုး အလုပျလုပျကွရသူတှေ အကွပျရိုကျနကွေပါတယျ။
