ကိုရိုနာဗိုင်းရပ် နှင့် မြန်မာနိုင်ငံ

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ် နှင် မြန်မာနိုင်ငံ

တရုတျနိုငျငံ ဟူးဘနေယျ ဝူဟနျမွို့က စတငျခဲ့တဲ့ Cononavrius ဟာ အခုအခါ ဥရောပ၊ အာဖရိကအထိ ပြံ့နှံ့ရောကျရှိနပွေီး ဒီ Virus ပိုးကွောင့ျ အသကျရှှုလမျးကွောငျးဆိုငျရာ ဖွဈပှားမှုတှေ ရှိနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ တရုတျနိုငျငံနဲ့ မိုငျပေါငျးထောငျခြီပွီး နယျစပျခငြျးထိတှေ့နတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကူးစကျပြံ့နှံ့မှု သိပျမကွားရသလို ရော၈ါဖွဈပှါးတဲ့လူနာ မတှေ့ရသေးဘူးလို့ သိရပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု သိပျကောငျးနလေို့လား ရှာဖှဖေောျထုတျမှု ညံ့လို့လား၊ မွနျမာ့အရေးသုံးသပျသူ ဒေါကျတာတငျမောငျသနျးနဲ့ ဦးကြောျဇံသတို့ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။

မေး ။ ။ ဒီတကွိမျတော့ ဆရာ့ကို ဆရာဝနျတယောကျအနနေဲ့ ဆကျသှယျမေးမွနျးလိုတာ ဖွဈပါတယျ။ အဓိကအကွောငျးအရာကတော့ တရုတျပွညျက စတငျလိုကျတဲ့ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျနဲ့ ပတျသကျပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ တရုတျနိုငျငံတို့ဟာ မိုငျပေါငျးထောငျခြီပွီး ဆကျစပျနတေယျ။ နောကျပွီးတော့ နယျစပျဖွတျတဲ့ဂိတျကလညျး တနရောတညျး မဟုတျပါဘူး။ ရှာတရှာထဲမှာ အလယျကနေ နယျစပျမဉြျးကဖွတျနတေဲ့၊ အိမျတအိမျထဲမှာ အိမျဦးခနျးက ဒီဘကျမှာ၊ အိမျနောကျဘေးခနျးက ဟိုဘကျမှာ စသညျဖွင့ျ အမြားကွီး ဒီနယျစပျမှာ ရှိနပေါတယျ။ ဒီလောကျ နယျစပျခငြျးထိတှေ့နတေဲ့ ဒသေမှာ ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှေ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျ ကူးစကျမှု ဖွဈပှားမှုနဲ့ နှိုငျးယှဉျလိုကျရငျ မွနျမာနိုငျငံမှာ အနညျးဆုံး ဖွဈနတောကို တှေ့ရပါတယျ။ ဒီကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ မွနျမာဘကျက အမှနျတကယျ စမျးစဈကွည့ျနိုငျရဲ့လားဆိုပွီးတော့ မေးခငြျတာ ဖွဈပါတယျ။ ပထမဦးဆုံး မွနျမာနိုငျငံ ကနြျးမာရေးဌာနက ထုတျပွနျတဲ့ ဒီရောဂါနဲ့ ပတျသကျတဲ့ အခွအေနကေို ဆရာ ဘယျလောကျ သိထားပါလဲ။

ဖွေ ။ ။ ယဘေုယအြားဖွင့ျတော့ တုပျကှေးတှေ ဘာတှဖွေဈတယျဆိုရငျ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျ မတိုငျခငျကတညျးကတော့ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက အလေးအနကျထားပွီးတော့ လုပျလေ့လုပျထ ရှိပါတယျ။ ဥပမာ လယောဉျကှငျးတှမှော ကိုယျအပူခြိနျ စဈဆေးတဲ့ဟာမြိုး။ နိုငျငံခွားခရီးတှကေ ပွနျလာတဲ့အခါ စဈဆေးတာတှကေို တှေ့ရလေ့ရှိတယျ။ တှေ့ပွီဆိုရငျလဲ သသေခြောခြာ စနဈတကလြေး လုပျလေ့လုပျထ ရှိပါတယျ။ အခု ကိုရိုနာဗိုငျးရပျ ဖွဈတဲ့အခြိနျမှာ အတတျနိုငျဆုံးတော့ တုံ့ပွနျဆောငျရှကျဖို့ လုပျနတေယျ။ တဘကျမှာလဲ အားမရကွတဲ့ ပွောဆိုသံတှကေိုလညျး ကွားရတယျ။ ဥပမာ နယျစပျခငြျး ဆကျစပျနပွေီးတော့ နယျစပျကို မပိတျဘူးလားလို့ ပွောကွတယျ။

မေး ။ ။ နယျစပျကလဲ ပိတျရခကျတဲ့ အခွအေနေ။ တကယျတော့ ကနြောျလညျး အဲဒါကို မေးခငြျတာ။ ဆရာက လဆေိပျအဝငျအထှကျဆိုရငျတော့ ဒီနရောကတော့ သိပျသိသာတယျ။ Facility လညျး ထားနိုငျတယျ။ အဲဒီ နယျစပျမှာ မိုငျထောငျခြီပွီးတော့ ဆကျစပျနတော ဘယျလိုလုပျပွီးတော့ အဲဒါကို မှနျမှနျကနျကနျ စဈဆေးနိုငျတယျလို့ ပွောလို့ရမလဲ။

ဖွေ ။ ။ နယျစပျထောငျခြီပွီး ရှိတယျဆိုပမေယ့ျ ဝူဟနျက အရှေ့ပိုငျး။ ကနြောျတို့ မွနျမာနိုငျငံနယျစပျက တရုတျပွညျရဲ့ အနောကျပိုငျး။ အဲဒီတော့ တရုတျပွညျ အရှေ့နဲ့ အနောကျဆိုတာကိုက အတောျလေး ဝေးကှာသေးတယျ။ လယောဉျစီးပွီး သှားမယျဆိုရငျတောငျ ကနြောျထငျတယျ လေးနာရီ။ ငါးနာရီ ခရီးလောကျ ရှိမယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ တရုတျပွညျနဲ့ ဆကျစပျနတေယျလို့ ပွောပမေယ့ျ ပိုပွီးတိတိကကြပြွောရငျ ဝူဟနျနဲ့ အဆကျအစပျရှိလားဆိုတာ ပိုပွီးမှနျမယျ၊ ပိုပွီးပွောသင့ျတယျလို့ ကနြောျ ဒီလိုလေး စဉျးစားပါတယျ။

မေး ။ ။ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက ဖဖေေါျဝါရီလ (၂၃) ရကျနေ့ ထုတျတဲ့အထဲမှာတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကူးစကျပြံ့ပှားသူ လုံးဝမရှိသေးဘူးဆိုတဲ့ သဘောမြိုး ရေးထားတာကို တှေ့ရပါတယျ။ အဲဒီလောကျအထိ မှနျနိုငျပါသလား။

ဖွေ ။ ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ ကူးစကျမှု မရှိသေးဘူးလို့ ဆိုလိုတဲ့ စာကွောငျးပေါျ နားလညျမှုပေါျ မူတညျမှာပေါ့။ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနအနနေဲ့ ပွောရမယျဆိုရငျတော့ သူတို့စဈဆေးမိသမြှအထဲမှာတော့ မတှေ့သေးဘူးဆိုတဲ့ အဓိပ်ပါယျပါ။ မွနျမာတနိုငျငံလုံးမှာ မရှိသေးဘူးလို့ ပွောတဲ့အဓိပ်ပါယျလို့ ကနြောျ မယူပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ တောငျကိုရီးယား Tourist တယောကျ မွနျမာပွညျကိုလာတယျ။ တှေ့တယျ၊ ပွနျသှားတယျ၊ သူနဲ့ဆကျစပျခဲ့တဲ့လူတှေ ဘယျသူတှရှေိလဲဆိုတာကို တောငျကိုရီးယားက ပွနျပွီးသတငျးပို့ပေးတယျ။ ကနြျးမာရေးဌာနက သှားပွီးတော့ကွည့ျတယျ။ ဆိုတော့ ကွည့ျရတာကတော့ အိမျမှာပဲ ဒီလူတှကေို စောင့ျကွည့ျတဲ့ သဘောမြိုး ရှိလိမ့ျမယျထငျတယျ။ ကနြျးမာရေးပညာပေးတော့ ပေးခဲ့တယျ။ ဒါထကျပိုပွီး လုပျဖို့လိုမလား။ ဥပမာ မန်တလေးမှာ ဝူဟနျက ပွနျလာတဲ့လူတှအေတှကျထားတဲ့ နရောကိုဖှင့ျတယျ။ ရနျကုနျမှာဖှင့ျတယျလို့ ကနြောျ မကွားရသေးဘူး။ မန်တလေးမှာ ပွငျဆငျတဲ့ကောျမတီဖှဲ့တယျ။ ရနျကုနျမှာ ဖှဲ့သလား။ နောကျပွီးတော့ အခု တရုတျ၊ ကိုရီးယားခရီးသှားတှေ လာသှားလို့ ဖွဈလာတယျဆိုရငျ အဲဒီ Tourism Site ပုဂံ၊ ညောငျဦး၊ တောငျကွီး၊ အငျးလေး အစဒသေတှမှောကော ဒီလိုပွငျဆငျခကြျတှေ အသင့ျထားသလား။ quarantine လုပျတယျ - လူတှကေို သီးခွားထားလိုကျမယျဆိုရငျ အဲဒီအတှကျ ပွငျဆငျထားမှုမှာ မန်တလေးကလှဲ ကနြျတဲ့နရောတှမှော မတှေ့ရဘူး။

မေး ။ ။ ကနြောျလညျး အဓိက အဲဒါကို မေးခငြျတာပါ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ အဲဒီလောကျ လုပျနိုငျတဲ့ facility တှေ ရှိရဲ့လား။ လုပျကောလုပျနိုငျရဲ့လားဆိုတာ အဓိကမေးစရာ ဖွဈမယျလို့ ထငျပါတယျ။ ဘယျလောကျ ကနြျးမာရေးဝနျကွီးဌာနက သူတို့တှေ့တဲ့စာရငျးအရသာ ပွောလိုကျတာ တပွညျလုံးမှာ တကယျဖွဈနတေဲ့ အခွအေနနေဲ့ တောျတောျလေးမြား ကှာဟနသေလား။

ဖွေ ။ ။ ကနြောျတို့ ပွောလို့တော့ မရဘူး။ ဒါပမေဲ့ မြားသောအားဖွင့ျ အခုလို ပညာပေးထားပွီးဆိုလို့ရှိရငျတော့ ဖြားနာလို့ ပွငျပဆေးခနျးတှကေို ရောကျတယျဆိုရငျလဲ ပွငျပဆေးခနျးမှာထိုငျတဲ့ ဆရာဝနျတှကေ ဒီဟာကို ခကြျခငြျးအကွောငျးကွားလောကျအောငျတော့ အသိပညာ နိုးကွားမှု ရှိတယျလို့တော့ ထငျပါတယျ။

မေး ။ ။ နောကျတခုက လူထုရဲ့ တုံ့ပွနျမှု - လူထုကလညျး တခြို့က မွနျမာနိုငျငံလူတှရေဲ့ ကနြျးမာရေးအသိ၊ ဘယျလောကျမွင့ျမားသလဲ။ မြားသောအားဖွင့ျ တခြို့ကိစ်စတှမှော မကြျစိကနျးတစမေကွောကျလို့ ဟိုတုနျးက ပွောခဲ့တာ ရှိပါတယျ။ အခုအခါမှာကော လူထုက လကျကိုသန့ျစငျဖို့၊ လိုအပျတဲ့ နှားခေါငျးစညျး အုပျထားဖို့ဆိုတာမြိုး လူတိုငျးလိုလို သတိရှိကွပါလား။ အဲဒီပစ်စညျးအရအေတှကျကော လုံလုံလောကျလောကျ ရှိရဲ့လား။

ဖွေ ။ ။ လူတှမှော အသိရှိပါတယျ။ အခုလောကျပွောနကွေပွီဆိုရငျ သတငျးတှကေို သူတို့ကွားနကွေပွီ။ Facebook တှကေို သုံးနကွေတော့ သူတို့သိနကွေပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒီပတျဝနျးကငြျကို ဖနျတီးနိုငျသလား။ အစိုးရရဲ့ အခနျးကဏ်ဍက အဲဒီမှာ အရေးကွီးပါပွီ။ အဲဒီနရောမှာ အားနညျးခကြျရှိတယျလို့ ကနြောျ မွငျပါတယျ။ ဥပမာအားဖွင့ျ လူတှသှေားလာမြားတဲ့နရောမှာ လကျဆေးဖို့ ပွောပမေယ့ျ လကျဆေးဖို့ ဆပျပွာ ဒါတှကေ အစိုးရက တာဝနျယူဆောငျရှကျရမှာ။ ဥပမာ ကနြောျတို့က အမှိုကျကို စနဈတကြ စှန့ျပဈဖို့ပဲပွောတယျ။ အမှိုကျပုံထားမပေးဘူး အစိုးရက။ အဲဒီအတှကျ အရေးပေါျဘတျဂကြျတှကေို ခထြားဖို့လိုတယျ။ ခတျေသဈအစိုးရတှဟော မြားသောအားဖွင့ျ ပညာရေးနဲ့ ကနြျးမာရေးဟာ သူတို့အတှကျ အဓိကကတြဲ့အလုပျအဖွဈနဲ့ ထားကွတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာက အဲဒီနှဈခုကို အဓိကကတြဲ့အလုပျအနနေဲ့ မထားဘဲနဲ့ အခွားသောကိစ်စတှကေ ပိုမိုကွီးကယြျသကဲ့သို့ လုပျပွီးတော့ ဘာမှအကောငျအထညျ မဖောျတာမြိုးကို တှေ့ရတယျ။

မေး ။ ။ ဒါပမေဲ့ အခုနောကျပိုငျးမှာ ကနြျးမာရေးအသုံးစရိတျ၊ ပညာရေးအသုံးစရိတျတှကေို အရငျကထကျ အမြားကွီးတိုးပွီးတော့ သုံးလာတယျဆိုပွီးတော့ တှေ့ရပါတယျ။ အဲဒါတှကေော လုံလုံလောကျလောကျ ရှိပါရဲ့လား။ အခုလို ပွညျသူလူထု အသိပညာ၊ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုအတှကျ သူတို့ရဲ့အသိပညာ နိုးကွားမှုအတှကျ။

ဖွေ ။ ။ အဲဒီနရောမှာတော့ အားနညျးခကြျတှေ ရှိတယျလို့ မွငျတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုရငျ ဘတျဂကြျကို ခထြားပေးလိုကျပွီ၊ အသုံးစရိတျတှေ သုံးကွပွီဆိုရငျ ဘယျလိုနရောမြိုးတှမှော သုံးသလဲဆိုပွီးတော့ ပွနျလညျခှဲခွမျးစိတျဖွာမှုတှေ လိုတယျ။ ဥပမာအားဖွင့ျ အဆောကျအဦးတှမှော မြားသောအားဖွင့ျ အသုံးပွုကွတယျ။ အဆောကျအဦးတှေ မလိုဘူးမပွောလိုပါဘူး၊ လိုပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဆောကျအဦးက တဘကျက ကိုယျတှအေတှကျ ပိုကျဆံကနြျတယျ။ ခပြေးလိုကျတဲ့ တာဝနျခံနဲ့ အရာရှိတှအေတှကျ ပိုကျဆံကနြျတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ အဆောကျအဦးတှေ တှနျးဆောကျတယျ။ အဲဒီတော့ ကနြျးမာရေးဆိုငျရာကိစ်စတှေ လူထုကနယေူရမယ့ျ ပညာရေး။ ကလေးတှရေဲ့ ပညာရေးတိုးတကျဖို့နရောတှမှော သုံးသလား။ အဲဒီတော့ ပွနျပွီးတော့ ဘတျဂကြျကို သုံးသပျတဲ့အခါမှာကိုက ပညာရေးဆိုငျရာ အသုံးစရိတျကို ဘယျလိုခှဲခွားပွီး သုံးသလဲဆိုတဲ့ နံပတျတဈ အစိုးရမှာ ပှင့ျလငျးမွငျသာမှု အားနညျးတယျ။ ကနြျးမာရေးဌာနကလညျး ဒါတှကေို ဖှင့ျပွလေ့ဖှင့ျပွမှုလညျး မရှိဘူး။ တဘကျမှာ NGO တှကေလညျး အဲဒီလောကျအထိ တောငျးဆိုလေ့ တောငျးဆိုတာလဲ မရှိသေးဘူး။

အဲဒီတော့ ကနြောျတို့က အခုန ဆရာမေးတဲ့မေးခှနျးက မေးထိုကျတဲ့မေးခှနျး ဖွဈတယျ။ ပိုပွီးအသေးစိတျကွည့ျဖို့ လိုတယျ။ ဥပမာ အဆောကျအဦးတှေ ဆောကျတဲ့နရောမှာပဲ အမြားကွီးခပြွီးတော့ ကနြျးမာရေးအသုံးစရိတျ တကျသှားသလားပေါ့။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ အဆောကျအဦး ဆောကျတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ ကနျထရိုကျနဲ့ ကိုယျနဲ့ ခပြေးတဲ့လူကွားမှာ ခွစားမှုပါတဲ့ ဆကျသှယျမှုတှေ မရှိဘူးလို့ မပွောနိုငျဘူး။

မေး ။ ။ NLD အစိုးရ တကျလာပွီးနောကျပိုငျးမှာ လူဦးရနေဲ့ ဆရာဝနျ အခြိုးအစား ဘယျလောကျမြား တိုးလာပါသလဲ။ နှဈစဉျဆရာဝနျ မှေးထုတျနိုငျမှုက ပိုပွီးတိုးလာပါသလား။ အဲဒါကို နညျးနညျးရှငျးပွပေးပါ။

ဖွေ ။ ။ စဈအစိုးရနဲ့ နှိုငျးယှဉျရငျတော့ ဆရာဝနျမှေးထုတျမှုနှုနျးကို နညျးနညျးပွနျလြှော့ခလြိုကျတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ အရညျအသှေးက တောျတောျလေး နညျးလာတယျ။ ဆေးရုံထူထောငျတဲ့ ကနြော့ျမိတျဆှတေယောကျ ပွောတာဆိုရငျ နောကျပိုငျးမှာ ဖွဈတာတဲ့ ဆရာဝနျတှကေ သူ့ဆေးရုံမှာလာပွီးတော့ အလုပျလုပျတဲ့အခါမှာ ဆေးနာမညျကို အငျ်ဂလိပျလို မရေးနိုငျဘူး။ ဥပမာ “အနျနာဂကြျဆငျ” ရငျ အနယျဂကြျဆငျဆိုပွီး ဗမာလိုရေးတဲ့ဟာမြိုး - အဲဒီလိုဆေးတှကေို ဗမာလိုစာလုံးပေါငျးတဲ့အဆင့ျအထိ ဆရာဝနျတှေ ဖွဈသှားတယျလို့ ကနြော့ျသူငယျခငြျးက ပွောတယျ။ ဒီလိုအရညျအသှေးပိုငျးဆိုငျရာ အငျမတနျကို နှိမ့ျကသြှားတယျ။ အရအေတှကျတှေ အမြားကွီးပွဖို့အတှကျ စဈအစိုးရလကျထကျမှာ ကွိုးစားခဲ့တဲ့အတှကျကွောင့ျ ဒီအတှကျ ကနြောျတို့ ဒီဘကျအပွောငျးအလဲ ဖွဈသှားပွီးတဲ့နောကျမှ ပွနျပွီးတော့ လြှော့ခပြါတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ အထှကျနှုနျးနဲ့တော့ တိုငျးတာလို့ မရဘူးလို့တော့ ကနြောျ ထငျတယျ။ အဲဒီတော့ အရညျအသှေးပိုငျးနဲ့တော့ ကွည့ျဖို့လိုတယျ။ ကနြောျတို့တှေ လကျထကျက ကြောငျးသုံးစာအုပျတှကေို ဖတျရတယျ။ အခုနောကျပိုငျးမှာ ကလေးတှကေ အဲဒါတှကေို မဖတျရဘူး။ အဲဒီတော့ အရညျအသှေးဆိုငျရာကိစ်စမှာ တောျတောျလေး စကားပွောမယျလို့ ကနြောျထငျတယျ။ ဒါက ကနြျးမာရေးမှ မဟုတျပါဘူး၊ ပညာရေးမှာလညျး အဲဒီပါပဲ။

အဲဒါကလဲ ပွူနာတခုတညျးတော့ မဟုတျဘူး။ ကနြျးမာရေးအရညျအသှေးကို စောင့ျရှောကျပေးရတဲ့ ထိနျးသိမျးပေးရတဲ့ ဆရာကွီးတှရေဲ့ လစာကိစ်စ၊ ဝငျငှကေိစ်စ၊ အဲဒီကနစေပွီး သူတို့တှေ ဆေးခနျးတှမှောပဲ အခြိနျကုနျတဲ့ကိစ်စ စသညျဖွင့ျ ကိစ်စပေါငျးမြားစှာ ပါဝငျနတေယျ။ ဒါကွောင့ျ လှယျလှယျလေးနဲ့ ကောကျခကြျလေးတော့ စလို့တော့မရဘူး။ ယဘေုယအြားဖွင့ျတော့ ပွောငျးဖို့တော့ လိုတယျလို့တော့ အသိအမွငျရှိတဲ့ ဝနျထမျးတှေ၊ ခေါငျးဆောငျပိုငျးတှမှောတော့ တောျတောျမြားမြား ရှိပါတယျ။ လုပျပိုငျခှင့ျရှိတာက တဈကဏ်ဍ။

မေး ။ ။ အခုဆကျလကျပွီး ကနြောျမေးခငြျတာက ဆရာ စောစောကပွောတဲ့အထဲမှာ မန်တလေးမှာတော့ ဒါလုပျတယျ။ ရနျကုနျမှာတော့ ဒါလုပျသလား မသိဘူးဆိုတာမြိုးတှေ ပွောတာတှေ ရှိတယျ။ ဆိုတော့ ကနြောျဒီမှာတခကြျ သတိရလာတယျ။ မန်တလေးဝနျကွီးခြုပျက ဆရာဝနျမိုလို့မြား ဒီကိစ်စကို ပိုပွီးတော့ awareness ရှိပွီးတော့ လုပျနိုငျသလား။ ရနျကုနျထကျစာရငျဆိုပွီးတော့ စဉျးစားမိတယျ။ ဆရာ ဒါကို ဘာပွောခငြျပါလဲ။

ဖွေ ။ ။ အဲဒီလိုတော့ ကနြောျ မထငျဘူး။ ဝူဟနျကလာမယ့ျ ကြောငျးသားတှကေို ပထမဦးဆုံး တိုကျရိုကျခေါျလာမှာက မန်တလေး ဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျ မန်တလေးမှာ အဓိက ဖွဈသှားတယျ။ ဒါကတော့ လကျတှေ့အကြိုးသကျရောကျမှုပါ။ သို့သောျလဲ ကနြျးမာရေးနဲ့ ပတျသကျရငျတော့ ဆရာဝနျတှေ ဖွဈကွတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ ဆရာဇောျ၊ ဆရာရဲ သူတို့နှဈယောကျစလုံးက ဆရာဝနျတှေ ဖွဈကွတဲ့အတှကျကွောင့ျမိုလို့ ပိုပွီးတော့ အဲဒီအတှကျ ဂရုစိုကျတာမြိုးတော့ ဒါတှတေော့ ရှိနိုငျပါတယျ။ သို့သောျလဲ ဒီလိုရောဂါဘယတှဖွေဈရငျ ဒီလိုနိုးနိုးကွားကွားနဲ့ ရှိရမယျဆိုတာ ဆရာဝနျဖွဈဖို့ မလိုပါဘူး။ တိုငျးပွညျအုပျခြုပျ စီမံနတေဲ့ လူတိုငျးမှာ ဒီလိုအသိစိတျဓါတျတော့ ရှိဖို့လိုပါတယျ။

==ZawGyi==

တရုတ်နိုင်ငံ ဟူးဘေနယ် ဝူဟန်မြို့က စတင်ခဲ့တဲ့ Cononavrius ဟာ အခုအခါ ဥရောပ၊ အာဖရိကအထိ ပျံ့နှံ့ရောက်ရှိနေပြီး ဒီ Virus ပိုးကြောင့် အသက်ရှှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ဖြစ်ပွားမှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ မိုင်ပေါင်းထောင်ချီပြီး နယ်စပ်ချင်းထိတွေ့နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု သိပ်မကြားရသလို ရော၈ါဖြစ်ပွါးတဲ့လူနာ မတွေ့ရသေးဘူးလို့ သိရပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု သိပ်ကောင်းနေလို့လား ရှာဖွေဖော်ထုတ်မှု ညံ့လို့လား၊ မြန်မာ့အရေးသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာတင်မောင်သန်းနဲ့ ဦးကျော်ဇံသတို့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။

မေး ။ ။ ဒီတကြိမ်တော့ ဆရာ့ကို ဆရာဝန်တယောက်အနေနဲ့ ဆက်သွယ်မေးမြန်းလိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဓိကအကြောင်းအရာကတော့ တရုတ်ပြည်က စတင်လိုက်တဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်နဲ့ ပတ်သက်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့ဟာ မိုင်ပေါင်းထောင်ချီပြီး ဆက်စပ်နေတယ်။ နောက်ပြီးတော့ နယ်စပ်ဖြတ်တဲ့ဂိတ်ကလည်း တနေရာတည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ရွာတရွာထဲမှာ အလယ်ကနေ နယ်စပ်မျဉ်းကဖြတ်နေတဲ့၊ အိမ်တအိမ်ထဲမှာ အိမ်ဦးခန်းက ဒီဘက်မှာ၊ အိမ်နောက်ဘေးခန်းက ဟိုဘက်မှာ စသည်ဖြင့် အများကြီး ဒီနယ်စပ်မှာ ရှိနေပါတယ်။ ဒီလောက် နယ်စပ်ချင်းထိတွေ့နေတဲ့ ဒေသမှာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ် ကူးစက်မှု ဖြစ်ပွားမှုနဲ့ နှိုင်းယှဉ်လိုက်ရင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ အနည်းဆုံး ဖြစ်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ မြန်မာဘက်က အမှန်တကယ် စမ်းစစ်ကြည့်နိုင်ရဲ့လားဆိုပြီးတော့ မေးချင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပထမဦးဆုံး မြန်မာနိုင်ငံ ကျန်းမာရေးဌာနက ထုတ်ပြန်တဲ့ ဒီရောဂါနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အခြေအနေကို ဆရာ ဘယ်လောက် သိထားပါလဲ။

ဖြေ ။ ။ ယေဘုယျအားဖြင့်တော့ တုပ်ကွေးတွေ ဘာတွေဖြစ်တယ်ဆိုရင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ် မတိုင်ခင်ကတည်းကတော့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အလေးအနက်ထားပြီးတော့ လုပ်လေ့လုပ်ထ ရှိပါတယ်။ ဥပမာ လေယာဉ်ကွင်းတွေမှာ ကိုယ်အပူချိန် စစ်ဆေးတဲ့ဟာမျိုး။ နိုင်ငံခြားခရီးတွေက ပြန်လာတဲ့အခါ စစ်ဆေးတာတွေကို တွေ့ရလေ့ရှိတယ်။ တွေ့ပြီဆိုရင်လဲ သေသေချာချာ စနစ်တကျလေး လုပ်လေ့လုပ်ထ ရှိပါတယ်။ အခု ကိုရိုနာဗိုင်းရပ် ဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ အတတ်နိုင်ဆုံးတော့ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ဖို့ လုပ်နေတယ်။ တဘက်မှာလဲ အားမရကြတဲ့ ပြောဆိုသံတွေကိုလည်း ကြားရတယ်။ ဥပမာ နယ်စပ်ချင်း ဆက်စပ်နေပြီးတော့ နယ်စပ်ကို မပိတ်ဘူးလားလို့ ပြောကြတယ်။

မေး ။ ။ နယ်စပ်ကလဲ ပိတ်ရခက်တဲ့ အခြေအနေ။ တကယ်တော့ ကျနော်လည်း အဲဒါကို မေးချင်တာ။ ဆရာက လေဆိပ်အဝင်အထွက်ဆိုရင်တော့ ဒီနေရာကတော့ သိပ်သိသာတယ်။ Facility လည်း ထားနိုင်တယ်။ အဲဒီ နယ်စပ်မှာ မိုင်ထောင်ချီပြီးတော့ ဆက်စပ်နေတာ ဘယ်လိုလုပ်ပြီးတော့ အဲဒါကို မှန်မှန်ကန်ကန် စစ်ဆေးနိုင်တယ်လို့ ပြောလို့ရမလဲ။

ဖြေ ။ ။ နယ်စပ်ထောင်ချီပြီး ရှိတယ်ဆိုပေမယ့် ဝူဟန်က အရှေ့ပိုင်း။ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံနယ်စပ်က တရုတ်ပြည်ရဲ့ အနောက်ပိုင်း။ အဲဒီတော့ တရုတ်ပြည် အရှေ့နဲ့ အနောက်ဆိုတာကိုက အတော်လေး ဝေးကွာသေးတယ်။ လေယာဉ်စီးပြီး သွားမယ်ဆိုရင်တောင် ကျနော်ထင်တယ် လေးနာရီ။ ငါးနာရီ ခရီးလောက် ရှိမယ်။ ဒါကြောင့်မို့ တရုတ်ပြည်နဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်လို့ ပြောပေမယ့် ပိုပြီးတိတိကျကျပြောရင် ဝူဟန်နဲ့ အဆက်အစပ်ရှိလားဆိုတာ ပိုပြီးမှန်မယ်၊ ပိုပြီးပြောသင့်တယ်လို့ ကျနော် ဒီလိုလေး စဉ်းစားပါတယ်။

မေး ။ ။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဖေဖေါ်ဝါရီလ (၂၃) ရက်နေ့ ထုတ်တဲ့အထဲမှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကူးစက်ပျံ့ပွားသူ လုံးဝမရှိသေးဘူးဆိုတဲ့ သဘောမျိုး ရေးထားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီလောက်အထိ မှန်နိုင်ပါသလား။

ဖြေ ။ ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကူးစက်မှု မရှိသေးဘူးလို့ ဆိုလိုတဲ့ စာကြောင်းပေါ် နားလည်မှုပေါ် မူတည်မှာပေါ့။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ သူတို့စစ်ဆေးမိသမျှအထဲမှာတော့ မတွေ့သေးဘူးဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ပါ။ မြန်မာတနိုင်ငံလုံးမှာ မရှိသေးဘူးလို့ ပြောတဲ့အဓိပ္ပါယ်လို့ ကျနော် မယူပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ တောင်ကိုရီးယား Tourist တယောက် မြန်မာပြည်ကိုလာတယ်။ တွေ့တယ်၊ ပြန်သွားတယ်၊ သူနဲ့ဆက်စပ်ခဲ့တဲ့လူတွေ ဘယ်သူတွေရှိလဲဆိုတာကို တောင်ကိုရီးယားက ပြန်ပြီးသတင်းပို့ပေးတယ်။ ကျန်းမာရေးဌာနက သွားပြီးတော့ကြည့်တယ်။ ဆိုတော့ ကြည့်ရတာကတော့ အိမ်မှာပဲ ဒီလူတွေကို စောင့်ကြည့်တဲ့ သဘောမျိုး ရှိလိမ့်မယ်ထင်တယ်။ ကျန်းမာရေးပညာပေးတော့ ပေးခဲ့တယ်။ ဒါထက်ပိုပြီး လုပ်ဖို့လိုမလား။ ဥပမာ မန္တလေးမှာ ဝူဟန်က ပြန်လာတဲ့လူတွေအတွက်ထားတဲ့ နေရာကိုဖွင့်တယ်။ ရန်ကုန်မှာဖွင့်တယ်လို့ ကျနော် မကြားရသေးဘူး။ မန္တလေးမှာ ပြင်ဆင်တဲ့ကော်မတီဖွဲ့တယ်။ ရန်ကုန်မှာ ဖွဲ့သလား။ နောက်ပြီးတော့ အခု တရုတ်၊ ကိုရီးယားခရီးသွားတွေ လာသွားလို့ ဖြစ်လာတယ်ဆိုရင် အဲဒီ Tourism Site ပုဂံ၊ ညောင်ဦး၊ တောင်ကြီး၊ အင်းလေး အစဒေသတွေမှာကော ဒီလိုပြင်ဆင်ချက်တွေ အသင့်ထားသလား။ quarantine လုပ်တယ် - လူတွေကို သီးခြားထားလိုက်မယ်ဆိုရင် အဲဒီအတွက် ပြင်ဆင်ထားမှုမှာ မန္တလေးကလွဲ ကျန်တဲ့နေရာတွေမှာ မတွေ့ရဘူး။

မေး ။ ။ ကျနော်လည်း အဓိက အဲဒါကို မေးချင်တာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အဲဒီလောက် လုပ်နိုင်တဲ့ facility တွေ ရှိရဲ့လား။ လုပ်ကောလုပ်နိုင်ရဲ့လားဆိုတာ အဓိကမေးစရာ ဖြစ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဘယ်လောက် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက သူတို့တွေ့တဲ့စာရင်းအရသာ ပြောလိုက်တာ တပြည်လုံးမှာ တကယ်ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေနဲ့ တော်တော်လေးများ ကွာဟနေသလား။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်တို့ ပြောလို့တော့ မရဘူး။ ဒါပေမဲ့ များသောအားဖြင့် အခုလို ပညာပေးထားပြီးဆိုလို့ရှိရင်တော့ ဖျားနာလို့ ပြင်ပဆေးခန်းတွေကို ရောက်တယ်ဆိုရင်လဲ ပြင်ပဆေးခန်းမှာထိုင်တဲ့ ဆရာဝန်တွေက ဒီဟာကို ချက်ချင်းအကြောင်းကြားလောက်အောင်တော့ အသိပညာ နိုးကြားမှု ရှိတယ်လို့တော့ ထင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ နောက်တခုက လူထုရဲ့ တုံ့ပြန်မှု - လူထုကလည်း တချို့က မြန်မာနိုင်ငံလူတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးအသိ၊ ဘယ်လောက်မြင့်မားသလဲ။ များသောအားဖြင့် တချို့ကိစ္စတွေမှာ မျက်စိကန်းတစေမကြောက်လို့ ဟိုတုန်းက ပြောခဲ့တာ ရှိပါတယ်။ အခုအခါမှာကော လူထုက လက်ကိုသန့်စင်ဖို့၊ လိုအပ်တဲ့ နှားခေါင်းစည်း အုပ်ထားဖို့ဆိုတာမျိုး လူတိုင်းလိုလို သတိရှိကြပါလား။ အဲဒီပစ္စည်းအရေအတွက်ကော လုံလုံလောက်လောက် ရှိရဲ့လား။

ဖြေ ။ ။ လူတွေမှာ အသိရှိပါတယ်။ အခုလောက်ပြောနေကြပြီဆိုရင် သတင်းတွေကို သူတို့ကြားနေကြပြီ။ Facebook တွေကို သုံးနေကြတော့ သူတို့သိနေကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးနိုင်သလား။ အစိုးရရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက အဲဒီမှာ အရေးကြီးပါပြီ။ အဲဒီနေရာမှာ အားနည်းချက်ရှိတယ်လို့ ကျနော် မြင်ပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် လူတွေသွားလာများတဲ့နေရာမှာ လက်ဆေးဖို့ ပြောပေမယ့် လက်ဆေးဖို့ ဆပ်ပြာ ဒါတွေက အစိုးရက တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ရမှာ။ ဥပမာ ကျနော်တို့က အမှိုက်ကို စနစ်တကျ စွန့်ပစ်ဖို့ပဲပြောတယ်။ အမှိုက်ပုံထားမပေးဘူး အစိုးရက။ အဲဒီအတွက် အရေးပေါ်ဘတ်ဂျက်တွေကို ချထားဖို့လိုတယ်။ ခေတ်သစ်အစိုးရတွေဟာ များသောအားဖြင့် ပညာရေးနဲ့ ကျန်းမာရေးဟာ သူတို့အတွက် အဓိကကျတဲ့အလုပ်အဖြစ်နဲ့ ထားကြတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာက အဲဒီနှစ်ခုကို အဓိကကျတဲ့အလုပ်အနေနဲ့ မထားဘဲနဲ့ အခြားသောကိစ္စတွေက ပိုမိုကြီးကျယ်သကဲ့သို့ လုပ်ပြီးတော့ ဘာမှအကောင်အထည် မဖော်တာမျိုးကို တွေ့ရတယ်။

မေး ။ ။ ဒါပေမဲ့ အခုနောက်ပိုင်းမှာ ကျန်းမာရေးအသုံးစရိတ်၊ ပညာရေးအသုံးစရိတ်တွေကို အရင်ကထက် အများကြီးတိုးပြီးတော့ သုံးလာတယ်ဆိုပြီးတော့ တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒါတွေကော လုံလုံလောက်လောက် ရှိပါရဲ့လား။ အခုလို ပြည်သူလူထု အသိပညာ၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအတွက် သူတို့ရဲ့အသိပညာ နိုးကြားမှုအတွက်။

ဖြေ ။ ။ အဲဒီနေရာမှာတော့ အားနည်းချက်တွေ ရှိတယ်လို့ မြင်တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ဘတ်ဂျက်ကို ချထားပေးလိုက်ပြီ၊ အသုံးစရိတ်တွေ သုံးကြပြီဆိုရင် ဘယ်လိုနေရာမျိုးတွေမှာ သုံးသလဲဆိုပြီးတော့ ပြန်လည်ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုတွေ လိုတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် အဆောက်အဦးတွေမှာ များသောအားဖြင့် အသုံးပြုကြတယ်။ အဆောက်အဦးတွေ မလိုဘူးမပြောလိုပါဘူး၊ လိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဆောက်အဦးက တဘက်က ကိုယ်တွေအတွက် ပိုက်ဆံကျန်တယ်။ ချပေးလိုက်တဲ့ တာဝန်ခံနဲ့ အရာရှိတွေအတွက် ပိုက်ဆံကျန်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့ အဆောက်အဦးတွေ တွန်းဆောက်တယ်။ အဲဒီတော့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာကိစ္စတွေ လူထုကနေယူရမယ့် ပညာရေး။ ကလေးတွေရဲ့ ပညာရေးတိုးတက်ဖို့နေရာတွေမှာ သုံးသလား။ အဲဒီတော့ ပြန်ပြီးတော့ ဘတ်ဂျက်ကို သုံးသပ်တဲ့အခါမှာကိုက ပညာရေးဆိုင်ရာ အသုံးစရိတ်ကို ဘယ်လိုခွဲခြားပြီး သုံးသလဲဆိုတဲ့ နံပတ်တစ် အစိုးရမှာ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု အားနည်းတယ်။ ကျန်းမာရေးဌာနကလည်း ဒါတွေကို ဖွင့်ပြလေ့ဖွင့်ပြမှုလည်း မရှိဘူး။ တဘက်မှာ NGO တွေကလည်း အဲဒီလောက်အထိ တောင်းဆိုလေ့ တောင်းဆိုတာလဲ မရှိသေးဘူး။

အဲဒီတော့ ကျနော်တို့က အခုန ဆရာမေးတဲ့မေးခွန်းက မေးထိုက်တဲ့မေးခွန်း ဖြစ်တယ်။ ပိုပြီးအသေးစိတ်ကြည့်ဖို့ လိုတယ်။ ဥပမာ အဆောက်အဦးတွေ ဆောက်တဲ့နေရာမှာပဲ အများကြီးချပြီးတော့ ကျန်းမာရေးအသုံးစရိတ် တက်သွားသလားပေါ့။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အဆောက်အဦး ဆောက်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ကန်ထရိုက်နဲ့ ကိုယ်နဲ့ ချပေးတဲ့လူကြားမှာ ခြစားမှုပါတဲ့ ဆက်သွယ်မှုတွေ မရှိဘူးလို့ မပြောနိုင်ဘူး။

မေး ။ ။ NLD အစိုးရ တက်လာပြီးနောက်ပိုင်းမှာ လူဦးရေနဲ့ ဆရာဝန် အချိုးအစား ဘယ်လောက်များ တိုးလာပါသလဲ။ နှစ်စဉ်ဆရာဝန် မွေးထုတ်နိုင်မှုက ပိုပြီးတိုးလာပါသလား။ အဲဒါကို နည်းနည်းရှင်းပြပေးပါ။

ဖြေ ။ ။ စစ်အစိုးရနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ရင်တော့ ဆရာဝန်မွေးထုတ်မှုနှုန်းကို နည်းနည်းပြန်လျှော့ချလိုက်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အရည်အသွေးက တော်တော်လေး နည်းလာတယ်။ ဆေးရုံထူထောင်တဲ့ ကျနော့်မိတ်ဆွေတယောက် ပြောတာဆိုရင် နောက်ပိုင်းမှာ ဖြစ်တာတဲ့ ဆရာဝန်တွေက သူ့ဆေးရုံမှာလာပြီးတော့ အလုပ်လုပ်တဲ့အခါမှာ ဆေးနာမည်ကို အင်္ဂလိပ်လို မရေးနိုင်ဘူး။ ဥပမာ “အန်နာဂျက်ဆင်” ရင် အနယ်ဂျက်ဆင်ဆိုပြီး ဗမာလိုရေးတဲ့ဟာမျိုး - အဲဒီလိုဆေးတွေကို ဗမာလိုစာလုံးပေါင်းတဲ့အဆင့်အထိ ဆရာဝန်တွေ ဖြစ်သွားတယ်လို့ ကျနော့်သူငယ်ချင်းက ပြောတယ်။ ဒီလိုအရည်အသွေးပိုင်းဆိုင်ရာ အင်မတန်ကို နှိမ့်ကျသွားတယ်။ အရေအတွက်တွေ အများကြီးပြဖို့အတွက် စစ်အစိုးရလက်ထက်မှာ ကြိုးစားခဲ့တဲ့အတွက်ကြောင့် ဒီအတွက် ကျနော်တို့ ဒီဘက်အပြောင်းအလဲ ဖြစ်သွားပြီးတဲ့နောက်မှ ပြန်ပြီးတော့ လျှော့ချပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ အထွက်နှုန်းနဲ့တော့ တိုင်းတာလို့ မရဘူးလို့တော့ ကျနော် ထင်တယ်။ အဲဒီတော့ အရည်အသွေးပိုင်းနဲ့တော့ ကြည့်ဖို့လိုတယ်။ ကျနော်တို့တွေ လက်ထက်က ကျောင်းသုံးစာအုပ်တွေကို ဖတ်ရတယ်။ အခုနောက်ပိုင်းမှာ ကလေးတွေက အဲဒါတွေကို မဖတ်ရဘူး။ အဲဒီတော့ အရည်အသွေးဆိုင်ရာကိစ္စမှာ တော်တော်လေး စကားပြောမယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။ ဒါက ကျန်းမာရေးမှ မဟုတ်ပါဘူး၊ ပညာရေးမှာလည်း အဲဒီပါပဲ။

အဲဒါကလဲ ပြဿနာတခုတည်းတော့ မဟုတ်ဘူး။ ကျန်းမာရေးအရည်အသွေးကို စောင့်ရှောက်ပေးရတဲ့ ထိန်းသိမ်းပေးရတဲ့ ဆရာကြီးတွေရဲ့ လစာကိစ္စ၊ ဝင်ငွေကိစ္စ၊ အဲဒီကနေစပြီး သူတို့တွေ ဆေးခန်းတွေမှာပဲ အချိန်ကုန်တဲ့ကိစ္စ စသည်ဖြင့် ကိစ္စပေါင်းများစွာ ပါဝင်နေတယ်။ ဒါကြောင့် လွယ်လွယ်လေးနဲ့ ကောက်ချက်လေးတော့ စလို့တော့မရဘူး။ ယေဘုယျအားဖြင့်တော့ ပြောင်းဖို့တော့ လိုတယ်လို့တော့ အသိအမြင်ရှိတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေ၊ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းတွေမှာတော့ တော်တော်များများ ရှိပါတယ်။ လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိတာက တစ်ကဏ္ဍ။

မေး ။ ။ အခုဆက်လက်ပြီး ကျနော်မေးချင်တာက ဆရာ စောစောကပြောတဲ့အထဲမှာ မန္တလေးမှာတော့ ဒါလုပ်တယ်။ ရန်ကုန်မှာတော့ ဒါလုပ်သလား မသိဘူးဆိုတာမျိုးတွေ ပြောတာတွေ ရှိတယ်။ ဆိုတော့ ကျနော်ဒီမှာတချက် သတိရလာတယ်။ မန္တလေးဝန်ကြီးချုပ်က ဆရာဝန်မိုလို့များ ဒီကိစ္စကို ပိုပြီးတော့ awareness ရှိပြီးတော့ လုပ်နိုင်သလား။ ရန်ကုန်ထက်စာရင်ဆိုပြီးတော့ စဉ်းစားမိတယ်။ ဆရာ ဒါကို ဘာပြောချင်ပါလဲ။

ဖြေ ။ ။ အဲဒီလိုတော့ ကျနော် မထင်ဘူး။ ဝူဟန်ကလာမယ့် ကျောင်းသားတွေကို ပထမဦးဆုံး တိုက်ရိုက်ခေါ်လာမှာက မန္တလေး ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် မန္တလေးမှာ အဓိက ဖြစ်သွားတယ်။ ဒါကတော့ လက်တွေ့အကျိုးသက်ရောက်မှုပါ။ သို့သော်လဲ ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်ရင်တော့ ဆရာဝန်တွေ ဖြစ်ကြတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ဆရာဇော်၊ ဆရာရဲ သူတို့နှစ်ယောက်စလုံးက ဆရာဝန်တွေ ဖြစ်ကြတဲ့အတွက်ကြောင့်မိုလို့ ပိုပြီးတော့ အဲဒီအတွက် ဂရုစိုက်တာမျိုးတော့ ဒါတွေတော့ ရှိနိုင်ပါတယ်။ သို့သော်လဲ ဒီလိုရောဂါဘယတွေဖြစ်ရင် ဒီလိုနိုးနိုးကြားကြားနဲ့ ရှိရမယ်ဆိုတာ ဆရာဝန်ဖြစ်ဖို့ မလိုပါဘူး။ တိုင်းပြည်အုပ်ချုပ် စီမံနေတဲ့ လူတိုင်းမှာ ဒီလိုအသိစိတ်ဓါတ်တော့ ရှိဖို့လိုပါတယ်။