နွန်ခိုင်း (Nong Khai) ဆိုတာ အေးချမ်းဆိပ်ငြိမ်တဲ့ ထိုင်းမြို့လေးတစ်မြို့ပါ။ မဲခေါင်မြစ်ရဲ့ အနောက်ဖက်ကမ်းပေါ်မှာ တည်ရှိပြီး လာအိုနိုင်ငံရဲ့မြို့တော် ဗီယင်ကျန်းနဲ့ မဲခေါင်မြစ်ကြောင်းအတိုင်း ရေလမ်းအဆက်အသွယ်ရှိတဲ့ နယ်စပ်မြို့လေးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီ နွန်ခိုင်းမြို့လေးက ဓာတ်ဆီဆိုင်မှာ လာအိုဘက်က ဆီလာထည့်တဲ့ သူတွေဟာ ကားတွေထဲ ဆီအပြည့်ထည့်ပြီးတဲ့အပြင် ဂါလံပုံးတွေနဲ့ပါ အပိုဝယ်သွားကြပါတယ်။ "လာအိုမှာ ဓာတ်ဆီဈေးတွေကြီးတယ်၊ ဝယ်လို့လည်းမရဘူး" လို့ လာအိုဒရိုင်ဘာတွေက ပြောတဲ့အကြောင်းကို Nikkei Asia ရဲ့ အာရှဒေသဆိုင်ရာသတင်းထောက် မာဝမ် မချမ်မာကာ က သူ့ရဲ့ တရုတ်ကြွေးမြီထောက်ခြောက် ခြောက်လှန့်ခံနေရတဲ့ လာအို" ဆောင်းပါးမှာ ရေးသားထားပါတယ်။
လာအိုနိုင်ငံရဲ့ ဓာတ်ဆီဈေးဟာ ဒီနှစ်ထဲမှာ ၁၀၇.၁ ရာနှုန်း ထိအောင်တက်သွားတယ်။ ဒါကြောင့် လာအိုတွေဟာ နှစ်နိုင်ငံဆက်သွယ်ထားတဲ့ တံတားကိုဖြတ်ပြီး ဓာတ်ဆီ၊ ဒီဇယ်ဆီ၊ ဆပ်ပြာ၊ အစားအစာ၊ အဝတ်အထည်တွေကို ထိုင်းရဲ့နယ်စပ်မြို့လေး နွန်ခိုင်းမှာ လာဝယ်ကြတယ်။" တချို့ပစ္စည်းတွေ သူတို့ဆီမှာ ဝယ်လို့မရဘူး။ ဝယ်လို့ရရင်လည်း ဈေးအရမ်းကြီးတယ်" လို့ လာအိုရုံးဝန်ထမ်းတစ်ဦးက ပြောတဲ့အကြောင်းကို ဆောင်းပါးမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
လောလောဆယ်မှာ လာအိုနိုင်ငံရဲ့ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုနှုန်းက ၂၅.၆ ရာခိုင်နှုန်း ရှိနေပြီး ပြည်ပကြွေးမြီ ပမာဏက (၁၈) ဘီလီယံ ရှိနေပါတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ တရုတ်ကို ပေးဆပ်စရာအကြွေးက ၁၂.၂ ဘီလီယံ ဖြစ်တယ်။ တရုတ်ကို ပေးဆပ်ရမယ့် ကြွေးမြီပမာဏဟာ လာအိုနိုင်ငံ GDP ရဲ့ ၆၄.၈ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ညီမျှတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လာအို အဆင့်မြင့်အရာရှိတွေအနေနဲ့ ဖုံးကွယ်ထိန်ချန်တားတဲ့ ကြွေးမြီပမာဏဟာ ၆.၆၉ ဘီလီယံလောက်ထိ ရှိနိုင်တယ်။ အဲဒီလို ဖုံးကွယ်ထိန်ချန်ထားတဲ့ ကြွေးမြီပမာဏဟာ လာအို GDP ရဲ့ ၃၅ ရာနှုန်းရှိပြီး အများစုဟာ တရုတ်ကြွေးမြီတွေဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ကတော့ လာအိုရဲ့ကြွေးမြီဟာ GDP ရဲ့ ၈၈ ရာခိုင်နှုန်း ထိတောင်ရှိနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းပါတယ်။ လာအိုငွေကြေး ကစ် (Kip) ဟာလည်း တန်ဖိုးကျဆင်းနေပါတယ်။
၂၀၂၂ နှစ်၊ဇွန်လမှာ ငွေလဲနှုန်းဟာ အမေရိကန်တစ်ဒေါ်လာကို ၁၅,၀၀၀ ကစ် ဖြစ်ပါတယ်။ မှောင်ခိုဈေးကွက်မှာတော့ တစ်ဒေါ်လာကို ၁၉,၀၀၀ ကစ်အထိ ဈေးပေါက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ "လာအို စီးပွားရေးအခြေအနေဟာ ကျရှူံးနိုင်ငံတစ်ခုဆီကို ဦးတည်နေပြီ။ လာအိုပြည်သူတွေဟာ အစိုးရအပေါ် တစ်ခါမျှ အခုလို ဒေါသထွက်တာမျိုး မတွေ့ဖူးဘူး"လို့ ထိုင်းရင်းနှီးမြုပ်နှံသူတစ်ဦးက Nikkei Asia ကိုပြောပါတယ် ။
နိုင်ငံခြားအရန်ငွေကြေး လျှော့နည်းလာနေတဲ့ လာအိုအစိုးရမှာ နိုင်ငံခြားအရန်ငွေ ၁.၃ ဘီလီယံခန့်သာ ရှိတယ်လို့ ခန့်မှန်းကြပါတယ်။ ဒီငွေကြေးပမာဏဟာ နှစ်လစာသွင်းကုန်တန်ဖိုးအတွက်သာ ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ဒါတောင် ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ပြန်လည်ပေးဆပ်စရာရှိတဲ့ အကြွေးဒေါ်လာ သန်း ၈၀၀ ကို တရုတ်က လျှော်ပေးခဲ့လို့ သက်သာရာရနေတယ်လို့ ဆိုရမှာပါ။
အာဆီယံအဖွဲဝင်ဖြစ်တဲ့ လာအိုနိုင်ငံဟာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်း မရှိတဲ့ ကုန်းပိတ်နိုင်ငံငယ်လေး ဖြစ်ပါတယ်။ လူဦးရေ ၇.၄ သန်းသာရှိတဲ့ လာအိုနိုင်ငံဟာ ဘာကြောင့် ဒီလို အကြွေးနွံနစ်ရတာလဲ။ Nikkei Asia ဆောင်းပါးရှင် မာဝမ်မချမ် မာကာ ကတော့ တရုတ်နဲ့ ကြီးမားတဲ့ အခြေခံအဆောက်အအုံ မဟာစီမံကိန်းကြီးတွေ တည်ဆောက်ခဲ့တာဟာ အဓိကအကြောင်းတစ်ခုလို့ ထောက်ပြထားပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် ဒေါ်လာသန်းရာပေါင်းများစွာ အကုန်အကျခံပြီး တရုတ်ချေးငွေတွေနဲ့ တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ အမြန်ရထားလမ်းစီမံကိန်းတွေကြောင့်လို့ ဆိုပါတယ်။ နောက်တစ်ခုကတော့ ၂၀၀၀ ပြည့်လွန်နှစ်တွေမှာ "မြေယာမှသည် အရင်းအနှီးဆီသို့" ဆိုတဲ့ ကြွေးကြော်သံနဲ့ စတင်ခဲ့တဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးအိုင်ဒီယာနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းတွေ အလွန်အကျွံလုပ်ခဲ့တဲ့ အကျိုးဆက်လည်း ဖြစ်တယ်။
ဒါအပြင် လာအိုကွန်မြူနစ်ပါတီရဲ့ လွှဲမှားတဲ့ စီးပွားရေးစီမံခန့်ခွဲမှုတွေနဲ့ ဒေါ်လာ ရှားပါးမှုအကျပ်အတည်းတွေကြောင့် ဖြစ်ရတာလို့ ဆိုပါတယ်။
ဂျာမနီသတင်းဌာန DW ကလည်း လာအို စီးပွားရေးအခြေအနေဟာ ပြိုလဲလုဆဲဆဲ အနေအထားကို ရောက်ရှိနေပြီ၊ ဘဏ္ဍာရေးကဏ္ဍဟာ ကြီးမားတဲ့ အကျပ်အတည်းကြုံတွေ့နေကာ ကြွေမြီတွေ ပြန်ပေးဆပ်နိုင်တော့ဘူးလို့ သြဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့က ရေးသားပါတယ်။ လာအိုရဲ့ ပြည်ပကြွေးမြီတွေမှာ တရုတ်ကြွေးမြီက အများဆုံးဖြစ်ပြီး အခြေခံအဆောက်အအုံတွေ တည်ဆောက်တာနဲ့ ရေအားလျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရေးတွေမှာ အများဆုံးသုံးစွဲခဲ့တယ်။ အခုလို ဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်း အကြီးအကျယ်ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ လာအိုကို ပြိုလဲမသွားအောင် ပေးဆပ်စရာရှိတဲ့ အကြွေးတွေကို တရုတ်အနေနဲ့ ဘယ်လိုဆောင်ရွက်ပေးမလဲဆိုတဲ့ အစီအစဉ်တစ်ရပ် လိုအပ်တယ်။ လာအို ပြိုလဲသွားရင် တရုတ်အနေနဲ့ နိုင်ငံရေးရော၊စီးပွားရေးအရပါ ကြီးမားတဲ့အရှုံးနဲ့ ရင်ဆိုင်ရလိမ့်မယ်လို့ DW က မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။
လာအိုဟာ တရုတ်ဆီက အကူအညီတွေ ယူသလို ဗီယက်နမ်ဆီကလည်း အကူအညီတွေ ယူပါတယ်။ ဒါအပြင် ကာလရှည် မဟာမိတ်ဖြစ်တဲ့ ရုရှားဆီကလည်း အကူအညီတွေ ယူပါတယ်။ ဒါကြောင့် လာအိုဟာ ကြွေမြီဝန်ထုတ်ဝန်ပိုး ပိနေရုံသာမက သံတမန်ရေး ရှုပ်ထွေးမှုတွေပါ ကြုံနေရတယ်လို့ လာအိုနိုင်ငံရေး အကဲခတ်တွေက ဆိုပါတယ်။
မကြာသေးခင်ကပဲ တောင်အာရှနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံဟာ ပြည်ပကြွေးမြီ ဒေါ်လာ ၅၇ ဘီလီယံကို မဆပ်နိုင်၊ သွင်းကုန်တင်သွင်းဖို့ နိုင်ငံခြားငွေ လုံးဝမရှိတော့တဲ့ အဖြစ်ကိုရောက်ပြီး နိုင်ငံအနေနဲ့ကို ဒေဝါလီခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒေဝါလီခံရတဲ့ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံဟာ စီးပွားရေးသာမက နိုင်ငံရေးပါ ပြိုလဲခဲ့ရတာပါ။ ၂၀၂၁၊ဖေဖော်ဝါရီမှာ စစ်တပ်ကအာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဟာလည်း စီးပွားရေးအရရော နိုင်ငံရေးအရပါ အိမ်နီးချင်း အင်အားကြီး တရုတ်နဲ့ ရုရှားနိုင်ငံတွေအပေါ် မီခိုအားထားလာရတဲ့ အခြေဆိုက်နေပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ဝင်ရောက်လာတဲ့ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုရဲ့ ၇၃ ရာခိုင်နှုန်းဟာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ၂၀၂၂၊ဖေဖော်ဝါရီလမှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ မြန်မာ့မဟာဗျူဟာနဲ့ မူဝါဒလေ့ ရေးရာလာရေးအဖွဲ့(ISP-Myanmar)ရဲ့စစ်တမ်းမှာဖော်ပြထားတာဟာ သတိပြုစရာအချက် ဖြစ်ပါတယ်။
လာအိုလိုပဲ တရုတ်ကြွေမြီ နွံနစ်နေတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုအနည်းဆုံးနိုင်ငံ ၁၇ နိုင်ငံ ရှိတယ်လို့ Nikki Asia က ဆိုပါတယ်။
==== Unicode ====
နှနျခိုငျး (Nong Khai) ဆိုတာ အေးခမြျးဆိပျငွိမျတဲ့ ထိုငျးမွို့လေးတဈမွို့ပါ။ မဲခေါငျမွဈရဲ့ အနောကျဖကျကမျးပေါျမှာ တညျရှိပွီး လာအိုနိုငျငံရဲ့မွို့တောျ ဗီယငျကနြျးနဲ့ မဲခေါငျမွဈကွောငျးအတိုငျး ရလေမျးအဆကျအသှယျရှိတဲ့ နယျစပျမွို့လေးလညျး ဖွဈပါတယျ။ အဲဒီ နှနျခိုငျးမွို့လေးက ဓာတျဆီဆိုငျမှာ လာအိုဘကျက ဆီလာထည့ျတဲ့ သူတှဟော ကားတှထေဲ ဆီအပွည့ျထည့ျပွီးတဲ့အပွငျ ဂါလံပုံးတှနေဲ့ပါ အပိုဝယျသှားကွပါတယျ။ "လာအိုမှာ ဓာတျဆီဈေးတှကွေီးတယျ၊ ဝယျလို့လညျးမရဘူး" လို့ လာအိုဒရိုငျဘာတှကေ ပွောတဲ့အကွောငျးကို Nikkei Asia ရဲ့ အာရှဒသေဆိုငျရာသတငျးထောကျ မာဝမျ မခမြျမာကာ က သူ့ရဲ့ တရုတျကွှေးမွီထောကျခွောကျ ခွောကျလှန့ျခံနရေတဲ့ လာအို" ဆောငျးပါးမှာ ရေးသားထားပါတယျ။
လာအိုနိုငျငံရဲ့ ဓာတျဆီဈေးဟာ ဒီနှဈထဲမှာ ၁၀၇.၁ ရာနှုနျး ထိအောငျတကျသှားတယျ။ ဒါကွောင့ျ လာအိုတှဟော နှဈနိုငျငံဆကျသှယျထားတဲ့ တံတားကိုဖွတျပွီး ဓာတျဆီ၊ ဒီဇယျဆီ၊ ဆပျပွာ၊ အစားအစာ၊ အဝတျအထညျတှကေို ထိုငျးရဲ့နယျစပျမွို့လေး နှနျခိုငျးမှာ လာဝယျကွတယျ။" တခြို့ပစ်စညျးတှေ သူတို့ဆီမှာ ဝယျလို့မရဘူး။ ဝယျလို့ရရငျလညျး ဈေးအရမျးကွီးတယျ" လို့ လာအိုရုံးဝနျထမျးတဈဦးက ပွောတဲ့အကွောငျးကို ဆောငျးပါးမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
လောလောဆယျမှာ လာအိုနိုငျငံရဲ့ ငှကွေေးဖောငျးပှမှုနှုနျးက ၂၅.၆ ရာခိုငျနှုနျး ရှိနပွေီး ပွညျပကွှေးမွီ ပမာဏက (၁၈) ဘီလီယံ ရှိနပေါတယျ။ အဲဒီအထဲမှာ တရုတျကို ပေးဆပျစရာအကွှေးက ၁၂.၂ ဘီလီယံ ဖွဈတယျ။ တရုတျကို ပေးဆပျရမယ့ျ ကွှေးမွီပမာဏဟာ လာအိုနိုငျငံ GDP ရဲ့ ၆၄.၈ ရာခိုငျနှုနျးနဲ့ ညီမြှတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ လာအို အဆင့ျမွင့ျအရာရှိတှအေနနေဲ့ ဖုံးကှယျထိနျခနြျတားတဲ့ ကွှေးမွီပမာဏဟာ ၆.၆၉ ဘီလီယံလောကျထိ ရှိနိုငျတယျ။ အဲဒီလို ဖုံးကှယျထိနျခနြျထားတဲ့ ကွှေးမွီပမာဏဟာ လာအို GDP ရဲ့ ၃၅ ရာနှုနျးရှိပွီး အမြားစုဟာ တရုတျကွှေးမွီတှဖွေဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ကမ်ဘာ့ဘဏျကတော့ လာအိုရဲ့ကွှေးမွီဟာ GDP ရဲ့ ၈၈ ရာခိုငျနှုနျး ထိတောငျရှိနိုငျတယျလို့ ခန့ျမှနျးပါတယျ။ လာအိုငှကွေေး ကဈ (Kip) ဟာလညျး တနျဖိုးကဆြငျးနပေါတယျ။
၂၀၂၂ နှဈ၊ဇှနျလမှာ ငှလေဲနှုနျးဟာ အမရေိကနျတဈဒေါျလာကို ၁၅,၀၀၀ ကဈ ဖွဈပါတယျ။ မှောငျခိုဈေးကှကျမှာတော့ တဈဒေါျလာကို ၁၉,၀၀၀ ကဈအထိ ဈေးပေါကျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ "လာအို စီးပှားရေးအခွအေနဟော ကရြှူံးနိုငျငံတဈခုဆီကို ဦးတညျနပွေီ။ လာအိုပွညျသူတှဟော အစိုးရအပေါျ တဈခါမြှ အခုလို ဒေါသထှကျတာမြိုး မတှေ့ဖူးဘူး"လို့ ထိုငျးရငျးနှီးမွုပျနှံသူတဈဦးက Nikkei Asia ကိုပွောပါတယျ ။
နိုငျငံခွားအရနျငှကွေေး လြှော့နညျးလာနတေဲ့ လာအိုအစိုးရမှာ နိုငျငံခွားအရနျငှေ ၁.၃ ဘီလီယံခန့ျသာ ရှိတယျလို့ ခန့ျမှနျးကွပါတယျ။ ဒီငှကွေေးပမာဏဟာ နှဈလစာသှငျးကုနျတနျဖိုးအတှကျသာ ရှိတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ဒါတောငျ ပွီးခဲ့တဲ့နှဈက ပွနျလညျပေးဆပျစရာရှိတဲ့ အကွှေးဒေါျလာ သနျး ၈၀၀ ကို တရုတျက လြှောျပေးခဲ့လို့ သကျသာရာရနတေယျလို့ ဆိုရမှာပါ။
အာဆီယံအဖှဲဝငျဖွဈတဲ့ လာအိုနိုငျငံဟာ ပငျလယျကမျးရိုးတနျး မရှိတဲ့ ကုနျးပိတျနိုငျငံငယျလေး ဖွဈပါတယျ။ လူဦးရေ ၇.၄ သနျးသာရှိတဲ့ လာအိုနိုငျငံဟာ ဘာကွောင့ျ ဒီလို အကွှေးနှံနဈရတာလဲ။ Nikkei Asia ဆောငျးပါးရှငျ မာဝမျမခမြျ မာကာ ကတော့ တရုတျနဲ့ ကွီးမားတဲ့ အခွခေံအဆောကျအအုံ မဟာစီမံကိနျးကွီးတှေ တညျဆောကျခဲ့တာဟာ အဓိကအကွောငျးတဈခုလို့ ထောကျပွထားပါတယျ။ ဥပမာအားဖွင့ျ ဒေါျလာသနျးရာပေါငျးမြားစှာ အကုနျအကခြံပွီး တရုတျခြေးငှတှေနေဲ့ တညျဆောကျခဲ့တဲ့ အမွနျရထားလမျးစီမံကိနျးတှကွေောင့ျလို့ ဆိုပါတယျ။ နောကျတဈခုကတော့ ၂၀၀၀ ပွည့ျလှနျနှဈတှမှော "မွယောမှသညျ အရငျးအနှီးဆီသို့" ဆိုတဲ့ ကွှေးကွောျသံနဲ့ စတငျခဲ့တဲ့ ဖှံ့ဖွိုးရေးအိုငျဒီယာနဲ့ ဖှံ့ဖွိုးရေးလုပျငနျးတှေ အလှနျအကြှံလုပျခဲ့တဲ့ အကြိုးဆကျလညျး ဖွဈတယျ။
ဒါအပွငျ လာအိုကှနျမွူနဈပါတီရဲ့ လှှဲမှားတဲ့ စီးပှားရေးစီမံခန့ျခှဲမှုတှနေဲ့ ဒေါျလာ ရှားပါးမှုအကပြျအတညျးတှကွေောင့ျ ဖွဈရတာလို့ ဆိုပါတယျ။
ဂြာမနီသတငျးဌာန DW ကလညျး လာအို စီးပှားရေးအခွအေနဟော ပွိုလဲလုဆဲဆဲ အနအေထားကို ရောကျရှိနပွေီ၊ ဘဏ်ဍာရေးကဏ်ဍဟာ ကွီးမားတဲ့ အကပြျအတညျးကွုံတှေ့နကော ကွှမွေီတှေ ပွနျပေးဆပျနိုငျတော့ဘူးလို့ သွဂုတျလ ၈ ရကျနေ့က ရေးသားပါတယျ။ လာအိုရဲ့ ပွညျပကွှေးမွီတှမှော တရုတျကွှေးမွီက အမြားဆုံးဖွဈပွီး အခွခေံအဆောကျအအုံတှေ တညျဆောကျတာနဲ့ ရအေားလြှပျစဈထုတျလုပျရေးတှမှော အမြားဆုံးသုံးစှဲခဲ့တယျ။ အခုလို ဘဏ်ဍာရေးအကပြျအတညျး အကွီးအကယြျရငျဆိုငျနရေတဲ့ လာအိုကို ပွိုလဲမသှားအောငျ ပေးဆပျစရာရှိတဲ့ အကွှေးတှကေို တရုတျအနနေဲ့ ဘယျလိုဆောငျရှကျပေးမလဲဆိုတဲ့ အစီအစဉျတဈရပျ လိုအပျတယျ။ လာအို ပွိုလဲသှားရငျ တရုတျအနနေဲ့ နိုငျငံရေးရော၊စီးပှားရေးအရပါ ကွီးမားတဲ့အရှုံးနဲ့ ရငျဆိုငျရလိမ့ျမယျလို့ DW က မှတျခကြျပေးပါတယျ။
လာအိုဟာ တရုတျဆီက အကူအညီတှေ ယူသလို ဗီယကျနမျဆီကလညျး အကူအညီတှေ ယူပါတယျ။ ဒါအပွငျ ကာလရှညျ မဟာမိတျဖွဈတဲ့ ရုရှားဆီကလညျး အကူအညီတှေ ယူပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ လာအိုဟာ ကွှမွေီဝနျထုတျဝနျပိုး ပိနရေုံသာမက သံတမနျရေး ရှုပျထှေးမှုတှပေါ ကွုံနရေတယျလို့ လာအိုနိုငျငံရေး အကဲခတျတှကေ ဆိုပါတယျ။
မကွာသေးခငျကပဲ တောငျအာရှနိုငျငံတဈခုဖွဈတဲ့ သီရိလငျ်ကာနိုငျငံဟာ ပွညျပကွှေးမွီ ဒေါျလာ ၅၇ ဘီလီယံကို မဆပျနိုငျ၊ သှငျးကုနျတငျသှငျးဖို့ နိုငျငံခွားငှေ လုံးဝမရှိတော့တဲ့ အဖွဈကိုရောကျပွီး နိုငျငံအနနေဲ့ကို ဒဝေါလီခံခဲ့ရပါတယျ။ ဒဝေါလီခံရတဲ့ သီရိလငျ်ကာနိုငျငံဟာ စီးပှားရေးသာမက နိုငျငံရေးပါ ပွိုလဲခဲ့ရတာပါ။ ၂၀၂၁၊ဖဖေောျဝါရီမှာ စဈတပျကအာဏာသိမျးခဲ့တဲ့ မွနျမာနိုငျငံဟာလညျး စီးပှားရေးအရရော နိုငျငံရေးအရပါ အိမျနီးခငြျး အငျအားကွီး တရုတျနဲ့ ရုရှားနိုငျငံတှအေပေါျ မီခိုအားထားလာရတဲ့ အခွဆေိုကျနပေါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး ဝငျရောကျလာတဲ့ နိုငျငံခွားရငျးနှီးမွုပျနှံမှုရဲ့ ၇၃ ရာခိုငျနှုနျးဟာ တရုတျနိုငျငံရဲ့ ရငျးနှီးမွုပျနှံမှုတှေ ဖွဈတယျလို့ ၂၀၂၂၊ဖဖေောျဝါရီလမှာ ထုတျပွနျတဲ့ မွနျမာ့မဟာဗြူဟာနဲ့ မူဝါဒလေ့ ရေးရာလာရေးအဖှဲ့(ISP-Myanmar)ရဲ့စဈတမျးမှာဖောျပွထားတာဟာ သတိပွုစရာအခကြျ ဖွဈပါတယျ။
လာအိုလိုပဲ တရုတျကွှမွေီ နှံနဈနတေဲ့ ဖှံ့ဖွိုးမှုအနညျးဆုံးနိုငျငံ ၁၇ နိုငျငံ ရှိတယျလို့ Nikki Asia က ဆိုပါတယျ။