(Zawgyi/Unicode)
တရုတ်ယူနန်ပြည်နယ်မှာ ကိုဗစ်တကြော့ပြန် ကူးစက်ခဲ့ပြီးနောက် ကျန်းမာရေး ကန့်သတ်မှုတွေ တရုတ်ဘက်ကလုပ်ခဲ့တဲ့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံက သီးနှံတင်ပို့မှုတွေ ထိခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ ဈေးကွက် မတည်ငြိမ်မှုတွေဖြစ်တာကြောင့် မြန်မာကုန်သည်တွေ နစ်နာမှု များတယ်လို့ လုပ်ငန်းရှင်တွေက ပြောပါတယ်။ ရန်ကုန်က ပေးပို့လာတဲ့ ဒီအကြောင်း အပြည့်အစုံကို ကိုရဲမွန် က ပြောပြပေးမှာပါ။
တရုတ်နိုင်ငံ ရွှေလီမြို့မှာ ဇန်နဝါရီလဆန်းက Covid ကူးစက်သူ တကျော့ပြန်တွေ့တာကြောင့် တရုတ်အစိုးရက သူ့နိုင်ငံအတွင်း အသွားအလာ ကန့်သတ်တာတွေ ချက်ချင်း ပြန်လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာရာသီပေါ် သီးနှံတွေဖြစ်တဲ့ ဖရဲသီးနဲ့ သခွားမွှေး တင်ပို့တာတွေလည်း ရပ်ဆိုင်း လုနီးပါး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဖရဲသီးနဲ့ သခွားမွေးကို တရုတ်ဘက်က ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးမှုတွေ တိုးလုပ်လာပြီး အကန့်အသတ်နဲ့ ဝယ်ယူပါတယ်။
ဒါတင်မက တရုတ်နယ်စပ် မှာ ကိုဗစ်ရောဂါ အစစ်ဆေးခံဖို့ ရက်အတော်ကြာ စောင့်ဆိုင်းရတဲ့အတွက် သီးနှံတွေဟာ အမှည့်လွန်ပြီး ဈေးကောင်းမရတာ များပါတယ်။ အခုသစ်သီးရာသီမှာ မနှစ်ကလောက် အရောင်းအဝယ် မကောင်းကြောင်း မူဆယ် သစ်သီးဝလံကုန်စည်ဒိုင် ဒုဥက္ကဋ္ဌ စိုင်းခင်မောင်က ပြောပါတယ်။
“မနှစ်က အနေအထားထက် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကျတယ်။ တရုပ်ဘက်ကလည်း ကိုဗစ်ကာကွယ်ရေး အခြေအနေတွေနဲ့ ဝယ်လက်တွေက သိပ်မကောင်းဘူး။ ကိုဗစ်ကာလမှာ ကျနော်တို့ဘက်ကို ပြန်ပြီး ဖြေလျှော့မသွားဘူး ပိုပိုပြီး တင်းကျပ်လာတယ်။ အဲဒီအနေအထားတွေက သစ်သီးတင်ပို့မှုကို အများကြီး ထိခိုက်တယ်။ ဒီရာသီထဲ ထပ်ပြီး ထိခိုက်မယ့်သဘောတော့ ရှိတယ်။ သိပ်ပြီး အခြေအနေတော့ မကောင်းဘူးပေါ့။”
မြန်မာကုန်ကားတစီးကို သစ်သီး အလုံး ၃၀ နမူနာပေးပို့ပြီး ကိုဗစ်စစ်ဆေးဖို့လည်း တရုတ်ယူနန် အကောက်ခွန်ဌာနက ဧပြီလ ၁၉ ရက်မှာ ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ စစ်ဆေးခအနေနဲ့ တရုတ်ယွမ်ငွေ ၁၈၀၀ ပေးဆောင်ရမှာပါ။ ကုန်ကျစရိတ်တွေ ပိုလာပြီး အမြတ်ရဖို့ ခက်ခဲလာတယ်လို့ ကုန်သည်တွေက ပြောပါတယ်။
ဖရဲသီးကတော့ စပြီးပေါ်ပေါ်ချင်းမှာ ဈေးကောင်းရခဲ့ပေမဲ့ တရုတ်ဘက်က ထိန်းချုပ်မှုတွေကြောင့် ဈေးပြန်ကျခဲ့ပါတယ်။ ရောင်းမကုန်ဘဲ လွှင့်ပစ်ခဲ့ရတဲ့ အခြေအနေနဲ့လည်း မြန်မာကုန်သည်တွေက ကြုံခဲ့ရတာပါ။ အခုသရက်သီးရာသီမှာလည်း တရုတ်ဘက်က သတ်မှတ်တဲ့ အရည်အသွေးကို ပေးရတာ၊ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဖို့ အစားထိုးယာဉ်မောင်းကိုပဲ တရုတ်ဘက်က ခွင့်ပြုတာ၊ ကိုဗစ်စစ်ဆေးမှုကြောင့် အပျက်အစီးများတာ ဒါတွေကို ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း သရက်သီး စိုက်ပျိုးသူတွေနဲ့ ကုန်သည်တွေက ပြောပါတယ်။ အခုနှစ်အထိနာခဲ့တဲ့ ဖရဲ၊ သခွားမွေး တောင်သူတွေကတော့ နောက်နှစ်ပြန်စိုက်ဖို့ဆိုတာ မသေချာကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ဖရဲ၊ သခွားမွှေး စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ် သူများအသင်း ဥက္ကဋ္ဌ ဦးနိုင်ဝင်းက ပြောပါတယ်။
“ဈေးကောင်းရတဲ့ တောင်သူတွေကတော့ စိုက်ဦးမှာပဲလေ။ တစီးကို သိန်း ၂၀၀ လောက် ရဖူးတဲ့သူတွေကျတော့လည်း ထပ်စိုက်မှာပေါ့။ ကားခတောင် စိုက်ရတဲ့ သူတွေကျတော့လည်း တွန့်သွားမှာပေါ့ ဒါကတော့။ မြတ်တဲ့သူလည်း အများကြီး မြတ်ကြတာပဲလေ။ ဒီနှစ်က ပြောရတာ တော်တော်ခက်တယ်ဗျ။”
မြန်မာပြည်တွင်း ကိုဗစ်ရောဂါစတွေ့တဲ့ ၂၀၂၀ ဧပြီလဆန်းကစလို့ ဒီနေ့အချိန်အထိ တရုတ်ဘက်က ကျန်းမာရေး စည်းကမ်းချက်တွေ ထုတ်ပြန်ပြီး နယ်စပ်ဂိတ်တွေကို ထိန်းချုပ်ထားတာပါ။ တရုတ်နိုင်ငံဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အဓိက ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး မြန်မာကုန်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့၂၀၁၉- ၂၀၂၀ အချက်အလက်အရဆိုရင် နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်မှု ပမာဏက အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၂ ဘီလီယံကျော် ရှိပါတယ်။ နှစ်နိုင်ငံ နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှု ပမာဏကို သီးခြားခွဲပြီး ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ၂၀၁၉- ၂၀၂၀ ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်းပေါင်း ၄၈၀၀ ရှိခဲ့တာပါ။ အဲဒီအထဲမှာ ဆန်နဲ့ တခြားစိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်တွေကို မြန်မာနိုင်ငံဘက်က အဓိက တင်ပို့နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
.............
တရုတျနယျစပျ ကန့ျသတျခကြျကွောင့ျ မွနျမာသီးနှံတငျပို့မှု ထိခိုကျ
(Unicode)
တရုတျယူနနျပွညျနယျမှာ ကိုဗဈတကွော့ပွနျ ကူးစကျခဲ့ပွီးနောကျ ကနြျးမာရေး ကန့ျသတျမှုတှေ တရုတျဘကျကလုပျခဲ့တဲ့အတှကျ မွနျမာနိုငျငံက သီးနှံတငျပို့မှုတှေ ထိခိုကျခဲ့ပါတယျ။ ဈေးကှကျ မတညျငွိမျမှုတှဖွေဈတာကွောင့ျ မွနျမာကုနျသညျတှေ နဈနာမှု မြားတယျလို့ လုပျငနျးရှငျတှကေ ပွောပါတယျ။ ရနျကုနျက ပေးပို့လာတဲ့ ဒီအကွောငျး အပွည့ျအစုံကို ကိုရဲမှနျ က ပွောပွပေးမှာပါ။
တရုတျနိုငျငံ ရှှလေီမွို့မှာ ဇနျနဝါရီလဆနျးက Covid ကူးစကျသူ တကြော့ပွနျတှေ့တာကွောင့ျ တရုတျအစိုးရက သူ့နိုငျငံအတှငျး အသှားအလာ ကန့ျသတျတာတှေ ခကြျခငြျး ပွနျလုပျခဲ့ပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ မွနျမာရာသီပေါျ သီးနှံတှဖွေဈတဲ့ ဖရဲသီးနဲ့ သခှားမှှေး တငျပို့တာတှလေညျး ရပျဆိုငျး လုနီးပါး ဖွဈခဲ့ပါတယျ။ ဖရဲသီးနဲ့ သခှားမှေးကို တရုတျဘကျက ကနြျးမာရေး စဈဆေးမှုတှေ တိုးလုပျလာပွီး အကန့ျအသတျနဲ့ ဝယျယူပါတယျ။
ဒါတငျမက တရုတျနယျစပျ မှာ ကိုဗဈရောဂါ အစဈဆေးခံဖို့ ရကျအတောျကွာ စောင့ျဆိုငျးရတဲ့အတှကျ သီးနှံတှဟော အမှည့ျလှနျပွီး ဈေးကောငျးမရတာ မြားပါတယျ။ အခုသဈသီးရာသီမှာ မနှဈကလောကျ အရောငျးအဝယျ မကောငျးကွောငျး မူဆယျ သဈသီးဝလံကုနျစညျဒိုငျ ဒုဥက်ကဋ်ဌ စိုငျးခငျမောငျက ပွောပါတယျ။
“မနှဈက အနအေထားထကျ ၃၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျကတြယျ။ တရုပျဘကျကလညျး ကိုဗဈကာကှယျရေး အခွအေနတှေနေဲ့ ဝယျလကျတှကေ သိပျမကောငျးဘူး။ ကိုဗဈကာလမှာ ကနြောျတို့ဘကျကို ပွနျပွီး ဖွလြှေော့မသှားဘူး ပိုပိုပွီး တငျးကပြျလာတယျ။ အဲဒီအနအေထားတှကေ သဈသီးတငျပို့မှုကို အမြားကွီး ထိခိုကျတယျ။ ဒီရာသီထဲ ထပျပွီး ထိခိုကျမယ့ျသဘောတော့ ရှိတယျ။ သိပျပွီး အခွအေနတေော့ မကောငျးဘူးပေါ့။”
မွနျမာကုနျကားတစီးကို သဈသီး အလုံး ၃၀ နမူနာပေးပို့ပွီး ကိုဗဈစဈဆေးဖို့လညျး တရုတျယူနနျ အကောကျခှနျဌာနက ဧပွီလ ၁၉ ရကျမှာ ထုတျပွနျပါတယျ။ စဈဆေးခအနနေဲ့ တရုတျယှမျငှေ ၁၈၀၀ ပေးဆောငျရမှာပါ။ ကုနျကစြရိတျတှေ ပိုလာပွီး အမွတျရဖို့ ခကျခဲလာတယျလို့ ကုနျသညျတှကေ ပွောပါတယျ။
ဖရဲသီးကတော့ စပွီးပေါျပေါျခငြျးမှာ ဈေးကောငျးရခဲ့ပမေဲ့ တရုတျဘကျက ထိနျးခြုပျမှုတှကွေောင့ျ ဈေးပွနျကခြဲ့ပါတယျ။ ရောငျးမကုနျဘဲ လှှင့ျပဈခဲ့ရတဲ့ အခွအေနနေဲ့လညျး မွနျမာကုနျသညျတှကေ ကွုံခဲ့ရတာပါ။ အခုသရကျသီးရာသီမှာလညျး တရုတျဘကျက သတျမှတျတဲ့ အရညျအသှေးကို ပေးရတာ၊ ကိုဗဈကာကှယျဖို့ အစားထိုးယာဉျမောငျးကိုပဲ တရုတျဘကျက ခှင့ျပွုတာ၊ ကိုဗဈစဈဆေးမှုကွောင့ျ အပကြျအစီးမြားတာ ဒါတှကေို ရငျဆိုငျနရေကွောငျး သရကျသီး စိုကျပြိုးသူတှနေဲ့ ကုနျသညျတှကေ ပွောပါတယျ။ အခုနှဈအထိနာခဲ့တဲ့ ဖရဲ၊ သခှားမှေး တောငျသူတှကေတော့ နောကျနှဈပွနျစိုကျဖို့ဆိုတာ မသခြောကွောငျး မွနျမာနိုငျငံ ဖရဲ၊ သခှားမှှေး စိုကျပြိုး ထုတျလုပျ သူမြားအသငျး ဥက်ကဋ်ဌ ဦးနိုငျဝငျးက ပွောပါတယျ။
“ဈေးကောငျးရတဲ့ တောငျသူတှကေတော့ စိုကျဦးမှာပဲလေ။ တစီးကို သိနျး ၂၀၀ လောကျ ရဖူးတဲ့သူတှကေတြော့လညျး ထပျစိုကျမှာပေါ့။ ကားခတောငျ စိုကျရတဲ့ သူတှကေတြော့လညျး တှန့ျသှားမှာပေါ့ ဒါကတော့။ မွတျတဲ့သူလညျး အမြားကွီး မွတျကွတာပဲလေ။ ဒီနှဈက ပွောရတာ တောျတောျခကျတယျဗြ။”
မွနျမာပွညျတှငျး ကိုဗဈရောဂါစတှေ့တဲ့ ၂၀၂၀ ဧပွီလဆနျးကစလို့ ဒီနေ့အခြိနျအထိ တရုတျဘကျက ကနြျးမာရေး စညျးကမျးခကြျတှေ ထုတျပွနျပွီး နယျစပျဂိတျတှကေို ထိနျးခြုပျထားတာပါ။ တရုတျနိုငျငံဟာ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အဓိက ကုနျသှယျဖကျနိုငျငံဖွဈပွီး မွနျမာကုနျသှယျရေး ဝနျကွီးဌာနရဲ့၂၀၁၉- ၂၀၂၀ အခကြျအလကျအရဆိုရငျ နှဈနိုငျငံ ကုနျသှယျမှု ပမာဏက အမရေိကနျဒေါျလာ ၁၂ ဘီလီယံကြောျ ရှိပါတယျ။ နှဈနိုငျငံ နယျစပျကုနျသှယျမှု ပမာဏကို သီးခွားခှဲပွီး ပွောမယျဆိုရငျတော့ ၂၀၁၉- ၂၀၂၀ ကုနျသှယျမှုတနျဖိုး အမရေိကနျဒေါျလာ သနျးပေါငျး ၄၈၀၀ ရှိခဲ့တာပါ။ အဲဒီအထဲမှာ ဆနျနဲ့ တခွားစိုကျပြိုးရေး ထှကျကုနျတှကေို မွနျမာနိုငျငံဘကျက အဓိက တငျပို့နတော ဖွဈပါတယျ။
