ဦးအောင်ခင်ရဲ့ မြန်မာ့အရေး သုံးသပ်ချက်
မြို့နယ်အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနက ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် စက်တင်ဘာလ (၃၀) ရက် နေ့စွဲနဲ့ ထုတ်ဝေတဲ့ ‘ကိုးကန့်ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ’ ဆိုတဲ့ စာအုပ်မှာ ကိုးကန့်ရဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကို ရှင်းပြထားပါတယ်။ တရုတ်စကား (果敢) မှာ ‘ကိုး’ ဟာ ‘စိမ်းလန်းမှု’ ဖြစ်ပြီး၊ ‘ကန့်’ ဟာ ‘ရဲရင့်မှု’ ဖြစ်တာမို့ ရဲရင့်သူတွေ နေထိုင်ရာ စိမ်းလန်းတဲ့ဒေသလို့ အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။ ရှမ်းစကားမှာတော့ ‘ကောက်ကန့်’ လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ကောက်ဟာ နံပါတ် (၉) ဖြစ်ပြီး၊ ကန့်ဟာ အုပ်ချုပ်သူဖြစ်လို့ သူကြီး (၉) ဦး အုပ်ချုပ်တဲ့ဒေသ ဖြစ်ပါတယ်။ အထက်မြန်မာပြည်ကို အင်္ဂလိပ်သိမ်းချိန်မှာ ကိုးကန့်ဒေသကို သိန္နီစော်ဘွားက အုပ်ချုပ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် ကိုးကန့်ဒေသမှာ ကိုးကန့်လူမျိုးအခြေစိုက်လာတာ အနှစ်သုံးရာကျော်ပါပြီ။ တရုတ်စာပေနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုကို အခြေခံပြီး၊ ရှင်သန်လာတဲ့ဒေသ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုခေတ်မှာ ကိုးကန့်ဒေသကိုမြို့နယ် (၂) နယ် ခွဲထားပါတယ်။ တောင်ပိုင်းကို လောက်ကိုင်မြို့နယ်အဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး မြောက်ပိုင်းကို ကုန်းကြမ်းမြို့နယ်အဖြစ် သတ်မှတ်ပါတယ်။ ကိုးကန့်ဒေသ အရှေ့ပိုင်းဟာ ယူနန်ပြည်နယ်နဲ့ ထိစပ်နေပြီး အနောက်ဘက်မှာ မူဆယ်နဲ့ ကွတ်ခိုင်မြို့နယ် တည်ရှိပါတယ်။ တောင်ကုန်းတောင်တန်းနဲ့ လျှိုမြှောင်ချောင်းမြောင်းပေါပြီး မြေပြန့်ဆိုတာ မရှိသလောက်နည်းပါးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
တရုတ်ယဉ်ကျေးမှု လွှမ်းမိုးတာမို့ တရုတ်ယွမ်ငွေနဲ့ တရုတ်ဖုန်းလိုင်းကိုသုံးပြီး တရုတ်တီဗွီကိုကြည့်တဲ့ တရုတ်စကားပြောတဲ့ ကိုးကန့်သားတွေကို ‘ခင်များတို့ဟာ တရုတ်နိုင်ငံသား မဟုတ်ဘူး၊ မြန်မာနိုင်ငံသားဖြစ်တယ်လို့’ လို့ တရုတ်လို ရှင်းပြရတာဟာ အတော်ခက်ခဲတဲ့အလုပ်ပဲလို့ လောက်ကိုင်အမတ် ပြောတာကို Frontier Myanmar (23 May 2020) စာစောင်မှာ နန္ဒဆိုသူက ရေးသားထားပါတယ်။ လောက်ကိုင်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် (၄) ဦးစလုံးဟာ ကြံ့ဖွံ့ပါတီဝင် ဖြစ်ပါတယ်။ လောက်ကိုင်လူဦးရေ ရှစ်သောင်းနီးပါးရှိတဲ့အထဲမှာ ကိုးကန့်သား (၇၁) ရာခိုင်နှုန်း၊ ဗမာ (၁၅) ရာခိုင်နှုန်း၊ ရှမ်း (၁၂) ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ ကုန်းကြမ်းလူဦးရေ လေးသောင်းကျော်မှာတော့ ကိုးကန့်သား (၇၆) ရာခိုင်နှုန်း၊ ပလောင် (၂၁) ရာခိုင်နှုန်း၊ ‘ဝ’ က တစ်ရာခိုင်နှုန်းကျော်သာရှိပြီး ဗမာလူဦးရေးက (၁၅၀) လောက်သာ ရှိပါတယ်။
ကိုးကန့်နဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ‘ဝ’ ဒေသနဲ့ မိုင်းလားဒေသမှာလည်း တရုတ်ယွမ်ငွေကိုသာ သုံးကြပါတယ်။ လောက်ကိုင်နဲ့ ကုန်းကြမ်းမြို့နယ် (၂) ခုပေါင်းမှ လူဦးရေတသိန်းနှစ်သောင်းကျော်ရှိပြီး ကိုးကန့်သားက အများစု ဖြစ်ပါတယ်။ လောက်ကိုင်မှာ ဗမာတသောင်းလောက်သာရှိပြီး ဗမာတွေနေတဲ့လမ်းကို ဗမာတန်းလို့ခေါ်ကြောင်း နန္ဒရဲ့ ဆောင်းပါးမှာ ဖော်ပြပါတယ်။ တရုတ်စာနဲ့ ရေးထားတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်တွေမှာ သတ်ပုံအမှားနဲ့ ရေးထားတဲ့ မြန်မာစာလုံးကို တွေ့နိုင်ပါတယ်တဲ့။ ဒါပေမဲ့ ကစီးနိုးမှာ လောင်ကစားဖို့ ယူနန်ဘက်ကလာတဲ့ တရုတ်ဦးရေက ဗမာဦးရေထက် သုံးလေးဆလောက် ပိုများနေပါတယ်။ ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေအရ ကိုးကန့်နယ်မြေဟာ ကိုးကန့်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ ဖြစ်လာပါတယ်။
ဗကပ - ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီက ခွဲထွက်ခဲ့တဲ့ ဦးဖုန်ကြားရှင်ဟာ ၁၉၈၉ မှာ မြန်မာအမျိုးသားအမှန်တရားနဲ့ မျှတမှုပါတီနဲ့ ပါတီရဲ့လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ မြန်မာအမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့ MNDAA ကို တည်ထောင်ပါတယ်။ လက်နက်ကိုင်လှုပ်ရှားမှုက ပိုများတဲ့အတွက် MNDAA ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ကိုသာ လူသိများပါတယ်။ စစ်အစိုးရနဲ့ လက်တွဲပြီး MNDAA ကို ပုန်ကန်တဲ့ ဘေစောချိန်အဖွဲ့ကတော့ နယ်ခြားစောင့်တပ် ဖြစ်သွားပါတယ်။ ဒါကြောင့် စစ်ကောင်စီနဲ့ ကိုးကန့်နယ်ခြားစောင့်တပ်ကတဘက်၊ MNDAA ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ကတဘက် စစ်ခင်းနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မဟာဗျူဟာကျတဲ့ မူဆယ်ခရိုင်၊ မုံးကိုမြို့နယ်မှာ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်တာများပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် နှောင်းပိုင်းက မုံးကိုးလွင်ပြင်မှာ တိုက်ပွဲပေါင်း (၃၀၀) လောက် ဖြစ်ပွားခဲ့တယ်လို့ ကိုးကန့်တပ်ဖွဲ့ ပြန်ကြားရေးမှူးကပြောကြောင်း ဒီဇင်ဘာလ (၂၃) ရက်နေ့ထုတ် RFA သတင်းမှာ အသေးစိတ်ဖော်ပြထားပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် (၆၀) လောက်က စခဲ့တဲ့ ကိုးကန့်ပြည်သူ့စစ်ဓလေ့ကို စစ်ကောင်စီက ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားပုံ ရပါတယ်။ အဲဒီတုန်းကတော့ ဘိန်းဘုရင်လို့ နာမည်ရတဲ့ လော်စစ်ဟန် ဦးဆောင်တဲ့ ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဟာ တပ်မတော်နဲ့ လက်တွဲပြီး၊ ကိုးကန့်ဒေသကို ကြီးစိုးခဲ့ပါတယ်။ အခုတော့ သူတို့နေရာကို နယ်ခြားစောင့်တပ်နဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တွေ ရောက်လာပါတယ်။ ကိုးကန့်ကာကွယ်ရေး လော်စစ်ဟန်ဟာ စစ်အစိုးရအဆက်ဆက်ရဲ့ မဟာမိတ်ကြီး ဖြစ်လာပြီး Asia World ကုမ္ပဏီကို တည်ထောင်ပါတယ်။ အခုတော့ အချမ်းသာဆုံးကုမ္ပဏီ ဖြစ်လာပြီး နေပြည်တော် တည်ဆောက်ရေးမှာလည်း ပါဝင်ပါတယ်။
၂၀၁၃ ခုနှစ် အသက် (၈၀) အရွယ်မှာ လော်စစ်ဟန် ကွယ်လွန်တော့ အသုဘအခမ်းအနား အကြီးအကျယ်ကျင်းပပြီး ထိပ်တန်းစစ်အရာရှိအချို့ တက်ရောက်ကြပါတယ်။ လော်စစ်ဟန်ရဲ့သား Steven Law ဟာ သမ္မတဦးသိန်းစိန်ရဲ့ တရုတ်ပြည်ခရီးမှာ စကားပြန်အဖြစ် လိုက်ပါရသူ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒုစရိုက်လုပ်ငန်းများကြောင့် ကြီးပွားချမ်းသာလာတဲ့ သာဓက ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုးကန့်ကာကွယ်ရေးဟာ စစ်အစိုးရနဲ့ လက်တွဲတဲ့အတွက် ဘိန်းမှောင်ခိုဘဝကနေ အချမ်းသာဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်လာတာဟာ ကိုးကန့်နယ်ခြားစောင့်တွေအတွက် အားကျစရာ အတုယူစရာ ဖြစ်နေပုံရပါတယ်။
==Unicode==
ဦးအောငျခငျရဲ့ မွနျမာ့အရေး သုံးသပျခကြျ
မွို့နယျအထှထှေအေုပျခြုပျရေးဦးစီးဌာနက ၂၀၂၀ ပွည့ျနှဈ စကျတငျဘာလ (၃၀) ရကျ နေ့စှဲနဲ့ ထုတျဝတေဲ့ ‘ကိုးကန့ျကိုယျပိုငျအုပျခြုပျခှင့ျရဒသေ’ ဆိုတဲ့ စာအုပျမှာ ကိုးကန့ျရဲ့ အဓိပ်ပါယျကို ရှငျးပွထားပါတယျ။ တရုတျစကား (果敢) မှာ ‘ကိုး’ ဟာ ‘စိမျးလနျးမှု’ ဖွဈပွီး၊ ‘ကန့ျ’ ဟာ ‘ရဲရင့ျမှု’ ဖွဈတာမို့ ရဲရင့ျသူတှေ နထေိုငျရာ စိမျးလနျးတဲ့ဒသေလို့ အဓိပ်ပါယျရပါတယျ။ ရှမျးစကားမှာတော့ ‘ကောကျကန့ျ’ လို့ ခေါျပါတယျ။ ကောကျဟာ နံပါတျ (၉) ဖွဈပွီး၊ ကန့ျဟာ အုပျခြုပျသူဖွဈလို့ သူကွီး (၉) ဦး အုပျခြုပျတဲ့ဒသေ ဖွဈပါတယျ။ အထကျမွနျမာပွညျကို အငျ်ဂလိပျသိမျးခြိနျမှာ ကိုးကန့ျဒသေကို သိန်နီစောျဘှားက အုပျခြုပျပါတယျ။
ဒါကွောင့ျ ကိုးကန့ျဒသေမှာ ကိုးကန့ျလူမြိုးအခွစေိုကျလာတာ အနှဈသုံးရာကြောျပါပွီ။ တရုတျစာပနေဲ့ ယဉျကြေးမှုကို အခွခေံပွီး၊ ရှငျသနျလာတဲ့ဒသေ ဖွဈပါတယျ။ အခုခတျေမှာ ကိုးကန့ျဒသေကိုမွို့နယျ (၂) နယျ ခှဲထားပါတယျ။ တောငျပိုငျးကို လောကျကိုငျမွို့နယျအဖွဈ သတျမှတျပွီး မွောကျပိုငျးကို ကုနျးကွမျးမွို့နယျအဖွဈ သတျမှတျပါတယျ။ ကိုးကန့ျဒသေ အရှေ့ပိုငျးဟာ ယူနနျပွညျနယျနဲ့ ထိစပျနပွေီး အနောကျဘကျမှာ မူဆယျနဲ့ ကှတျခိုငျမွို့နယျ တညျရှိပါတယျ။ တောငျကုနျးတောငျတနျးနဲ့ လြှိုမွှောငျခြောငျးမွောငျးပေါပွီး မွပွေန့ျဆိုတာ မရှိသလောကျနညျးပါးတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
တရုတျယဉျကြေးမှု လှှမျးမိုးတာမို့ တရုတျယှမျငှနေဲ့ တရုတျဖုနျးလိုငျးကိုသုံးပွီး တရုတျတီဗှီကိုကွည့ျတဲ့ တရုတျစကားပွောတဲ့ ကိုးကန့ျသားတှကေို ‘ခငျမြားတို့ဟာ တရုတျနိုငျငံသား မဟုတျဘူး၊ မွနျမာနိုငျငံသားဖွဈတယျလို့’ လို့ တရုတျလို ရှငျးပွရတာဟာ အတောျခကျခဲတဲ့အလုပျပဲလို့ လောကျကိုငျအမတျ ပွောတာကို Frontier Myanmar (23 May 2020) စာစောငျမှာ နန်ဒဆိုသူက ရေးသားထားပါတယျ။ လောကျကိုငျလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ (၄) ဦးစလုံးဟာ ကွံ့ဖှံ့ပါတီဝငျ ဖွဈပါတယျ။ လောကျကိုငျလူဦးရေ ရှဈသောငျးနီးပါးရှိတဲ့အထဲမှာ ကိုးကန့ျသား (၇၁) ရာခိုငျနှုနျး၊ ဗမာ (၁၅) ရာခိုငျနှုနျး၊ ရှမျး (၁၂) ရာခိုငျနှုနျး ရှိပါတယျ။ ကုနျးကွမျးလူဦးရေ လေးသောငျးကြောျမှာတော့ ကိုးကန့ျသား (၇၆) ရာခိုငျနှုနျး၊ ပလောငျ (၂၁) ရာခိုငျနှုနျး၊ ‘ဝ’ က တဈရာခိုငျနှုနျးကြောျသာရှိပွီး ဗမာလူဦးရေးက (၁၅၀) လောကျသာ ရှိပါတယျ။
ကိုးကန့ျနဲ့ ဆကျစပျနတေဲ့ ‘ဝ’ ဒသေနဲ့ မိုငျးလားဒသေမှာလညျး တရုတျယှမျငှကေိုသာ သုံးကွပါတယျ။ လောကျကိုငျနဲ့ ကုနျးကွမျးမွို့နယျ (၂) ခုပေါငျးမှ လူဦးရတေသိနျးနှဈသောငျးကြောျရှိပွီး ကိုးကန့ျသားက အမြားစု ဖွဈပါတယျ။ လောကျကိုငျမှာ ဗမာတသောငျးလောကျသာရှိပွီး ဗမာတှနေတေဲ့လမျးကို ဗမာတနျးလို့ခေါျကွောငျး နန်ဒရဲ့ ဆောငျးပါးမှာ ဖောျပွပါတယျ။ တရုတျစာနဲ့ ရေးထားတဲ့ ဆိုငျးဘုတျတှမှော သတျပုံအမှားနဲ့ ရေးထားတဲ့ မွနျမာစာလုံးကို တှေ့နိုငျပါတယျတဲ့။ ဒါပမေဲ့ ကစီးနိုးမှာ လောငျကစားဖို့ ယူနနျဘကျကလာတဲ့ တရုတျဦးရကေ ဗမာဦးရထေကျ သုံးလေးဆလောကျ ပိုမြားနပေါတယျ။ ၂၀၀၈ အခွခေံဥပဒအေရ ကိုးကန့ျနယျမွဟော ကိုးကန့ျအုပျခြုပျခှင့ျရဒသေ ဖွဈလာပါတယျ။
ဗကပ - ဗမာပွညျကှနျမွူနဈပါတီက ခှဲထှကျခဲ့တဲ့ ဦးဖုနျကွားရှငျဟာ ၁၉၈၉ မှာ မွနျမာအမြိုးသားအမှနျတရားနဲ့ မြှတမှုပါတီနဲ့ ပါတီရဲ့လကျနကျကိုငျအဖှဲ့ဖွဈတဲ့ မွနျမာအမြိုးသားဒီမိုကရကျတဈ မဟာမိတျတပျဖှဲ့ MNDAA ကို တညျထောငျပါတယျ။ လကျနကျကိုငျလှုပျရှားမှုက ပိုမြားတဲ့အတှကျ MNDAA ကိုးကန့ျတပျဖှဲ့ကိုသာ လူသိမြားပါတယျ။ စဈအစိုးရနဲ့ လကျတှဲပွီး MNDAA ကို ပုနျကနျတဲ့ ဘစေောခြိနျအဖှဲ့ကတော့ နယျခွားစောင့ျတပျ ဖွဈသှားပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ စဈကောငျစီနဲ့ ကိုးကန့ျနယျခွားစောင့ျတပျကတဘကျ၊ MNDAA ကိုးကန့ျတပျဖှဲ့ကတဘကျ စဈခငျးနကွေတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ မဟာဗြူဟာကတြဲ့ မူဆယျခရိုငျ၊ မုံးကိုမွို့နယျမှာ တိုကျပှဲတှေ ဖွဈတာမြားပါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့နှဈ နှောငျးပိုငျးက မုံးကိုးလှငျပွငျမှာ တိုကျပှဲပေါငျး (၃၀၀) လောကျ ဖွဈပှားခဲ့တယျလို့ ကိုးကန့ျတပျဖှဲ့ ပွနျကွားရေးမှူးကပွောကွောငျး ဒီဇငျဘာလ (၂၃) ရကျနေ့ထုတျ RFA သတငျးမှာ အသေးစိတျဖောျပွထားပါတယျ။
လှနျခဲ့တဲ့ အနှဈ (၆၀) လောကျက စခဲ့တဲ့ ကိုးကန့ျပွညျသူ့စဈဓလေ့ကို စဈကောငျစီက ဆကျလကျထိနျးသိမျးထားပုံ ရပါတယျ။ အဲဒီတုနျးကတော့ ဘိနျးဘုရငျလို့ နာမညျရတဲ့ လောျစဈဟနျ ဦးဆောငျတဲ့ ကာကှယျရေးအဖှဲ့ဟာ တပျမတောျနဲ့ လကျတှဲပွီး၊ ကိုးကန့ျဒသေကို ကွီးစိုးခဲ့ပါတယျ။ အခုတော့ သူတို့နရောကို နယျခွားစောင့ျတပျနဲ့ စဈကောငျစီတပျတှေ ရောကျလာပါတယျ။ ကိုးကန့ျကာကှယျရေး လောျစဈဟနျဟာ စဈအစိုးရအဆကျဆကျရဲ့ မဟာမိတျကွီး ဖွဈလာပွီး Asia World ကုမ်ပဏီကို တညျထောငျပါတယျ။ အခုတော့ အခမြျးသာဆုံးကုမ်ပဏီ ဖွဈလာပွီး နပွေညျတောျ တညျဆောကျရေးမှာလညျး ပါဝငျပါတယျ။
၂၀၁၃ ခုနှဈ အသကျ (၈၀) အရှယျမှာ လောျစဈဟနျ ကှယျလှနျတော့ အသုဘအခမျးအနား အကွီးအကယြျကငြျးပပွီး ထိပျတနျးစဈအရာရှိအခြို့ တကျရောကျကွပါတယျ။ လောျစဈဟနျရဲ့သား Steven Law ဟာ သမ်မတဦးသိနျးစိနျရဲ့ တရုတျပွညျခရီးမှာ စကားပွနျအဖွဈ လိုကျပါရသူ ဖွဈပါတယျ။ ဒုစရိုကျလုပျငနျးမြားကွောင့ျ ကွီးပှားခမြျးသာလာတဲ့ သာဓက ဖွဈပါတယျ။ ကိုးကန့ျကာကှယျရ
စဈအစိုးရနဲ့ လကျတှဲတဲ့အတှကျ ဘိနျးမှောငျခိုဘဝကနေ အခမြျးသာဆုံးပုဂ်ဂိုလျ ဖွဈလာတာဟာ ကိုးကန့ျနယျခွားစောင့ျတှအေတှကျ အားကစြရာ အတုယူစရာ ဖွဈနပေုံရပါတယျ။