ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းမှာ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်ဦးရေဟာ ၃ သောင်းဝန်းကျင် ရှိနေတယ်လို့ အကူအညီပေးနေသူတွေက စာရင်းပြုစုထားကြပါတယ်။ စစ်ရှောင်ကာလ ၂ နှစ်နီးပါး ကြာလာချိန်မှာ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းမှာ ခိုလှုံနေကြတဲ့ အဲဒီ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေဟာ စားနပ်ရိက္ခာအပြင် နေထိုင်ဖို့နဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက်ပါ အကူအညီတွေ အတော်လေး လိုအပ်နေတာပါ။ ဒီအကြောင်း သတင်းပေးပို့ချက်ကို မမြသဇင်အောင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းမှာ အနီးဝန်းကျင်မှာရှိတဲ့ ကျေးရွာတွေကနေ စစ်ရှောင်လာသူတွေအပြင် နေရပ်မပြန်နိုင်သေးတဲ့ ကယားပြည်နယ် ဒေသအခေါ် ကရင်နီပြည်က စစ်ရှောင်သူတွေလည်း အခုချိန်ထိ ရှိနေကြပါတယ်။ တိုက်ပွဲတွေနည်းသွားပေမယ့် လက်နက်ကြီးကျရောက်မှုဒဏ်ကို စိုးရိမ်ပြီး အိုးအိမ်ပစ် ထပ်မံတိမ်းရှောင်လာသူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ အရင် ရှိပြီးသားစစ်ရှောင်သူနဲ့ အခုအသစ် ထပ်ရောက်လာသူတွေကြောင့် စစ်ပြေးဒုက္ခသည်ဦးရေဟာ ၃ သောင်းဝန်းကျင်လောက်အထိ ရှိနေပြီလို့ ကူညီဆောင်ရွက်သူတွေက ပြောပါတယ်။
စစ်ရှောင်သူတွေထဲမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေလည်း ပါဝင်နေပြီး အချိန်ကာလကြာမြင့်လာတာနဲ့အမျှ ဒုက္ခသည်တွေအတွက် နေဖို့နေရာ၊ စားသောက်ဖို့ ရိက္ခာအပြင် တခြား လိုအပ်ချက်တွေလည်း ရှိနေတယ်လို့ ကူညီပေးနေသူတဦးက ပြောပါတယ်။
"ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတွေ စစ်ရှောင်ကာလ ကြာလာတဲ့အခါကျတော့ ဒေသခံအလှူရှင်လည်း ပါးတဲ့အခါ၊ နိုင်ငံတကာလည်း အကန့်အသတ်နဲ့ လာရတဲ့အခါကျတော့ ထိုက်သင့်သလောက် မရောက်တဲ့အခါ အခက်အခဲရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ စစ်ဘေးရှောင် ၁ နှစ်ကျော်လာတဲ့အခါ အိမ်သာတော်တော် အဆင်မပြေကြဘူး။ သောက်သုံးရေကိစ္စလည်း တော်တော်အဆင်မပြေ ဖြစ်လာတယ်။ နောက်တခုက သူတို့နေထိုင်တဲ့ အဆောက်အဦးတွေက ယာယီပဲလုပ်ထားတဲ့ အခါကျတော့ ဝါးနဲ့လုပ်တော့ အကုန်ဆွေးပြီး ပိုးထိုးတာတွေ၊ ပျက်စီးတာတွေ ရှိတယ်။ မိုးကာတွေဆိုရင်လည်း အပေါက်အပြဲတွေ ရှိတဲ့ဟာရှိတယ်။ အဲဒါကြောင့် ၂၀၂၃ မှာ စားနပ်ရိက္ခာအပြင် သူတို့အတွက် အိမ်သာတွေ၊ သူတို့နားနေဖို့ အဆောင်တွေ၊ အဆောက်အဦးလေးတွေ ထပ်ပြီးတော့ လုပ်ပေးဖို့တော့ လိုအပ်ချက်တော်တော် ကြီးကြီးမားမားရှိတယ်ဗျ။"
၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းမှုပြီးတဲ့နောက် တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ရာကနေ နေအိမ်စွန့်ပြီး ဘေးလွတ်ရာဆီ ထွက်ပြေးလာကြ ရသူတွေပါ။ စစ်ရှောင်ကာလ ၂ နှစ်နီးပါး ရောက်လာချိန်မှာတော့ အစကတည်းက လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေမှာ ပိုပြီးခက်ခဲလာပါတယ်။ ပြည်တွင်းအလှူရှင်အားလည်း အတော်လည်း နည်းလာတဲ့ အနေအထားပါ။
"ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့အစည်းတို့၊ နိုင်ငံတကာ INGO အဖွဲ့အစည်းတွေက တချို့အဖွဲ့အစည်းတွေ ဆိုရင်တော့ ဒေသတွင်းမှာ ပရဟိတလုပ်နေတဲ့ အဖွဲ့တွေနဲ့ အချိတ်အဆက် သိပ်မလုပ်ကြဘူး။ သူတို့က ဘာသွားဖြစ်လဲဆိုတော့ Procedure တွေ၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ ချည်နှောင်ထားတဲ့ အခါကျတော့ ဒေသမှာလုပ်တဲ့ လူတွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ဟာနဲ့က သွားပြီးတော့ အဆင်မပြေဘူး။ အမှန်က ဒေသအဖွဲ့အစည်းနဲ့ ဒေသမှာရှိတဲ့သူနဲ့ ပေါင်းလုပ်လိုက်ရင်တော့ တချို့ကိစ္စတွေက အဆင်ပြေနိုင်တယ်။ ၂၀၂၃ တောင်မှ အခုချိန်ထိ ၂ လပိုင်း နောက်ပိုင်းဆိုရင်တော့ WFP (ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့) ကနေတဆင့် သူတို့ ICRC ပေးဝေတာပေါ့။ သူတို့ဆက် မဝေဘူးဆိုရင်တော့ စားနပ်ရိက္ခာ အခက်အခဲရှိတယ်။"
မြန်မာနိုင်ငံတဝှမ်း လူပေါင်း ၁.၅ သန်းကျော်ဟာ အိုးအိမ်မဲ့ဖြစ်နေပြီး၊ အဲဒီထဲက ၁.၁ သန်းကျော်ဟာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီး နောက်ပိုင်းတိုးလာတဲ့ အရေအတွက်ဖြစ်တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးမှူးရုံး UNOCHA ရဲ့ နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းထားတာ ၂ နှစ်နီးပါး ကြာပြီးတဲ့နောက် ပဋိပက္ခတွေနဲ့ ငွေကြေးဖောင်းပွတာတွေကြောင့် ပိုဆိုးရွားလာတဲ့ စီးပွားရေး အကျပ်အတည်းဒဏ်ကို မြန်မာပြည်သူတွေ ဆက်လက်ခံစား နေကြရတယ်လို့လည်း UNOCHA က ပြောထားပါတယ်။
========================================
[Unicode]
ရှမျးပွညျတောငျပိုငျးရောကျ စဈဘေးရှောငျတှေ အရေးပေါျအကူအညီလိုအပျနေ
ရှမျးပွညျနယျတောငျပိုငျးမှာ စဈပွေးဒုက်ခသညျဦးရဟော ၃ သောငျးဝနျးကငြျ ရှိနတေယျလို့ အကူအညီပေးနသေူတှကေ စာရငျးပွုစုထားကွပါတယျ။ စဈရှောငျကာလ ၂ နှဈနီးပါး ကွာလာခြိနျမှာ ရှမျးပွညျနယျတောငျပိုငျးမှာ ခိုလှုံနကွေတဲ့ အဲဒီ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှဟော စားနပျရိက်ခာအပွငျ နထေိုငျဖို့နဲ့ ကနြျးမာရေးအတှကျပါ အကူအညီတှေ အတောျလေး လိုအပျနတောပါ။ ဒီအကွောငျး သတငျးပေးပို့ခကြျကို မမွသဇငျအောငျက ပွောပွမှာပါ။
ရှမျးပွညျနယျတောငျပိုငျးမှာ အနီးဝနျးကငြျမှာရှိတဲ့ ကြေးရှာတှကေနေ စဈရှောငျလာသူတှအေပွငျ နရေပျမပွနျနိုငျသေးတဲ့ ကယားပွညျနယျ ဒသေအခေါျ ကရငျနီပွညျက စဈရှောငျသူတှလေညျး အခုခြိနျထိ ရှိနကွေပါတယျ။ တိုကျပှဲတှနေညျးသှားပမေယ့ျ လကျနကျကွီးကရြောကျမှုဒဏျကို စိုးရိမျပွီး အိုးအိမျပဈ ထပျမံတိမျးရှောငျလာသူတှလေညျး ရှိပါတယျ။ အရငျ ရှိပွီးသားစဈရှောငျသူနဲ့ အခုအသဈ ထပျရောကျလာသူတှကွေောင့ျ စဈပွေးဒုက်ခသညျဦးရဟော ၃ သောငျးဝနျးကငြျလောကျအထိ ရှိနပွေီလို့ ကူညီဆောငျရှကျသူတှကေ ပွောပါတယျ။
စဈရှောငျသူတှထေဲမှာ ကိုယျဝနျဆောငျ အမြိုးသမီးတှလေညျး ပါဝငျနပွေီး အခြိနျကာလကွာမွင့ျလာတာနဲ့အမြှ ဒုက်ခသညျတှအေတှကျ နဖေို့နရော၊ စားသောကျဖို့ ရိက်ခာအပွငျ တခွား လိုအပျခကြျတှလေညျး ရှိနတေယျလို့ ကူညီပေးနသေူတဦးက ပွောပါတယျ။
"ကိုယျဝနျဆောငျ အမြိုးသမီးတှေ စဈရှောငျကာလ ကွာလာတဲ့အခါကတြော့ ဒသေခံအလှူရှငျလညျး ပါးတဲ့အခါ၊ နိုငျငံတကာလညျး အကန့ျအသတျနဲ့ လာရတဲ့အခါကတြော့ ထိုကျသင့ျသလောကျ မရောကျတဲ့အခါ အခကျအခဲရှိတယျ။ နောကျပွီးတော့ စဈဘေးရှောငျ ၁ နှဈကြောျလာတဲ့အခါ အိမျသာတောျတောျ အဆငျမပွကွေဘူး။ သောကျသုံးရကေိစ်စလညျး တောျတောျအဆငျမပွေ ဖွဈလာတယျ။ နောကျတခုက သူတို့နထေိုငျတဲ့ အဆောကျအဦးတှကေ ယာယီပဲလုပျထားတဲ့ အခါကတြော့ ဝါးနဲ့လုပျတော့ အကုနျဆှေးပွီး ပိုးထိုးတာတှေ၊ ပကြျစီးတာတှေ ရှိတယျ။ မိုးကာတှဆေိုရငျလညျး အပေါကျအပွဲတှေ ရှိတဲ့ဟာရှိတယျ။ အဲဒါကွောင့ျ ၂၀၂၃ မှာ စားနပျရိက်ခာအပွငျ သူတို့အတှကျ အိမျသာတှေ၊ သူတို့နားနဖေို့ အဆောငျတှေ၊ အဆောကျအဦးလေးတှေ ထပျပွီးတော့ လုပျပေးဖို့တော့ လိုအပျခကြျတောျတောျ ကွီးကွီးမားမားရှိတယျဗြ။"
၂၀၂၁ အာဏာသိမျးမှုပွီးတဲ့နောကျ တိုကျပှဲတှဖွေဈရာကနေ နအေိမျစှန့ျပွီး ဘေးလှတျရာဆီ ထှကျပွေးလာကွ ရသူတှပေါ။ စဈရှောငျကာလ ၂ နှဈနီးပါး ရောကျလာခြိနျမှာတော့ အစကတညျးက လိုအပျခကြျတှေ ရှိနတေဲ့ ဒုက်ခသညျတှမှော ပိုပွီးခကျခဲလာပါတယျ။ ပွညျတှငျးအလှူရှငျအားလညျး အတောျလညျး နညျးလာတဲ့ အနအေထားပါ။
"ကုလသမဂ်ဂ အဖှဲ့အစညျးတို့၊ နိုငျငံတကာ INGO အဖှဲ့အစညျးတှကေ တခြို့အဖှဲ့အစညျးတှေ ဆိုရငျတော့ ဒသေတှငျးမှာ ပရဟိတလုပျနတေဲ့ အဖှဲ့တှနေဲ့ အခြိတျအဆကျ သိပျမလုပျကွဘူး။ သူတို့က ဘာသှားဖွဈလဲဆိုတော့ Procedure တှေ၊ လုပျထုံးလုပျနညျးတှေ ခညြျနှောငျထားတဲ့ အခါကတြော့ ဒသေမှာလုပျတဲ့ လူတှနေဲ့ သူတို့ရဲ့ဟာနဲ့က သှားပွီးတော့ အဆငျမပွဘေူး။ အမှနျက ဒသေအဖှဲ့အစညျးနဲ့ ဒသေမှာရှိတဲ့သူနဲ့ ပေါငျးလုပျလိုကျရငျတော့ တခြို့ကိစ်စတှကေ အဆငျပွနေိုငျတယျ။ ၂၀၂၃ တောငျမှ အခုခြိနျထိ ၂ လပိုငျး နောကျပိုငျးဆိုရငျတော့ WFP (ကမ်ဘာ့စားနပျရိက်ခာအဖှဲ့) ကနတေဆင့ျ သူတို့ ICRC ပေးဝတောပေါ့။ သူတို့ဆကျ မဝဘေူးဆိုရငျတော့ စားနပျရိက်ခာ အခကျအခဲရှိတယျ။"
မွနျမာနိုငျငံတဝှမျး လူပေါငျး ၁.၅ သနျးကြောျဟာ အိုးအိမျမဲ့ဖွဈနပွေီး၊ အဲဒီထဲက ၁.၁ သနျးကြောျဟာ စဈတပျအာဏာသိမျးပွီး နောကျပိုငျးတိုးလာတဲ့ အရအေတှကျဖွဈတယျလို့ ကုလသမဂ်ဂ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ ညှိနှိုငျးရေးမှူးရုံး UNOCHA ရဲ့ နောကျဆုံးထုတျပွနျခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာသိမျးထားတာ ၂ နှဈနီးပါး ကွာပွီးတဲ့နောကျ ပဋိပက်ခတှနေဲ့ ငှကွေေးဖောငျးပှတာတှကွေောင့ျ ပိုဆိုးရှားလာတဲ့ စီးပှားရေး အကပြျအတညျးဒဏျကို မွနျမာပွညျသူတှေ ဆကျလကျခံစား နကွေရတယျလို့လညျး UNOCHA က ပွောထားပါတယျ။
