[[Zawgyi/Unicode]]
ရန်ကုန်မြို့အတွင်း လူစည်ကားတဲ့ နေရာတွေမှာ ပစ္စည်းလုယက်ခံရတာ၊ နေအိမ် ထဲမှာ အသတ်ခံရတာနဲ့ အနုကြမ်းစီးခံရတာတွေ အခုနောက်ပိုင်းမှာ ခပ်စိပ်စိပ်ဖြစ်လာပါတယ်။ မှောင်ရီမပျိုးခင် နေ့ဘက် အချိန်တွေမှာပါ အခုလိုအဖြစ်တွေ ဖြစ်နေတာမို့ ကိုယ်တိုင်လုံခြုံရေးကို သတိထားနေရတယ်လို့ ရန်ကုန်မြို့မှာ နေထိုင်သူတွေက ပြောပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့မှာလိုပဲ တခြားမြို့ကြီးတွေမှာလည်း လုံခြုံရေးစိုးရိမ်နေကြတဲ့ အခြေအနေအကြောင်း ရန်ကုန်ကလာတဲ့သတင်းပို့ချက်ကို မခင်ဖြူထွေးက တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ရန်ကုန်၊ ပန်းဘဲတန်းမြို့နယ်၊ ၂၆ လမ်း အောက်ဘလောက်မှာရှိတဲ့ အိမ်ဆောက်ပစ္စည်း အရောင်းဆိုင်တခုမှာ နိုဝင်ဘာလ ၂ ရက်၊ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တုန်းက အမျိုးသား ၂ ဦး ဓားထိုးခံရပြီး ပစ္စည်းတွေ လုယက်ခံခဲ့ရပါတယ်။ မျက်နှာ Mask တပ်ထားပြီး ဦးထုပ်ဆောင်းထားတဲ့ အမျိုးသား ၃ ဦး ဆိုင်ထဲကို ရောက်လာပြီး ဆိုင်ပိုင်ရှင် အမျိုးသား ၂ ဦးကို ဓားနဲ့ထိုး၊ ငွေသား သိန်း ၅၀၀ နီးပါးနဲ့ ဖုန်းသုံးလုံးအပါအဝင် အိမ်စီးကားကိုပါ ယူသွားတယ်လို့ ဆိုင်ရှင်တွေရဲ့ မိတ်ဆွေတဦးက ပြောပါတယ်။
"ဘာမှမဖြစ်ဘူး။ သူတို့အားလုံး သက်သာတယ်။ ဒဏ်ရာ အခြေအနေလေးတွေက ကိုမောင်မောင်ထွန်းကတော့ လောလောဆယ်ကတော့ မတ်တပ်မရပ်နိုင်သေးဘူး။ ကိုမြင့်ကြည်ကတော့ အေးအေးဆေးဆေးပဲ။ ကားတောင်မှ ညနေလောက်ပြန်ရဖို့ အစီအစဉ်က များနေတယ်။ ကားကို ရန်ကင်းမှာ တွေ့လိုက်တယ်လို့ ပြောတယ်။ ကားလည်း ရဖို့များတယ်။"
ဒီဖြစ်စဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျူးလွန်သူတွေကို အရေးယူဖို့ အမှုဖွင့်ထားတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။ လူအသွားအလာများတဲ့ ဘတ်စ်ကားမှတ်တိုင်တွေမှာ အုပ်စုဖွဲ့ အနိုင်ကျင့်ပြီး ပစ္စည်းလုယူတာ၊ နေအိမ်မှာလူမရှိတုန်း ဖောက်ထွင်းခိုးယူတာနဲ့ အနုကြမ်းစီး ဓားပြတိုက်တာတွေက ရန်ကုန်လို လူဦးရေထူထပ်တဲ့ မြို့ပြမှာ နေ့စဉ်နီးပါး ကြုံတွေ့နေရပြီလို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
အောက်တိုဘာလ ၃၀ နေ့တုန်းကလည်း မင်္ဂလာတောင်ညွန့် မြို့နယ်က နေအိမ်တအိမ်မှာ သေဆုံးနေတဲ့ အလောင်း ၂ လောင်းကို ပတ်ဝန်းကျင်က တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ သေဆုံးသူ ၂ ဦးကတော့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ရူပဗေဒဌာနက အငြမ်းစားဆရာ ဦးမြင့်ဝေနဲ့ဇနီးဖြစ်သူ ဆရာမ ဒေါ်ခင်စန်းတို့ဖြစ်ပြီး ဓားဒဏ်ရာတွေနဲ့ သေဆုံးနေကြတာဖြစ်ပါတယ်။ သေဆုံးသူတွေရဲ့ ငွေနဲ့ပစ္စည်းတချို့ကိုလည်း ပျောက်ဆုံးနေတယ်လို့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ နေထိုင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
နေအိမ်မှာလူမရှိချိန် ပစ္စည်းခိုးယူခံရတာမျိုးတွေကိုလည်း ကာယကံရှင်တချို့က သူတို့ရဲ့လူမှုကွန်ယက်ပေါ်ကနေ အသိပေးတာတွေရှိလာပေမယ့် အများစုက ရဲကိုအကြောင်းကြားပြီး အမှုဖွင့်တိုင်ကြားတာမျိုး မရှိသလောက် နည်းလာပါတယ်။
အခုလိုရန်ကုန်မြို့လယ်နေရာမျိုးမှာပါ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု မရှိဖြစ်နေပြီး နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်တဲ့ကာလမှာ ကိုယ့်လုံခြုံရေးကို ကိုယ့်ဘာသာယူနေရသလို ဖြစ်နေတယ်လို့ ရှေ့နေတဦးက အခုလို သုံးသပ်ပါတယ်။
“အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ကျနော်တို့တွေ့ရသလောက်အရတော့ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုက အဲ့ဒီအချိန်ကနေစပြီးတော့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးအခြေအနေက ကျနေတာ။ ဆက်တိုက်ကျနေတာ။ လုံခြုံရေးက ဘယ်လောက်ရှိသလဲဆိုရင် ကိုယ့်ရဲ့လုံခြုံရေးက ကိုယ့်ဟာကိုယ် ကာကွယ်နေရတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်နေတယ်။ ဆိုတော့ အဲ့ဒီအခြေအနေအထိ ကျဆင်းနေတယ်။ စိုးမိုးမှုရှိလားဆိုရင် စိုးမိုးမှုရှိတယ်လို့ သုံးသပ်လို့ မရဘူး။ သို့သော် သူက နိုင်ငံရေးနဲ့နှီးနွယ်နေတဲ့ကိစ္စတွေပဲ အာရုံစိုက်နေတယ်။ အဲ့လိုကာကွယ်နေရတာက တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုကို မရှိဘူးဆိုတာကို ဖြစ်နေတဲ့သဘောပေါ့နော်။”
စမ်းချောင်းမှာနေထိုင်တဲ့ အမျိုးသမီးငယ်တဦးကလည်း အပြင်သွားချိန်နဲ့ နေအိမ်မှာ တယောက်တည်းရှိတဲ့ အချိန်တွေဆို ကိုယ့်ရဲ့လုံခြုံရေးကို ပိုပြီးဂရုစိုက် သတိထားနေရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
"လက်ဝတ်လက်စားတွေ မဝတ်ရဲတာတို့၊ အပြင်သွားရင် ပိုက်ဆံကို လိုသလောက်လေးပဲ ယူသွားတာတို့၊ အဲလိုလေးပဲ ဆင်ခြင်နေရတယ်။ အဝတ်အစားတောင်မှ အရမ်းကောင်းကောင်းကြီး မဝတ်ရဲဘူး။ အပြင်သွားရင် နွမ်းနွမ်းဖတ်ဖတ်ပဲ သွားရတာ။ အိမ်ထဲမှာ တယောက်တည်းရှိတဲ့အချိန်တွေဆို တံခါးတွေကို အရှေ့ရော အနောက်ရော ပိတ်ပြီးနေတယ်။ ညဘက်တွေဆိုလည်း ဂရုစိုက်ပြီးတော့ ပြတင်းပေါက်တွေကို ပိတ်ပြီးအိပ်ရတာမျိုး လုပ်ရတယ်။"
စီးပွားရေးအချက်အခြာကျတဲ့ မန္တလေးမြို့မှာလည်း အရင်ကထက် အနုကြမ်းစီးမှု ခိုးဆိုးလုယက်မှုတွေက ပိုများလာနေတာပါ။ မန္တလေးမြို့မှာ ကားမောင်းတဲ့ ကိုငယ်လေးဆိုသူကတော့ သူ စိတ်မလုံခြုံခံစားနေရတာတွေကို အခုလိုပြောပြပါတယ်။
“ကျနော်တို့လည်း ကားမမောင်းဘဲ နားနေကြရတာလေ။ အဲ့လိုကြောက်ပြီးတော့ လုံခြုံမှုမရှိတော့ဘူးပေါ့။ အဓိကက လုံခြုံမှုမရှိတာ။ ကျနော်တို့ဆိုတာ ဘာမှ အာမခံချက်လည်းမရှိဘူး။ အဲ့ဒါကြောင့် တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးက နည်းနည်းတော့လိုအပ်တယ်ပေါ့။ အားလုံးအတွက် ဘယ်လုပ်ငန်းနေနေ အသက်အန္တရာယ်က မလုံခြုံဘူးဖြစ်နေတာ။ ခရီးသည်ကိုလည်း ယုံကြည်မှုမရှိသလို ခရီးသည်ကလည်း ကိုယ့်ကို ယုံကြည်မှုမရှိတော့ဘူး။ အဲ့လိုတွေဖြစ်နေတာ။ စိတ်လုံခြုံမှုက လုံးဝကိုမရှိတော့ဘူး ကျနော်တို့ကားမောင်းတာ ညမောင်း မောင်းရင် လုံခြုံမှု မရှိတော့ဘူး။”
စစ်တပ်အာဏာသိမ်း အုပ်ချုပ်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပြည်သူအများစုက လက်နက်ကိုင်လုံခြုံရေးအဖွဲ့တွေအပေါ် အားကိုးမှု လျော့နည်းလာနေတာနဲ့တချိန်ထဲ လုယက် ဒုစရိုက်လုပ်သူတွေ ပိုအတင့်ရဲလာပုံရတယ်လို့ မြို့ခံတွေက ပြောနေကြပါတယ်။
================
[[Unicode]]
မွို့ကွီးတှမှော လုယကျ အနုကွမျးစီးမှုတှေ ပိုမြားလာ
ရနျကုနျမွို့အတှငျး လူစညျကားတဲ့ နရောတှမှော ပစ်စညျးလုယကျခံရတာ၊ နအေိမျ ထဲမှာ အသတျခံရတာနဲ့ အနုကွမျးစီးခံရတာတှေ အခုနောကျပိုငျးမှာ ခပျစိပျစိပျဖွဈလာပါတယျ။ မှောငျရီမပြိုးခငျ နေ့ဘကျ အခြိနျတှမှောပါ အခုလိုအဖွဈတှေ ဖွဈနတောမို့ ကိုယျတိုငျလုံခွုံရေးကို သတိထားနရေတယျလို့ ရနျကုနျမွို့မှာ နထေိုငျသူတှကေ ပွောပါတယျ။ ရနျကုနျမွို့မှာလိုပဲ တခွားမွို့ကွီးတှမှောလညျး လုံခွုံရေးစိုးရိမျနကွေတဲ့ အခွအေနအေကွောငျး ရနျကုနျကလာတဲ့သတငျးပို့ခကြျကို မခငျဖွူထှေးက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ရနျကုနျ၊ ပနျးဘဲတနျးမွို့နယျ၊ ၂၆ လမျး အောကျဘလောကျမှာရှိတဲ့ အိမျဆောကျပစ်စညျး အရောငျးဆိုငျတခုမှာ နိုဝငျဘာလ ၂ ရကျ၊ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့တုနျးက အမြိုးသား ၂ ဦး ဓားထိုးခံရပွီး ပစ်စညျးတှေ လုယကျခံခဲ့ရပါတယျ။ မကြျနှာ Mask တပျထားပွီး ဦးထုပျဆောငျးထားတဲ့ အမြိုးသား ၃ ဦး ဆိုငျထဲကို ရောကျလာပွီး ဆိုငျပိုငျရှငျ အမြိုးသား ၂ ဦးကို ဓားနဲ့ထိုး၊ ငှသေား သိနျး ၅၀၀ နီးပါးနဲ့ ဖုနျးသုံးလုံးအပါအဝငျ အိမျစီးကားကိုပါ ယူသှားတယျလို့ ဆိုငျရှငျတှရေဲ့ မိတျဆှတေဦးက ပွောပါတယျ။
"ဘာမှမဖွဈဘူး။ သူတို့အားလုံး သကျသာတယျ။ ဒဏျရာ အခွအေနလေေးတှကေ ကိုမောငျမောငျထှနျးကတော့ လောလောဆယျကတော့ မတျတပျမရပျနိုငျသေးဘူး။ ကိုမွင့ျကွညျကတော့ အေးအေးဆေးဆေးပဲ။ ကားတောငျမှ ညနလေောကျပွနျရဖို့ အစီအစဉျက မြားနတေယျ။ ကားကို ရနျကငျးမှာ တှေ့လိုကျတယျလို့ ပွောတယျ။ ကားလညျး ရဖို့မြားတယျ။"
ဒီဖွဈစဉျနဲ့ပတျသကျပွီး ကြူးလှနျသူတှကေို အရေးယူဖို့ အမှုဖှင့ျထားတယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။ လူအသှားအလာမြားတဲ့ ဘတျဈကားမှတျတိုငျတှမှော အုပျစုဖှဲ့ အနိုငျကငြ့ျပွီး ပစ်စညျးလုယူတာ၊ နအေိမျမှာလူမရှိတုနျး ဖောကျထှငျးခိုးယူတာနဲ့ အနုကွမျးစီး ဓားပွတိုကျတာတှကေ ရနျကုနျလို လူဦးရထေူထပျတဲ့ မွို့ပွမှာ နေ့စဉျနီးပါး ကွုံတှေ့နရေပွီလို့ ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
အောကျတိုဘာလ ၃၀ နေ့တုနျးကလညျး မငျ်ဂလာတောငျညှန့ျ မွို့နယျက နအေိမျတအိမျမှာ သဆေုံးနတေဲ့ အလောငျး ၂ လောငျးကို ပတျဝနျးကငြျက တှေ့ရှိခဲ့ပါတယျ။ သဆေုံးသူ ၂ ဦးကတော့ ရနျကုနျတက်ကသိုလျ ရူပဗဒေဌာနက အငွမျးစားဆရာ ဦးမွင့ျဝနေဲ့ဇနီးဖွဈသူ ဆရာမ ဒေါျခငျစနျးတို့ဖွဈပွီး ဓားဒဏျရာတှနေဲ့ သဆေုံးနကွေတာဖွဈပါတယျ။ သဆေုံးသူတှရေဲ့ ငှနေဲ့ပစ်စညျးတခြို့ကိုလညျး ပြောကျဆုံးနတေယျလို့ ပတျဝနျးကငြျမှာ နထေိုငျသူတှကေ ပွောပါတယျ။
နအေိမျမှာလူမရှိခြိနျ ပစ်စညျးခိုးယူခံရတာမြိုးတှကေိုလညျး ကာယကံရှငျတခြို့က သူတို့ရဲ့လူမှုကှနျယကျပေါျကနေ အသိပေးတာတှရှေိလာပမေယ့ျ အမြားစုက ရဲကိုအကွောငျးကွားပွီး အမှုဖှင့ျတိုငျကွားတာမြိုး မရှိသလောကျ နညျးလာပါတယျ။
အခုလိုရနျကုနျမွို့လယျနရောမြိုးမှာပါ တရားဥပဒစေိုးမိုးမှု မရှိဖွဈနပွေီး နိုငျငံရေးမတညျငွိမျတဲ့ကာလမှာ ကိုယ့ျလုံခွုံရေးကို ကိုယ့ျဘာသာယူနရေသလို ဖွဈနတေယျလို့ ရှေ့နတေဦးက အခုလို သုံးသပျပါတယျ။
“အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျးမှာ ကနြောျတို့တှေ့ရသလောကျအရတော့ တရားဥပဒစေိုးမိုးမှုက အဲ့ဒီအခြိနျကနစေပွီးတော့ တရားဥပဒစေိုးမိုးရေးအခွအေနကေ ကနြတော။ ဆကျတိုကျကနြတော။ လုံခွုံရေးက ဘယျလောကျရှိသလဲဆိုရငျ ကိုယ့ျရဲ့လုံခွုံရေးက ကိုယ့ျဟာကိုယျ ကာကှယျနရေတဲ့ အခွအေနေ ဖွဈနတေယျ။ ဆိုတော့ အဲ့ဒီအခွအေနအေထိ ကဆြငျးနတေယျ။ စိုးမိုးမှုရှိလားဆိုရငျ စိုးမိုးမှုရှိတယျလို့ သုံးသပျလို့ မရဘူး။ သို့သောျ သူက နိုငျငံရေးနဲ့နှီးနှယျနတေဲ့ကိစ်စတှပေဲ အာရုံစိုကျနတေယျ။ အဲ့လိုကာကှယျနရေတာက တရားဥပဒစေိုးမိုးမှုကို မရှိဘူးဆိုတာကို ဖွဈနတေဲ့သဘောပေါ့နောျ။”
စမျးခြောငျးမှာနထေိုငျတဲ့ အမြိုးသမီးငယျတဦးကလညျး အပွငျသှားခြိနျနဲ့ နအေိမျမှာ တယောကျတညျးရှိတဲ့ အခြိနျတှဆေို ကိုယ့ျရဲ့လုံခွုံရေးကို ပိုပွီးဂရုစိုကျ သတိထားနရေတယျလို့ ပွောပါတယျ။
"လကျဝတျလကျစားတှေ မဝတျရဲတာတို့၊ အပွငျသှားရငျ ပိုကျဆံကို လိုသလောကျလေးပဲ ယူသှားတာတို့၊ အဲလိုလေးပဲ ဆငျခွငျနရေတယျ။ အဝတျအစားတောငျမှ အရမျးကောငျးကောငျးကွီး မဝတျရဲဘူး။ အပွငျသှားရငျ နှမျးနှမျးဖတျဖတျပဲ သှားရတာ။ အိမျထဲမှာ တယောကျတညျးရှိတဲ့အခြိနျတှဆေို တံခါးတှကေို အရှေ့ရော အနောကျရော ပိတျပွီးနတေယျ။ ညဘကျတှဆေိုလညျး ဂရုစိုကျပွီးတော့ ပွတငျးပေါကျတှကေို ပိတျပွီးအိပျရတာမြိုး လုပျရတယျ။"
စီးပှားရေးအခကြျအခွာကတြဲ့ မန်တလေးမွို့မှာလညျး အရငျကထကျ အနုကွမျးစီးမှု ခိုးဆိုးလုယကျမှုတှကေ ပိုမြားလာနတောပါ။ မန်တလေးမွို့မှာ ကားမောငျးတဲ့ ကိုငယျလေးဆိုသူကတော့ သူ စိတျမလုံခွုံခံစားနရေတာတှကေို အခုလိုပွောပွပါတယျ။
“ကနြောျတို့လညျး ကားမမောငျးဘဲ နားနကွေရတာလေ။ အဲ့လိုကွောကျပွီးတော့ လုံခွုံမှုမရှိတော့ဘူးပေါ့။ အဓိကက လုံခွုံမှုမရှိတာ။ ကနြောျတို့ဆိုတာ ဘာမှ အာမခံခကြျလညျးမရှိဘူး။ အဲ့ဒါကွောင့ျ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးက နညျးနညျးတော့လိုအပျတယျပေါ့။ အားလုံးအတှကျ ဘယျလုပျငနျးနနေေ အသကျအန်တရာယျက မလုံခွုံဘူးဖွဈနတော။ ခရီးသညျကိုလညျး ယုံကွညျမှုမရှိသလို ခရီးသညျကလညျး ကိုယ့ျကို ယုံကွညျမှုမရှိတော့ဘူး။ အဲ့လိုတှဖွေဈနတော။ စိတျလုံခွုံမှုက လုံးဝကိုမရှိတော့ဘူး ကနြောျတို့ကားမောငျးတာ ညမောငျး မောငျးရငျ လုံခွုံမှု မရှိတော့ဘူး။”
စဈတပျအာဏာသိမျး အုပျခြုပျနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ပွညျသူအမြားစုက လကျနကျကိုငျလုံခွုံရေးအဖှဲ့တှအေပေါျ အားကိုးမှု လြော့နညျးလာနတောနဲ့တခြိနျထဲ လုယကျ ဒုစရိုကျလုပျသူတှေ ပိုအတင့ျရဲလာပုံရတယျလို့ မွို့ခံတှကေ ပွောနကွေပါတယျ။
