(Zawgyi/Unicode)
မြန်မာနိုင်ငံ အနောက်ဖက်ခြမ်းက လူနည်းစု မွတ်ဆလင်တွေဖြစ်တဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို သူတို့ခေါ်ဆိုတဲ့ ရိုဟင်ဂျာအမည်အတိုင်း တရားဝင်သုံးနှုန်းပြီး သူတို့နဲ့ လက်တွဲ လုပ်ဆောင်ဖို့ အတိုက်အခံ လွှတ်တော်အမတ်တွေ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ NUG အမျိုးသား ညီညွတ်ရေး အစိုးရက ဖိတ်ခေါ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အကြမ်းဖက်မှုတွေ ကြုံတွေ့ခဲ့ရတာအပြင် ဖိနှိပ်ခံဘဝအဖြစ်နဲ့ ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ နေထိုင်ခဲ့ရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေကတော့ NUG ဘက်က အခုလို ပြောင်းလဲ အသိအမှတ်ပြုလာတဲ့အပေါ် အပြည့်အ၀ မယုံကြည်နိုင်ကြသေးပါဘူး။ လက်ရှိ နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲတွေ အပေါ် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေရဲ့အမြင်သဘောထားတွေအကြောင်း AFP ရဲ့ သတင်းဆောင်းပါးကို ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က တင်ပြပေးပါမယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်ပြီးတဲ့နောက် အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ ဒီမိုကရေစီအရေး တောင်းဆိုဆန္ဒပြသူတွေကို အကြမ်းဖက် ဖြိုခွင်းမှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီနောက်မှာတော့ အာဏာသိမ်းစဉ်က အစိုးရအဖြစ် တည်ရှိနေခဲ့တဲ့ ပါတီလည်းဖြစ်၊ အာဏာမသိမ်းခင်မှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အမတ်နေရာအများစု အနိုင်ရထားတဲ့ ပါတီလည်းဖြစ်တဲ့ NLD ပါတီက လွှတ်တော်အမတ်အများစုနဲ့ NUG အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရကို ဖွဲ့စည်းခဲ့တာပါ။
၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ စစ်တပ်ရဲ့ အကြမ်းဖက် နှိပ်ကွပ်မှုတွေကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်ကနေ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက်ကို ထွက်ပြေးသွားရသူတွေ မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်လာခွင့်ရအောင် လုပ်ပေးမယ်ဆိုတဲ့ ကတိပြုချက်နဲ့အတူ လက်ရှိ စစ်အာဏာရှင်စံနစ်ကို သူတို့နဲ့အတူ လက်တွဲ တိုက်ထုတ်ဖို့ NUG အစိုးရက ရိုဟင်ဂျာတွေကို ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လမှာ ဖိတ်ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဖိနှိပ်၊ ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့ ပေါ်လစီတွေကြောင့် နိုင်ငံမဲ့ဘဝကို ရောက်နေရတဲ့ ဒီ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေကို နိုင်ငံသားအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုမယ်ဆိုတာကိုလည်း NUG ဘက်က ကတိပြုခဲ့ပါတယ်။
ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အများစုနေထိုင်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ နံမည်ကို အသိအမှတ်ပြု ခေါ်ဆိုခြင်းကိုက အသစ်အဆန်းပါ။ အရင် စစ်အစိုးရလက်ထက်ကရော၊ NLD အစိုးရလက်ထက်မှာပါ သူတို့ကို ရိုဟင်ဂျာလို့ ခေါ်ဆိုတာကို လက်မခံခဲ့ပါဘူး။
သူတို့ကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်က ကျူးကျော် ဝင်ရောက်လာသူတွေအဖြစ် ရှုမြင်ခဲ့ကြတာပါ။ နိုင်ငံသားအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခြင်း မခံရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ရှိနေတဲ့ မဝေမာလို ရိုဟင်ဂျာတချို့ကတော့ အခွင့်အရေးရမယ်ဆိုတဲ့အပေါ် သံသယရှိနေကြဆဲပါ။
“အခွင့်အရေးမရဘူး။ ဒါပေမယ့် နည်းနည်းပါးပါးတော့ ကိုယ်တွေလည်း ခံစားခွင့်ရှိခဲ့တယ်လို့ထင်တယ်ပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် အာဏာသိမ်းတဲ့ခါကျတော့ ကိုယ်တွေလည်း ဒီအောက်မှာပဲ နေခဲ့ပြီး အရင်ထဲကလည်း ဘာအခွင့်အရေးမှလည်းမရှိဘူး။ ကိုယ့်အတွက် ဘယ်လိုအခွင့်အရေးမှလည်း မရှိခဲ့ဘူးပေါ့နော်။ ဒီစစ်အာဏာသိမ်းတဲ့အောက်ကို ပြန်ရောက်သွားတဲ့ခါကျတော့ သွားပြီပေါ့နော်။ ဒီတခါလည်းငါတို့အခွင့်အရေးဘာမှ မရှိတော့ဘူး။ ကိုယ်တွေခံစားခွင့်လည်း ဘာမှ မရှိတော့ဘူး။ အဲဒီခါကျတော့ ကန့်သတ်တာတွေလည်း ပိုများသွားတယ်။ အရင်ကအတိုင်း ပြန်ဖြစ်လာမှာကို စိုးရိမ်တယ်။ ဥပမာ အရင်ကဆိုလည်း သူတို့ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ကျူးလွန်ထားတဲ့ ကိစ္စတွေလည်း အများကြီးရှိတယ်ဆိုတော့ အဲဒီအတိုင်း ပြန်ပြီးဖြစ်လာမှာကို စိုးရိမ်တယ်။ ”
အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ စစ်ကောင်စီက တာဝန်ရှိသူတချို့လဲ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းမှာရှိနေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းကို ရောက်လာပြီး သူတို့နဲ့ တွေ့ဆုံ စကားပြောတာတွေရှိခဲ့ပေမယ့် ရလဒ်ဟာ အားရစရာမရှိကြောင်း အဲဒီ တွေ့ဆုံမှုမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တဦးက ပြောပါတယ်။
“ Camp မှာလာပြီး သူတို့meeting တခုလုပ်တယ်။ Community Meeting ထင်တယ်။ စစ်ကောင်စီက စစ်သားတွေလုပ်တာ။ အဲဒီမှာ တိုင်းမှုးရယ်၊ ဒကစ အကုန်ဝိုင်းပြီးပါလာတယ်။ အဲဒီမှာ သူတို့ပြောသွားတာ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်နဲ့ဒီမှာ နေထိုင်ဖို့။ ဒါပေမယ့် လူတွေက လူတွေရဲ့ အခွင့်အရေးနဲ့ပက်သက်တဲ့ မေးခွန်းတွေသွားမေးတဲ့အခါမှာ အရမ်းကို ခြိမ်းခြောက်တဲ့ပုံစံမျိူးနဲ့သူတို့ပြောတယ်။”
မြန်မာစစ်တပ်ဟာ နိုင်ငံအတွင်းက တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတွေကိုတောင် အထိန်းအကွပ်မရှိ အကြမ်းဖက် သတ်ဖြတ်နေတာကြောင့် သူတို့လို အထောက်အထားမရှိတဲ့သူတွေအတွက် ပိုပြီး စိုးရိမ်ရတဲ့အကြောင်း သက်ကယ်ပြင်ဒုက္ခသည်စခန်းက နောက်ထပ် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တဦးကလည်း ပြောပါတယ်။
“အခုလုပ်နေတာကတော့ တိုင်းရင်းသားတွေကိုတောင်မှ မျက်နှာမထောက်ပဲနဲ့ဒီလို ရက်ရက်စက်သတ်ဖြတ်တယ်ဆိုတော့၊ ဘာမှ ကျတော်တို့ဘယ်လိုပြောမလဲ၊ ဘာမှ တန်ဖိုးမထားတဲ့ လူမျိူးစုတစုကိုဆိုရင်တော့ ပိုပြီးတော့ လုပ်မှာပေါ့ သူတို့။ စစ်တပ်က ပိုပြီးတော့ နှိပ်စက်မှာ။ ရက်စက်မှာ။ သတ်ဖြတ်မှာ။ အဲဒါကိုတော့ စိုးရိမ်စရာတော့ ဖြစ်ပါတယ်။”
စစ်အာဏာသိမ်းပြီး ဖေဖော်ဝါရီ ၈ ရက်နေ့က နိုင်ငံကို ပထမဆုံးအကြိမ် ပြောကြားတဲ့ မိန့်ခွန်းအတွင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်ရောက်နေကြတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်သွားမယ့်အကြောင်း အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ထည့်သွင်း ပြောဆိုခဲ့ပေမယ့် ဘယ်အချိန်မှာ ဘယ်လိုပုံနဲ့ နေရပ်ပြန်ရေးကိစ္စတွေကို စတင်မယ်ဆိုတဲ့ အသေးစိတ်အချက်လက်ကို ထပ်မံ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုခြင်း မရှိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် မကြာသေးခင်ကပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခန်းတခုမှာတော့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ရိုဟင်ဂျာဆိုတာ မရှိကြောင် ပြောဆိုခဲ့သလို ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကိုလည်း လက်ခံခြင်း မရှိပါဘူး။
.........................................................................................
ရိုဟငျဂြာအရေးသဘောထားပွောငျးလာကွပမေယ့ျ ဒုက်ခသညျတှကေတော့သံသယရှိဆဲ
(Unicode)
မွနျမာနိုငျငံ အနောကျဖကျခွမျးက လူနညျးစု မှတျဆလငျတှဖွေဈတဲ့ ရိုဟငျဂြာတှကေို သူတို့ခေါျဆိုတဲ့ ရိုဟငျဂြာအမညျအတိုငျး တရားဝငျသုံးနှုနျးပွီး သူတို့နဲ့ လကျတှဲ လုပျဆောငျဖို့ အတိုကျအခံ လှှတျတောျအမတျတှေ ဖှဲ့စညျးထားတဲ့ NUG အမြိုးသား ညီညှတျရေး အစိုးရက ဖိတျခေါျထားပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အကွမျးဖကျမှုတှေ ကွုံတှေ့ခဲ့ရတာအပွငျ ဖိနှိပျခံဘဝအဖွဈနဲ့ ဆယျစုနှဈပေါငျးမြားစှာ နထေိုငျခဲ့ရတဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှကေတော့ NUG ဘကျက အခုလို ပွောငျးလဲ အသိအမှတျပွုလာတဲ့အပေါျ အပွည့ျအ၀ မယုံကွညျနိုငျကွသေးပါဘူး။ လကျရှိ နိုငျငံရေးအပွောငျးအလဲတှေ အပေါျ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှရေဲ့အမွငျသဘောထားတှအေကွောငျး AFP ရဲ့ သတငျးဆောငျးပါးကို ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက တငျပွပေးပါမယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနေ့မှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးလိုကျပွီးတဲ့နောကျ အာဏာသိမျးမှုကို ဆန့ျကငြျတဲ့ ဒီမိုကရစေီအရေး တောငျးဆိုဆန်ဒပွသူတှကေို အကွမျးဖကျ ဖွိုခှငျးမှုတှေ ပွုလုပျခဲ့ပါတယျ။
အဲဒီနောကျမှာတော့ အာဏာသိမျးစဉျက အစိုးရအဖွဈ တညျရှိနခေဲ့တဲ့ ပါတီလညျးဖွဈ၊ အာဏာမသိမျးခငျမှာ ကငြျးပခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲမှာ အမတျနရောအမြားစု အနိုငျရထားတဲ့ ပါတီလညျးဖွဈတဲ့ NLD ပါတီက လှှတျတောျအမတျအမြားစုနဲ့ NUG အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရကို ဖှဲ့စညျးခဲ့တာပါ။
၂၀၁၇ ခုနှဈမှာ စဈတပျရဲ့ အကွမျးဖကျ နှိပျကှပျမှုတှကွေောင့ျ ရခိုငျပွညျနယျကနေ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံဘကျကို ထှကျပွေးသှားရသူတှေ မွနျမာနိုငျငံကို ပွနျလာခှင့ျရအောငျ လုပျပေးမယျဆိုတဲ့ ကတိပွုခကြျနဲ့အတူ လကျရှိ စဈအာဏာရှငျစံနဈကို သူတို့နဲ့အတူ လကျတှဲ တိုကျထုတျဖို့ NUG အစိုးရက ရိုဟငျဂြာတှကေို ပွီးခဲ့တဲ့ ဇှနျလမှာ ဖိတျခေါျခဲ့ပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ဖိနှိပျ၊ ခှဲခွားဆကျဆံတဲ့ ပေါျလစီတှကွေောင့ျ နိုငျငံမဲ့ဘဝကို ရောကျနရေတဲ့ ဒီ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတှကေို နိုငျငံသားအဖွဈ အသိအမှတျပွုမယျဆိုတာကိုလညျး NUG ဘကျက ကတိပွုခဲ့ပါတယျ။
ဗုဒ်ဓဘာသာဝငျအမြားစုနထေိုငျတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ နံမညျကို အသိအမှတျပွု ခေါျဆိုခွငျးကိုက အသဈအဆနျးပါ။ အရငျ စဈအစိုးရလကျထကျကရော၊ NLD အစိုးရလကျထကျမှာပါ သူတို့ကို ရိုဟငျဂြာလို့ ခေါျဆိုတာကို လကျမခံခဲ့ပါဘူး။
သူတို့ကို ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှဘကျက ကြူးကြောျ ဝငျရောကျလာသူတှအေဖွဈ ရှုမွငျခဲ့ကွတာပါ။ နိုငျငံသားအဖွဈ အသိအမှတျပွုခွငျး မခံရတဲ့ မွနျမာနိုငျငံထဲမှာ ရှိနတေဲ့ မဝမောလို ရိုဟငျဂြာတခြို့ကတော့ အခှင့ျအရေးရမယျဆိုတဲ့အပေါျ သံသယရှိနကွေဆဲပါ။
“အခှင့ျအရေးမရဘူး။ ဒါပမေယ့ျ နညျးနညျးပါးပါးတော့ ကိုယျတှလေညျး ခံစားခှင့ျရှိခဲ့တယျလို့ထငျတယျပေါ့နောျ။ ဒါပမေယ့ျ အာဏာသိမျးတဲ့ခါကတြော့ ကိုယျတှလေညျး ဒီအောကျမှာပဲ နခေဲ့ပွီး အရငျထဲကလညျး ဘာအခှင့ျအရေးမှလညျးမရှိဘူး။ ကိုယ့ျအတှကျ ဘယျလိုအခှင့ျအရေးမှလညျး မရှိခဲ့ဘူးပေါ့နောျ။ ဒီစဈအာဏာသိမျးတဲ့အောကျကို ပွနျရောကျသှားတဲ့ခါကတြော့ သှားပွီပေါ့နောျ။ ဒီတခါလညျးငါတို့အခှင့ျအရေးဘာမှ မရှိတော့ဘူး။ ကိုယျတှခေံစားခှင့ျလညျး ဘာမှ မရှိတော့ဘူး။ အဲဒီခါကတြော့ ကနျ့သတျတာတှလေညျး ပိုမြားသှားတယျ။ အရငျကအတိုငျး ပွနျဖွဈလာမှာကို စိုးရိမျတယျ။ ဥပမာ အရငျကဆိုလညျး သူတို့ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ ကြူးလှနျထားတဲ့ ကိစ်စတှလေညျး အမြားကွီးရှိတယျဆိုတော့ အဲဒီအတိုငျး ပွနျပွီးဖွဈလာမှာကို စိုးရိမျတယျ။ ”
အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျးမှာ စဈကောငျစီက တာဝနျရှိသူတခြို့လဲ မွနျမာနိုငျငံအတှငျးမှာရှိနတေဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျးကို ရောကျလာပွီး သူတို့နဲ့ တှေ့ဆုံ စကားပွောတာတှရှေိခဲ့ပမေယ့ျ ရလဒျဟာ အားရစရာမရှိကွောငျး အဲဒီ တှေ့ဆုံမှုမှာ ပါဝငျခဲ့တဲ့ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတဦးက ပွောပါတယျ။
“ Camp မှာလာပွီး သူတို့meeting တခုလုပျတယျ။ Community Meeting ထငျတယျ။ စဈကောငျစီက စဈသားတှလေုပျတာ။ အဲဒီမှာ တိုငျးမှုးရယျ၊ ဒကစ အကုနျဝိုငျးပွီးပါလာတယျ။ အဲဒီမှာ သူတို့ပွောသှားတာ တညျတညျငွိမျငွိမျနဲ့ဒီမှာ နထေိုငျဖို့။ ဒါပမေယ့ျ လူတှကေ လူတှရေဲ့ အခှင့ျအရေးနဲ့ပကျသကျတဲ့ မေးခှနျးတှသှေားမေးတဲ့အခါမှာ အရမျးကို ခွိမျးခွောကျတဲ့ပုံစံမြိူးနဲ့သူတို့ပွောတယျ။”
မွနျမာစဈတပျဟာ နိုငျငံအတှငျးက တိုငျးရငျးသားလူမြိုးစုတှကေိုတောငျ အထိနျးအကှပျမရှိ အကွမျးဖကျ သတျဖွတျနတောကွောင့ျ သူတို့လို အထောကျအထားမရှိတဲ့သူတှအေတှကျ ပိုပွီး စိုးရိမျရတဲ့အကွောငျး သကျကယျပွငျဒုက်ခသညျစခနျးက နောကျထပျ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတဦးကလညျး ပွောပါတယျ။
“အခုလုပျနတောကတော့ တိုငျးရငျးသားတှကေိုတောငျမှ မကြျနှာမထောကျပဲနဲ့ဒီလို ရကျရကျစကျသတျဖွတျတယျဆိုတော့၊ ဘာမှ ကတြောျတို့ဘယျလိုပွောမလဲ၊ ဘာမှ တနျဖိုးမထားတဲ့ လူမြိူးစုတစုကိုဆိုရငျတော့ ပိုပွီးတော့ လုပျမှာပေါ့ သူတို့။ စဈတပျက ပိုပွီးတော့ နှိပျစကျမှာ။ ရကျစကျမှာ။ သတျဖွတျမှာ။ အဲဒါကိုတော့ စိုးရိမျစရာတော့ ဖွဈပါတယျ။”
စဈအာဏာသိမျးပွီး ဖဖေောျဝါရီ ၈ ရကျနေ့က နိုငျငံကို ပထမဆုံးအကွိမျ ပွောကွားတဲ့ မိန့ျခှနျးအတှငျး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှဘကျရောကျနကွေတဲ့ ရိုဟငျဂြာတှေ နရေပျပွနျနိုငျရေး ဆောငျရှကျသှားမယ့ျအကွောငျး အာဏာသိမျးစဈခေါငျးဆောငျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျက ထည့ျသှငျး ပွောဆိုခဲ့ပမေယ့ျ ဘယျအခြိနျမှာ ဘယျလိုပုံနဲ့ နရေပျပွနျရေးကိစ်စတှကေို စတငျမယျဆိုတဲ့ အသေးစိတျအခကြျလကျကို ထပျမံ ထုတျဖောျ ပွောဆိုခွငျး မရှိပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ မကွာသေးခငျကပွုလုပျခဲ့တဲ့ တှေ့ဆုံ မေးမွနျးခနျးတခုမှာတော့ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျက ရိုဟငျဂြာဆိုတာ မရှိကွောငျ ပွောဆိုခဲ့သလို ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကိုလညျး လကျခံခွငျး မရှိပါဘူး။
