[Zawgyi/Unicode]
အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ထွက်ပြေးခဲ့ရတဲ့ မြန်မာအမျိုးသမီး ဒုက္ခသည်များ (အမျိုးသမီးကဏ္ဍ)
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ် အာဏာသိမ်းမှု နောက်ပိုင်း ဖမ်းဆီး နှိပ်စက် သတ်ဖြတ်မှုတွေနဲ့ အသက် အန္တရာယ်စိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေတွေကြောင့် တိုင်းပြည်ကနေ ထွက်ခွာခဲ့ကြရပေမဲ့၊ နေရပ်ပြန်ခွင့်ရဖို့ မေ ျှာ်လင့်ချက် အပြည့်နဲ့ ရပ်တည်နေထိုင်နေတယ်လို့ ဒုက္ခသည် အမျိုးသမီး အများအပြားက ပြောပါတယ်။ ဒုက္ခသည်ဘဝနဲ့ အခက်အခဲ အမျိုးမျိုး ကြုံရပေမဲ့၊ စိတ်ဓာတ်မကျဘဲ တိုင်းပြည် ငြိမ်းချမ်းရေး နဲ့ ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည် ရရှိရေးအတွက် တဘက်တလမ်းကနေ ပံ့ပိုးပါဝင်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားနေတယ်လို့လည်း ပြောဆိုကြပါတယ်။ ဒီလို ဒုက္ခသည် အမျိုးသမီးတွေ ကြုံတွေ့ရတဲ့ အခက်အခဲ စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့ ဘယ်လို ကြံ့ကြံ့ခံ ကျော်လွှား ရပ်တည်နေကြသလဲ ဆိုတာတွေကို ဒီသီတင်းပတ် အမျိုးသမီးကဏ္ဍမှာ မခင်ဖြူထွေးက စုစည်း တင်ဆက်ထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ် အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ နောက်ပိုင်း အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရတဲ့ ဒုက္ခသည် ၅ သိန်းကျော် ရှိတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂက ပြောပါတယ်။ အများစုက ပြည်တွင်းမှာပဲ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေကြရသူတွေ ဖြစ်ပြီး နယ်စပ် ဖြတ်ကျော်ပြီး အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေကို ရောက်လာသူတွေလည်း သောင်းဂဏန်းနဲ့ချီ ရှိပါတယ်။ အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနိုင်ငံ နယ်စပ် ဒေသတွေကို ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်ကြသူတွေ အများစုဖြစ်သလို ဒီအထဲမှာ CDM မီးရထားဝန်ထမ်း မဆုလည်း ပါ ပါတယ်။
“ရန်ကုန်မှာ CDM တွေ စလုပ်တော့မယ်ဆိုတော့ မီးရထားဝန်ထမ်းတွေ အားလုံးစု လုပ်ကြတယ်။ မြေပြင်သပိတ်တွေ တောက်လေ ျှာက် လှုပ်ရှားခဲ့တယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှာတော့ အဖွဲ့တွေ အကုန်လုံး အဖမ်းခံရတယ်။ အဖမ်းခံရတော့ မြဝတီမှာ ကြေညာတယ်။ သတင်းတွေမှာ နာမည်နဲ့ထည့် ကြေညာတော့ အဲ့ဒါနဲ့ ကရင်ပြည်နယ်ထဲကို ထွက်ပြေးလာပြီး နေ နေရင်းနဲ့ ရက် ၄၀ လောက် ကြာလာတော့ ကရင်ပြည်နယ်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်တယ်။ ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက်နေ့မှာ တိုက်ပွဲ စဖြစ်တယ်။ ဖြစ်တော့ အဲ့ကနေ ရှောင်ရတာပေါ့နော်။ ရှောင်းရင်းနဲ့ပဲ သောင်ရင်းမြစ်ဘေးမှာရှိတဲ့ နွားခြံထဲကို မြစ်ကိုကူးပြီးတော့ လာခဲ့ရတယ်။ အခက်အခဲတွေ ကတော့ အများကြီးပဲ။ နွားခြံထဲမှာလည်း ရက်တွေ အများကြီး နေခဲ့ရတယ်။ မြေကြီးပေါ်မှာပဲ အိပ်ခဲ့ရတယ်။ စစ်က အရမ်းဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ လက်နက်ကြီးတွေ၊ ကျည်ဆံတွေကြားထဲမှာပဲ ဒီလိုပဲ ပြေးလွှားနေခဲ့ရ တာပေါ့။”
မြန်မာပြည်တွင်းမှာ ဘယ်လိုမှ ဆက်နေလို့ မရေတာ့တဲ့ အခြေအနေရောက်မှသာ ထိုင်းနိုင်ငံဘက်ခြမ်းကို ထွက်ပြေးခဲ့တာဖြစ်ပြီး အသက်လု ပြေးခဲ့ရတာလို့လည်း မဆု က ပြောပြပါတယ်။
“အသက်မသေလို့ ကံကောင်းပဲ။ သောင်ရင်းမြစ်ကို ရေတက်တဲ့အချိန် ကူးခဲ့ရတဲ့အချိန်မှာ လူတွေကလည်း အရမ်းများတယ်။ ကြိုးလေးတချောင်းကိုပဲ အားပြုပြီးတော့ ကူးခဲ့ရတဲ့ အချိန်ဆိုတော့လေ။ အဲ့ဒီအချိန်မှာ ကလေးကလည်း ၂ ယောက်ဆိုတော့ သူတို့ကလည်း တခါမှ အတွေ့အကြုံမရှိဘူး။ ဒီ သေနတ်သံတွေ ကြားရင် သူတို့က အရမ်းကြောက်နေပြီ။ ယောကျ်ားလေးတွေ ဆိုပေမဲ့လည်း အရမ်းကြောက်တယ်။ အငယ်လေးက ငိုတာပေါ့နော်။ အဲ့ဒီမှာ သားအမိနှစ်ယောက် မျောသွားတာ။ အဖေကလည်း အကြီးကောင်ကိုပဲ ကိုင်ထားတာဆိုတော့ သားအမိနှစ်ယောက်လုံး မျောသွားတာ။ အဲ့ဒီမွာ PDF ကလေးလေးတွေက ကျမတို့ သားအမိကို ကယ်လို့ မသေတာ။ အဲ့ဒီလို အခက်အခဲတွေ အများကြီးပဲ ရှိခဲ့တယ်။ တော်တော် အခြေအနေ ဆိုးခဲ့တယ်။ လက်နက်ကြီး အိမ်ဘေးနား ကျတာတွေရော။ နှလုံးတွေ ပွင့်ထွက်မတတ်တောင် ခံစားရတယ်။ အသံကြီး အရမ်းပြင်းတော့လေ။ အိမ်ကြီးတွေပါလှုပ်။ အဲ့ဒီလိုမျိုးတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်။”
နယ်စပ်တဘက် ထိုင်းနိုင်ငံကို ရောက်ပြီးချိန်မှာတော့ အသက်အန္တရာယ် အတွက် မစိုးရိမ်ရတော့ပေမဲ့လည်း အခက်အခဲတွေကတော့ ရှိနေဆဲပါ။ မဆု လိုပဲ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ပြီး မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ နှိမ်နင်းမှုတွေကြောင့် ပြည်တွင်းမှာပဲ လတွေနဲ့ချီ ပြေးလွှားနေခဲ့ရပြီးတဲ့နောက် ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ကုန်ပိုင်းကမှ ထိုင်းနယ်စပ် မဲဆောက်မြို့ကို ရောက်လာခဲ့ဲ့တဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ လူငယ်အမျိုးသမီး မသစ္စာက သူတို့ကြုံရတဲ့ အခက်အခဲတချို့ကို ခုလို ပြောပြပါတယ်။
“ကျမတို့ မြန်မာဘက်ခြမ်းထက် စာလို့ရှိရင်တော့ လုံခြုံတဲ့ အနေအထားတော့ ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ တခုကက်တော့ ဒီမှာက တရားမဝင် လာနေရတဲ့သူတွေ ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ ထိုင်းရဲနဲ့ ထိုင်းထောက်လှမ်းရေးတွေရဲ့ စောင့်ကြည့်မှုတွေလည်း ရှိတယ်။အဓိက ကေတာ့ ကျမတို့မှာ တရားမဝင်ဘူး ဆိုတာမျိုး ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ ထိုင်းရဲဖမ်းမှာတော့ ကြောက်ရတာပေါ့နော်။ အသက်အန္တရာယ်တော့ မစိုးရိမ်ရဘူးပေါ့။ ကျမတို့ စစ်ဘေးရှောင်တွေ ဒီမှာပြောကြတာရှိတယ်။ ဘယ်လိုပဲ ထိုင်းရဲ့ အဖမ်းခံရတယ် ဆိုသည့်တိုင်အောင် ရန်ကုန်မှာလိုမျိုး စကစ ကဖမ်းမိသွားလို့ သတ်တာမျိုးတွေ၊ စစ်ကြောရေးမှာ နှိပ်စက်တာမျိုးတွေတော့ မဖြစ်တော့ဘူးပေါ့နော်။ အဆိုးဆုံး ထိုင်းအချုပ် ရောက်မယ် ဒီလောက်ပါပဲ။”
သူ့အတွက်ကတော့ ဒီလို အခက်အခဲတွေထက် မြန်မာပြည်ကို တော်တော်နဲ့ ပြန်ခွင့်မရမှာကို ပိုပြီး စိုးရိမ်တယ်လို့လည်း မသစ္စာက ပြောပါတယ်
“ညီမ အနေနဲ့ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ အဲ့ဒီဟာတွေထက် စာရင် ပိုပြီး စိုးရိမ်တာက ညီမတို့ ဒီမဲဆောက်မှာ အကြာကြီး ဖြစ်သွားမှာ စိုးရိမ်တယ်။ တော်လှန်ရေးကို ဆက်ပြီး လုပ်ချင်သေးတာမို့ ပြည်တွင်းပြန်ပြီး တနည်းတဖုံ လှုပ်ရှားမှုတွေ မလုပ်ရမှာကိုတော့ စိုးရိမ်ချက် ရှိတယ်။ ပြည်တွင်းကို ပြန်ဖို့ကြတော့လည်း အခက်အခဲက ဘာရှိလဲ ဆိုတော့ ညီမတို့ လုံခြုံရေးက ဒီဘက် ပြန်ဝင်လာတယ်ဆိုရင် အများကြီး အသက်အန္တရာယ်က ၅၀ % လောက် စွန့်ပြီးမှပြန်ဝင်ရမယ့် အနေအထားမျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ ပိုပြီး စိုးရိမ်တာ ကတော့ တော်လှန်ရေး ဆက်ပြီး လုပ်လို့မရမှာ။ ကိုယ့်ပြည်တွင်းက ရဲဘော်တွေအတွက် ဒီဘက်ကို ရောက်လာတဲ့သူတွေ များနေတာကြောင့် အားလျော့သွားမှာကို စိုးရိမ်တာကတော့ ပိုပြီးရှိပါတယ်။”
ဒုက္ခသည် ဆိုတဲ့အတိုင်း ဒုက္ခတွေ ရှိနေမှာ မှန်ပေမဲ့ စိတ်ဓာတ် ခွန်အား မကျအောင် ကြိုးစားရတယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာပဲ စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲတွေနဲ့ အသက်လုပြီး အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရသူတွေထက် စာရင် သူတို့အခြေအနေက အများကြီး ကောင်းနေသေးတာကို နားလည်ပြီး လူထုတိုက်ပွဲ အောင်မြင်တဲ့အထိ တတ်နိုင်တဲ့ဘက်ကနေ ဆက်ပြီး ပံ့ပိုး ပါဝင်သွားမယ်လို့လည်း မသစ္စာက ပြောပါတယ်။
“ဒုက္ခသည် ဖြစ်နေရတာကတော့ ဒါ ငြင်းလို့မရတဲ့ အခါမှာ လတ်တလော စိတ်ခံစားချက်ကတော့ မိသားစုကို လွမ်းတာပေါ့နော်။ မိဘနဲ့နေရတဲ့ လူငယ်တွေ ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ အဓိက မိဘကိုလွမ်းတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ဘာကိုအားယူပြီး ရှေ့ဆက်ရလဲဆိုရင် ကိုယ့်လိုပဲ ကိုယ့်ထက်ငယ်တဲ့ တခြားလူငယ်တွေ ရှိသေးတယ်။ ခုမှ ၁၅၊ ၁၆၊ ၁၇ အရွယ် လူငယ်တွေ။ အကသ ရဲဘော်တွေ ရှိတယ်။ သူတို့ဆိုရင် တောထဲတောင်ထဲမှာ နေရတာတွေ ရှိတယ်။ မိသားစုနဲ့ အဝေးကြီး နေရသူတွေ ရှိတယ် ဆိုတဲ့အခါက်တော့ ဒီ လူထုတော်လှန်ရေးမှာ ပါနေကြတဲ့ လူငယ်အချင်းချင်းကို နှိုင်းယှဉ်တာပေါ့နော်။ သူတို့တောင်မှ ဒီလိုမျိုး ဆက်ပြီး ပါဝင်နေကြတာ။ ငါတို့က အနည်းဆုံးတော့ ဒီ မဲဆောက်မှာ ရောက်နေတယ်။ လုံခြုံတဲ့ နေရာလောက်တော့ ရှိနေတယ်။ ဆိုတော့ အဲ့ဒီအတွက် အကုန်လုံး ညီညီညာညာနဲ့ ရှေ့ဆက်ရမယ် ဆိုတဲ့ဟာမျိုးပေါ့နော်။ ငါတို့ ဒီဘက်မှာ ဒုက္ခသည်အဖြစ် နဲ့ ရောက်နေလည်း ရနိုင်တဲ့ဘက်ကနေ ပံ့ပိုးသွားကြမယ်။ အဲ့ဒီအတွေးမျိုးနဲ့ ရှေ့ဆက်လို့ ရတယ်ပေါ့နော်။”
CDM လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်တဲ့ မီးရထားဝန်ထမ်း မဆု ကလည်း လက်ရှိ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အခက်အခဲရှိတယ် ဆိုပေမဲ့ မြန်မာပြည် ပြန်လို့မရသေးတဲ့ အခြေအနေမှာတော့ ထိုင်းမှာပဲ ဆက်နေပြီး တတ်နိုင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်သွားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“နဂိုမူရင်းစွဲ ဆန္ဒအရကတော့ ကိုယ့်မြန်မာပြည်ပဲ ကိုယ်ပျော်တာပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့လည်း ဝင်လို့မရတဲ့ အခြေအနေနဲ့ ဆိုတော့ အခုလက်ရှိ ဒီနိုင်ငံမှာပဲ နေပြီးတော့ တော်လှန်ရေးအတွက် ဘာတွေထပ်ပြီး လုပ်ရမလဲပေါ့။ အဲ့ဒီလိုပဲ စဉ်းစားနေပါတယ်ရှင့်။ အရင်လည်း မြေပြင်သပိတ်တွေ လှုပ်ရှားဖို့အတွက် ရန်ကုန်ကလူတွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီးတော့ လုပ်နေတာဆိုတော့ တခြားနိုင်ငံကို တကယ်လို့ သွားခဲ့လို့ရှိရင် ဆက်လုပ်နိုင်ပါ့မလား။ အဲ့ဒါလည်း တွေးသေးတယ်။ ကလေး နှစ်ယောက်ကလည်း ရှိတော့ သူတို့ပညာရေးကိုလည်း တွေးတယ်။ လက်ရှိ ဒီမှာလည်း ကလေးနှစ်ယောက်ကို ကျောင်းထား ထားတယ် ဆိုတော့ သွားရင် ဒီ့ထက်ပိုကောင်းမလားလို့တော့ တွေးမိကြည့်တယ်။ တတိယနိုင်ငံကို သွားရင်ပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့လည်း တော်လှန်ရေးအတွက်ရော သားသမီးအတွက်ရောနဲ့ပဲ ဒီမှာပဲ ဆက်နေဖို့ပဲ ဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်။ အိမ်ပြန်ရမယ်ဆိုရင်တော့ အရမ်းပြန်ချင်ပါတယ်ရှင့်။”
အခက်အခဲတွေကတော့ ဘယ်နေရာ၊ ဘယ်ဒေသမှာပဲဖြစ်ဖြစ် လူတယောက်ချင်းစီရဲ့ အခြေအနေပေါ် မူတည်ပြီး ကြုံကြရတာပါပဲ။ မသစ္စာနဲ့ မဆု တို့လို နယ်စပ်ဒေသတွေမှာ ရောက်နေတဲ့သူတွေအတွက် အခက်အခဲတွေ ရှိသလို၊ အခြေအနေ အမျိုးမျိုးကြောင့် တတိယနိုင်ငံတွေကို ထွက်လာခဲ့ပြီးမှ နေရာသစ်မှာ အခက်အခဲ ကြုံရသူတွေလည်း အများအပြား ရှိပါတယ်။ အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း ထိုင်း-မြန်မာ နယ်စပ် ကတဆင့် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုကို ရောက်လာတဲ့ မမေဘယ်ထူးက သူ့အတွေ့အကြုံကို ခုလို ပြောပြပါတယ်။
“တကယ့်တကယ် ကိုယ်တွေက ဒီကိုလာဖို့လည်း အစီအစဉ်မရှိဘူး။ မြန်မာပြည်ထဲကနေ အဖမ်းမခံရအောင်၊ အသတ်မခံရအောင်သာ နယ်စပ်ကို ရွှေ့လာတယ်။ နယ်စပ် မဲဆောက်ကို ရောက်လာတယ်။ အဲ့ဒီမှာ နေလို့အဆင်မပြေလို့ လုံခြုံရေးအတွက် အခက်အခဲ ဖြစ်လို့ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တွေနဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီးတော့ လေ ျှာက်လွှာတင်ခဲ့တယ်။ အဲ့လိုတင်ပြီးတော့မှ humanitarian parole visa ပေးတယ်ပေါ့နော်။ အဲ့ဒီအစီအစဉ်နဲ့ ရောက်လာခဲ့တာပေါ့။ သူက emergency (အရေးပေါ်) သဘောမျိုးနဲ့ နယ်စပ်မှာ အထဲမှာရှိတဲ့ တကယ် လုံခြုံရေး စိုးရိမ်နေရတဲ့သူတွေကို ပေးတဲ့ ဗီဇာမျိုးပေါ့နော်။ အရေးပေါ် ခေါ်ပေးတဲ့ဟာမျိုးပါ။ မေဘယ်တို့က လုံခြုံရေးအရ စိုးရိမ်လို့ လေ ျှာက်သာ လေ ျှာက်လိုက်တာ။ ဒါပေမဲ့ ဘာ information မှကို မရတာ။ လေ ျှာက်တဲ့အချိန်တုန်းကလည်း ဘယ်လောက် ကြာမလဲ ဆိုတာလဲ မသိဘူး။ ဘယ်အချိန်သွားရမယ်ဆိုတာလဲ မသိဘူး။ လေ ျှာက်ပြီးသွားရင် ဘယ်လိုဖြစ်မလဲ ဆိုတာလည်း ဘာမှမသိဘူး။ ကျမတို့က မထွက်ခင် ရက်အထိကို ဘယ်ရက်ထွက်ရမယ် မသိခဲ့ရဘူး။ သူက ထွက်ဆို ထွက်လိုက်။ လာခေါ်တဲ့အခါ လိုက်သွားရတယ်။ ကိုယ်က အဲ့လောက်ပဲသိတယ်။ information ဘာမှမရဘူး။”
လုံခြုံရေးအရ အရေးပေါ် အခြေအနေတခုအောက်မှာ လူသားချင်း စာနာကူညီတဲ့အနေနဲ့ ထုတ်ပေးတဲ့ ဒီဗီဇာက တတိယနိုင်ငံတခုမှာ လာရောက်အခြေချတဲ့ ဒုက္ခသည်ခိုလုံ နေထိုင်ခွင့် အစီအစဉ်နဲ့တော့ မတူပါဘူး။ ယာယီ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်တဲ့သဘောသာ ဖြစ်တာမို့ အမြဲတမ်း နေထိုင်ခွင့်နဲ့ တရားဝင် အလုပ်လုပ်ခွင့် မရတာကြောင့် ဒီဗီဇာနဲ့လာတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ အတွက်တော့ နိုင်ငံသစ်မှာ အခက်အခဲက ပိုများတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ စစ်အာဏာရှင်လက်အောက် ပြည်တွင်းမှာ နေထိုင်နေကြရတဲ့ သူတွေထက်တော့ အများကြီး ပိုကောင်းတဲ့ အခြေအနေပါလို့ မမေဘယ်ထူးက ပြောပါတယ်။
“မေဘယ်တို့ ကတော့ အခု ဒီမှာရောက်တယ်။ သူတို့နဲ့ယှဉ်ရင် အခက်အခဲ ပြဿနာ အဲ့ဒီလောက် မရှိဘူးပေါ့နော်။ ဒီမှာဆိုရင် အဖမ်းခံရမှာ မကြောက်ရဘူး။ အသက်ခံရမှာ မကြောက်ရဘူး။ ဟိုမှာကျတော့ နေ့စဉ်ရက်ဆက် ကျမတို့တွေက ရင်တွေပူနေရတယ်။ ဘယ်အချိန်လာဖမ်းမလဲ။ ဘယ်အချိန် သတ်မလဲ။ ဘယ်အချိန် ဗုံးကျဲသွားမလဲဆိုတဲ့ စိတ်တွေ အမြဲတမ်း ဖြစ်နေတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်းပဲ ကျမတို့က ဒီတိုက်ပွဲကို အောင်မှရမယ်။ ဒီနွေဦးတော်လှန်ရေးကို ကျမတို့စခဲ့တာ ကျမတို့ အောင်မယ် အောင်ရမယ်ဆိုတဲ့ ယုံကြည်ချက်နဲ့ စခဲ့တာ။ ဆိုတော့ ဒီအေပါ်မှာ ကျမတို့ အခက်အခဲတွေရှိတယ်။ ဘယ်နေရာ ဘယ်ဒေသ ရောက်ရောက်လည်း ရှိနေဦးမှာပဲ။ ဒါပေမဲ့လည်း ကျမတို့ ဒါကို စိတ်အားငယ် စိတ်ပျက်ပြီးတော့ ဒါကို ကျောခိုင်းသွားပြီးတော့မှ လက်လေ ျှာ့လိုက်လို့ မရဘူးပေါ့နော်။ ကျမတို့ရဲ့ နောက်မျိုးဆက်တွေ အတွက်၊ နိုင်ငံ တနိုင်ငံလုံး အတွက် ကျမတို့ ဆက်ပြီး တိုက်ပွဲဝင်ရဦးမယ်လို့ မြင်တယ်။ ဒီအချိန်မှာ တတ်နိုင်တဲ့ဘက်ကနေပြီးတော့ အယောက်စီတိုင်း ပါဝင်ဖို့ လိုတယ်။ ကိုယ်အသက်ရှင်နေသေးတယ် ဆိုတာက ကိုယ့်မှာ တာဝန်တွေ ရှိနေသေးတယ်ပေါ့နော်။ ကိုယ် လုပ်နိုင်တဲ့အပိုင်း ရှိဦးမှာပဲ။ ကိုယ် လုပ်လို့ရတာ လုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့စိတ်ကို မွေးရတာပေါ့။”
အခြေအနေ အမျိုးမျိုးကြောင့် တိုင်းပြည်က ထွက်ခဲ့ရပေမဲ့ ဘယ်နေရာ ဘယ်ဒေသမှာပဲ ရောက်နေနေ အားလုံးကတော့ ကိုယ့်အိမ်ကိုယ် ပြန်ချင်ကြသူတွေပါ။ ဒီလို ပြန်နိုင်ဖို့ အတွက်မှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လက်ရှိကြုံနေရတဲ့ အကြမ်းဖက် ဖိနှိပ်မှုတွေနဲ့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ အမြန်ဆုံး အဆုံးသတ်ဖို့ လိုအပ်သလို၊ လူသားတိုင်းအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ တန်းတူ အခြေခံ လူ့အခွင့်အရေးတွေ ရရှိမှာသာ ဖြစ်နိုင်လိမ့်မယ်ဆိုတာ တင်ပြရင်း ဒီသီတင်းပတ် အမျိုးသမီးကဏ္ဍကို ဒီမှာ ရပ်နားခွင့်ပြုပါ။ ကျမ ခင်ဖြူထွေးပါရှင်။
============================================================
[Unicode]
အာဏာသိမျးမှုနောကျပိုငျး နယျစပျဖွတျကြောျ ထှကျပွေးခဲ့ရတဲ့ မွနျမာအမြိုးသမီး ဒုက်ခသညျမြား (အမြိုးသမီးကဏ်ဍ)
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျ အာဏာသိမျးမှု နောကျပိုငျး ဖမျးဆီး နှိပျစကျ သတျဖွတျမှုတှနေဲ့ အသကျ အန်တရာယျစိုးရိမျရတဲ့ အခွအေနတှေကွေောင့ျ တိုငျးပွညျကနေ ထှကျခှာခဲ့ကွရပမေဲ့၊ နရေပျပွနျခှင့ျရဖို့ မေ ြှာျလင့ျခကြျ အပွည့ျနဲ့ ရပျတညျနထေိုငျနတေယျလို့ ဒုက်ခသညျ အမြိုးသမီး အမြားအပွားက ပွောပါတယျ။ ဒုက်ခသညျဘဝနဲ့ အခကျအခဲ အမြိုးမြိုး ကွုံရပမေဲ့၊ စိတျဓာတျမကဘြဲ တိုငျးပွညျ ငွိမျးခမြျးရေး နဲ့ ဒီမိုကရစေီ ပွနျလညျ ရရှိရေးအတှကျ တဘကျတလမျးကနေ ပံ့ပိုးပါဝငျနိုငျဖို့ ကွိုးစားနတေယျလို့လညျး ပွောဆိုကွပါတယျ။ ဒီလို ဒုက်ခသညျ အမြိုးသမီးတှေ ကွုံတှေ့ရတဲ့ အခကျအခဲ စိနျခေါျမှုတှနေဲ့ ဘယျလို ကွံ့ကွံ့ခံ ကြောျလှှား ရပျတညျနကွေသလဲ ဆိုတာတှကေို ဒီသီတငျးပတျ အမြိုးသမီးကဏ်ဍမှာ မခငျဖွူထှေးက စုစညျး တငျဆကျထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျ အာဏာသိမျးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှဈ ဖဖေောျဝါရီလ နောကျပိုငျး အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးရတဲ့ ဒုက်ခသညျ ၅ သိနျးကြောျ ရှိတယျလို့ ကုလသမဂ်ဂက ပွောပါတယျ။ အမြားစုက ပွညျတှငျးမှာပဲ အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးနကွေရသူတှေ ဖွဈပွီး နယျစပျ ဖွတျကြောျပွီး အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှကေို ရောကျလာသူတှလေညျး သောငျးဂဏနျးနဲ့ခြီ ရှိပါတယျ။ အိမျနီးခငြျး ထိုငျးနိုငျငံ နယျစပျ ဒသေတှကေို ထှကျပွေး တိမျးရှောငျကွသူတှေ အမြားစုဖွဈသလို ဒီအထဲမှာ CDM မီးရထားဝနျထမျး မဆုလညျး ပါ ပါတယျ။
“ရနျကုနျမှာ CDM တှေ စလုပျတော့မယျဆိုတော့ မီးရထားဝနျထမျးတှေ အားလုံးစု လုပျကွတယျ။ မွပွေငျသပိတျတှေ တောကျလေ ြှာကျ လှုပျရှားခဲ့တယျ။ ၂၀၂၁ ခုနှဈ နိုဝငျဘာလမှာတော့ အဖှဲ့တှေ အကုနျလုံး အဖမျးခံရတယျ။ အဖမျးခံရတော့ မွဝတီမှာ ကွညောတယျ။ သတငျးတှမှော နာမညျနဲ့ထည့ျ ကွညောတော့ အဲ့ဒါနဲ့ ကရငျပွညျနယျထဲကို ထှကျပွေးလာပွီး နေ နရေငျးနဲ့ ရကျ ၄၀ လောကျ ကွာလာတော့ ကရငျပွညျနယျမှာ တိုကျပှဲဖွဈတယျ။ ဒီဇငျဘာလ ၁၄ ရကျနေ့မှာ တိုကျပှဲ စဖွဈတယျ။ ဖွဈတော့ အဲ့ကနေ ရှောငျရတာပေါ့နောျ။ ရှောငျးရငျးနဲ့ပဲ သောငျရငျးမွဈဘေးမှာရှိတဲ့ နှားခွံထဲကို မွဈကိုကူးပွီးတော့ လာခဲ့ရတယျ။ အခကျအခဲတှေ ကတော့ အမြားကွီးပဲ။ နှားခွံထဲမှာလညျး ရကျတှေ အမြားကွီး နခေဲ့ရတယျ။ မွကွေီးပေါျမှာပဲ အိပျခဲ့ရတယျ။ စဈက အရမျးဖွဈတဲ့အခါကတြော့ လကျနကျကွီးတှေ၊ ကညြျဆံတှကွေားထဲမှာပဲ ဒီလိုပဲ ပွေးလှှားနခေဲ့ရ တာပေါ့။”
မွနျမာပွညျတှငျးမှာ ဘယျလိုမှ ဆကျနလေို့ မရတော့တဲ့ အခွအေနရေောကျမှသာ ထိုငျးနိုငျငံဘကျခွမျးကို ထှကျပွေးခဲ့တာဖွဈပွီး အသကျလု ပွေးခဲ့ရတာလို့လညျး မဆု က ပွောပွပါတယျ။
“အသကျမသလေို့ ကံကောငျးပဲ။ သောငျရငျးမွဈကို ရတေကျတဲ့အခြိနျ ကူးခဲ့ရတဲ့အခြိနျမှာ လူတှကေလညျး အရမျးမြားတယျ။ ကွိုးလေးတခြောငျးကိုပဲ အားပွုပွီးတော့ ကူးခဲ့ရတဲ့ အခြိနျဆိုတော့လေ။ အဲ့ဒီအခြိနျမှာ ကလေးကလညျး ၂ ယောကျဆိုတော့ သူတို့ကလညျး တခါမှ အတှေ့အကွုံမရှိဘူး။ ဒီ သနေတျသံတှေ ကွားရငျ သူတို့က အရမျးကွောကျနပွေီ။ ယောကြျားလေးတှေ ဆိုပမေဲ့လညျး အရမျးကွောကျတယျ။ အငယျလေးက ငိုတာပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီမှာ သားအမိနှဈယောကျ မြောသှားတာ။ အဖကေလညျး အကွီးကောငျကိုပဲ ကိုငျထားတာဆိုတော့ သားအမိနှဈယောကျလုံး မြောသှားတာ။ အဲ့ဒီမှာ PDF ကလေးလေးတှကေ ကမြတို့ သားအမိကို ကယျလို့ မသတော။ အဲ့ဒီလို အခကျအခဲတှေ အမြားကွီးပဲ ရှိခဲ့တယျ။ တောျတောျ အခွအေနေ ဆိုးခဲ့တယျ။ လကျနကျကွီး အိမျဘေးနား ကတြာတှရေော။ နှလုံးတှေ ပှင့ျထှကျမတတျတောငျ ခံစားရတယျ။ အသံကွီး အရမျးပွငျးတော့လေ။ အိမျကွီးတှပေါလှုပျ။ အဲ့ဒီလိုမြိုးတှေ ဖွဈခဲ့တယျ။”
နယျစပျတဘကျ ထိုငျးနိုငျငံကို ရောကျပွီးခြိနျမှာတော့ အသကျအန်တရာယျ အတှကျ မစိုးရိမျရတော့ပမေဲ့လညျး အခကျအခဲတှကေတော့ ရှိနဆေဲပါ။ မဆု လိုပဲ မွနျမာနိုငျငံတှငျး အာဏာရှငျဆန့ျကငြျရေး လှုပျရှားမှုတှမှော ပါဝငျခဲ့ပွီး မွနျမာစဈတပျရဲ့ နှိမျနငျးမှုတှကွေောင့ျ ပွညျတှငျးမှာပဲ လတှနေဲ့ခြီ ပွေးလှှားနခေဲ့ရပွီးတဲ့နောကျ ပွီးခဲ့တဲ့နှဈကုနျပိုငျးကမှ ထိုငျးနယျစပျ မဲဆောကျမွို့ကို ရောကျလာခဲ့ဲ့တဲ့ တကျကွှလှုပျရှားသူ လူငယျအမြိုးသမီး မသစ်စာက သူတို့ကွုံရတဲ့ အခကျအခဲတခြို့ကို ခုလို ပွောပွပါတယျ။
“ကမြတို့ မွနျမာဘကျခွမျးထကျ စာလို့ရှိရငျတော့ လုံခွုံတဲ့ အနအေထားတော့ ရှိတယျ။ ဒါပမေဲ့ တခုကကျတော့ ဒီမှာက တရားမဝငျ လာနရေတဲ့သူတှေ ဖွဈတဲ့အခါကတြော့ ထိုငျးရဲနဲ့ ထိုငျးထောကျလှမျးရေးတှရေဲ့ စောင့ျကွည့ျမှုတှလေညျး ရှိတယျ။အဓိက ကတော့ ကမြတို့မှာ တရားမဝငျဘူး ဆိုတာမြိုး ဖွဈတဲ့အခါကတြော့ ထိုငျးရဲဖမျးမှာတော့ ကွောကျရတာပေါ့နောျ။ အသကျအန်တရာယျတော့ မစိုးရိမျရဘူးပေါ့။ ကမြတို့ စဈဘေးရှောငျတှေ ဒီမှာပွောကွတာရှိတယျ။ ဘယျလိုပဲ ထိုငျးရဲ့ အဖမျးခံရတယျ ဆိုသည့ျတိုငျအောငျ ရနျကုနျမှာလိုမြိုး စကစ ကဖမျးမိသှားလို့ သတျတာမြိုးတှေ၊ စဈကွောရေးမှာ နှိပျစကျတာမြိုးတှတေော့ မဖွဈတော့ဘူးပေါ့နောျ။ အဆိုးဆုံး ထိုငျးအခြုပျ ရောကျမယျ ဒီလောကျပါပဲ။”
သူ့အတှကျကတော့ ဒီလို အခကျအခဲတှထေကျ မွနျမာပွညျကို တောျတောျနဲ့ ပွနျခှင့ျမရမှာကို ပိုပွီး စိုးရိမျတယျလို့လညျး မသစ်စာက ပွောပါတယျ
“ညီမ အနနေဲ့ပွောရမယျဆိုရငျတော့ အဲ့ဒီဟာတှထေကျ စာရငျ ပိုပွီး စိုးရိမျတာက ညီမတို့ ဒီမဲဆောကျမှာ အကွာကွီး ဖွဈသှားမှာ စိုးရိမျတယျ။ တောျလှနျရေးကို ဆကျပွီး လုပျခငြျသေးတာမို့ ပွညျတှငျးပွနျပွီး တနညျးတဖုံ လှုပျရှားမှုတှေ မလုပျရမှာကိုတော့ စိုးရိမျခကြျ ရှိတယျ။ ပွညျတှငျးကို ပွနျဖို့ကွတော့လညျး အခကျအခဲက ဘာရှိလဲ ဆိုတော့ ညီမတို့ လုံခွုံရေးက ဒီဘကျ ပွနျဝငျလာတယျဆိုရငျ အမြားကွီး အသကျအန်တရာယျက ၅၀ % လောကျ စှန့ျပွီးမှပွနျဝငျရမယ့ျ အနအေထားမြိုး ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတော့ ပိုပွီး စိုးရိမျတာ ကတော့ တောျလှနျရေး ဆကျပွီး လုပျလို့မရမှာ။ ကိုယ့ျပွညျတှငျးက ရဲဘောျတှအေတှကျ ဒီဘကျကို ရောကျလာတဲ့သူတှေ မြားနတောကွောင့ျ အားလြော့သှားမှာကို စိုးရိမျတာကတော့ ပိုပွီးရှိပါတယျ။”
ဒုက်ခသညျ ဆိုတဲ့အတိုငျး ဒုက်ခတှေ ရှိနမှော မှနျပမေဲ့ စိတျဓာတျ ခှနျအား မကအြောငျ ကွိုးစားရတယျလို့လညျး သူက ပွောပါတယျ။ ပွညျတှငျးမှာပဲ စားဝတျနရေေး အခကျအခဲတှနေဲ့ အသကျလုပွီး အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးနရေသူတှထေကျ စာရငျ သူတို့အခွအေနကေ အမြားကွီး ကောငျးနသေေးတာကို နားလညျပွီး လူထုတိုကျပှဲ အောငျမွငျတဲ့အထိ တတျနိုငျတဲ့ဘကျကနေ ဆကျပွီး ပံ့ပိုး ပါဝငျသှားမယျလို့လညျး မသစ်စာက ပွောပါတယျ။
“ဒုက်ခသညျ ဖွဈနရေတာကတော့ ဒါ ငွငျးလို့မရတဲ့ အခါမှာ လတျတလော စိတျခံစားခကြျကတော့ မိသားစုကို လှမျးတာပေါ့နောျ။ မိဘနဲ့နရေတဲ့ လူငယျတှေ ဖွဈတဲ့အခါကတြော့ အဓိက မိဘကိုလှမျးတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ဘာကိုအားယူပွီး ရှေ့ဆကျရလဲဆိုရငျ ကိုယ့ျလိုပဲ ကိုယ့ျထကျငယျတဲ့ တခွားလူငယျတှေ ရှိသေးတယျ။ ခုမှ ၁၅၊ ၁၆၊ ၁၇ အရှယျ လူငယျတှေ။ အကသ ရဲဘောျတှေ ရှိတယျ။ သူတို့ဆိုရငျ တောထဲတောငျထဲမှာ နရေတာတှေ ရှိတယျ။ မိသားစုနဲ့ အဝေးကွီး နရေသူတှေ ရှိတယျ ဆိုတဲ့အခါကျတော့ ဒီ လူထုတောျလှနျရေးမှာ ပါနကွေတဲ့ လူငယျအခငြျးခငြျးကို နှိုငျးယှဉျတာပေါ့နောျ။ သူတို့တောငျမှ ဒီလိုမြိုး ဆကျပွီး ပါဝငျနကွေတာ။ ငါတို့က အနညျးဆုံးတော့ ဒီ မဲဆောကျမှာ ရောကျနတေယျ။ လုံခွုံတဲ့ နရောလောကျတော့ ရှိနတေယျ။ ဆိုတော့ အဲ့ဒီအတှကျ အကုနျလုံး ညီညီညာညာနဲ့ ရှေ့ဆကျရမယျ ဆိုတဲ့ဟာမြိုးပေါ့နောျ။ ငါတို့ ဒီဘကျမှာ ဒုက်ခသညျအဖွဈ နဲ့ ရောကျနလေညျး ရနိုငျတဲ့ဘကျကနေ ပံ့ပိုးသှားကွမယျ။ အဲ့ဒီအတှေးမြိုးနဲ့ ရှေ့ဆကျလို့ ရတယျပေါ့နောျ။”
CDM လှုပျရှားမှုမှာ ပါဝငျတဲ့ မီးရထားဝနျထမျး မဆု ကလညျး လကျရှိ ထိုငျးနိုငျငံမှာ အခကျအခဲရှိတယျ ဆိုပမေဲ့ မွနျမာပွညျ ပွနျလို့မရသေးတဲ့ အခွအေနမှောတော့ ထိုငျးမှာပဲ ဆကျနပွေီး တတျနိုငျတဲ့ လှုပျရှားမှုတှမှော ပါဝငျသှားမယျလို့ ပွောပါတယျ။
“နဂိုမူရငျးစှဲ ဆန်ဒအရကတော့ ကိုယ့ျမွနျမာပွညျပဲ ကိုယျပြောျတာပေါ့နောျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ဝငျလို့မရတဲ့ အခွအေနနေဲ့ ဆိုတော့ အခုလကျရှိ ဒီနိုငျငံမှာပဲ နပွေီးတော့ တောျလှနျရေးအတှကျ ဘာတှထေပျပွီး လုပျရမလဲပေါ့။ အဲ့ဒီလိုပဲ စဉျးစားနပေါတယျရှင့ျ။ အရငျလညျး မွပွေငျသပိတျတှေ လှုပျရှားဖို့အတှကျ ရနျကုနျကလူတှနေဲ့ ခြိတျဆကျပွီးတော့ လုပျနတောဆိုတော့ တခွားနိုငျငံကို တကယျလို့ သှားခဲ့လို့ရှိရငျ ဆကျလုပျနိုငျပါ့မလား။ အဲ့ဒါလညျး တှေးသေးတယျ။ ကလေး နှဈယောကျကလညျး ရှိတော့ သူတို့ပညာရေးကိုလညျး တှေးတယျ။ လကျရှိ ဒီမှာလညျး ကလေးနှဈယောကျကို ကြောငျးထား ထားတယျ ဆိုတော့ သှားရငျ ဒီ့ထကျပိုကောငျးမလားလို့တော့ တှေးမိကွည့ျတယျ။ တတိယနိုငျငံကို သှားရငျပေါ့နောျ။ ဒါပမေဲ့လညျး တောျလှနျရေးအတှကျရော သားသမီးအတှကျရောနဲ့ပဲ ဒီမှာပဲ ဆကျနဖေို့ပဲ ဆုံးဖွတျထားပါတယျ။ အိမျပွနျရမယျဆိုရငျတော့ အရမျးပွနျခငြျပါတယျရှင့ျ။”
အခကျအခဲတှကေတော့ ဘယျနရော၊ ဘယျဒသေမှာပဲဖွဈဖွဈ လူတယောကျခငြျးစီရဲ့ အခွအေနပေေါျ မူတညျပွီး ကွုံကွရတာပါပဲ။ မသစ်စာနဲ့ မဆု တို့လို နယျစပျဒသေတှမှော ရောကျနတေဲ့သူတှအေတှကျ အခကျအခဲတှေ ရှိသလို၊ အခွအေနေ အမြိုးမြိုးကွောင့ျ တတိယနိုငျငံတှကေို ထှကျလာခဲ့ပွီးမှ နရောသဈမှာ အခကျအခဲ ကွုံရသူတှလေညျး အမြားအပွား ရှိပါတယျ။ အာဏာသိမျးမှုနောကျပိုငျး ထိုငျး-မွနျမာ နယျစပျ ကတဆင့ျ အမရေိကနျ ပွညျထောငျစုကို ရောကျလာတဲ့ မမဘေယျထူးက သူ့အတှေ့အကွုံကို ခုလို ပွောပွပါတယျ။
“တကယ့ျတကယျ ကိုယျတှကေ ဒီကိုလာဖို့လညျး အစီအစဉျမရှိဘူး။ မွနျမာပွညျထဲကနေ အဖမျးမခံရအောငျ၊ အသတျမခံရအောငျသာ နယျစပျကို ရှှေ့လာတယျ။ နယျစပျ မဲဆောကျကို ရောကျလာတယျ။ အဲ့ဒီမှာ နလေို့အဆငျမပွလေို့ လုံခွုံရေးအတှကျ အခကျအခဲ ဖွဈလို့ လူ့အခှင့ျအရေး အဖှဲ့တှနေဲ့ ခြိတျဆကျပွီးတော့ လေ ြှာကျလှှာတငျခဲ့တယျ။ အဲ့လိုတငျပွီးတော့မှ humanitarian parole visa ပေးတယျပေါ့နောျ။ အဲ့ဒီအစီအစဉျနဲ့ ရောကျလာခဲ့တာပေါ့။ သူက emergency (အရေးပေါျ) သဘောမြိုးနဲ့ နယျစပျမှာ အထဲမှာရှိတဲ့ တကယျ လုံခွုံရေး စိုးရိမျနရေတဲ့သူတှကေို ပေးတဲ့ ဗီဇာမြိုးပေါ့နောျ။ အရေးပေါျ ခေါျပေးတဲ့ဟာမြိုးပါ။ မဘေယျတို့က လုံခွုံရေးအရ စိုးရိမျလို့ လေ ြှာကျသာ လေ ြှာကျလိုကျတာ။ ဒါပမေဲ့ ဘာ information မှကို မရတာ။ လေ ြှာကျတဲ့အခြိနျတုနျးကလညျး ဘယျလောကျ ကွာမလဲ ဆိုတာလဲ မသိဘူး။ ဘယျအခြိနျသှားရမယျဆိုတာလဲ မသိဘူး။ လေ ြှာကျပွီးသှားရငျ ဘယျလိုဖွဈမလဲ ဆိုတာလညျး ဘာမှမသိဘူး။ ကမြတို့က မထှကျခငျ ရကျအထိကို ဘယျရကျထှကျရမယျ မသိခဲ့ရဘူး။ သူက ထှကျဆို ထှကျလိုကျ။ လာခေါျတဲ့အခါ လိုကျသှားရတယျ။ ကိုယျက အဲ့လောကျပဲသိတယျ။ information ဘာမှမရဘူး။”
လုံခွုံရေးအရ အရေးပေါျ အခွအေနတေခုအောကျမှာ လူသားခငြျး စာနာကူညီတဲ့အနနေဲ့ ထုတျပေးတဲ့ ဒီဗီဇာက တတိယနိုငျငံတခုမှာ လာရောကျအခွခေတြဲ့ ဒုက်ခသညျခိုလုံ နထေိုငျခှင့ျ အစီအစဉျနဲ့တော့ မတူပါဘူး။ ယာယီ ရှှေ့ပွောငျးနထေိုငျတဲ့သဘောသာ ဖွဈတာမို့ အမွဲတမျး နထေိုငျခှင့ျနဲ့ တရားဝငျ အလုပျလုပျခှင့ျ မရတာကွောင့ျ ဒီဗီဇာနဲ့လာတဲ့ ဒုက်ခသညျတှေ အတှကျတော့ နိုငျငံသဈမှာ အခကျအခဲက ပိုမြားတတျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ စဈအာဏာရှငျလကျအောကျ ပွညျတှငျးမှာ နထေိုငျနကွေရတဲ့ သူတှထေကျတော့ အမြားကွီး ပိုကောငျးတဲ့ အခွအေနပေါလို့ မမဘေယျထူးက ပွောပါတယျ။
“မဘေယျတို့ ကတော့ အခု ဒီမှာရောကျတယျ။ သူတို့နဲ့ယှဉျရငျ အခကျအခဲ ပွူနာ အဲ့ဒီလောကျ မရှိဘူးပေါ့နောျ။ ဒီမှာဆိုရငျ အဖမျးခံရမှာ မကွောကျရဘူး။ အသကျခံရမှာ မကွောကျရဘူး။ ဟိုမှာကတြော့ နေ့စဉျရကျဆကျ ကမြတို့တှကေ ရငျတှပေူနရေတယျ။ ဘယျအခြိနျလာဖမျးမလဲ။ ဘယျအခြိနျ သတျမလဲ။ ဘယျအခြိနျ ဗုံးကြဲသှားမလဲဆိုတဲ့ စိတျတှေ အမွဲတမျး ဖွဈနတေယျ။ ဒါပမေဲ့လညျးပဲ ကမြတို့က ဒီတိုကျပှဲကို အောငျမှရမယျ။ ဒီနှေဦးတောျလှနျရေးကို ကမြတို့စခဲ့တာ ကမြတို့ အောငျမယျ အောငျရမယျဆိုတဲ့ ယုံကွညျခကြျနဲ့ စခဲ့တာ။ ဆိုတော့ ဒီအပေါျမှာ ကမြတို့ အခကျအခဲတှရှေိတယျ။ ဘယျနရော ဘယျဒသေ ရောကျရောကျလညျး ရှိနေဦးမှာပဲ။ ဒါပမေဲ့လညျး ကမြတို့ ဒါကို စိတျအားငယျ စိတျပကြျပွီးတော့ ဒါကို ကြောခိုငျးသှားပွီးတော့မှ လကျလေ ြှာ့လိုကျလို့ မရဘူးပေါ့နောျ။ ကမြတို့ရဲ့ နောကျမြိုးဆကျတှေ အတှကျ၊ နိုငျငံ တနိုငျငံလုံး အတှကျ ကမြတို့ ဆကျပွီး တိုကျပှဲဝငျရဦးမယျလို့ မွငျတယျ။ ဒီအခြိနျမှာ တတျနိုငျတဲ့ဘကျကနပွေီးတော့ အယောကျစီတိုငျး ပါဝငျဖို့ လိုတယျ။ ကိုယျအသကျရှငျနသေေးတယျ ဆိုတာက ကိုယ့ျမှာ တာဝနျတှေ ရှိနသေေးတယျပေါ့နောျ။ ကိုယျ လုပျနိုငျတဲ့အပိုငျး ရှိဦးမှာပဲ။ ကိုယျ လုပျလို့ရတာ လုပျရမယျဆိုတဲ့စိတျကို မှေးရတာပေါ့။”
အခွအေနေ အမြိုးမြိုးကွောင့ျ တိုငျးပွညျက ထှကျခဲ့ရပမေဲ့ ဘယျနရော ဘယျဒသေမှာပဲ ရောကျနနေေ အားလုံးကတော့ ကိုယ့ျအိမျကိုယျ ပွနျခငြျကွသူတှပေါ။ ဒီလို ပွနျနိုငျဖို့ အတှကျမှာတော့ မွနျမာနိုငျငံတှငျး လကျရှိကွုံနရေတဲ့ အကွမျးဖကျ ဖိနှိပျမှုတှနေဲ့ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှေ အမွနျဆုံး အဆုံးသတျဖို့ လိုအပျသလို၊ လူသားတိုငျးအတှကျ ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ တနျးတူ အခွခေံ လူ့အခှင့ျအရေးတှေ ရရှိမှာသာ ဖွဈနိုငျလိမ့ျမယျဆိုတာ တငျပွရငျး ဒီသီတငျးပတျ အမြိုးသမီးကဏ်ဍကို ဒီမှာ ရပျနားခှင့ျပွုပါ။ ကမြ ခငျဖွူထှေးပါရှငျ။
