[[Zawgyi/Unicode]]
Virtual reality လို့ခေါ်တဲ့ ပကတိအသွင်နီးပါးဖြစ်အောင် ပုံဖေါ်တဲ့ VR နည်းပညာကို ဂိမ်းဆော့တဲ့လူတွေ အများဆုံးသုံးနေရာကနေ အခုတော့ ဆေးပညာအတွက်ပါ သုံးလာကြပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနည်းပညာကို စိတ်ဖိစီးမှုဖြေလျှော့တာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာထိခိုက်မှုတွေအတွက် ပြုပြင်လေ့ကျင့်ပေးတာ၊ နာကျင်မှုဝေဒနာခံနိုင်ရည် ရှိအောင်လုပ်ပေးတာအပါအဝင် ဆေးလောကမှာ အတော်အသုံးပြုလာနေတာပါ။ Mike O’Sullivan ပေးပို့တဲ့ သတင်းကို ဒေါ်ခင်မျိုးသက်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
အထူးပြုလုပ်ထားတဲ့ ခေါင်းဆောင်းရုပ်သံနားကြပ်ကနေ လူနာတွေအတွက် သာယာနာပျော်ဖွယ်အသံတွေ၊ ၃ ဘက်မြင်ရုပ်ပုံတွေသုံးပြီး VR နည်းနဲ့ သူတို့ရဲ့ကျန်းမာရေး ပိုကောင်းလာအောင် ကုပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနားကြပ်မှာ ဆေးကုသရေး App တွေ အများကြီးထည့်ထားတယ်လို့ Los Angeles က Cedars-Sinai ဆေးရုံက VR နဲ့ ဆေးကုတဲ့အစီအစဉ်ကိုကြီးမှူးတဲ့ သုတေသနဆရာဝန် Dr. Brennan Spiegel က ပြောပါတယ်။
“ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကုသရေးအတွက် သူ့ကိုသုံးပါတယ်။ စားသောက်မှုဆိုင်ရာ စိတ်ဖိစီးမှုရှိနေသူတွေ၊ သွေးတိုးရောဂါ၊ စိတ်ကစဉ့်ကလျား ရောဂါ၊ စိတ်ကျရောဂါ၊ စိတ်သောကရောက်နေသူတွေ၊ ဝမ်းဗိုက် မအီမသာဖြစ်နေသူတွေ အမျိုးမျိုးပါပဲ။ ပြောရရင် အများကြီးပါ။”
မတော်တဆ ဖြစ်ရပ်နဲ့ ကြုံခဲ့ရသူတွေ၊ ခွဲစိတ်ပြီး ပြန်နလံထူလာသူတွေ၊ ကင်ဆာဝေဒနာရှင်တွေနဲ့ ကလးမွေးသူတွေအတွက်ပါ ဒီနည်းပညာက အကူညီပေးနိုင်သလို ဆရာဝန်နဲ့သူနာပြုတွေကို လေ့ကျင့်ပေးရာမှာလည်း သုံးနိုင်ပါတယ်။
ဒီလိုကုသတာကို အမေရိကန် အစားအစာနဲ့ဆေးဝါးကြီးကြပ်ရေး FDA က Medical Extended Reality လို့ ခေါ်တဲ့အစီအစဉ်နဲ့ လူနာတွေ ပိုသုံးနိုင်အောင်စီစဉ်ပြီး ဒီနည်းပညာရဲ့ထိရောက်မှုကိုလည်း တိုင်းတာနေတာပါ။
VR နည်းနဲ့ ဆေးကုသမှုခံယူနေတဲ့ Tom Norris ကတော့ သူဟာ ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ ကင်ဆာရောဂါကုသမှုခံယူခဲ့ရပြီး မခံမရပ်နိုင်အောင် နာကျင်မှုခံစားနေရတာကို ဒီနည်းက အတော်သက်သာစေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ဒါက ရုပ်ရှင်ရုံထဲ ရောက်နေသလိုပါပဲ။ တယောက်မှ အနားမှာမရှိဘဲ ကိုယ်မြင်နေရတာက ဖန်သားပြင်ပဲ ဖြစ်ပြီး သူက ကိုယ့်ကိုပါအထဲရောက်သွားသလို ဆွဲယူလိုက်သလိုပါပဲ။”
ဒီ VR ဆေးကုသမှု အစီအစဉ်က သူ့ကိုနေရာသစ်တွေကို ခေါ်ဆောင်သွားတာပါ။
“ဆွစ်ဇာလန်တောင်တန်းတွေပေါ်က လယ်ကွင်းထဲ နွားတွေမြက်စားနေတာ မြင်ရသလို ဒေါ်လ်ဖင်တွေ၊ ဝေလငါးကြီးတွေနဲ့အတူ ရေကူးနေရတာမျိုးပါ။”
အထူးဖန်တီးထားတဲ့ အဆင့်မြင့်နားကြပ်ကိုသုံးပြီး စမ်းသပ်ခဲ့တဲ့ စိတ်ရောဂါအထူးကု Dr. Omer Liran ကတော့ သုံးတဲ့သူတွေ စိတ်ငြိမ်းချမ်းပြီး ခေါင်းကြည်လင်လာဖို့ ဘယ်လိုလုပ်သင့်တယ်ဆိုတဲ့အကြံတွေပါ ပေးလို့ရအောင် လုပ်ထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ဒီနားကြပ်ကနေ အာရုံခံစက်တွေက နှလုံးခုန်နှုန်းတွေ၊ နှလုံးမှုမှန်မမှန်၊ မျက်လုံးသူငယ်အိမ်အရွယ်အစား၊ မျက်စိ ဘယ်ကိုလိုက်ကြည့်တယ်ဆိုတာတွေကိုပါ တိုင်းနိုင်ပါတယ်။”
လူနာကို ရေတံခွန်ပေါ်ဖြတ်ပျံခိုင်းပြီး သူ့စိတ်တည်ငြိမ်မှုရလာပြီလို့ သူ့ခန္ဓာကိုယ်ကတုံ့ပြန်လာတဲ့အထိ သူ့ရဲ့ စိတ်ကူးပုံရိပ်ကို ထိန်းချုပ်ပေးတာမျိုးနဲ့ ကုသတာပါ။
Tom Norris တို့လို လူနာတွေခံစားနေရတဲ့ နာကျင်မှုဝေဒနာဟာ ခန္ဓာကိုယ်မှာလိုပဲ ဦးနှောက်ထဲမှာလည်း ခံစားရတာလို့ ဒေါက်တာ Speigel က ပြောပါတယ်။
“ခန္ဓာကိုယ်တစ်ရှူးတွေမှာ ဒဏ်ရာလုံးဝနီးပါးကျက်သွားနိုင်ပါတယ်။ တကယ်လို့ မကျက်ရင်တော့ နာကျင်တဲ့ဝေဒနာခံစားနေရမှာပါ။ ဒီဝေဒနာက ဦးနှောက်ထဲအထိရောက်သွားပြီး အဲဒီဦးနှောက်မှာ ဝေဒနာကို စပြီး ခံစားရတာမျိုးပါ။”
အခု VR ကုထုံးနဲ့ သီတင်း ၈ ပတ်ကနေ ၁၂ ပတ်လောက်အထိ လေ့ကျင့်ပေးလိုက်တဲ့အခါမှာတော့ ဒီလို ခံစားရတဲ့ဖြစ်စဉ်ကို ပြန်ပြောင်းပစ်လိုက်နိုင်တာတွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဝေဒနာအမျိုးမျိုး ခံစားနေရတဲ့ ရောဂါသည်အတွက် အကူအညီပေးနိုင်တယ်လို့ VR နည်းပညာသုံးကုသတဲ့ဆရာဝန်တွေက ပြောပါတယ်။
================
[[Unicode]]
ဆေးကုသမှုမှာ နရောယူလာနတေဲ့ Virtual reality နညျးပညာ
Virtual reality လို့ခေါျတဲ့ ပကတိအသှငျနီးပါးဖွဈအောငျ ပုံဖေါျတဲ့ VR နညျးပညာကို ဂိမျးဆော့တဲ့လူတှေ အမြားဆုံးသုံးနရောကနေ အခုတော့ ဆေးပညာအတှကျပါ သုံးလာကွပွီဖွဈပါတယျ။ ဒီနညျးပညာကို စိတျဖိစီးမှုဖွလြှေော့တာ၊ ရုပျပိုငျးဆိုငျရာထိခိုကျမှုတှအေတှကျ ပွုပွငျလေ့ကငြ့ျပေးတာ၊ နာကငြျမှုဝဒေနာခံနိုငျရညျ ရှိအောငျလုပျပေးတာအပါအဝငျ ဆေးလောကမှာ အတောျအသုံးပွုလာနတောပါ။ Mike O’Sullivan ပေးပို့တဲ့ သတငျးကို ဒေါျခငျမြိုးသကျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
အထူးပွုလုပျထားတဲ့ ခေါငျးဆောငျးရုပျသံနားကွပျကနေ လူနာတှအေတှကျ သာယာနာပြောျဖှယျအသံတှေ၊ ၃ ဘကျမွငျရုပျပုံတှသေုံးပွီး VR နညျးနဲ့ သူတို့ရဲ့ကနြျးမာရေး ပိုကောငျးလာအောငျ ကုပေးတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒီနားကွပျမှာ ဆေးကုသရေး App တှေ အမြားကွီးထည့ျထားတယျလို့ Los Angeles က Cedars-Sinai ဆေးရုံက VR နဲ့ ဆေးကုတဲ့အစီအစဉျကိုကွီးမှူးတဲ့ သုတသေနဆရာဝနျ Dr. Brennan Spiegel က ပွောပါတယျ။
“ ရုပျပိုငျးဆိုငျရာ ကုသရေးအတှကျ သူ့ကိုသုံးပါတယျ။ စားသောကျမှုဆိုငျရာ စိတျဖိစီးမှုရှိနသေူတှေ၊ သှေးတိုးရောဂါ၊ စိတျကစဉ့ျကလြား ရောဂါ၊ စိတျကရြောဂါ၊ စိတျသောကရောကျနသေူတှေ၊ ဝမျးဗိုကျ မအီမသာဖွဈနသေူတှေ အမြိုးမြိုးပါပဲ။ ပွောရရငျ အမြားကွီးပါ။”
မတောျတဆ ဖွဈရပျနဲ့ ကွုံခဲ့ရသူတှေ၊ ခှဲစိတျပွီး ပွနျနလံထူလာသူတှေ၊ ကငျဆာဝဒေနာရှငျတှနေဲ့ ကလးမှေးသူတှအေတှကျပါ ဒီနညျးပညာက အကူညီပေးနိုငျသလို ဆရာဝနျနဲ့သူနာပွုတှကေို လေ့ကငြ့ျပေးရာမှာလညျး သုံးနိုငျပါတယျ။
ဒီလိုကုသတာကို အမရေိကနျ အစားအစာနဲ့ဆေးဝါးကွီးကွပျရေး FDA က Medical Extended Reality လို့ ခေါျတဲ့အစီအစဉျနဲ့ လူနာတှေ ပိုသုံးနိုငျအောငျစီစဉျပွီး ဒီနညျးပညာရဲ့ထိရောကျမှုကိုလညျး တိုငျးတာနတောပါ။
VR နညျးနဲ့ ဆေးကုသမှုခံယူနတေဲ့ Tom Norris ကတော့ သူဟာ ဆယျစုနှဈပေါငျးမြားစှာ ကငျဆာရောဂါကုသမှုခံယူခဲ့ရပွီး မခံမရပျနိုငျအောငျ နာကငြျမှုခံစားနရေတာကို ဒီနညျးက အတောျသကျသာစတေယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ဒါက ရုပျရှငျရုံထဲ ရောကျနသေလိုပါပဲ။ တယောကျမှ အနားမှာမရှိဘဲ ကိုယျမွငျနရေတာက ဖနျသားပွငျပဲ ဖွဈပွီး သူက ကိုယ့ျကိုပါအထဲရောကျသှားသလို ဆှဲယူလိုကျသလိုပါပဲ။”
ဒီ VR ဆေးကုသမှု အစီအစဉျက သူ့ကိုနရောသဈတှကေို ခေါျဆောငျသှားတာပါ။
“ဆှဈဇာလနျတောငျတနျးတှပေေါျက လယျကှငျးထဲ နှားတှမွေကျစားနတော မွငျရသလို ဒေါျလျဖငျတှေ၊ ဝလေငါးကွီးတှနေဲ့အတူ ရကေူးနရေတာမြိုးပါ။”
အထူးဖနျတီးထားတဲ့ အဆင့ျမွင့ျနားကွပျကိုသုံးပွီး စမျးသပျခဲ့တဲ့ စိတျရောဂါအထူးကု Dr. Omer Liran ကတော့ သုံးတဲ့သူတှေ စိတျငွိမျးခမြျးပွီး ခေါငျးကွညျလငျလာဖို့ ဘယျလိုလုပျသင့ျတယျဆိုတဲ့အကွံတှပေါ ပေးလို့ရအောငျ လုပျထားတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ဒီနားကွပျကနေ အာရုံခံစကျတှကေ နှလုံးခုနျနှုနျးတှေ၊ နှလုံးမှုမှနျမမှနျ၊ မကြျလုံးသူငယျအိမျအရှယျအစား၊ မကြျစိ ဘယျကိုလိုကျကွည့ျတယျဆိုတာတှကေိုပါ တိုငျးနိုငျပါတယျ။”
လူနာကို ရတေံခှနျပေါျဖွတျပြံခိုငျးပွီး သူ့စိတျတညျငွိမျမှုရလာပွီလို့ သူ့ခန်ဓာကိုယျကတုံ့ပွနျလာတဲ့အထိ သူ့ရဲ့ စိတျကူးပုံရိပျကို ထိနျးခြုပျပေးတာမြိုးနဲ့ ကုသတာပါ။
Tom Norris တို့လို လူနာတှခေံစားနရေတဲ့ နာကငြျမှုဝဒေနာဟာ ခန်ဓာကိုယျမှာလိုပဲ ဦးနှောကျထဲမှာလညျး ခံစားရတာလို့ ဒေါကျတာ Speigel က ပွောပါတယျ။
“ခန်ဓာကိုယျတဈရှူးတှမှော ဒဏျရာလုံးဝနီးပါးကကြျသှားနိုငျပါတယျ။ တကယျလို့ မကကြျရငျတော့ နာကငြျတဲ့ဝဒေနာခံစားနရေမှာပါ။ ဒီဝဒေနာက ဦးနှောကျထဲအထိရောကျသှားပွီး အဲဒီဦးနှောကျမှာ ဝဒေနာကို စပွီး ခံစားရတာမြိုးပါ။”
အခု VR ကုထုံးနဲ့ သီတငျး ၈ ပတျကနေ ၁၂ ပတျလောကျအထိ လေ့ကငြ့ျပေးလိုကျတဲ့အခါမှာတော့ ဒီလို ခံစားရတဲ့ဖွဈစဉျကို ပွနျပွောငျးပဈလိုကျနိုငျတာတှေ့ရပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဝဒေနာအမြိုးမြိုး ခံစားနရေတဲ့ ရောဂါသညျအတှကျ အကူအညီပေးနိုငျတယျလို့ VR နညျးပညာသုံးကုသတဲ့ဆရာဝနျတှကေ ပွောပါတယျ။