(Zawgyi / Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ရဲ့ မှုခင်းရဲတပ်ဖွဲ့မှူးသုံးဦးနဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့ရဲ့ ရဲဇာနည် page တာဝန်ခံတို့ကို ကလေးသူငယ် အခွင့်ရေးဆိုင်ရာ ချိုးဖေါက်မှုနဲ့ တရားစွဲဆိုနိုင်ဖို့ မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်သော ရှေ့နေများအသင်း (ILAM) က နိုင်ငံတော်သမ္မတထံ စာတင် လျှောက်ထားလိုက်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံတရားစီရင်ရေး တခုလုံးကို စိန်ခေါ်နေတဲ့ Victoria အမှုလို့ ခေါ်တဲ့သက်ငယ် မုဒိမ်းမှုနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ နောက်ဆုံး အခြေနေကို ဗွီအိုအေသတင်းထောက် စုစု က တင်ပြပေးမှာပါ။
ဗစ်တိုးရီးယားအမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ လတုန်းက ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ဦးဆောင်သူတွေဖြစ်ကြတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ ရဲတပ်ဖွဲ့ရဲ့ မှုခင်းရဲတပ်ဖွဲ့မှူး ရဲမှူးချုပ် စိုးနိုင်ဦး၊ မှုခင်းညွှန်ကြားရေးမှူး ရဲမှူးကြီးမင်းဟန်နဲ့ မှုခင်းရဲတပ်ဖွဲ့ဌာနမှူး ရဲမှူးကြီးသာဒွန်း အပြင် ရဲတပ်ဖွဲ့ရဲ့ သတင်း ဖေ့ဘုတ်စာမျက်နှာ တာဝန်ခံတို့ဟာ ပြည်သူ့ဝန်ထမ်း တွေ ဖြစ်နေတာကြောင့် သူတို့ကို ကလေးသူငယ် အခွင့်ရေး ဆိုင်ရာ ချိုးဖောက်မှုတွေ အတွက် တရားစွဲဆိုနိုင်ဖို့ ကြိုတင် ခွင့်ပြုမိန်ကို ဥပဒေနဲ့အညီ့တောင်းခဲ့တာလို့ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ဦးသိန်းသန်းဦးက ပြောပါတယ်။
“သမ္မတဆီက ခွင့်ပြုမိန့်တောင်းတယ်ဆိုတာ ဥပဒေနဲ့အညီ တောင်းထားတာပေါ့နော်။ အဲတော့ သမ္မတရုံးကလည်းပဲ အကြောင်းပြန်လိမ့်မယ်လို့ ကျတော်တို့မျှော်လင့်တယ်။ ခွင့်ပြုမိန့် ရခဲ့တယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့က First Information Report ကို ဒီအမှုဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ ဌာနချုပ်ရှိရာ နေပြည်တော်က သက်ဆိုင်ရာမြို့နယ် ရဲစခန်းမှာ ကျနော်တို့အမှုဖွင့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဒီဇင်ဘာ ၁၉ရက်နေ့တုန်းက မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ကပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ဗစ်တိုးရီးယားလို့ နာမည်ဝှက်ပေးထားတဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာကျူးလွန်ခံထားရတဲ့ ကလေးငယ်ရဲ့အမည်ရင်းနဲ့ မိသားစုကိုယ်ရေးအချက်အလက်တို့ကို အကြိမ်ကြိမ်ထုတ်ဖော် ပြောဆိုသွားတဲ့ မှုခင်းရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေဟာ ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ဥပဒေကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ချိုးဖောက်လိုက်တာလို့ သမ္မတထံပို့တဲ့စာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
စွပ်စွဲခံထားရသူတွေက ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းတွေ ဖြစ်တာကြောင့် ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၉၇ (၁) အရ သမ္မတရဲ့ကြိုတင်ခွင့်ပြုမိန့်ရမှ သူတို့ကိုတရားစွဲလို့ရမယ်လို့ ရှေ့နေဦးသိန်းသန်းဦးကပြောပါတယ်။ ဗစ်တိုးရီးယားအမှုဟာ မြန်မာနိုင်ငံတရားစီရင်ရေး တခုလုံးကို စိန်ခေါ်နေတဲ့အမှု ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ ရဲတပ်ဖွဲ့ မှာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ လုပ်ဖို့ လိုအပ်နေတယ် ဆိုတာကို အားလုံး သတိပြု လာစေချင်တယ် လို့လည်း ပြောပါတယ်။
“သာမန်အမှုမဟုတ်ပါဘူး။ ဒီအမှုမှာဖြစ်ရိုးဖြစ်စဉ် မဟုတ်တဲ့ ပြဿနာတွေ အများကြီးရှိနေတယ်။ ကိုယ်လုပ်တာမှားတယ်ဆို မှားကြောင်း ဘယ်သူမှ ဝန်ခံတာမရှိဘူး။ ဒီအခြေအနေကနေတဆင့် ကျနော်တို့က ဘာကိုမျှော်လင့်တာလည်းဆိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ဟာ ရှိသင့်ရှိထိုက်တဲ့အတိုင်း နိုင်ငံတော်သမ္မတရဲ့ ကွပ်ကဲမှုအောက် သို့မဟုတ်လို့ရှိရင် သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်ဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ်တွေရဲ့ အနီးကပ်ကွပ်ကဲမှုမှာ ရှိပြီးတော့ အစိုးရအဖွဲ့နဲ့အတူ ပူးပေါင်းပါဝင်နိုင်တဲ့ အနေအထားမျိုး ဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်လိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်တယ်။ အဲဒီအတွက်ရည်စူးပြီးတော့ ဒီအမှုကို ကျနော်တို့ပါဝင် ဆောင်ရွက်တာဖြစ်ပါတယ်။”
နေပြည်တော် Wisdom Hill ပုဂ္ဂလိက မူကြိုကျောင်းက ဗစ်တိုးရီးယားလို့ နာမည်ဝှက်ပေးထားတဲ့ သုံးနှစ်အရွယ်မိန်းကလေး လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာစော်ကားခံရတဲ့အမှုကို နေပြည်တော် ဒက္ခိဏခရိုင် တရားရုံးမှာ ခြောက်လကျော်ကြာ စစ်ဆေးပြီးတဲ့နောက် သံသယတရားအဖြစ် စွပ်စွဲခံထားရတဲ့ ကိုအောင်ကြီးဆိုသူကို ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၈ရက်နေ့က တရားရှင်ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီနောက်မှာပဲ ဗစ်တိုးရီးယားအမှုအပေါ် ပြင်ဆင်ချိန် ၂လပေးထားပြီး အဲဒီကာလကျော်သွားရင် အမှုဖြစ်ချိန်မှာ ဝတ်ခဲ့တဲ့ ဗစ်တိုးရီးယားရဲ့အဝတ်အစားနဲ့ ကိုအောင်ကြီးရဲ့အဝတ်အစားတွေကို မီးရှို့ဖျက်စီးပစ်ဖို့ တရားရုံးက အမိန့်ချထားတာပါ။
ဒါပေမယ့် တရားလိုဖြစ်သူ ဗစ်တိုးရီးယားမိသားစုအပါအဝင် ဒီအမှုအမှန်တရား ပေါ်ပေါက်ဖို့အတွက် ဝန်းရံနေသူတွေက ဒီအပေါ်ကို မလိုလားကြပါဘူး။ လက်ရှိအချိန်မှာ သမီးလေးရဲ့ ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်လျက်ရှိပြီး ကျောင်းပြန်တက်ချင်တဲ့ ဆန္ဒရှိနေတယ်လို့ အနီးကပ် ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့ ကိုသက္ကမိုးညိုက ပြောပါတယ်။
“သမီးလေးရဲ့အခြေအနေကတော့ ကျောင်းတက်ချင်တာ တခုရှိတာပေါ့နော်။ ကျနော်တို့က တရားရုံးကနေပေးထားတဲ့ ရက်ပေါင်း ၆၀ မပြည့်သေးတော့ တကယ်လို့များ ဥပဒေရုံးကနေပြီးတော့ ကိုအောင်ကြီးကို ပြန်ပြီးတော့ ပြင်ဆင်ချက်နဲ့ဆက်ပြီးတော့ တိုင်းကိုတင်မလား၊ မတင်ဘူးလား။ ဒါတွေကို စောင့်နေရတဲ့အခြေအနေ ရှိပါတယ်။ တကယ်လို့ သူတို့ကတင်ခဲ့လို့ရှိရင်တော့ တမျိုးပေါ့လေ။ ခုကတော့ ဘာမှကြိုလုပ်လို့ မရသေးဘဲ စောင့်ဆိုင်းနေရတဲ့သဘောပဲ ရှိပါသေးတယ်ခင်ဗျ။”
ဗစ်တိုးရီးယားအမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လက်ရှိအချိန်မှာ စွပ်စွဲခံထားရတဲ့ ကိုအောင်ကြီးကို တရားရှင်ပြန်လွှတ်ပေးထားပေမယ့် ကျူးလွန်သူအစစ်အမှန်ကိုတော့ ဖော်ထုတ်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ သက်ငယ်မုဒိမ်းမှုတွေ အများအပြားရှိပေမယ့် အခုဗစ်တိုးရီးယားအမှုဟာ မသင်္ကာစရာအချက်တွေများပြီး မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တရားစီရင်ရေးမဏ္ဍိုင်မှာ ဆောင်ရွက်ချက် အားနည်းနေတာတွေ ရှိတာကြောင့် လူအများက အမှုမှန်ပေါ်ပေါက်ရေး တောင်းဆိုနေကြပြီး ပညာရှင်အသီးသီးကလည်း ဒီအပေါ်ကို ဝန်းရံနေကြတာပါ။
..................
မှုခငျးရဲတပျဖှဲ့အရာရှိသုံးဦးကို တရားစှဲဖို့ သမ်မတထံလြှောကျထား
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံရဲတပျဖှဲ့ရဲ့ မှုခငျးရဲတပျဖှဲ့မှူးသုံးဦးနဲ့ ရဲတပျဖှဲ့ရဲ့ ရဲဇာနညျ page တာဝနျခံတို့ကို ကလေးသူငယျ အခှင့ျရေးဆိုငျရာ ခြိုးဖေါကျမှုနဲ့ တရားစှဲဆိုနိုငျဖို့ မွနျမာနိုငျငံ လှတျလပျသော ရှေ့နမြေားအသငျး (ILAM) က နိုငျငံတောျသမ်မတထံ စာတငျ လြှောကျထားလိုကျပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံတရားစီရငျရေး တခုလုံးကို စိနျခေါျနတေဲ့ Victoria အမှုလို့ ခေါျတဲ့သကျငယျ မုဒိမျးမှုနဲ့ ပတျသကျတဲ့ နောကျဆုံး အခွနေကေို ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ စုစု က တငျပွပေးမှာပါ။
ဗဈတိုးရီးယားအမှုနဲ့ ပတျသကျပွီး ပွီးခဲ့တဲ့ လတုနျးက ပွုလုပျခဲ့တဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ဦးဆောငျသူတှဖွေဈကွတဲ့ မွနျမာနိုငျငံ ရဲတပျဖှဲ့ရဲ့ မှုခငျးရဲတပျဖှဲ့မှူး ရဲမှူးခြုပျ စိုးနိုငျဦး၊ မှုခငျးညှှနျကွားရေးမှူး ရဲမှူးကွီးမငျးဟနျနဲ့ မှုခငျးရဲတပျဖှဲ့ဌာနမှူး ရဲမှူးကွီးသာဒှနျး အပွငျ ရဲတပျဖှဲ့ရဲ့ သတငျး ဖေ့ဘုတျစာမကြျနှာ တာဝနျခံတို့ဟာ ပွညျသူ့ဝနျထမျး တှေ ဖွဈနတောကွောင့ျ သူတို့ကို ကလေးသူငယျ အခှင့ျရေး ဆိုငျရာ ခြိုးဖောကျမှုတှေ အတှကျ တရားစှဲဆိုနိုငျဖို့ ကွိုတငျ ခှင့ျပွုမိနျကို ဥပဒနေဲ့အညီ့တောငျးခဲ့တာလို့ တရားလှှတျတောျရှေ့နေ ဦးသိနျးသနျးဦးက ပွောပါတယျ။
“သမ်မတဆီက ခှင့ျပွုမိန့ျတောငျးတယျဆိုတာ ဥပဒနေဲ့အညီ တောငျးထားတာပေါ့နောျ။ အဲတော့ သမ်မတရုံးကလညျးပဲ အကွောငျးပွနျလိမ့ျမယျလို့ ကတြောျတို့မြှောျလင့ျတယျ။ ခှင့ျပွုမိန့ျ ရခဲ့တယျဆိုရငျတော့ ကနြောျတို့က First Information Report ကို ဒီအမှုဖွဈပှားခဲ့တဲ့ မွနျမာနိုငျငံရဲတပျဖှဲ့ ဌာနခြုပျရှိရာ နပွေညျတောျက သကျဆိုငျရာမွို့နယျ ရဲစခနျးမှာ ကနြောျတို့အမှုဖှင့ျရမှာ ဖွဈပါတယျ။”
ပွီးခဲ့တဲ့နှဈ ဒီဇငျဘာ ၁၉ရကျနေ့တုနျးက မွနျမာနိုငျငံရဲတပျဖှဲ့ကပွုလုပျခဲ့တဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ဗဈတိုးရီးယားလို့ နာမညျဝှကျပေးထားတဲ့ လိငျပိုငျးဆိုငျရာကြူးလှနျခံထားရတဲ့ ကလေးငယျရဲ့အမညျရငျးနဲ့ မိသားစုကိုယျရေးအခကြျအလကျတို့ကို အကွိမျကွိမျထုတျဖောျ ပွောဆိုသှားတဲ့ မှုခငျးရဲတပျဖှဲ့ဝငျတှဟော ကလေးသူငယျအခှင့ျအရေးမြားဆိုငျရာ ဥပဒကေို ပွောငျပွောငျတငျးတငျး ခြိုးဖောကျလိုကျတာလို့ သမ်မတထံပို့တဲ့စာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
စှပျစှဲခံထားရသူတှကေ ပွညျသူ့ဝနျထမျးတှေ ဖွဈတာကွောင့ျ ရာဇဝတျကငြ့ျထုံးဥပဒေ ပုဒျမ ၁၉၇ (၁) အရ သမ်မတရဲ့ကွိုတငျခှင့ျပွုမိန့ျရမှ သူတို့ကိုတရားစှဲလို့ရမယျလို့ ရှေ့နေဦးသိနျးသနျးဦးကပွောပါတယျ။ ဗဈတိုးရီးယားအမှုဟာ မွနျမာနိုငျငံတရားစီရငျရေး တခုလုံးကို စိနျခေါျနတေဲ့အမှု ဖွဈပွီး မွနျမာနိုငျငံ ရဲတပျဖှဲ့ မှာ ပွုပွငျပွောငျးလဲမှုတှေ လုပျဖို့ လိုအပျနတေယျ ဆိုတာကို အားလုံး သတိပွု လာစခေငြျတယျ လို့လညျး ပွောပါတယျ။
“သာမနျအမှုမဟုတျပါဘူး။ ဒီအမှုမှာဖွဈရိုးဖွဈစဉျ မဟုတျတဲ့ ပွူနာတှေ အမြားကွီးရှိနတေယျ။ ကိုယျလုပျတာမှားတယျဆို မှားကွောငျး ဘယျသူမှ ဝနျခံတာမရှိဘူး။ ဒီအခွအေနကေနတေဆင့ျ ကနြောျတို့က ဘာကိုမြှောျလင့ျတာလညျးဆိုတော့ မွနျမာနိုငျငံရဲတပျဖှဲ့ ပွုပွငျပွောငျးလဲမှုနဲ့ မွနျမာနိုငျငံရဲတပျဖှဲ့ဟာ ရှိသင့ျရှိထိုကျတဲ့အတိုငျး နိုငျငံတောျသမ်မတရဲ့ ကှပျကဲမှုအောကျ သို့မဟုတျလို့ရှိရငျ သကျဆိုငျရာ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျဒသေကွီး ဝနျကွီးခြုပျတှရေဲ့ အနီးကပျကှပျကဲမှုမှာ ရှိပွီးတော့ အစိုးရအဖှဲ့နဲ့အတူ ပူးပေါငျးပါဝငျနိုငျတဲ့ အနအေထားမြိုး ဖွဈအောငျ လုပျဆောငျပေးနိုငျလိမ့ျမယျလို့ မြှောျလင့ျတယျ။ အဲဒီအတှကျရညျစူးပွီးတော့ ဒီအမှုကို ကနြောျတို့ပါဝငျ ဆောငျရှကျတာဖွဈပါတယျ။”
နပွေညျတောျ Wisdom Hill ပုဂ်ဂလိက မူကွိုကြောငျးက ဗဈတိုးရီးယားလို့ နာမညျဝှကျပေးထားတဲ့ သုံးနှဈအရှယျမိနျးကလေး လိငျပိုငျးဆိုငျရာစောျကားခံရတဲ့အမှုကို နပွေညျတောျ ဒက်ခိဏခရိုငျ တရားရုံးမှာ ခွောကျလကြောျကွာ စဈဆေးပွီးတဲ့နောကျ သံသယတရားအဖွဈ စှပျစှဲခံထားရတဲ့ ကိုအောငျကွီးဆိုသူကို ပွီးခဲ့တဲ့နှဈ ဒီဇငျဘာလ ၁၈ရကျနေ့က တရားရှငျပွနျလှှတျပေးခဲ့ပါတယျ။
အဲဒီနောကျမှာပဲ ဗဈတိုးရီးယားအမှုအပေါျ ပွငျဆငျခြိနျ ၂လပေးထားပွီး အဲဒီကာလကြောျသှားရငျ အမှုဖွဈခြိနျမှာ ဝတျခဲ့တဲ့ ဗဈတိုးရီးယားရဲ့အဝတျအစားနဲ့ ကိုအောငျကွီးရဲ့အဝတျအစားတှကေို မီးရှို့ဖကြျစီးပဈဖို့ တရားရုံးက အမိန့ျခထြားတာပါ။
ဒါပမေယ့ျ တရားလိုဖွဈသူ ဗဈတိုးရီးယားမိသားစုအပါအဝငျ ဒီအမှုအမှနျတရား ပေါျပေါကျဖို့အတှကျ ဝနျးရံနသေူတှကေ ဒီအပေါျကို မလိုလားကွပါဘူး။ လကျရှိအခြိနျမှာ သမီးလေးရဲ့ ကနြျးမာရေးကောငျးမှနျလကြျရှိပွီး ကြောငျးပွနျတကျခငြျတဲ့ ဆန်ဒရှိနတေယျလို့ အနီးကပျ ကူညီဆောငျရှကျပေးနတေဲ့ ကိုသက်ကမိုးညိုက ပွောပါတယျ။
“သမီးလေးရဲ့အခွအေနကေတော့ ကြောငျးတကျခငြျတာ တခုရှိတာပေါ့နောျ။ ကနြောျတို့က တရားရုံးကနပေေးထားတဲ့ ရကျပေါငျး ၆၀ မပွည့ျသေးတော့ တကယျလို့မြား ဥပဒရေုံးကနပွေီးတော့ ကိုအောငျကွီးကို ပွနျပွီးတော့ ပွငျဆငျခကြျနဲ့ဆကျပွီးတော့ တိုငျးကိုတငျမလား၊ မတငျဘူးလား။ ဒါတှကေို စောင့ျနရေတဲ့အခွအေနေ ရှိပါတယျ။ တကယျလို့ သူတို့ကတငျခဲ့လို့ရှိရငျတော့ တမြိုးပေါ့လေ။ ခုကတော့ ဘာမှကွိုလုပျလို့ မရသေးဘဲ စောင့ျဆိုငျးနရေတဲ့သဘောပဲ ရှိပါသေးတယျခငျဗြ။”
ဗဈတိုးရီးယားအမှုနဲ့ ပတျသကျပွီး လကျရှိအခြိနျမှာ စှပျစှဲခံထားရတဲ့ ကိုအောငျကွီးကို တရားရှငျပွနျလှှတျပေးထားပမေယ့ျ ကြူးလှနျသူအစဈအမှနျကိုတော့ ဖောျထုတျနိုငျခွငျး မရှိသေးပါဘူး။ မွနျမာနိုငျငံမှာ သကျငယျမုဒိမျးမှုတှေ အမြားအပွားရှိပမေယ့ျ အခုဗဈတိုးရီးယားအမှုဟာ မသငျ်ကာစရာအခကြျတှမြေားပွီး မွနျမာနိုငျငံရဲ့ တရားစီရငျရေးမဏ်ဍိုငျမှာ ဆောငျရှကျခကြျ အားနညျးနတောတှေ ရှိတာကွောင့ျ လူအမြားက အမှုမှနျပေါျပေါကျရေး တောငျးဆိုနကွေပွီး ပညာရှငျအသီးသီးကလညျး ဒီအပေါျကို ဝနျးရံနကွေတာပါ။
