သံလွင်ငြိမ်းချမ်းရေးဥယျာဉ်

သံလွင်ငြိမ်းချမ်းရေးဥယျာဉ်နဲ့

အစိုးရတပ်လက်အောက်ခံ ကရင်နယ်ခြားစောင့်တပ်နဲ့ တရုတ်စီးပွားရေးသမားတစု ပူးတွဲအကောင်အထည်ဖော်နေတဲ့ နယ်စပ်က တရုတ်မြို့သစ်တွေကို လောင်းကစားဝိုင်းကြီးတွေအဖြစ် သတ်မှတ်ထားကြပါတယ်။ ဒုစရိုက်လုပ်ငန်းတွေ ပေါ်ပေါက်လာတာကို ဝေဖန်ရှုတ်ချကြသလို၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ကရင်ရိုးရာအစဉ်အလာ ထိန်းသိမ်းတဲ့ အစီအစဉ်ကို ချီးကျူးဂုဏ်ပြုကြပါတယ်။ အစိုးရတပ်နဲ့ အပစ်ရပ်ထားတဲ့ KNU ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး ထိန်းချုပ်တဲ့ မူတရော် (ခေါ်) ဖာပွန်ခရိုင်က သံလွင်ငြိမ်းချမ်းရေးဥယျာဉ်ကို မကြာမီက ကုလသမဂ္ဂ UNDP က အီကွေတာဆု ချီးမြှင့်ပါတယ်။

ဌာနေတိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးနဲ့ ဘဝမြှင့်တင်ရေး ကြိုးပမ်းချက်ကို အသိအမှတ်ပြုတဲ့ ကုလသမဂ္ဂဆု ဖြစ်ပါတယ်။ ဆုကြေးငွေက ဒေါ်လာတသောင်းသာ ဖြစ်ပေမယ့် ကုလသမဂ္ဂ ညီလာခံတွေမှာ ပါဝင်ခွင့်ရမှာဖြစ်လို့ သံလွင်ငြိမ်းချမ်းရေးဥယျာဉ်ကို မြန်မာအစိုးရ အသိအမှတ်ပြုရတဲ့ အခြေအနေအထိ ရောက်ရှိလာနိုင်ပါတယ်။ KNU နဲ့ အစိုးရတပ်တွေကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲဖို့ သဘောတူပြီး (၆) နှစ်အကြာမှာ သံလွင်ငြိမ်းချမ်းရေးဥယျာဉ်ကို တည်ထောင်ပါတယ်။

ဒေသခံကရင်လူထု၊ ကရင်သစ်တောဌာနနဲ့ ကရင်သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကွန်ရက်တို့ရဲ့ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ချက်ကြောင့် (၂၀၁၈) နှောင်းပိုင်းမှာ သံလွင်ငြိမ်းချမ်းရေးဥယျာဉ် တည်ထောင်ကြောင်း ကြေညာနိုင်ပါတယ်။ ၂၀၁၂ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကို အောက်ခြေမှာ လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ သံလွင်ငြိမ်းချမ်းရေးဥယျာဉ်ဟာ မြေဧက (၁) သန်း (၃) သိန်း ကျယ်ဝန်းပြီး ကျေးရွာပေါင်း (၃၀၀) ကျော် ပါဝင်တဲ့ နယ်မြေ ဖြစ်ပါတယ်။ ကရင်ပြည်နယ်မှာ အစိုးရတပ်စခန်း သုံးရာကျော် ရှိတဲ့အနက် မူတရော် (ခေါ်) ဖာပွန်ခရိုင်မှာ (၈၀) ကျော် ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် အစိုးရတပ်နဲ့ ကရင်တပ်ဖွဲ့တွေကြား ပစ်ခတ်မှုတွေရှိပြီး၊ စောင့်ကြည့်ရေးကော်မတီကို အပြန်အလှန် တိုင်ကြားစာ ပေးပို့တာမျိုးတွေ ရှိပါတယ်။ အစိုးရတပ်စခန်းတွေအကြား ဆက်သွယ်ရေးကောင်းဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး ကားလမ်းတွေ ဖောက်လုပ်တာကို ကရင်ဘက်က မကျေနပ်လို့ ပစ်ခတ်မှုတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။

ဖာပွန်မြို့နယ်မှာ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေး အထောက်အကူပြုလမ်းနဲ့ တပ်ရိက္ခာပို့လမ်းတွေ ဖောက်လုပ်နေတာကို စောင့်ကြည့်တဲ့ တပ်ဖွဲ့တွေကို KNU ဘက်က တိုက်ခိုက်တယ်လို့ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံးက ဧပြီလ (၂) ရက်နေ့က ကြေညာပါတယ်။ ၂၀၁၉ နိုဝင်ဘာလကစပြီး (၂၀၂၀) ဧပြီလအထိ (၆) လအတွင်း အစိုးရနဲ့ KNU တပ်အကြား ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှု အကြိမ် (၄၀)၊ မိုင်းနင်းပေါက်ကွဲမှု (၂၃) ကြိမ်၊ မိုင်းထောင်တိုက်ခိုက်မှု (၃) ကြိမ်၊ လုပ်မိုင်းဖော်ထုတ်မှု (၁၈) ကြိမ် ဖြစ်ပွားတာကို အစိုးရဘက်က KNU ဌာနချုပ်ကို (၉၄) ကြိမ် အကြောင်းကြားခဲ့တယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ သံလွင်ငြိမ်းချမ်းရေးဥယျာဉ် ကော်မတီဝင်အချို့ အစိုးရတပ်ရဲ့ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် သေဆုံးရတာကို ကရင်ဘက်က သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။

KNU နဲ့ ဒေသခံ ကရင်လူထုရဲ့ သဘောတူချက်မရယူဘဲ အစိုးရတပ်က လမ်းဖောက်တာဟာ အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေးသဘောတူညီချက် (NCA) ကို ချိုးဖောက်တာ ဖြစ်တယ်လို့ ကရင်ဘက်က ဆိုပါတယ်။ နှစ်ဦးနှစ်ဘက် သဘောတူမှသာ လုပ်ဆောင်ခွင့်ရှိတယ်လို့ NCA က ဆိုပေမယ့် အစိုးရတပ်က ဇွတ်အတင်းလုပ်တာကြောင့် ထိတွေ့တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဖြစ်လာတာလို့ KNU ဘက်က ဆိုပါတယ်။ အစိုးရတပ်ဟာ သူ့နေရာနဲ့သူနေရင် ပြဿနာဖြစ်စရာအကြောင်း မရှိပါဘူး။ KNU ထိန်းချုပ်တဲ့နယ်မြေထဲ ကျူးကျော်လာလို့ ထိတွေ့တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ရတာလို့ KNU တွဲဘက်အတွင်းရေးမှူး (၂) ပဒိုစောလှထွန်းက ပြောဆိုကြောင်း KIC ကရင်သတင်းဌာနရဲ့ ဧပြီလ (၇) ရက်နေ့ထုတ် သတင်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အစိုးရတပ်ရဲ့ တောင်ပိုင်းစစ်ဌာနချုပ် လက်အောက်ခံတပ်ဖွဲ့တွေဟာ ကရင်ကျေးရွာအချို့ကို လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ခတ်တာကြောင့် ဒေသခံတွေ ထွက်ပြေးတိမ်ရှောင်နေရတယ်လို့ KNU ဘက်က တိုင်ကြားထားပါတယ်။

အစိုးရတပ်နဲ့ KNU တပ်မဟာ (၅) ဌာနချုပ်ဟာ နယ်မြေကျူးကျော်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေးဆိုင်ရာ ပူးတွဲစောင့်ကြည့်ရေးကော်မတီ JMC ကို ကန့်ကွက်စာတွေ မကြာခဏ ပေးပို့လေ့ ရှိပါတယ်။ ဖာပွန်ခရိုင်က KNU တပ်မဟာ (၂)၊ တပ်မဟာ (၅) နဲ့ တပ်မတော် (၇) ထိန်းချုပ်တဲ့ဒေသတွေမှာ အစိုးရတပ်အင်အား နှစ်ဆတိုးလာတာဟာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူချက် (NCA) ကို အယုံအကြည် နည်းပါးစေတယ်လို့ ကရင်ဘက်က မြင်ပါတယ်။ စစ်အင်အားတိုးချဲ့တာကို NLD အစိုးရအနေနဲ့ ဘာမှမတတ်နိုင်ပေမယ့် အစိုးရမှာလည်း တာဝန်ရှိတယ်လို့ ကရင်ဘက်က မြင်ပါတယ်။

အစိုးရအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်လာပေမယ့် တိုင်းရင်းသားတွေကို ဆက်ဆံပုံကတော့ မပြောင်းလွဲဘူးလို့ ကရင်ဘက်က မြင်ပါတယ်။ အရင်အစိုးရတွေနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်နေတဲ့ NLD အစိုးရဟာ တိုင်းရင်းသားတွေအပေါ်မှာ အမြင်ချင်းတူတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အစိုးရတိုင်းဟာ တိုင်းရင်းသားတွေကို ချုပ်ကိုင်လိုကြတယ်လို့ KNLA ဒု-စစ်ဦးစီးချုပ်က ဆိုပါတယ်။ သံလွင်ငြိမ်းချမ်းရေးဥယျာဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး၊ NLD အစိုးရနဲ့ ဆက်သွယ်မှု အလွန်နည်းတယ်လို့ KNU ဗဟိုကော်မတီဝင်တဦးက ပြောဆိုသွားပါတယ်။

==Unicode===

အစိုးရတပျလကျအောကျခံ ကရငျနယျခွားစောင့ျတပျနဲ့ တရုတျစီးပှားရေးသမားတစု ပူးတှဲအကောငျအထညျဖောျနတေဲ့ နယျစပျက တရုတျမွို့သဈတှကေို လောငျးကစားဝိုငျးကွီးတှအေဖွဈ သတျမှတျထားကွပါတယျ။ ဒုစရိုကျလုပျငနျးတှေ ပေါျပေါကျလာတာကို ဝဖေနျရှုတျခကြွသလို၊ သဘာဝပတျဝနျးကငြျနဲ့ ကရငျရိုးရာအစဉျအလာ ထိနျးသိမျးတဲ့ အစီအစဉျကို ခြီးကြူးဂုဏျပွုကွပါတယျ။ အစိုးရတပျနဲ့ အပဈရပျထားတဲ့ KNU ကရငျအမြိုးသားအစညျးအရုံး ထိနျးခြုပျတဲ့ မူတရောျ (ခေါျ) ဖာပှနျခရိုငျက သံလှငျငွိမျးခမြျးရေးဥယြာဉျကို မကွာမီက ကုလသမဂ်ဂ UNDP က အီကှတောဆု ခြီးမွှင့ျပါတယျ။

ဌာနတေိုငျးရငျးသားတှရေဲ့ သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ထိနျးသိမျးရေးနဲ့ ဘဝမွှင့ျတငျရေး ကွိုးပမျးခကြျကို အသိအမှတျပွုတဲ့ ကုလသမဂ်ဂဆု ဖွဈပါတယျ။ ဆုကွေးငှကေ ဒေါျလာတသောငျးသာ ဖွဈပမေယ့ျ ကုလသမဂ်ဂ ညီလာခံတှမှော ပါဝငျခှင့ျရမှာဖွဈလို့ သံလှငျငွိမျးခမြျးရေးဥယြာဉျကို မွနျမာအစိုးရ အသိအမှတျပွုရတဲ့ အခွအေနအေထိ ရောကျရှိလာနိုငျပါတယျ။ KNU နဲ့ အစိုးရတပျတှကွေား အပဈအခတျရပျစဲဖို့ သဘောတူပွီး (၆) နှဈအကွာမှာ သံလှငျငွိမျးခမြျးရေးဥယြာဉျကို တညျထောငျပါတယျ။

ဒသေခံကရငျလူထု၊ ကရငျသဈတောဌာနနဲ့ ကရငျသဘာဝပတျဝနျးကငြျ ကှနျရကျတို့ရဲ့ ကွိုးပမျးဆောငျရှကျခကြျကွောင့ျ (၂၀၁၈) နှောငျးပိုငျးမှာ သံလှငျငွိမျးခမြျးရေးဥယြာဉျ တညျထောငျကွောငျး ကွညောနိုငျပါတယျ။ ၂၀၁၂ အပဈအခတျရပျစဲရေး သဘောတူညီခကြျကို အောကျခွမှော လကျတှေ့အကောငျအထညျဖောျတာ ဖွဈပါတယျ။ သံလှငျငွိမျးခမြျးရေးဥယြာဉျဟာ မွေဧက (၁) သနျး (၃) သိနျး ကယြျဝနျးပွီး ကြေးရှာပေါငျး (၃၀၀) ကြောျ ပါဝငျတဲ့ နယျမွေ ဖွဈပါတယျ။ ကရငျပွညျနယျမှာ အစိုးရတပျစခနျး သုံးရာကြောျ ရှိတဲ့အနကျ မူတရောျ (ခေါျ) ဖာပှနျခရိုငျမှာ (၈၀) ကြောျ ရှိပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ အစိုးရတပျနဲ့ ကရငျတပျဖှဲ့တှကွေား ပဈခတျမှုတှရှေိပွီး၊ စောင့ျကွည့ျရေးကောျမတီကို အပွနျအလှနျ တိုငျကွားစာ ပေးပို့တာမြိုးတှေ ရှိပါတယျ။ အစိုးရတပျစခနျးတှအေကွား ဆကျသှယျရေးကောငျးဖို့ ရညျရှယျပွီး ကားလမျးတှေ ဖောကျလုပျတာကို ကရငျဘကျက မကြနေပျလို့ ပဈခတျမှုတှေ ဖွဈပှားခဲ့ပါတယျ။

ဖာပှနျမွို့နယျမှာ ဒသေဖှံ့ဖွိုးရေး အထောကျအကူပွုလမျးနဲ့ တပျရိက်ခာပို့လမျးတှေ ဖောကျလုပျနတောကို စောင့ျကွည့ျတဲ့ တပျဖှဲ့တှကေို KNU ဘကျက တိုကျခိုကျတယျလို့ ကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျရုံးက ဧပွီလ (၂) ရကျနေ့က ကွညောပါတယျ။ ၂၀၁၉ နိုဝငျဘာလကစပွီး (၂၀၂၀) ဧပွီလအထိ (၆) လအတှငျး အစိုးရနဲ့ KNU တပျအကွား ထိတှေ့တိုကျခိုကျမှု အကွိမျ (၄၀)၊ မိုငျးနငျးပေါကျကှဲမှု (၂၃) ကွိမျ၊ မိုငျးထောငျတိုကျခိုကျမှု (၃) ကွိမျ၊ လုပျမိုငျးဖောျထုတျမှု (၁၈) ကွိမျ ဖွဈပှားတာကို အစိုးရဘကျက KNU ဌာနခြုပျကို (၉၄) ကွိမျ အကွောငျးကွားခဲ့တယျလို့လညျး ဖောျပွထားပါတယျ။ သံလှငျငွိမျးခမြျးရေးဥယြာဉျ ကောျမတီဝငျအခြို့ အစိုးရတပျရဲ့ ပဈခတျမှုကွောင့ျ သဆေုံးရတာကို ကရငျဘကျက သတငျးထုတျပွနျပါတယျ။

KNU နဲ့ ဒသေခံ ကရငျလူထုရဲ့ သဘောတူခကြျမရယူဘဲ အစိုးရတပျက လမျးဖောကျတာဟာ အပဈအခတျ ရပျစဲရေးသဘောတူညီခကြျ (NCA) ကို ခြိုးဖောကျတာ ဖွဈတယျလို့ ကရငျဘကျက ဆိုပါတယျ။ နှဈဦးနှဈဘကျ သဘောတူမှသာ လုပျဆောငျခှင့ျရှိတယျလို့ NCA က ဆိုပမေယ့ျ အစိုးရတပျက ဇှတျအတငျးလုပျတာကွောင့ျ ထိတှေ့တိုကျခိုကျမှုတှေ ဖွဈလာတာလို့ KNU ဘကျက ဆိုပါတယျ။ အစိုးရတပျဟာ သူ့နရောနဲ့သူနရေငျ ပွူနာဖွဈစရာအကွောငျး မရှိပါဘူး။ KNU ထိနျးခြုပျတဲ့နယျမွထေဲ ကြူးကြောျလာလို့ ထိတှေ့တိုကျပှဲတှေ ဖွဈရတာလို့ KNU တှဲဘကျအတှငျးရေးမှူး (၂) ပဒိုစောလှထှနျးက ပွောဆိုကွောငျး KIC ကရငျသတငျးဌာနရဲ့ ဧပွီလ (၇) ရကျနေ့ထုတျ သတငျးမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ အစိုးရတပျရဲ့ တောငျပိုငျးစဈဌာနခြုပျ လကျအောကျခံတပျဖှဲ့တှဟော ကရငျကြေးရှာအခြို့ကို လကျနကျကွီးနဲ့ ပဈခတျတာကွောင့ျ ဒသေခံတှေ ထှကျပွေးတိမျရှောငျနရေတယျလို့ KNU ဘကျက တိုငျကွားထားပါတယျ။

အစိုးရတပျနဲ့ KNU တပျမဟာ (၅) ဌာနခြုပျဟာ နယျမွကြေူးကြောျမှုနဲ့ ပတျသကျပွီး ပဈခတျတိုကျခိုကျမှု ရပျစဲရေးဆိုငျရာ ပူးတှဲစောင့ျကွည့ျရေးကောျမတီ JMC ကို ကန့ျကှကျစာတှေ မကွာခဏ ပေးပို့လေ့ ရှိပါတယျ။ ဖာပှနျခရိုငျက KNU တပျမဟာ (၂)၊ တပျမဟာ (၅) နဲ့ တပျမတောျ (၇) ထိနျးခြုပျတဲ့ဒသေတှမှော အစိုးရတပျအငျအား နှဈဆတိုးလာတာဟာ အပဈအခတျရပျစဲရေး သဘောတူခကြျ (NCA) ကို အယုံအကွညျ နညျးပါးစတေယျလို့ ကရငျဘကျက မွငျပါတယျ။ စဈအငျအားတိုးခြဲ့တာကို NLD အစိုးရအနနေဲ့ ဘာမှမတတျနိုငျပမေယ့ျ အစိုးရမှာလညျး တာဝနျရှိတယျလို့ ကရငျဘကျက မွငျပါတယျ။

အစိုးရအပွောငျးအလဲတှေ ဖွဈလာပမေယ့ျ တိုငျးရငျးသားတှကေို ဆကျဆံပုံကတော့ မပွောငျးလှဲဘူးလို့ ကရငျဘကျက မွငျပါတယျ။ အရငျအစိုးရတှနေဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ဦးဆောငျနတေဲ့ NLD အစိုးရဟာ တိုငျးရငျးသားတှအေပေါျမှာ အမွငျခငြျးတူတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ အစိုးရတိုငျးဟာ တိုငျးရငျးသားတှကေို ခြုပျကိုငျလိုကွတယျလို့ KNLA ဒု-စဈဦးစီးခြုပျက ဆိုပါတယျ။ သံလှငျငွိမျးခမြျးရေးဥယြာဉျနဲ့ ပတျသကျပွီး၊ NLD အစိုးရနဲ့ ဆကျသှယျမှု အလှနျနညျးတယျလို့ KNU ဗဟိုကောျမတီဝငျတဦးက ပွောဆိုသှားပါတယျ။