ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို တိုက်ဖျက်ရေး အပြုသဘော ဆောင်ရွက်မှုဟာ သန်းပေါင်းများစွာသော လူ့အသက်တွေကို ကယ်တင်နိုင်ကြောင်း WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က တနင်္လာနေ့က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်မှာ ကျင်းပမယ့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ကုလသမဂ္ဂရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုညီလာခံ (COP26) မတိုင်မီ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှု တိုက်ဖျက်ရေး ခိုင်မာတဲ့ သဘောတူညီမှုတွေရဖို့ အခုလို WHO က အစိုးရတွေကို တိုက်တွန်းလိုက်တာပါ။
"အကယ်၍ နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကနေ ရှင်သန် ကျန်းမာ စိမ်းလန်းစိုပြေပြီး ပြန်လည်နာလန်ထူဖို့ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲတဲ့ ရည်မှန်းချက်ရှိမယ်ဆိုရင် ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ကတိကဝတ်တွေကို ချမှတ်ကြဖို့" ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာ အစီခံစာသစ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ တနင်္လာနေ့က ထုတ်ပြန်တဲ့ WHO ရဲ့ကြေညာချက်မှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ရင်ဆိုင်နေရချိန်မှာ မိုးခေါင်တာ၊ အပူလိုင်းတွေဖြတ်တာ၊ ရေကြီးတာ၊ ဟာရီကိန်းမုန်တိုင်းတွေအပါအဝင် ရာသီဥတု ဆိုင်ရာ ဖောက်ပြန်မှုတွေကြောင့် ကမ္ဘာတဝှမ်းလုံးကို ပျက်စီးစေခဲ့ပါတယ်။
မိုးလေဝသနဲ့ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုတွေဟာ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုကို ခြိမ်းခြောက်နေသလို ငှက်ဖျားရောဂါလို အစာနဲ့ ရေကနေ ဖြစ်ပွားစေတဲ့ ကူးစက်ရောဂါတွေ တိုးလာအောင် တွန်းပို့နေသလို တချိန်တည်းမှာ ရာသီဥတု ပျက်စီးမှုတွေကြောင့် စိတ်ကျန်းမာရေးကို ဆိုးဆိုးရွားရွားထိခိုက်စေတယ်လို့ WHO ရဲ့ ကြေညာချက်မှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့ ကမ္ဘာတဝှမ်း ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းပေါင်း ၄၅ သန်းကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၄၀၀ ကျော်က လက်မှတ်ရေးထိုးတောင်းဆိုထားတဲ့ အိတ်ဖွင့်ပေးစာ ပေးပိုတဲ့ မနေ့ တနင်္လာနေ့မှာပဲ WHO ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ရဲ့ အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
--------------------------------
ဥတုရာသီပွောငျးလဲမှု ဟန့ျတားခွငျးဖွင့ျ လူသနျးပေါငျးမြားစှာကို ကယျတငျနိုငျ (WHO)
ရာသီဥတုပွောငျးလဲမှုကို တိုကျဖကြျရေး အပွုသဘော ဆောငျရှကျမှုဟာ သနျးပေါငျးမြားစှာသော လူ့အသကျတှကေို ကယျတငျနိုငျကွောငျး WHO ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့က တနငျ်လာနေ့က ပွောကွားလိုကျပါတယျ။
အောကျတိုဘာလ ၃၁ ရကျမှာ ကငြျးပမယ့ျ ၂၀၂၁ ခုနှဈ ကုလသမဂ်ဂရာသီဥတုပွောငျးလဲမှုညီလာခံ (COP26) မတိုငျမီ ရာသီဥတု ပွောငျးလဲမှု တိုကျဖကြျရေး ခိုငျမာတဲ့ သဘောတူညီမှုတှရေဖို့ အခုလို WHO က အစိုးရတှကေို တိုကျတှနျးလိုကျတာပါ။
"အကယျ၍ နိုငျငံတှအေနနေဲ့ ကိုဗဈ-၁၉ ကပျရောဂါကနေ ရှငျသနျ ကနြျးမာ စိမျးလနျးစိုပွပွေီး ပွနျလညျနာလနျထူဖို့ ရရှေညျတညျတံ့ခိုငျမွဲတဲ့ ရညျမှနျးခကြျရှိမယျဆိုရငျ ရာသီဥတုဆိုငျရာ ကတိကဝတျတှကေို ခမြှတျကွဖို့" ရာသီဥတုပွောငျးလဲမှုနဲ့ ကနြျးမာရေး ဆိုငျရာ အစီခံစာသဈနဲ့ ပတျသကျလို့ တနငျ်လာနေ့က ထုတျပွနျတဲ့ WHO ရဲ့ကွညောခကြျမှာ ဖေါျပွထားပါတယျ။ ကိုဗဈကပျရောဂါ ရငျဆိုငျနရေခြိနျမှာ မိုးခေါငျတာ၊ အပူလိုငျးတှဖွေတျတာ၊ ရကွေီးတာ၊ ဟာရီကိနျးမုနျတိုငျးတှအေပါအဝငျ ရာသီဥတု ဆိုငျရာ ဖောကျပွနျမှုတှကွေောင့ျ ကမ်ဘာတဝှမျးလုံးကို ပကြျစီးစခေဲ့ပါတယျ။
မိုးလဝေသနဲ့ ရာသီဥတု ပွောငျးလဲမှုတှဟော စားနပျရိက်ခာဖူလုံမှုကို ခွိမျးခွောကျနသေလို ငှကျဖြားရောဂါလို အစာနဲ့ ရကေနေ ဖွဈပှားစတေဲ့ ကူးစကျရောဂါတှေ တိုးလာအောငျ တှနျးပို့နသေလို တခြိနျတညျးမှာ ရာသီဥတု ပကြျစီးမှုတှကွေောင့ျ စိတျကနြျးမာရေးကို ဆိုးဆိုးရှားရှားထိခိုကျစတေယျလို့ WHO ရဲ့ ကွညောခကြျမှာ ဖေါျပွထားပါတယျ။
ရာသီဥတုပွောငျးလဲမှုနဲ့ ပတျသကျလို့ အရေးယူဆောငျရှကျဖို့ ကမ်ဘာတဝှမျး ကနြျးမာရေးဝနျထမျးပေါငျး ၄၅ သနျးကို ကိုယျစားပွုတဲ့ ကနြျးမာရေးအဖှဲ့အစညျးပေါငျး ၄၀၀ ကြောျက လကျမှတျရေးထိုးတောငျးဆိုထားတဲ့ အိတျဖှင့ျပေးစာ ပေးပိုတဲ့ မနေ့ တနငျ်လာနေ့မှာပဲ WHO ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ရဲ့ အစီရငျခံစာ ထုတျပွနျခဲ့တာဖွဈပါတယျ။