ရခိုင် COVID တားဆီးရေး နှင့် နိုင်ငံရေးသံသယ

ရခိုင် COVID တားဆီးရေး နှင့် နိုင်ငံရေးသံသယ

ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှု ဟန့်တားတိုက်ဖျက်ရေးအတွက် နိုင်ငံတော်အစိုးရရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေဟာ နိုင်ငံရေးသံသယတွေ၊ အမြင်မကြည်လင်မှုတွေကြောင့် အတားအဆီးတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရသလားဆိုတာကို လူမှု့အကျိုးဆောင်တစ်ဦးနဲ့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။

မေး ။ ။ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အခု အရေးတကြီးဖြစ်ပွားနေတဲ့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကို ဟန့်တားတိုက်ဖျက်ဖို့အတွက် အစိုးရနဲ့ တာဝန်ရှိသူတွေရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုအပေါ် ရခိုင်နိုင်ငံရေးအသိုင်းအဝိုင်းက ပုဂ္ဂိုလ်တချို့ရဲ့ အမြင်မကြည်လင်မှု၊ ဘဝင်မကျမှုတွေကို ကြားနေရပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်က လူထုအခြေပြုအဖွဲ့အစည်းတွေကရော တက်တက်ကြွကြွ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ရှိကြပါရဲ့လား။ ဝံလက်ဖောင်ဒေးရှင်းအဖွဲ့ကို ပူးတွဲတည်ထောင်သူလည်းဖြစ်၊ အဲဒီအဖွဲ့ရဲ့ ဒါရိုက်တာလည်းဖြစ်တဲ့ ကိုခိုင်ကောင်းစံ က အခုလို စတင်ဆွေးနွေးပါတယ်။

ဖြေ ။ ။ ရှိပါတယ်။ ဧပြီလမတိုင်မီမှာလဲ ကိုဗစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေ Green Network လို၊ နောက်ပြီးတော့ AHCT - Arakan Humanitarian Coordination Team တို့က စင်တာတွေ ဖွင့်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမှာ အစိုးရရဲ့ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုလည်း အားကောင်းခဲ့တယ်။ အခုဆိုရင် ကျနော်တို့ volunteers တွေလည်း အများကြီးပြင်ဆင်ထားကြတယ်။ နောက် အခုရက်ပိုင်းမှာပဲ We Love Rakhine ဆိုပြီးတော့ လူထုအခြေပြုအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းကြတယ်။ အဲဒါက အစိုးရရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေမှာ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်တွေမှာ ကူညီမယ့် volunteer တွေနဲ့ ကျန်းမာရေးအထောက်အကူပြု ပစ္စည်းတွေ၊ ဘယ်လိုကူညီကြမလဲဆိုတဲ့ဟာ အဲဒါမျိုးတွေ လုပ်နေကြပါတယ်။ ပြောချင်တာကတော့ ရခိုင် CSO တွေကလည်း ကိုဗစ်ဘေးကို ကူညီကြမယ်ဆိုတဲ့ဟာ အဆင်သင့် ရှိနေကြတယ်။

ဒါပေမဲ့ အစိုးရဘက်ကို ထောက်ပြပြီး ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ အစိုးရဘက်ရဲ့ ကမ်းလှမ်းမှုက နှောင့်နှေးနေပြီး၊ အစိုးရရဲ့ ဖိတ်ခေါ်မှုပိုင်းမှာတော့ အားနည်းနေတယ်။ ဥပမာ ရန်ကုန်လိုမျိုး၊ မကွေး၊ မန္တလေး စသည်အားဖြင့် တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်က လူငယ်တွေကို volunteer ခေါ်တာပဲ ရှိတယ်။ ရခိုင်က လူငယ်တွေကို announce လုပ်တာ ဘာမှမရှိဘူး။

မေး ။ ။ နောက်တခုက ကျနော်တို့က ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေမှာ တွေ့ရတယ်။ တချို့လဲပဲ တာဝန်ရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဘက်က ငြီးတွားတာလည်း ကြားတယ်။ ရခိုင်ပြည်က လူ့တချို့ရဲ့ သဘောထားဟာ အစိုးရရဲ့ လုပ်ရပ်ကို သူတို့ဟာ အကောင်းမမြင်ကြဘူး။ သူတို့ရဲ့လုပ်ရပ်ဟာ စေတနာမပါဘဲ လုပ်နေတယ်ဆိုပြီး အဓိပ္ပါယ်တလွဲ ကောက်ယူပြီးတော့ ရေးသားကြတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ ဆိုတော့ ဒီကိစ္စတွေကို ဘယ်လိုပြေပျောက်အောင် လုပ်သင့်သလဲ။ အဲဒီပြည်သူတချို့ အဲဒီလို မြင်နေကြတာ အလွဲအမှားလို့ ကျနော်ကတော့ ထင်တာပဲ။ Online ကနေ တွေ့နေရတာကတော့ အဲဒါကို တည့်မတ်အောင် ဘယ်လိုလုပ်နိုင်မယ် ထင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ အဓိကတော့ ဒီကာလမှာ နိုင်ငံရေးအရ အမြတ်ထုတ်မှုတွေဆိုတာကိုလည်း ကျနော်တို့ တွေ့နေရတယ်။ ကိုဗစ်က အစစ်မဟုတ်ဘူးဆိုပြီး အဲဒီလိုမျိုး ကောလာဟလ ပြောနေကြတာတွေလည်း messenger ကနေ ပို့ကြတယ်။ ဒါက လွဲမှားတဲ့ အယူအဆတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်မြင်တာကတော့ ကိုဗစ်ကတော့ ကျနော်တို့ရခိုင်ပြည်မှာ Silent carriers တွေက အတားအဆီး ရှိနိုင်တယ်လို့ ပထမအချိန်မှာကတည်းက သုံးသပ်ခဲ့တယ်။ နောက်တစ်ခုက အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ အစိုးရရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေ၊ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနတို့ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေကို လိုက်နာဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အဲဒီလို လိုက်နာမှုတွေ မရှိဘူးဆိုရင်တော့ ပိုပြီးတော့ ဆိုးဝါးနိုင်တဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ ရှိတယ်။

နောက်တစ်ခုက အစိုးရအပေါ်မှာ လူထုတွေရဲ့ ယုံကြည်မှု မရှိဘူးဆိုတာကတော့ ရှေ့မှာအုပ်ချုပ်ခဲ့တဲ့ အစိုးရအဆက်ဆက်ရဲ့ ဝါဒဖြန့်ချီမှုတွေ၊ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုတွေ အားနည်းတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ဖြစ်တယ်လို့ပဲ ကျနော်က သုံးသပ်မိပါတယ်။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ အဲဒီဟာကို တည့်မတ်ပေးဖို့အတွက် ဘယ်လိုများ ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မယ် ထင်ပါသလဲ။ ကိုခိုင်ကောင်းစံတို့ အဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ တခြားနိုင်ငံရေးသမားတချို့က ဒီကိစ္စကို တည့်မတ်ပေးဖို့ ဆောင်ရွက်နိုင်စရာအကြောင်း ရှိပါသလား။

ဖြေ ။ ။ အဓိကတော့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါပေါ့။ အဲဒီတော့ ရခိုင်မှာ ဒါကို ကြုံနေရပြီ။ ဒါက ပါတီတစ်ခုရဲ့အရေး မဟုတ်ဘူး။ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရဲ့ အရေးမဟုတ်ဘူး။ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရဲ့ အရေးမဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့ဟာမျိုး ကျနော်တို့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေလည်း အဲဒီလို ခံယူချက်မျိုးနဲ့ အလုပ်လုပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးကို ကျန်းမာရေးရှုထောင်ကနေ ချဉ်းကပ်ဖို့လိုတယ်။ ဒီအချိန်မှာ အစိုးရမိုလို့၊ နိုင်ငံရေးပါတီမိုလို့ အနိုင်ရထားတာမို့လို စသည်အားဖြင့် ဝိဝါဒ ကွဲနေတာထက်၊ ရခိုင်ပြည်သူအကျိုးအတွက် ရှေ့ရှုဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ကျနော်ကတော့ အဲဒီလိုလုပ်မယ်ဆိုရင်လဲ လုပ်လို့ရတဲ့ နေရာတွေ ရှိတာပေါ့။ ဘာတွေက စလုပ်ရမလဲဆိုတော့ အစိုးရအဖွဲ့အနေနဲ့ initiative လုပ်ရမှာပေါ့။ အရပ်သားအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ ပူးပေါင်းပါဝင်ပြီးတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဖြစ်နေတဲ့ ကိုဗစ် ဒုတိယလှိုင်းကို ဘယ်လိုကာကွယ်တုံ့ပြန်ကြမလဲ ဆိုတဲ့ဟာမျိုးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ လိုပါတယ်။

မေး ။ ။ နောက်တချို့ကတော့ အင်တာနက် ပိတ်ထားတဲ့ ကိစ္စကြောင့် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောလိုတဲ့ messages တွေ၊ သတင်းစကားတွေဟာ ဒုက္ခကြုံနေရတဲ့လူတွေဆီကို ဒုက္ခနဲ့ ရင်ဆိုင်တွေ့တော့မယ့် လူတွေဆီကို မရောက်နိုင်ဘူးလို့ ဆိုကြပါတယ်။ ဒီလိုနေရာမျိုးမှာ ကိုခိုင်ကောင်းစံတို့လို လူမှု့အဖွဲ့အစည်းတွေက သတင်းစကားတွေ တကယ်ရအောင်၊ တနည်းနည်းနဲ့ ဆောင်ရွက်နိုင်တဲ့ အခြေအနေ မရှိဘူးလား။ အင်တာနက် ပိတ်ထားတာကတော့ မကောင်းတာတော့ မှန်တာပေါ့။ မကောင်းဘူး၊ လက်မခံသင့်ဘူး၊ ဖွင့်ပေးသင့်တယ်။ သို့သော်လဲပဲ ဒီလိုပိတ်ထားတယ်ဆိုပြီးတော့ ထိုင်နေရမလား။ တခြားနည်းနဲ့ ရောက်နိုင်အောင် ဘယ်လိုလုပ်နိုင်မလဲ။ သတင်းစကားတွေ လူထုထဲကို ရောက်နိုင်အောင်။

ဖြေ ။ ။ အင်တာနက်ပိတ်ထားတာကို ဖွင့်ဖို့တောင်းတာက သဘာဝလက်တွေ့ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ မရဘူးဆိုရင် ကျနော်တို့ ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုတော့ တချို့အရပ်သားအဖွဲ့အစည်းတွေကတော့ IDP Camps တွေကို ရေဒီယို ဖြန့်ဝေသွားမယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ မြို့ပေါ်မှာတော့ အင်တာနက်ပိတ်ထားပေမယ့် သတင်းဌာနတွေ - ဥပမာ DVB, မဇ္ဈိမတို့ လူကြည့်များတဲ့ သတင်းဌာနတွေ VOA, BBC, RFA စသည်ဖြင့် သတင်းဌာနတွေမှာလည်း ကိုဗစ်ဆိုင်ရာ ဆောင်ရန်၊ ရှောင်ရန်တွေကို ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေ လိုက်နာရန် အဲဒါတွေကို ကျနော်တို့ တစိုက်မတ်မတ် ထုတ်လွှင့်ပေးမယ်ဆိုရင်တော့ အင်တာနက်က အခက်အခဲ ရှိနိုင်ပေမယ့် ကျော်လွှာနိုင်တာတွေ ရှိပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစား ဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်တဲ့ လိုက်နာသင့်တဲ့ အချက်တွေကို ဗီနိုင်း၊ pamphlet, flyer တွေနဲ့ ဖြန့်တဲ့ဟာမျိုးက ဒီအချိန်မှာ ပိုပြီးတော့ ခရီးရောက်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ စောစောက ကိုခိုင်ကောင်းစံပြောခဲ့တဲ့ တချို့ဆိုရှယ်မီဒီယာထဲမှာ ကိုဗစ်တောင်မှ အတုလုပ်တာ၊ ရခိုင်ကို နိမ်ချင်လို့ ရခိုင်ကလူတွေကို မသွားမလာ၊ လမ်းတွေပိတ်ထားတာကို သူတို့က အပြစ်တင်ပြီးတော့ ပြောကြတယ်။ တကယ်တော့ Social distancing, lockdown လုပ်တာတို့ကတော့ တကယ်လိုအပ်လို့ လုပ်တယ်လို့ ထင်တာပဲ ကျနော်ကတော့။ ဆိုတော့ ဒီကိစ္စတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တလွဲအဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ပြီးတော့ အမြင်မှားအောင် ရေးနေကြတဲ့ Social Media Activists တချို့ရဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို ဟန့်တားနိုင်မယ့်နည်းလမ်း ရှိပါသလား။ ကိုခိုင်ကောင်းစံတို့ အထူးသဖြင့် လူမှုအကျိုးဆောင်၊ လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းတွေကပဲ တတ်နိုင်မယ် ထင်ပါတယ်။ ဘယ်လိုနည်းလမ်းတွေများ ဒီဟာကို ဟန့်တားဖို့ စဉ်းစားမိပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ဒီလို ကောလာဟလ၊ မမှန်မကန် သတင်းတွေ ဖြန့်ချီနေတာမျိုးတွေက အများကြီး ရှိနိုင်တာပေါ့။ လက်ရှိမှာလဲ ကြုံနေရတယ်။ အဲဒီတော့ ကျနော်တို့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေကိုယ်တိုင်က ဘာလုပ်ရမလဲဆိုတော့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်တွေကို မှန်မမှန် အင်တာနက်ရတဲ့ လူတွေက လူမှုစာမျက်နှာတွေမှာ ပြောနိုင်သလို၊ တဘက်မှာလဲ သတင်းဌာနတွေကို ကျနော်တို့ message ပေးဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သတင်းစကားပေးဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကျနော်တို့က ဒီဖြစ်စဉ်ဟာ တကယ်ဖြစ်နေတာပါပဲ။ ရခိုင်မှာ ဒုတိယလှိုင်း စဖြစ်တယ်ဆိုတော့ ပိုးတွေ့လူနာတွေ ရှိတယ်။ ထိုနည်းလည်းကောင်း ရခိုင်မှ မဟုတ်ဘူး။ ရန်ကုန်လို လူစုလူဝေးနဲ့ နေတဲ့နေရာတွေမှာလဲ စစ်ဆေးမယ်ဆိုရင် တွေ့နိုင်တာပေါ့။ အဲဒီတော့ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ်ပါ ကောလာဟလတွေ ပပျောက်အောင်၊ ချေဖျက်နိုင်အောင် ဒီသတင်းကတော့ မှန်တယ်။ ဒီသတင်းကတော့ မမှန်ဘူး ဆိုတဲ့ဟာမျိုးကို တယောက်ချင်းဆီက လိုက်လုပ်ပေးမယ်ဆိုရင်လဲ ဒီဟာကြီးက ထိန်းကျောင်းနိုင်တဲ့ အရာတစ်ခုလို့ မြင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ နောက်တစ်ခုက ဒီကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ဆိုတာဟာ နယ်နမိတ် ရှိတာ မဟုတ်ဘူး။ တကမ္ဘာလုံး ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ပြဿနာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေ၊ အမျှော်အမြင်အမြင်ရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ၊ ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့အစည်းတွေက ရန်သူမိတ်ဆွေ၊ နိုင်ငံချင်းလဲ မပြိုင်ကြနဲ့ အားလုံး ပူးပေါင်းတိုက်ဖျက်ကြပါလို့ ပြောနေတယ်။ ဆိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာလဲ ဒီလိုကြုံနေရတာပဲ။ အထူးသဖြင့် ရခိုင်ဒေသဆိုရင် နိုင်ငံရေးအားဖြင့် ပဋိပက္ခတွေ တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေတဲ့ဒေသ။ ဒီနေရာမှာကော ရန်သူ-မိတ်ဆွေ ဆိုတာကို ခဏဘေးဖယ်ပြီးတော့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ စိတ်ကူးစိတ်သန်များ မရကြဘူးလား။ တဘက်ကလဲ တောင်းဆိုကြတာပဲ။ ဒီအချိန်မှာ အပစ်ခတ်ရပ်စဲပြီးတော့ ဒီကိစ္စကို ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ကြပါ။ တိုက်ဖျက်ကြပါလို့၊ အဲဒီအတွက် အလားအလာကော ရှိနိုင်သလား။ ဘာတွေများ အဟန့်အတား ဖြစ်နေသလဲ။

ဖြေ ။ ။ အဓိကတော့ ကျနော်တို့ ရခိုင်ပြည်နယ်အစိုးရအနေနဲ့လည်းကောင်း ပြည်ထောင်စုအစိုးရအနေနဲ့လည်းကောင်း လုပ်ဆောင်လုပ်ကြတဲ့ အရာတွေ ရှိပါတယ်။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုတော့ ပြည်ထောင်စုအစိုးရက ကိုဗစ်ကာလမှာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မယ်၊ နောက်ပြီးတော့ EAO လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ အဖွဲ့တွေကို ကိုဗစ်ကာလ လုပ်ဆောင်မှုအတွက် ငွေကြေးပံ့ပိုးတာတို့၊ အရေးကြီးတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ဒါမျိုး လုပ်ဆောင်ဖို့အတွက်ဆိုရင် တပ်မတော်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍ အရေးကြီးတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကိုဗစ်ကာလမှာ စစ်ရေးရပ်ဆိုင်းမှုက ရခိုင်ကို ချန်လှပ်ပြီးတော့ လုပ်တဲ့ဟာလဲ ဒါက အရေးကြီးတဲ့ အချက်တစ်ချက်ပါ။ တကယ်က ကိုဗစ်ကာလမှာ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ပဲ ဖြစ်ပါစေအုံးတော့ ကျနော်တို့က လူသားချင်းစာနာ၊ ကျန်းမာရေးရှုထောင့်အရ ကျနော်တို့က တိုင်းရင်းသားညီအကိုတွေလည်း ဖြစ်တယ်။ အဲဒီတော့ အပစ်ခတ်ရပ်စဲရေးမှာ ရခိုင်ရဲ့ကဏ္ဍကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ လိုအပ်တဲ့ အချက်တစ်ချက်လို့ ကျနော်က ထောက်ပြချင်ပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ WHO, UN တို့လို နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေကို ကျနော်တို့ မြေပြင်မှာ လက်ရှိ တခြားစီမံကိန်းလုပ်ငန်းတွေကို လုပ်ခွင့်မပြုရင်တောင်မှ ကိုဗစ်ဆိုင်ရာ၊ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းတွေကို လုပ်ဆောင်ဖို့အတွက် အစိုးရအနေနဲ့ ခွင့်ပြုဖို့ စဉ်းစားသင့်တယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကိုလည်း ကျနော်က ထောက်ပြချင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ နောက်ဆုံးတစ်ခု သတိရမိတာက ဒီကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ခါစက ဒီအစိုးရက အကြမ်းဖက်အဖွဲ့လို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ရခိုင်တပ်တော် AA အဖွဲ့က ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြည်သူတွေကို ကျန်းမာရေးတာဝန်ရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ၊ တကယ်ကျွမ်းကျင်တဲ့ အသိအမြင်နဲ့ သတိပေးပြောကြားနေတာတွေလည်း အွန်လိုင်းမှာ တွေ့မိပါတယ်။ ဆိုတော့ သူတို့ဘက်ကလဲ ဒီကပ်ရောဂါကို တိုက်ဖျက်ဖို့ ဆန္ဒ ရှိနေတယ်။ အစိုးရကလဲ တိုက်ဖျက်ဖို့ ဆန္ဒရှိနေတယ်ဆိုရင် ကျန်တဲ့ကွဲပြားမှုတွေကို ဖယ်ထားပြီးတော့ ဒီကိစ္စအတွက် ad-hoc ဒီကိစ္စအတွက် အထူးသဖြင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်များ ရှိလာနိုင်အောင် တစုံတရာ ဘယ်လိုလုပ်သင့်တယ် ထင်ပါသလဲ။ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေကများ လုပ်နိုင်မလား။ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေကများ စေ့ဆော်ပေးနိုင်မလား။ အဲဒီလိုလုပ်တဲ့လူတွေကော အပြစ်တင်ခံရမလား။ အပြစ်မြင်ပြီးတော့ အရေးယူခံရဖွယ် ရှိနေသလား။ ခိုင်ကောင်းစံရဲ့ သဘောထားကို အကျဉ်းရုံးလေး နောက်ဆုံးသုံးသပ်ပေးပါ။

ဖြေ ။ ။ အဓိကတော့ ဒီလုပ်ဘက်မှာ AA ကလည်း ကျနော်တို့ ကမ်းလှမ်းတာ ရှိတယ်။ ကိုဗစ်ကာလမှာ သူတို့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မယ်။ နောက်ပြီးတော့ AA ရဲ့ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ ဒေါက်တာညိုထွန်းအောင်က ကိုဗစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လုပ်နေတာတွေ ရှိတယ်။ နောက် မြေပြင်သတင်းအရ ပလက်ဝမြို့နယ်အတွင်းမှာ ကိုဗစ်ဆိုင်ရာ ကွာရန်တင်းစင်တာတွေကို AA တို့က အသိပညာပေးတယ် --- သတင်းတွေ ကြားနေတယ်။ အဲဒီအတွက် ကျနော်မြင်တာကတော့ အဓိက အစိုးရနဲ့ တပ်မတော်ပေါ်မှာ မူတည်တယ်။ မူဝါဒတွေ၊ အယူအဆတွေ ကွဲပေမယ့် ဒါက တမျိုးသားလုံးနဲ့ဆိုင်တဲ့ ကျန်းမာရေးရှုထောင့်ကနေ ချဉ်းကပ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် တဘက်က လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေလဲ သဘောထားကြီးပြီးတော့ ကိုဗစ်ကာလမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် အဖြေရှာဖို့ ထည့်သွင်းစဉ်းစားဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

==Unicode==

ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကိုဗဈ-၁၉ ကပျရောဂါ ကူးစကျမှု ဟန့ျတားတိုကျဖကြျရေးအတှကျ နိုငျငံတောျအစိုးရရဲ့ လုပျဆောငျခကြျတှဟော နိုငျငံရေးသံသယတှေ၊ အမွငျမကွညျလငျမှုတှကွေောင့ျ အတားအဆီးတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနရေသလားဆိုတာကို လူမှု့အကြိုးဆောငျတဈဦးနဲ့ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။

မေး ။ ။ ရခိုငျပွညျနယျမှာ အခု အရေးတကွီးဖွဈပှားနတေဲ့ ကိုဗဈကပျရောဂါကို ဟန့ျတားတိုကျဖကြျဖို့အတှကျ အစိုးရနဲ့ တာဝနျရှိသူတှရေဲ့ လုပျဆောငျမှုအပေါျ ရခိုငျနိုငျငံရေးအသိုငျးအဝိုငျးက ပုဂ်ဂိုလျတခြို့ရဲ့ အမွငျမကွညျလငျမှု၊ ဘဝငျမကမြှုတှကေို ကွားနရေပါတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျက လူထုအခွပွေုအဖှဲ့အစညျးတှကေရော တကျတကျကွှကွှ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှု ရှိကွပါရဲ့လား။ ဝံလကျဖောငျဒေးရှငျးအဖှဲ့ကို ပူးတှဲတညျထောငျသူလညျးဖွဈ၊ အဲဒီအဖှဲ့ရဲ့ ဒါရိုကျတာလညျးဖွဈတဲ့ ကိုခိုငျကောငျးစံ က အခုလို စတငျဆှေးနှေးပါတယျ။

ဖွေ ။ ။ ရှိပါတယျ။ ဧပွီလမတိုငျမီမှာလဲ ကိုဗဈနဲ့ ပတျသကျပွီး အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှေ Green Network လို၊ နောကျပွီးတော့ AHCT - Arakan Humanitarian Coordination Team တို့က စငျတာတှေ ဖှင့ျခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီမှာ အစိုးရရဲ့ ပူးပေါငျးပါဝငျမှုလညျး အားကောငျးခဲ့တယျ။ အခုဆိုရငျ ကနြောျတို့ volunteers တှလေညျး အမြားကွီးပွငျဆငျထားကွတယျ။ နောကျ အခုရကျပိုငျးမှာပဲ We Love Rakhine ဆိုပွီးတော့ လူထုအခွပွေုအဖှဲ့ ဖှဲ့စညျးကွတယျ။ အဲဒါက အစိုးရရဲ့ လိုအပျခကြျတှမှော ကနြျးမာရေးဆိုငျရာ လိုအပျခကြျတှမှော ကူညီမယ့ျ volunteer တှနေဲ့ ကနြျးမာရေးအထောကျအကူပွု ပစ်စညျးတှေ၊ ဘယျလိုကူညီကွမလဲဆိုတဲ့ဟာ အဲဒါမြိုးတှေ လုပျနကွေပါတယျ။ ပွောခငြျတာကတော့ ရခိုငျ CSO တှကေလညျး ကိုဗဈဘေးကို ကူညီကွမယျဆိုတဲ့ဟာ အဆငျသင့ျ ရှိနကွေတယျ။

ဒါပမေဲ့ အစိုးရဘကျကို ထောကျပွပွီး ပွောမယျဆိုရငျတော့ အစိုးရဘကျရဲ့ ကမျးလှမျးမှုက နှောင့ျနှေးနပွေီး၊ အစိုးရရဲ့ ဖိတျခေါျမှုပိုငျးမှာတော့ အားနညျးနတေယျ။ ဥပမာ ရနျကုနျလိုမြိုး၊ မကှေး၊ မန်တလေး စသညျအားဖွင့ျ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျက လူငယျတှကေို volunteer ခေါျတာပဲ ရှိတယျ။ ရခိုငျက လူငယျတှကေို announce လုပျတာ ဘာမှမရှိဘူး။

မေး ။ ။ နောကျတခုက ကနြောျတို့က ဆိုရှယျမီဒီယာတှမှော တှေ့ရတယျ။ တခြို့လဲပဲ တာဝနျရှိတဲ့ ပုဂ်ဂိုလျတှဘေကျက ငွီးတှားတာလညျး ကွားတယျ။ ရခိုငျပွညျက လူ့တခြို့ရဲ့ သဘောထားဟာ အစိုးရရဲ့ လုပျရပျကို သူတို့ဟာ အကောငျးမမွငျကွဘူး။ သူတို့ရဲ့လုပျရပျဟာ စတေနာမပါဘဲ လုပျနတေယျဆိုပွီး အဓိပ်ပါယျတလှဲ ကောကျယူပွီးတော့ ရေးသားကွတာကိုလညျး တှေ့ရပါတယျ။ ဆိုတော့ ဒီကိစ်စတှကေို ဘယျလိုပွပြေောကျအောငျ လုပျသင့ျသလဲ။ အဲဒီပွညျသူတခြို့ အဲဒီလို မွငျနကွေတာ အလှဲအမှားလို့ ကနြောျကတော့ ထငျတာပဲ။ Online ကနေ တှေ့နရေတာကတော့ အဲဒါကို တည့ျမတျအောငျ ဘယျလိုလုပျနိုငျမယျ ထငျပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ အဓိကတော့ ဒီကာလမှာ နိုငျငံရေးအရ အမွတျထုတျမှုတှဆေိုတာကိုလညျး ကနြောျတို့ တှေ့နရေတယျ။ ကိုဗဈက အစဈမဟုတျဘူးဆိုပွီး အဲဒီလိုမြိုး ကောလာဟလ ပွောနကွေတာတှလေညျး messenger ကနေ ပို့ကွတယျ။ ဒါက လှဲမှားတဲ့ အယူအဆတဈခု ဖွဈပါတယျ။ ကနြောျမွငျတာကတော့ ကိုဗဈကတော့ ကနြောျတို့ရခိုငျပွညျမှာ Silent carriers တှကေ အတားအဆီး ရှိနိုငျတယျလို့ ပထမအခြိနျမှာကတညျးက သုံးသပျခဲ့တယျ။ နောကျတဈခုက အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ အစိုးရရဲ့ ထုတျပွနျခကြျတှေ၊ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနတို့ရဲ့ ထုတျပွနျခကြျတှကေို လိုကျနာဖို့ လိုအပျပါတယျ။ အဲဒီလို လိုကျနာမှုတှေ မရှိဘူးဆိုရငျတော့ ပိုပွီးတော့ ဆိုးဝါးနိုငျတဲ့ အခွအေနမြေိုးမှာ ရှိတယျ။

နောကျတဈခုက အစိုးရအပေါျမှာ လူထုတှရေဲ့ ယုံကွညျမှု မရှိဘူးဆိုတာကတော့ ရှေ့မှာအုပျခြုပျခဲ့တဲ့ အစိုးရအဆကျဆကျရဲ့ ဝါဒဖွန့ျခြီမှုတှေ၊ ပှင့ျလငျးမွငျသာမှုတှေ အားနညျးတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ ဖွဈတယျလို့ပဲ ကနြောျက သုံးသပျမိပါတယျ။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ အဲဒီဟာကို တည့ျမတျပေးဖို့အတှကျ ဘယျလိုမြား ဆောငျရှကျပေးနိုငျမယျ ထငျပါသလဲ။ ကိုခိုငျကောငျးစံတို့ အဖှဲ့အစညျးတှအေနနေဲ့ တခွားနိုငျငံရေးသမားတခြို့က ဒီကိစ်စကို တည့ျမတျပေးဖို့ ဆောငျရှကျနိုငျစရာအကွောငျး ရှိပါသလား။

ဖွေ ။ ။ အဓိကတော့ ကနြျးမာရေးဆိုငျရာ ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါပေါ့။ အဲဒီတော့ ရခိုငျမှာ ဒါကို ကွုံနရေပွီ။ ဒါက ပါတီတဈခုရဲ့အရေး မဟုတျဘူး။ အစိုးရအဖှဲ့အစညျးတဈခုရဲ့ အရေးမဟုတျဘူး။ လူမှုအဖှဲ့အစညျးတဈခုရဲ့ အရေးမဟုတျဘူးဆိုတဲ့ဟာမြိုး ကနြောျတို့ နိုငျငံရေးပါတီတှလေညျး အဲဒီလို ခံယူခကြျမြိုးနဲ့ အလုပျလုပျဖို့ လိုအပျပါတယျ။ ကနြျးမာရေးကို ကနြျးမာရေးရှုထောငျကနေ ခဉြျးကပျဖို့လိုတယျ။ ဒီအခြိနျမှာ အစိုးရမိုလို့၊ နိုငျငံရေးပါတီမိုလို့ အနိုငျရထားတာမို့လို စသညျအားဖွင့ျ ဝိဝါဒ ကှဲနတောထကျ၊ ရခိုငျပွညျသူအကြိုးအတှကျ ရှေ့ရှုဖို့ လိုအပျတယျလို့ မွငျပါတယျ။ ကနြောျကတော့ အဲဒီလိုလုပျမယျဆိုရငျလဲ လုပျလို့ရတဲ့ နရောတှေ ရှိတာပေါ့။ ဘာတှကေ စလုပျရမလဲဆိုတော့ အစိုးရအဖှဲ့အနနေဲ့ initiative လုပျရမှာပေါ့။ အရပျသားအဖှဲ့အစညျးတှေ၊ နိုငျငံရေးပါတီတှေ ပူးပေါငျးပါဝငျပွီးတော့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဖွဈနတေဲ့ ကိုဗဈ ဒုတိယလှိုငျးကို ဘယျလိုကာကှယျတုံ့ပွနျကွမလဲ ဆိုတဲ့ဟာမြိုးကို ထည့ျသှငျးစဉျးစားဖို့ လိုပါတယျ။

မေး ။ ။ နောကျတခြို့ကတော့ အငျတာနကျ ပိတျထားတဲ့ ကိစ်စကွောင့ျ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက ပွောလိုတဲ့ messages တှေ၊ သတငျးစကားတှဟော ဒုက်ခကွုံနရေတဲ့လူတှဆေီကို ဒုက်ခနဲ့ ရငျဆိုငျတှေ့တော့မယ့ျ လူတှဆေီကို မရောကျနိုငျဘူးလို့ ဆိုကွပါတယျ။ ဒီလိုနရောမြိုးမှာ ကိုခိုငျကောငျးစံတို့လို လူမှု့အဖှဲ့အစညျးတှကေ သတငျးစကားတှေ တကယျရအောငျ၊ တနညျးနညျးနဲ့ ဆောငျရှကျနိုငျတဲ့ အခွအေနေ မရှိဘူးလား။ အငျတာနကျ ပိတျထားတာကတော့ မကောငျးတာတော့ မှနျတာပေါ့။ မကောငျးဘူး၊ လကျမခံသင့ျဘူး၊ ဖှင့ျပေးသင့ျတယျ။ သို့သောျလဲပဲ ဒီလိုပိတျထားတယျဆိုပွီးတော့ ထိုငျနရေမလား။ တခွားနညျးနဲ့ ရောကျနိုငျအောငျ ဘယျလိုလုပျနိုငျမလဲ။ သတငျးစကားတှေ လူထုထဲကို ရောကျနိုငျအောငျ။

ဖွေ ။ ။ အငျတာနကျပိတျထားတာကို ဖှင့ျဖို့တောငျးတာက သဘာဝလကျတှေ့ ဖွဈတယျ။ ဒါပမေဲ့ မရဘူးဆိုရငျ ကနြောျတို့ ဘယျလိုလုပျမလဲဆိုတော့ တခြို့အရပျသားအဖှဲ့အစညျးတှကေတော့ IDP Camps တှကေို ရဒေီယို ဖွန့ျဝသှေားမယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ မွို့ပေါျမှာတော့ အငျတာနကျပိတျထားပမေယ့ျ သတငျးဌာနတှေ - ဥပမာ DVB, မဇ်ဈိမတို့ လူကွည့ျမြားတဲ့ သတငျးဌာနတှေ VOA, BBC, RFA စသညျဖွင့ျ သတငျးဌာနတှမှောလညျး ကိုဗဈဆိုငျရာ ဆောငျရနျ၊ ရှောငျရနျတှကေို ကနြျးမာရေးဆိုငျရာ အခကြျအလကျတှေ လိုကျနာရနျ အဲဒါတှကေို ကနြောျတို့ တစိုကျမတျမတျ ထုတျလှှင့ျပေးမယျဆိုရငျတော့ အငျတာနကျက အခကျအခဲ ရှိနိုငျပမေယ့ျ ကြောျလှှာနိုငျတာတှေ ရှိပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစား ဝနျကွီးဌာနက ထုတျပွနျတဲ့ လိုကျနာသင့ျတဲ့ အခကြျတှကေို ဗီနိုငျး၊ pamphlet, flyer တှနေဲ့ ဖွန့ျတဲ့ဟာမြိုးက ဒီအခြိနျမှာ ပိုပွီးတော့ ခရီးရောကျတယျလို့ မွငျပါတယျ။
မေး ။ ။ စောစောက ကိုခိုငျကောငျးစံပွောခဲ့တဲ့ တခြို့ဆိုရှယျမီဒီယာထဲမှာ ကိုဗဈတောငျမှ အတုလုပျတာ၊ ရခိုငျကို နိမျခငြျလို့ ရခိုငျကလူတှကေို မသှားမလာ၊ လမျးတှပေိတျထားတာကို သူတို့က အပွဈတငျပွီးတော့ ပွောကွတယျ။ တကယျတော့ Social distancing, lockdown လုပျတာတို့ကတော့ တကယျလိုအပျလို့ လုပျတယျလို့ ထငျတာပဲ ကနြောျကတော့။ ဆိုတော့ ဒီကိစ်စတှနေဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ တလှဲအဓိပ်ပါယျဖှင့ျပွီးတော့ အမွငျမှားအောငျ ရေးနကွေတဲ့ Social Media Activists တခြို့ရဲ့ လုပျရပျတှကေို ဟန့ျတားနိုငျမယ့ျနညျးလမျး ရှိပါသလား။ ကိုခိုငျကောငျးစံတို့ အထူးသဖွင့ျ လူမှုအကြိုးဆောငျ၊ လူမှုရေးအဖှဲ့အစညျးတှကေပဲ တတျနိုငျမယျ ထငျပါတယျ။ ဘယျလိုနညျးလမျးတှမြေား ဒီဟာကို ဟန့ျတားဖို့ စဉျးစားမိပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ ကနြောျတို့ မွနျမာနိုငျငံမှာတော့ ဒီလို ကောလာဟလ၊ မမှနျမကနျ သတငျးတှေ ဖွန့ျခြီနတောမြိုးတှကေ အမြားကွီး ရှိနိုငျတာပေါ့။ လကျရှိမှာလဲ ကွုံနရေတယျ။ အဲဒီတော့ ကနြောျတို့ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှကေိုယျတိုငျက ဘာလုပျရမလဲဆိုတော့ ကနြျးမာရေးဆိုငျရာ သတငျးအခကြျအလကျတှကေို မှနျမမှနျ အငျတာနကျရတဲ့ လူတှကေ လူမှုစာမကြျနှာတှမှော ပွောနိုငျသလို၊ တဘကျမှာလဲ သတငျးဌာနတှကေို ကနြောျတို့ message ပေးဖို့ အရေးကွီးတယျလို့ သတငျးစကားပေးဖို့ အရေးကွီးတယျလို့ မွငျပါတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ကနြောျတို့က ဒီဖွဈစဉျဟာ တကယျဖွဈနတောပါပဲ။ ရခိုငျမှာ ဒုတိယလှိုငျး စဖွဈတယျဆိုတော့ ပိုးတှေ့လူနာတှေ ရှိတယျ။ ထိုနညျးလညျးကောငျး ရခိုငျမှ မဟုတျဘူး။ ရနျကုနျလို လူစုလူဝေးနဲ့ နတေဲ့နရောတှမှောလဲ စဈဆေးမယျဆိုရငျ တှေ့နိုငျတာပေါ့။ အဲဒီတော့ ဘယျလိုပဲဖွဈဖွဈပါ ကောလာဟလတှေ ပပြောကျအောငျ၊ ခြဖေကြျနိုငျအောငျ ဒီသတငျးကတော့ မှနျတယျ။ ဒီသတငျးကတော့ မမှနျဘူး ဆိုတဲ့ဟာမြိုးကို တယောကျခငြျးဆီက လိုကျလုပျပေးမယျဆိုရငျလဲ ဒီဟာကွီးက ထိနျးကြောငျးနိုငျတဲ့ အရာတဈခုလို့ မွငျပါတယျ။

မေး ။ ။ နောကျတဈခုက ဒီကိုဗဈကပျရောဂါ ဆိုတာဟာ နယျနမိတျ ရှိတာ မဟုတျဘူး။ တကမ်ဘာလုံး ရငျဆိုငျနရေတဲ့ ပွူနာ ဖွဈတဲ့အတှကျ ကမ်ဘာ့ခေါငျးဆောငျတှေ၊ အမြှောျအမွငျအမွငျရှိတဲ့ ပုဂ်ဂိုလျတှေ၊ ကုလသမဂ်ဂ အဖှဲ့အစညျးတှကေ ရနျသူမိတျဆှေ၊ နိုငျငံခငြျးလဲ မပွိုငျကွနဲ့ အားလုံး ပူးပေါငျးတိုကျဖကြျကွပါလို့ ပွောနတေယျ။ ဆိုတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာလဲ ဒီလိုကွုံနရေတာပဲ။ အထူးသဖွင့ျ ရခိုငျဒသေဆိုရငျ နိုငျငံရေးအားဖွင့ျ ပဋိပက်ခတှေ တိုကျပှဲတှေ ပွငျးထနျနတေဲ့ဒသေ။ ဒီနရောမှာကော ရနျသူ-မိတျဆှေ ဆိုတာကို ခဏဘေးဖယျပွီးတော့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျဖို့ စိတျကူးစိတျသနျမြား မရကွဘူးလား။ တဘကျကလဲ တောငျးဆိုကွတာပဲ။ ဒီအခြိနျမှာ အပဈခတျရပျစဲပွီးတော့ ဒီကိစ်စကို ပူးပေါငျးလုပျဆောငျကွပါ။ တိုကျဖကြျကွပါလို့၊ အဲဒီအတှကျ အလားအလာကော ရှိနိုငျသလား။ ဘာတှမြေား အဟန့ျအတား ဖွဈနသေလဲ။

ဖွေ ။ ။ အဓိကတော့ ကနြောျတို့ ရခိုငျပွညျနယျအစိုးရအနနေဲ့လညျးကောငျး ပွညျထောငျစုအစိုးရအနနေဲ့လညျးကောငျး လုပျဆောငျလုပျကွတဲ့ အရာတှေ ရှိပါတယျ။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုတော့ ပွညျထောငျစုအစိုးရက ကိုဗဈကာလမှာ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတှနေဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမယျ၊ နောကျပွီးတော့ EAO လကျမှတျထိုးထားတဲ့ အဖှဲ့တှကေို ကိုဗဈကာလ လုပျဆောငျမှုအတှကျ ငှကွေေးပံ့ပိုးတာတို့၊ အရေးကွီးတယျလို့ မွငျပါတယျ။ ဒါမြိုး လုပျဆောငျဖို့အတှကျဆိုရငျ တပျမတောျရဲ့ အခနျးကဏ်ဍ အရေးကွီးတယျလို့ မွငျပါတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ကိုဗဈကာလမှာ စဈရေးရပျဆိုငျးမှုက ရခိုငျကို ခနြျလှပျပွီးတော့ လုပျတဲ့ဟာလဲ ဒါက အရေးကွီးတဲ့ အခကြျတဈခကြျပါ။ တကယျက ကိုဗဈကာလမှာ အကွမျးဖကျအဖှဲ့ပဲ ဖွဈပါစအေုံးတော့ ကနြောျတို့က လူသားခငြျးစာနာ၊ ကနြျးမာရေးရှုထောင့ျအရ ကနြောျတို့က တိုငျးရငျးသားညီအကိုတှလေညျး ဖွဈတယျ။ အဲဒီတော့ အပဈခတျရပျစဲရေးမှာ ရခိုငျရဲ့ကဏ်ဍကိုလညျး ထည့ျသှငျးစဉျးစားဖို့ လိုအပျတဲ့ အခကြျတဈခကြျလို့ ကနြောျက ထောကျပွခငြျပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ WHO, UN တို့လို နိုငျငံတကာအဖှဲ့အစညျးတှကေို ကနြောျတို့ မွပွေငျမှာ လကျရှိ တခွားစီမံကိနျးလုပျငနျးတှကေို လုပျခှင့ျမပွုရငျတောငျမှ ကိုဗဈဆိုငျရာ၊ ကနြျးမာရေးဆိုငျရာ လုပျငနျးတှကေို လုပျဆောငျဖို့အတှကျ အစိုးရအနနေဲ့ ခှင့ျပွုဖို့ စဉျးစားသင့ျတယျဆိုတဲ့ အခကြျကိုလညျး ကနြောျက ထောကျပွခငြျပါတယျ။

မေး ။ ။ နောကျဆုံးတဈခု သတိရမိတာက ဒီကိုဗဈကပျရောဂါ ဖွဈခါစက ဒီအစိုးရက အကွမျးဖကျအဖှဲ့လို့ သတျမှတျထားတဲ့ ရခိုငျတပျတောျ AA အဖှဲ့က ကိုဗဈကပျရောဂါနဲ့ ပတျသကျပွီး ပွညျသူတှကေို ကနြျးမာရေးတာဝနျရှိတဲ့ ပုဂ်ဂိုလျတှေ၊ တကယျကြှမျးကငြျတဲ့ အသိအမွငျနဲ့ သတိပေးပွောကွားနတောတှလေညျး အှနျလိုငျးမှာ တှေ့မိပါတယျ။ ဆိုတော့ သူတို့ဘကျကလဲ ဒီကပျရောဂါကို တိုကျဖကြျဖို့ ဆန်ဒ ရှိနတေယျ။ အစိုးရကလဲ တိုကျဖကြျဖို့ ဆန်ဒရှိနတေယျဆိုရငျ ကနြျတဲ့ကှဲပွားမှုတှကေို ဖယျထားပွီးတော့ ဒီကိစ်စအတှကျ ad-hoc ဒီကိစ်စအတှကျ အထူးသဖွင့ျ ညှိနှိုငျးဆောငျရှကျမြား ရှိလာနိုငျအောငျ တစုံတရာ ဘယျလိုလုပျသင့ျတယျ ထငျပါသလဲ။ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှကေမြား လုပျနိုငျမလား။ လူမှုအဖှဲ့အစညျးတှကေမြား စေ့ဆောျပေးနိုငျမလား။ အဲဒီလိုလုပျတဲ့လူတှကေော အပွဈတငျခံရမလား။ အပွဈမွငျပွီးတော့ အရေးယူခံရဖှယျ ရှိနသေလား။ ခိုငျကောငျးစံရဲ့ သဘောထားကို အကဉြျးရုံးလေး နောကျဆုံးသုံးသပျပေးပါ။

ဖွေ ။ ။ အဓိကတော့ ဒီလုပျဘကျမှာ AA ကလညျး ကနြောျတို့ ကမျးလှမျးတာ ရှိတယျ။ ကိုဗဈကာလမှာ သူတို့ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမယျ။ နောကျပွီးတော့ AA ရဲ့ ခေါငျးဆောငျတဈယောကျဖွဈတဲ့ ဒေါကျတာညိုထှနျးအောငျက ကိုဗဈနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ လုပျနတောတှေ ရှိတယျ။ နောကျ မွပွေငျသတငျးအရ ပလကျဝမွို့နယျအတှငျးမှာ ကိုဗဈဆိုငျရာ ကှာရနျတငျးစငျတာတှကေို AA တို့က အသိပညာပေးတယျ --- သတငျးတှေ ကွားနတေယျ။ အဲဒီအတှကျ ကနြောျမွငျတာကတော့ အဓိက အစိုးရနဲ့ တပျမတောျပေါျမှာ မူတညျတယျ။ မူဝါဒတှေ၊ အယူအဆတှေ ကှဲပမေယ့ျ ဒါက တမြိုးသားလုံးနဲ့ဆိုငျတဲ့ ကနြျးမာရေးရှုထောင့ျကနေ ခဉြျးကပျဖို့ လိုပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ တဘကျက လကျနကျကိုငျအဖှဲ့အစညျးတှလေဲ သဘောထားကွီးပွီးတော့ ကိုဗဈကာလမှာ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျ အဖွရှောဖို့ ထည့ျသှငျးစဉျးစားဖို့ လိုအပျတယျလို့ မွငျပါတယျ။