[Zawgyi/Unicode]
လာမယ့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD ပါတီဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ရွေးကောက်ပွဲလောက် အနိုင်မရနိုင်ပေမဲ့လည်း အစိုးရဖွဲ့နိုင်လောက်တဲ့အထိ နိုင်မယ်လို့ ယူဆတဲ့အကြောင်း အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် သဘာပတိအဖွဲ့ဝင် ဦးဝင်းထိန်ကပြောပါတယ်။ ပါတီအကြီးအကဲဖြစ်သူ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ရွေးကောက်ပွဲဝင်၊ မဝင်ဆိုတာကိုတော့ ပါတီခေါင်းဆောင်ပိုင်းက အတိအကျ မပြောသေးပါဘူး။ ဒီအကြောင်းတွေ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက်စုစုက မေးမြန်းထားပါတယ်။
အာဏာရပါတီ NLD ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းက ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး အခုလာမယ့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း NLD သာ ဆက်လက်နိုင်သွားမယ်လို့ ပါတီရဲ့သဘာပတိဖြစ်သူ ဦးဝင်းထိန်က VOA ကိုပြောပါတယ်။
“NLD ရေစီးနေတဲ့အရှိန်က အရှိန်ကောင်းနေတုန်းပဲဖြစ်တယ်။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD နိုင်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော်ခန့်မှန်းမိပါတယ်။ ၂၀၁၅ တုန်းကတော့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်နိုင်တယ်။ သို့သော် ဒီတခေါက်မှာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းနိုင်ဖို့လောက်ကတော့ တော်တော်မလွယ်ဘူး။ မလွယ်တဲ့အကြောင်းက ပြီးခဲ့တဲ့လွှတ်တော်မှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ NLD ကိုယ်စားလှယ်တချို့ရဲ့ ချို့ယွင်းချက်တွေပေါ့။ အဲတော့ နိုင်တော့နိုင်မယ်။ ၂၀၁၅ တုန်းကလို ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းနိုင်ချင်ရင် ကျားကုတ်ကျားခဲလုပ်ရမယ်။ သို့သော် အစိုးရဖွဲ့နိုင်လောက်တဲ့အထိတော့ နိုင်နိုင်မယ်လို့ ကျနော်မှန်းဆပါတယ်။”
ပါတီခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ နိုင်ငံတကာတရားရုံး ICJ မှာ ဦးဆောင်ခဲ့တာအပါအဝင် အခုလို ကိုဗစ်ကာလမှာ ကဏ္ဍအသီးသီးကပုဂ္ဂိုလ်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးတဲ့ကိစ္စတွေကြောင့် လူထုရဲ့ယုံကြည်အားကိုးမှု ပိုရလာလို့ အခုလာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း NLD နိုင်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားကြောင်း သူကဆိုပါတယ်။
ဗဟိုအောင်နိုင်ရေးအဖွဲ့ကနေ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေကို စိစစ်ရွေးချယ်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ တုန်းက ကျင့်သုံးခဲ့တဲ့မူကို ခုတခေါက်မှာ မသုံးတော့ဘဲ မြို့နယ်၊ တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ် အဆင့်ဆင့်ဖြတ်ကျော်ပြီးမှသာ ဗဟိုကိုရောက်မယ့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း စိစစ်တဲ့မူကို ဒီတခေါက်မှာ ပြောင်းလဲထားတယ်လို့သူက ပြောပါတယ်။
အာဏာရပါတီအနေနဲ့ ပါတီကိုယ်စားလှယ်လောင်း စိစစ်ရွေးချယ်တဲ့နေရာမှာ ခွဲခြားမှုမရှိ တသားတည်းဖြစ်ဖို့လိုတယ်လို့ နိုင်ငံရေးသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာရန်မျိုးသိန်းက အခုလိုပြောထားပါတယ်။
“လက်ရှိအချိန်မှာ ဒီကိုယ်စားလှယ်လောင်းရွေးချယ်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပါတီတွင်းအစီအစဉ်နဲ့ လုပ်ဆောင်နေတဲ့အခါကျတော့ ပြင်ပမှာပေါ့လေ သတင်းထုတ်ပြန်တာမျိုးတွေ မတွေ့ရတဲ့အခါကျတော့ ၂၀၁၅ ထက် ပိုပြီးတော့ စည်းစနစ်ကျတယ် ပိုအားကောင်း ပိုသာလွန်တယ်လို့ သုံးသပ်ဖို့တော့ခက်ဦးမယ်။ သို့သော်လည်းပဲ ဒီ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင်မှာတော့ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေကို ကျောသားရင်သား မခွဲခြားဘဲနဲ့ ထိထိရောက်ရောက် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရွေးချယ်တင်မြှောက်နိုင်ဖို့က မဖြစ်မနေ လိုအပ်နေတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။”
NLD ပါတီတွင်း လူထုယုံကြည်မှု အများဆုံးရထားတဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကော့မှူးမဲဆန္ဒနယ်မှာ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မလားဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပါတီတွင်းပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတွေလည်း အတိအကျ မသိသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
“ပထမအဆင့်က မြို့နယ်ကပြီးတာနဲ့ တိုင်းကိုတက်မှာ။ တိုင်းကနေ တခါထပ်စိစစ်ပြီးမှ ဗဟိုကိုရောက်မှာဗျ။ အဲဒါကြောင့် ကျနော်တို့ ဗဟိုအနေနဲ့ ဒီဟာကို မသိနိုင်သေးဘူးဗျ။”
ဒါကတော့ NLD ပြန်ကြားရေးကော်မတီ အတွင်းရေးမှူး မုံရွာဦးအောင်ရှင် ပြောသွားတာပါ။ နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်ကတော့ ၂၀၁၂၊ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းကလို အခု ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း တာမွေမြို့နယ်ကနေ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ဖို့အတွက် အမည်စာရင်းပေးထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ကော့မှူးမြို့နယ် အမျိုးုသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူ ဦးအေးသိန်းကတော့ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် အမည်စာရင်းတင် မတင်ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ....
“ပါတီတွင်း ကိစ္စတွေကို ဦးလေးတို့ပြောခွင့်မရှိဘူး။ အဲဒါကြောင့် နည်းနည်းညည်းခံပေးပါနော်။ ကော်မရှင်က ထွက်မှ အတည်ဖြစ်မှာဆိုတော့လေ အဘတို့ပြောတဲ့အခါမှာလည်း အမှားမှားအယွင်းယွင်း တလွဲတွေဖြစ်ရင် မကောင်းဘူးပေါ့။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ကော်မရှင်အထွက်ကလေး နည်းနည်းစောင့်လိုက်ပါနော်။”
ပါတီသဘာပတိဖြစ်သူ ဦးဝင်းထိန်ကတော့ အတိုင်ပင်ခံရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မလားဆိုတာကို အခုလိုပြောသွားပါတယ်။
“နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ကော့မှူးမှာရွေးကောက်ပွဲဝင် မဝင်ဆိုတာကတော့ ကျနော်တို့ပြောလို့မဖြစ်နိုင်တဲ့ ကိစ္စ ဒါတချက်။ နောက်တချက်က ဥပဒေကြောင်းအရ ကြည့်မယ်ဆိုရင် နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ဆိုတဲ့ ရာထူးဟာ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်မှ လုပ်ခွင့်ရှိမှာလား။ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် မဟုတ်လည်း တင်မြှောက်ခွင့် ရှိသလားဆိုတဲ့ ဥပဒေအကြောင်းအရာတွေလည်း စဉ်းစားစရာရှိပါတယ်။”
သက်ဆိုင်ရာမြို့နယ်အလိုက် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မယ့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း အမည်စာရင်းတင်သွင်းတာကို မနေ့က အပြီးသတ်ခဲ့တာပါ။ ဘယ်သူတွေကို ရွေးချယ်သွားမလဲဆိုတာကတော့ အဆင့်ဆင့်စိစစ်ရမှာဖြစ်လို့ ရွေးကောက်ပွဲဝင်မယ့် ပါတီကိုယ်စားလှယ်စာရင်းကို ဇွန်လကုန်မှသာ ဗဟိုကော်မတီက သိရမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
[Unicode Version]
NLD ရှေးကောကျပှဲ ပွငျဆငျမှုနဲ့ အလားအလာ
လာမယ့ျ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ NLD ပါတီဟာ ပွီးခဲ့တဲ့ရှေးကောကျပှဲလောကျ အနိုငျမရနိုငျပမေဲ့လညျး အစိုးရဖှဲ့နိုငျလောကျတဲ့အထိ နိုငျမယျလို့ ယူဆတဲ့အကွောငျး အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ သဘာပတိအဖှဲ့ဝငျ ဦးဝငျးထိနျကပွောပါတယျ။ ပါတီအကွီးအကဲဖွဈသူ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ရှေးကောကျပှဲဝငျ၊ မဝငျဆိုတာကိုတော့ ပါတီခေါငျးဆောငျပိုငျးက အတိအကြ မပွောသေးပါဘူး။ ဒီအကွောငျးတှေ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျစုစုက မေးမွနျးထားပါတယျ။
အာဏာရပါတီ NLD ဟာ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲတုနျးက ၈၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျ အနိုငျရရှိခဲ့ပွီး အခုလာမယ့ျ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာလညျး NLD သာ ဆကျလကျနိုငျသှားမယျလို့ ပါတီရဲ့သဘာပတိဖွဈသူ ဦးဝငျးထိနျက VOA ကိုပွောပါတယျ။
“NLD ရစေီးနတေဲ့အရှိနျက အရှိနျကောငျးနတေုနျးပဲဖွဈတယျ။ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ NLD နိုငျလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျခန့ျမှနျးမိပါတယျ။ ၂၀၁၅ တုနျးကတော့ ၈၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျနိုငျတယျ။ သို့သောျ ဒီတခေါကျမှာ ၈၀ ရာခိုငျနှုနျးနိုငျဖို့လောကျကတော့ တောျတောျမလှယျဘူး။ မလှယျတဲ့အကွောငျးက ပွီးခဲ့တဲ့လှှတျတောျမှာ ပါဝငျခဲ့တဲ့ NLD ကိုယျစားလှယျတခြို့ရဲ့ ခြို့ယှငျးခကြျတှပေေါ့။ အဲတော့ နိုငျတော့နိုငျမယျ။ ၂၀၁၅ တုနျးကလို ၈၀ ရာခိုငျနှုနျးနိုငျခငြျရငျ ကြားကုတျကြားခဲလုပျရမယျ။ သို့သောျ အစိုးရဖှဲ့နိုငျလောကျတဲ့အထိတော့ နိုငျနိုငျမယျလို့ ကနြောျမှနျးဆပါတယျ။”
ပါတီခေါငျးဆောငျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျရဲ့ နိုငျငံတကာတရားရုံး ICJ မှာ ဦးဆောငျခဲ့တာအပါအဝငျ အခုလို ကိုဗဈကာလမှာ ကဏ်ဍအသီးသီးကပုဂ်ဂိုလျတှနေဲ့ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးတဲ့ကိစ်စတှကွေောင့ျ လူထုရဲ့ယုံကွညျအားကိုးမှု ပိုရလာလို့ အခုလာမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာလညျး NLD နိုငျမယျလို့ ခန့ျမှနျးထားကွောငျး သူကဆိုပါတယျ။
ဗဟိုအောငျနိုငျရေးအဖှဲ့ကနေ ကိုယျစားလှယျလောငျးတှကေို စိစဈရှေးခယြျခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ တုနျးက ကငြ့ျသုံးခဲ့တဲ့မူကို ခုတခေါကျမှာ မသုံးတော့ဘဲ မွို့နယျ၊ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျ အဆင့ျဆင့ျဖွတျကြောျပွီးမှသာ ဗဟိုကိုရောကျမယ့ျ ကိုယျစားလှယျလောငျး စိစဈတဲ့မူကို ဒီတခေါကျမှာ ပွောငျးလဲထားတယျလို့သူက ပွောပါတယျ။
အာဏာရပါတီအနနေဲ့ ပါတီကိုယျစားလှယျလောငျး စိစဈရှေးခယြျတဲ့နရောမှာ ခှဲခွားမှုမရှိ တသားတညျးဖွဈဖို့လိုတယျလို့ နိုငျငံရေးသုံးသပျသူ ဒေါကျတာရနျမြိုးသိနျးက အခုလိုပွောထားပါတယျ။
“လကျရှိအခြိနျမှာ ဒီကိုယျစားလှယျလောငျးရှေးခယြျမှုနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ပါတီတှငျးအစီအစဉျနဲ့ လုပျဆောငျနတေဲ့အခါကတြော့ ပွငျပမှာပေါ့လေ သတငျးထုတျပွနျတာမြိုးတှေ မတှေ့ရတဲ့အခါကတြော့ ၂၀၁၅ ထကျ ပိုပွီးတော့ စညျးစနဈကတြယျ ပိုအားကောငျး ပိုသာလှနျတယျလို့ သုံးသပျဖို့တော့ခကျဦးမယျ။ သို့သောျလညျးပဲ ဒီ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲ မတိုငျခငျမှာတော့ ကိုယျစားလှယျလောငျးတှကေို ကြောသားရငျသား မခှဲခွားဘဲနဲ့ ထိထိရောကျရောကျ ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ ရှေးခယြျတငျမွှောကျနိုငျဖို့က မဖွဈမနေ လိုအပျနတေယျလို့ မွငျပါတယျ။”
NLD ပါတီတှငျး လူထုယုံကွညျမှု အမြားဆုံးရထားတဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ကော့မှူးမဲဆန်ဒနယျမှာ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျမလားဆိုတာနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ပါတီတှငျးပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူတှလေညျး အတိအကြ မသိသေးဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။
“ပထမအဆင့ျက မွို့နယျကပွီးတာနဲ့ တိုငျးကိုတကျမှာ။ တိုငျးကနေ တခါထပျစိစဈပွီးမှ ဗဟိုကိုရောကျမှာဗြ။ အဲဒါကွောင့ျ ကနြောျတို့ ဗဟိုအနနေဲ့ ဒီဟာကို မသိနိုငျသေးဘူးဗြ။”
ဒါကတော့ NLD ပွနျကွားရေးကောျမတီ အတှငျးရေးမှူး မုံရှာဦးအောငျရှငျ ပွောသှားတာပါ။ နိုငျငံတောျသမ်မတ ဦးဝငျးမွင့ျကတော့ ၂၀၁၂၊ ၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲတုနျးကလို အခု ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာလညျး တာမှမွေို့နယျကနေ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျဖို့အတှကျ အမညျစာရငျးပေးထားတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
ကော့မှူးမွို့နယျ အမြိုးုသားဒီမိုကရစေီ အဖှဲ့ခြုပျဥက်ကဋ်ဌ ဖွဈသူ ဦးအေးသိနျးကတော့ အတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ အမညျစာရငျးတငျ မတငျဆိုတာနဲ့ ပတျသကျပွီး ...
“ပါတီတှငျး ကိစ်စတှကေို ဦးလေးတို့ပွောခှင့ျမရှိဘူး။ အဲဒါကွောင့ျ နညျးနညျးသညျးခံပေးပါနောျ။ ကောျမရှငျက ထှကျမှ အတညျဖွဈမှာဆိုတော့လေ အဘတို့ပွောတဲ့အခါမှာလညျး အမှားမှားအယှငျးယှငျး တလှဲတှဖွေဈရငျ မကောငျးဘူးပေါ့။ အဲဒါကွောင့ျမို့လို့ ကောျမရှငျအထှကျကလေး နညျးနညျးစောင့ျလိုကျပါနောျ။”
ပါတီသဘာပတိဖွဈသူ ဦးဝငျးထိနျကတော့ အတိုငျပငျခံရှေးကောကျပှဲ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျမလားဆိုတာကို အခုလိုပွောသှားပါတယျ။
“နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျနဲ့ ပတျသကျလို့ ကော့မှူးမှာရှေးကောကျပှဲဝငျ မဝငျဆိုတာကတော့ ကနြောျတို့ပွောလို့မဖွဈနိုငျတဲ့ ကိစ်စ ဒါတခကြျ။ နောကျတခကြျက ဥပဒကွေောငျးအရ ကွည့ျမယျဆိုရငျ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျဆိုတဲ့ ရာထူးဟာ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျဖွဈမှ လုပျခှင့ျရှိမှာလား။ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ မဟုတျလညျး တငျမွှောကျခှင့ျ ရှိသလားဆိုတဲ့ ဥပဒအေကွောငျးအရာတှလေညျး စဉျးစားစရာရှိပါတယျ။”
သကျဆိုငျရာမွို့နယျအလိုကျ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျမယ့ျ ကိုယျစားလှယျလောငျး အမညျစာရငျးတငျသှငျးတာကို မနေ့က အပွီးသတျခဲ့တာပါ။ ဘယျသူတှကေို ရှေးခယြျသှားမလဲဆိုတာကတော့ အဆင့ျဆင့ျစိစဈရမှာဖွဈလို့ ရှေးကောကျပှဲဝငျမယ့ျ ပါတီကိုယျစားလှယျစာရငျးကို ဇှနျလကုနျမှသာ ဗဟိုကောျမတီက သိရမယျလို့ ဆိုပါတယျ။
