မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်းမှာရှိတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို တင်ဆက်ပေးနေတဲ့ ဒို့အသံအပတ်စဉ်ပေါ့ကတ် အစီအစဉ်ကနေ ကြိုဆိုပါတယ်။ ဒီအစီအစဉ်ကို Frontier Myanmar နဲ့ ဖွန်ဒေးရှင်းဟီရွှန်ဒဲလ် (Fondation Hirondelle) တို့က တင်ဆက်တာဖြစ်ပါတယ်။ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းလိုက်ပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း ငွေကြေးဖောင်းပွပြီး ကုန်ဈေးနှုန်းတက်လာပါတယ်။ ဒါ့အပြင် စစ်တပ်ရဲ့စီးပွားရေးမူဝါဒအပေါ် အယုံအကြည်မရှိတာကြောင့် လုံခြုံရေးနဲ့ လုံခြုံမှု မရှိတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက စီးပွားရေးဟာ ကျဆင်းခဲ့ရပါပြီ။ ဒီအခြေအနေက သန်းပေါင်းများစွာသော လူတွေရဲ့ဘဝကို ဆိုးဆိုးရွား ရွားသက်ရောက်နေပါတယ်။ ဒီဆောင်းပါးကို ဒို့အသံရဲ့မိတ်ဖက်မီဒီယာဖြစ်တဲ့ Thanlwin Times ရဲ့သတင်းထောက်တွေက ရေးသားထားတာဖြစ်ပြီးတော့ မြတ်သဇင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
အာဏာသိမ်းစစ်တပ်ဟာ နိုင်ငံတော်အာဏာကို လက်နက်အားကိုးနဲ့ မတရားအာဏာသိမ်းယူခဲ့တာ အခုဆိုရင် အချိန်တစ်နှစ်ခွဲထဲကို ရောက်လာနေပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီကာလအတွင်း တိုင်းပြည်ဟာ ပဋိပက္ခတွေ၊ မလုံခြုံမှုတွေကြားမှာ အရေးကြီးတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွေ မလည်ပတ်နိုင်သေးဘဲ၊ ဝရုန်းသုန်းကား ဖြစ်နေဆဲပါ။ အာဏာသိမ်းတာရဲ့သိသာတဲ့အကျိုးဆက်ကတော့ စီးပွားရေးဟာ ယုံကြည်မှုနဲ့ဆိုင်တဲ့ အကြောင်းပြချက်တချို့ကြောင့် ဒလိမ့်ကောက်ကွေး ထိုးဆင်းသွားခဲ့ပါတယ်။
စစ်တပ်ကလည်း နိုင်ငံမှာကြုံတွေ့နေရတဲ့ စီးပွားရေးပြသနာကြီးကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ပုံ မပေါ်ပါဘူး။ ဉပမာပြရရင်တော့ မနှစ်တုန်းက အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်ဟာ လူသူကင်းမဲ့တဲ့ မြို့တော် နေပြည်တော်ကို မြေအောက်ရထားတွေ လျှပ်စစ်ဘတ်စ်ကားတွေနဲ့ green city အဖြစ် ဖော်ဆောင်မယ်လို့ ဆွေးနွေးတဲ့အပေါ်မှာ အကြီးအကျယ် လှောင်ပြောင်ခံခဲ့ရပါတယ်။ စစ်တပ်ကတော့ စီးပွားရေ့ပြန်အရှိန်ရလာဖို့ မြန်မာ့စီးပွားရေး ပြန်လည်ထူထောင်ရေး စီမံကိန်းမူကြမ်းကို ရေးဆွဲခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေရဲ့ယုံကြည်မှုမရတာ ၊လုံခြုံရေးနဲ့လုံခြုံမှု မရှိတာ၊ ဘဏ်လုပ်ငန် းအကြပ်အတည်းတွေနဲ့ ကျပ်ငွေတန်ဖိုးကျဆင်းနေတဲ့ကြားမှာ ထင်သလောက် အောင်မြင်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ လေ့လာသုံးသပ်သူတွေက ဆိုပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ရဲ့ အဆိုအရ ၂၀၂၀-၂၁ ဘဏ္ဍာနှစ်မှာ မြန်မာ့စီးပွားရေး ၁၈ ရာခိုင်နှုန်းကျုံ့သွားတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။
လက်တွေ့မှာလည်း မြန်မာပြည်သူတွေဟာ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် စီးပွားရေးကြပ်တည်းလာကြပြီး အခြေအနေ ဒီထက်ဆိုးလာမှာကို စိုးရိမ့်ပူပန်နေပါတယ်။ မိသားစုဝင် ၅ယောက်ရှိတဲ့ မွန်ပြည်နယ်ပေါင်မြို့က အခြေခံလူတန်းစား ပြည်သူတစ်ဦးကတော့ သူတို့မိသားစုမှာ မိသားစုဝင်ငါးဦးရှိပြီး အာဏာသိမ်းပြီး သုံးလအကြာမှာ အကြပ်အတည်းတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်လာရတာပါ။ အဲဒီအချိန်မှာ ကိုဗစ်တတိယလှိုင်း ကြုံရတာကြောင့် ပိုပြီးအခြေနေ ဆိုးလာခဲ့ရပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်မှာ ပုံမှန်အလုပ်မရှိတဲ့အတွက် နေ့စားအလုပ်ကြမ်းစတဲ့ ကြုံရာကျပန်းအလုပ်လုပ်ပြီး ဝင်ငွေနှစ်ထောင်ရဖို့တောင် ခက်ခက်ခဲခဲရှာဖွေနေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
=== Unicode ===
မွနျမာနိုငျငံတဈဝှမျးမှာရှိတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးနဲ့ ပတျသကျတဲ့ အကွောငျးအရာတှကေို တငျဆကျပေးနတေဲ့ ဒို့အသံအပတျစဉျပေါ့ကတျ အစီအစဉျကနေ ကွိုဆိုပါတယျ။ ဒီအစီအစဉျကို Frontier Myanmar နဲ့ ဖှနျဒေးရှငျးဟီရှှနျဒဲလျ (Fondation Hirondelle) တို့က တငျဆကျတာဖွဈပါတယျ။ စဈတပျအာဏာသိမျးလိုကျပွီးတဲ့နောကျပိုငျး ငှကွေေးဖောငျးပှပွီး ကုနျဈေးနှုနျးတကျလာပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ စဈတပျရဲ့စီးပှားရေးမူဝါဒအပေါျ အယုံအကွညျမရှိတာကွောင့ျ လုံခွုံရေးနဲ့ လုံခွုံမှု မရှိတဲ့ မွနျမာနိုငျငံက စီးပှားရေးဟာ ကဆြငျးခဲ့ရပါပွီ။ ဒီအခွအေနကေ သနျးပေါငျးမြားစှာသော လူတှရေဲ့ဘဝကို ဆိုးဆိုးရှား ရှားသကျရောကျနပေါတယျ။ ဒီဆောငျးပါးကို ဒို့အသံရဲ့မိတျဖကျမီဒီယာဖွဈတဲ့ Thanlwin Times ရဲ့သတငျးထောကျတှကေ ရေးသားထားတာဖွဈပွီးတော့ မွတျသဇငျက တငျဆကျထားပါတယျ။
အာဏာသိမျးစဈတပျဟာ နိုငျငံတောျအာဏာကို လကျနကျအားကိုးနဲ့ မတရားအာဏာသိမျးယူခဲ့တာ အခုဆိုရငျ အခြိနျတဈနှဈခှဲထဲကို ရောကျလာနပွေီး ဖွဈပါတယျ။ အဲ့ဒီကာလအတှငျး တိုငျးပွညျဟာ ပဋိပက်ခတှေ၊ မလုံခွုံမှုတှကွေားမှာ အရေးကွီးတဲ့ ဝနျဆောငျမှုလုပျငနျးတှေ မလညျပတျနိုငျသေးဘဲ၊ ဝရုနျးသုနျးကား ဖွဈနဆေဲပါ။ အာဏာသိမျးတာရဲ့သိသာတဲ့အကြိုးဆကျကတော့ စီးပှားရေးဟာ ယုံကွညျမှုနဲ့ဆိုငျတဲ့ အကွောငျးပွခကြျတခြို့ကွောင့ျ ဒလိမ့ျကောကျကှေး ထိုးဆငျးသှားခဲ့ပါတယျ။
စဈတပျကလညျး နိုငျငံမှာကွုံတှေ့နရေတဲ့ စီးပှားရေးပွသနာကွီးကို ကိုငျတှယျဖွရှေငျးနိုငျပုံ မပေါျပါဘူး။ ဉပမာပွရရငျတော့ မနှဈတုနျးက အာဏာသိမျးခေါငျးဆောငျမငျးအောငျလှိုငျဟာ လူသူကငျးမဲ့တဲ့ မွို့တောျ နပွေညျတောျကို မွအေောကျရထားတှေ လြှပျစဈဘတျဈကားတှနေဲ့ green city အဖွဈ ဖောျဆောငျမယျလို့ ဆှေးနှေးတဲ့အပေါျမှာ အကွီးအကယြျ လှောငျပွောငျခံခဲ့ရပါတယျ။ စဈတပျကတော့ စီးပှားရေ့ပွနျအရှိနျရလာဖို့ မွနျမာ့စီးပှားရေး ပွနျလညျထူထောငျရေး စီမံကိနျးမူကွမျးကို ရေးဆှဲခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ရငျးနှီးမွှုပျနှံသူတှရေဲ့ယုံကွညျမှုမရတာ ၊လုံခွုံရေးနဲ့လုံခွုံမှု မရှိတာ၊ ဘဏျလုပျငနျ းအကွပျအတညျးတှနေဲ့ ကပြျငှတေနျဖိုးကဆြငျးနတေဲ့ကွားမှာ ထငျသလောကျ အောငျမွငျနိုငျမှာ မဟုတျဘူးလို့ လေ့လာသုံးသပျသူတှကေ ဆိုပါတယျ။ ကမ်ဘာ့ဘဏျရဲ့ အဆိုအရ ၂၀၂၀-၂၁ ဘဏ်ဍာနှဈမှာ မွနျမာ့စီးပှားရေး ၁၈ ရာခိုငျနှုနျးကြုံ့သှားတယျလို့ ဆိုထားပါတယျ။
လကျတှေ့မှာလညျး မွနျမာပွညျသူတှဟော စဈတပျအာဏာသိမျးမှုကွောင့ျ စီးပှားရေးကွပျတညျးလာကွပွီး အခွအေနေ ဒီထကျဆိုးလာမှာကို စိုးရိမ့ျပူပနျနပေါတယျ။ မိသားစုဝငျ ၅ယောကျရှိတဲ့ မှနျပွညျနယျပေါငျမွို့က အခွခေံလူတနျးစား ပွညျသူတဈဦးကတော့ သူတို့မိသားစုမှာ မိသားစုဝငျငါးဦးရှိပွီး အာဏာသိမျးပွီး သုံးလအကွာမှာ အကွပျအတညျးတှနေဲ့ ရငျဆိုငျလာရတာပါ။ အဲဒီအခြိနျမှာ ကိုဗဈတတိယလှိုငျး ကွုံရတာကွောင့ျ ပိုပွီးအခွနေေ ဆိုးလာခဲ့ရပါတယျ။ လကျရှိအခြိနျမှာ ပုံမှနျအလုပျမရှိတဲ့အတှကျ နေ့စားအလုပျကွမျးစတဲ့ ကွုံရာကပြနျးအလုပျလုပျပွီး ဝငျငှနှေဈထောငျရဖို့တောငျ ခကျခကျခဲခဲရှာဖှနေရေတယျလို့ ဆိုပါတယျ။