[[ ZAWGYI / UNICODE ]]
အာဆီယံဝန်ကြီး အစည်းအဝေးအပေါ် အကဲခတ်တွေအမြင်
နိုဝင်ဘာထဲ ကျင်းပမယ့် အာဆီယံ ထိပ်သီးစည်းဝေးပွဲမှာ မြန်မာ့အရေးကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်သင့်တယ်ဆိုတာကို အာဆီယံဝန်ကြီးတွေ ဒီနေ့ ဂျကာတာမှာ ကြိုတင် တိုင်ပင်ဆွေးနွေး ကြမှာဖြစ်တယ်လို့ မြန်မာ့အရေး သုံးသပ်သူတွေက ပြောပါတယ်။ အာဆီယံက လက်ရှိ ကိုင်စွဲထားတဲ့ ဘုံသဘောတူချက် ၅ ရပ်ကို ပြန် သုံးသပ်ဖို့ရှိပြီး၊ ပြင်ဆင်ဖို့ အကြံပြုချက်တွေလည်းရှိနေပေမဲ့၊ လက်ရှိထက် ပိုတိုးပြီး လုပ်နိုင်မယ့် အလားအလာ နည်းနိုင်တယ်လို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။ ဘာကြောင့်ပါလဲ၊ ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားတဲ့ ကိုဝင်းမင်းက တင်ပြထားပါတယ်။
ဒီ တခေါက် အာဆီယံနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီများ အထူးအစည်းအဝေး ထူးခြားမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ မြန်မာ့အရေး သုံးသပ်သူ လွှတ်တော်အမတ်ဟောင်း ဦးရဲထွန်းက -
" ဒီတခေါက်ကတော့ ထိပ်သီးညီလာခံကို ပြင်ဆင်တဲ့ အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ဘယ်လိုသဘောထားမလဲဆိုတာ ဆွေးနွေးမယ်လို့ ဖတ်လိုက်ရပါတယ်။ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ရပ်ကို အကောင်ထည် ဖေါ်ဖို့ဆိုတဲ့ ကမ္ဘောဒီးယားရဲ့ ချည်းကပ်မှုက အလုပ်မဖြစ်ဘူးဆိုပြီးတော့ ဒီထက်ပြင်းထန်တာလုပ်ဖို့ မလေးရှား/ အင်ဒိုနီးရှားက ပြောရှိသလို၊ ဖိလစ်ပိုင်ကတော့ နစကကို ပြန်ဖိတ်ပြီး စကားပြောတာမျိုးလုပ်ဖို့ ပြောတာလည်းရှိတော့ သဘောထားကွဲနေကြတယ်။ "
ဒီအပေါ်မှာ ISP မြန်မာအဖွဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးအောင်သူငြိမ်းကလည်း -
" လက်ရှိ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူချက် ၅ ရပ်က ဆက်ပြီး လက်တွေ့ အကောင်ထည်ဖေါ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်သလို၊ စစ်အစိုးရဖက်ကလည်း လိုက်လျောဖို့ မရှိဘူး။ အဲဒီတော့ အာဆီယံဖက်က ပိုတင်းမာတဲ့ သဘောထား ချမှတ်မလား.. ဒါလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါမှမဟုတ် အဲဒီ ၅ ချက်ကို လျော့ပေါ့စဉ်းစား မလားပေါ့ ၊ ဒါလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ သူတို့က လက်တွေ့ကျတဲ့ ချည်းကပ်မှုမျိုး ပိုလုပ်မယ်ထင်တယ်။ ဒီနှစ်ကုန်မှာ ကမ္ဘောဒီးယားက အာဆီယံဥက္ကဌ ရာထူးကို လွှဲပေးရတော့မယ်ဆိုတော့ ဘာမှအပြောင်းအလဲ မရှိပဲ သူ့လက်ထဲ ရောက်လာမှာကို အင်ဒိုနီးရှားကလည်း လိုချင်မှာ မဟုတ်ဘူးထင်တယ်။ အဲလိုအနေအထားမှာ ကြားအဖြေတခု စဉ်းစားမယ်ထင်တယ်။ "
အဓိက ဘယ်လို အခြေအနေ ဖြစ်လာနိုင်ပါသလဲ။ သီပေါမြို့နယ် ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်ဟောင်း ဦးရဲထွန်းက -
" နောက်ဆုံး ဖြစ်နိုင်တာက ပိုနေမြဲ- ကျားနေမြဲ ပေါ့ အခုတိုင်းပဲ ဆက်သွားမယ်ထင်တယ်။ နစက ကို ပစ်ပယ်ပြီး NUG ကိုအသိမှတ်ပြုဖို့ မဖြစ်နိုင်သလို၊ နစက ဥက္ကဌကို စည်းဝေးဖိတ်ဖို့ ဆိုတာလည်း ဖြစ်နိုင်မယ့်အလားအလာ မရှိဘူး။ ဘာလို့လည်းဆိုတော့ အာဆီယံဖက်က သိပ်ပြီး တင်းမာလိုက်ရင် မြန်မာက အာဆီယံကနေ ထွက်မလိုဖြစ်နေတဲ့ လေသံ ကြားနေရတာကိုး။ အဲလို ထွက်သွားရင် ဆွေးနွေးဖို့ ချည်းကပ်ရ ပိုခက်သွားမလားလို့ စဉ်းစားသူတွေလည်း ရှိလိမ့်မယ် ထင်တယ်။ "
အခုလို နဂိုအခြေအနေအတိုင်း ဆက်ပြီး ဖြစ်နိုင်ခြေကို ICG နိုင်ငံတကာပဋိပက္ခ လေ့လာရေးအဖွဲ့ အကြီးတန်း အကြံပေး ရစ်ချတ်-ဟိုဆေးကလည်း သဘောတူပါတယ်။
" ASEAN အနေနဲ့ လက်ရှိ ရပ်တည်ချက်ကနေ ကြီးကြီးမားမား အပြောင်းအလဲ လုပ်လာမယ် ဆိုရင် ကျနော် အံ့သြမိမှာပါ။ အခုရပ်တည်ချက်ဖြစ်တဲ့ စကစဥက္ကဌကို မဖိတ်တာ ၊ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးကို မဖိတ်တာ အဲဒီအတိုင်း အခုအစည်းအဝေးမှာ ဆက်ပြီး အတည်ပြုကြမယ် ထင်ပါတယ်။ ကျနော်ထင်တာကတော့ မလေးရှားကလည်း သူတို့ရဲ့လာမယ် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပိုပြီးအာရုံစိုက်နေရပါပြီ။ ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ ဗီယက်နမ် ဖိလစ်ပိုင် တို့ကျတော့ တခုခု လှုပ်ခတ်သွားအောင် မဆွချင်ကြပါဘူး။ တခုပဲရှိတာက အင်ဒိုနီးရှားပါ။ သူက လာမယ့် အာဆီယံဥက္ကဌ တာဝန် ယူမှာဆိုတော့ ဒီကိစ္စ အများကြီး စဉ်းစားနေရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူလည်း ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲဆိုတာ ပြင်ဆင်ထားပုံ မရသေးပါဘူး။ လက်ရှိရပ်တည်ချက် အတိုင်းပဲ ဆက်သွားမယ့် သဘောလို့မြင်ပါတယ်။ "
အခုလို အခြေအနေမှာ အာဆီယံကို ဘယ်လိုအကြံပြုချင်ပါသလဲ မေးရာမှာ - ဦးရဲထွန်းက နစက ဥက္ကဌက ကတိပေးဖူးတဲ့အတိုင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ စောနိုင်သမျှ စောပြီး တွေ့ဖို့ ကြိုးစားသင့်တယ်။ အဲဒီလိုဆိုရင် နိုင်ငံတွင်း လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခနဲ့ ပြည်တွင်းဒုက္ခ အနေအထား အများကြီး သက်သာသွားနိုင်ပါတယ်။
အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ရပ်ထဲက အကြမ်းဖက်မှု လျှော့ချရေး ဆိုတာကို စစ်ကောင်စီက အကောင်ထည် မဖေါ်ပဲ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ဆက်ဖြစ်နေတာကြောင့် ၊ အာဆီယံဖက်က ပိုမိုပြင်းထန်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေ ချမှတ်လာမလားလို့ မျှော်လင့်သူတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
===============
{{ UNICODE }}
အာဆီယံဝနျကွီး အစညျးအဝေးအပေါျ အကဲခတျတှအေမွငျ
နိုဝငျဘာထဲ ကငြျးပမယ့ျ အာဆီယံ ထိပျသီးစညျးဝေးပှဲမှာ မွနျမာ့အရေးကို ဘယျလို ကိုငျတှယျသင့ျတယျဆိုတာကို အာဆီယံဝနျကွီးတှေ ဒီနေ့ ဂကြာတာမှာ ကွိုတငျ တိုငျပငျဆှေးနှေး ကွမှာဖွဈတယျလို့ မွနျမာ့အရေး သုံးသပျသူတှကေ ပွောပါတယျ။ အာဆီယံက လကျရှိ ကိုငျစှဲထားတဲ့ ဘုံသဘောတူခကြျ ၅ ရပျကို ပွနျ သုံးသပျဖို့ရှိပွီး၊ ပွငျဆငျဖို့ အကွံပွုခကြျတှလေညျးရှိနပေမေဲ့၊ လကျရှိထကျ ပိုတိုးပွီး လုပျနိုငျမယ့ျ အလားအလာ နညျးနိုငျတယျလို့ သုံးသပျကွပါတယျ။ ဘာကွောင့ျပါလဲ၊ ဆကျသှယျမေးမွနျးထားတဲ့ ကိုဝငျးမငျးက တငျပွထားပါတယျ။
ဒီ တခေါကျ အာဆီယံနိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီမြား အထူးအစညျးအဝေး ထူးခွားမှုနဲ့ ပတျသကျလို့ မွနျမာ့အရေး သုံးသပျသူ လှှတျတောျအမတျဟောငျး ဦးရဲထှနျးက -
" ဒီတခေါကျကတော့ ထိပျသီးညီလာခံကို ပွငျဆငျတဲ့ အနနေဲ့ မွနျမာနိုငျငံအပေါျ ဘယျလိုသဘောထားမလဲဆိုတာ ဆှေးနှေးမယျလို့ ဖတျလိုကျရပါတယျ။ ဘုံသဘောတူညီခကြျ ၅ ရပျကို အကောငျထညျ ဖေါျဖို့ဆိုတဲ့ ကမ်ဘောဒီးယားရဲ့ ခညြျးကပျမှုက အလုပျမဖွဈဘူးဆိုပွီးတော့ ဒီထကျပွငျးထနျတာလုပျဖို့ မလေးရှား/ အငျဒိုနီးရှားက ပွောရှိသလို၊ ဖိလဈပိုငျကတော့ နစကကို ပွနျဖိတျပွီး စကားပွောတာမြိုးလုပျဖို့ ပွောတာလညျးရှိတော့ သဘောထားကှဲနကွေတယျ။ "
ဒီအပေါျမှာ ISP မွနျမာအဖှဲ့ ညှှနျကွားရေးမှူး ဦးအောငျသူငွိမျးကလညျး -
" လကျရှိ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူခကြျ ၅ ရပျက ဆကျပွီး လကျတှေ့ အကောငျထညျဖေါျဖို့ မဖွဈနိုငျသလို၊ စဈအစိုးရဖကျကလညျး လိုကျလြောဖို့ မရှိဘူး။ အဲဒီတော့ အာဆီယံဖကျက ပိုတငျးမာတဲ့ သဘောထား ခမြှတျမလား.. ဒါလညျး ဖွဈနိုငျတယျ။ ဒါမှမဟုတျ အဲဒီ ၅ ခကြျကို လြော့ပေါ့စဉျးစား မလားပေါ့ ၊ ဒါလညျး ဖွဈနိုငျတယျ။ သူတို့က လကျတှေ့ကတြဲ့ ခညြျးကပျမှုမြိုး ပိုလုပျမယျထငျတယျ။ ဒီနှဈကုနျမှာ ကမ်ဘောဒီးယားက အာဆီယံဥက်ကဌ ရာထူးကို လှှဲပေးရတော့မယျဆိုတော့ ဘာမှအပွောငျးအလဲ မရှိပဲ သူ့လကျထဲ ရောကျလာမှာကို အငျဒိုနီးရှားကလညျး လိုခငြျမှာ မဟုတျဘူးထငျတယျ။ အဲလိုအနအေထားမှာ ကွားအဖွတေခု စဉျးစားမယျထငျတယျ။ "
အဓိက ဘယျလို အခွအေနေ ဖွဈလာနိုငျပါသလဲ။ သီပေါမွို့နယျ ပွညျသူ့လှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျဟောငျး ဦးရဲထှနျးက -
" နောကျဆုံး ဖွဈနိုငျတာက ပိုနမွေဲ- ကြားနမွေဲ ပေါ့ အခုတိုငျးပဲ ဆကျသှားမယျထငျတယျ။ နစက ကို ပဈပယျပွီး NUG ကိုအသိမှတျပွုဖို့ မဖွဈနိုငျသလို၊ နစက ဥက်ကဌကို စညျးဝေးဖိတျဖို့ ဆိုတာလညျး ဖွဈနိုငျမယ့ျအလားအလာ မရှိဘူး။ ဘာလို့လညျးဆိုတော့ အာဆီယံဖကျက သိပျပွီး တငျးမာလိုကျရငျ မွနျမာက အာဆီယံကနေ ထှကျမလိုဖွဈနတေဲ့ လသေံ ကွားနရေတာကိုး။ အဲလို ထှကျသှားရငျ ဆှေးနှေးဖို့ ခညြျးကပျရ ပိုခကျသှားမလားလို့ စဉျးစားသူတှလေညျး ရှိလိမ့ျမယျ ထငျတယျ။ "
အခုလို နဂိုအခွအေနအေတိုငျး ဆကျပွီး ဖွဈနိုငျခွကေို ICG နိုငျငံတကာပဋိပက်ခ လေ့လာရေးအဖှဲ့ အကွီးတနျး အကွံပေး ရဈခတြျ-ဟိုဆေးကလညျး သဘောတူပါတယျ။
" ASEAN အနနေဲ့ လကျရှိ ရပျတညျခကြျကနေ ကွီးကွီးမားမား အပွောငျးအလဲ လုပျလာမယျ ဆိုရငျ ကနြောျ အံ့သွမိမှာပါ။ အခုရပျတညျခကြျဖွဈတဲ့ စကစဥက်ကဌကို မဖိတျတာ ၊ နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီးကို မဖိတျတာ အဲဒီအတိုငျး အခုအစညျးအဝေးမှာ ဆကျပွီး အတညျပွုကွမယျ ထငျပါတယျ။ ကနြောျထငျတာကတော့ မလေးရှားကလညျး သူတို့ရဲ့လာမယျ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ပိုပွီးအာရုံစိုကျနရေပါပွီ။ ကမ်ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ ဗီယကျနမျ ဖိလဈပိုငျ တို့ကတြော့ တခုခု လှုပျခတျသှားအောငျ မဆှခငြျကွပါဘူး။ တခုပဲရှိတာက အငျဒိုနီးရှားပါ။ သူက လာမယ့ျ အာဆီယံဥက်ကဌ တာဝနျ ယူမှာဆိုတော့ ဒီကိစ်စ အမြားကွီး စဉျးစားနရေပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ သူလညျး ဘယျလိုကိုငျတှယျမလဲဆိုတာ ပွငျဆငျထားပုံ မရသေးပါဘူး။ လကျရှိရပျတညျခကြျ အတိုငျးပဲ ဆကျသှားမယ့ျ သဘောလို့မွငျပါတယျ။ "
အခုလို အခွအေနမှော အာဆီယံကို ဘယျလိုအကွံပွုခငြျပါသလဲ မေးရာမှာ - ဦးရဲထှနျးက နစက ဥက်ကဌက ကတိပေးဖူးတဲ့အတိုငျး ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ စောနိုငျသမြှ စောပွီး တှေ့ဖို့ ကွိုးစားသင့ျတယျ။ အဲဒီလိုဆိုရငျ နိုငျငံတှငျး လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခနဲ့ ပွညျတှငျးဒုက်ခ အနအေထား အမြားကွီး သကျသာသှားနိုငျပါတယျ။
အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီခကြျ ၅ ရပျထဲက အကွမျးဖကျမှု လြှော့ခရြေး ဆိုတာကို စဈကောငျစီက အကောငျထညျ မဖေါျပဲ အကွမျးဖကျမှုတှေ ဆကျဖွဈနတောကွောင့ျ ၊ အာဆီယံဖကျက ပိုမိုပွငျးထနျတဲ့ လုပျဆောငျခကြျတှေ ခမြှတျလာမလားလို့ မြှောျလင့ျသူတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။
