(Zawgyi / Unicode)
ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကာလ COVID-19 ကူးစက်မှုကာကွယ်ရေး လူဦးရေ အကန့်အသတ်တွေနဲ့ ကျင်းပမယ့် စတုတ္ထအကြိမ် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံကနေ မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေ အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ပါ့မလားဆိုတဲ့ သုံးသပ်ချက် အမြင်တွေကို မဆုမွန် စုစည်းတင်ပြပေးထားပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတုန်းက ကျင်းပခဲ့တဲ့ တတိယအကြိမ်မြောက် ပင်လုံညီလာခံ ပြီးကတည်းက ရပ်ဆိုင်းသွားခဲ့ပြီး နောက်ထပ် ညီလာခံ ကျင်းပနိုင်ဖို့ မရေမရာ ဖြစ်နေချိန်မှာပဲ စတုတ္ထအကြိမ်မြောက် ၂၁ ရာစုပင်လုံ ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံကို နေပြည်တော်မှာ လာမယ့် သြဂုတ်လ ၁၂ ရက်နေ့က သြဂုတ်လ ၁၄ ရက်နေ့အထိ ကျင်းပသွားမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ကြေညာလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီ စတုတ္ထအကြိမ် ပင်လုံညီလာခံ ကျင်းပချိန်ဟာ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ COVID-19 ဖြစ်ပွားနေချိန်လည်း ဖြစ်တာမို့ COVID-19 ရောဂါ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ကုသရေး အစီအမံတွေနဲ့အညီ ပါဝင်သူအားလုံး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုရှိမရှိ စစ်ဆေးသွားမှာဖြစ်သလို အစည်းအဝေး ကျင်းပတဲ့နေရာကို တက်ရောက်ကြရမယ့် အဖွဲ့အစည်းနဲ့ သတင်းမီဒီယာတွေကိုလည်း သတ်မှတ်ထားတဲ့ လူဦးရေ အကန့်အသတ်တွေနဲ့ ကျင်းပသွားဖို့ စီစဉ်ထားကြပါတယ်။
SEE ALSO: မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ တက်လိုကြောင်း ကမ်းလှမ်းဒီတကြိမ်ကျင်းပမယ့် စတုတ္ထအကြိမ် ၂၁ ရာစု ပင်လုံညီလာခံမှာတော့ UPDJC ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှုဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်တွေကို ဆွေးနွေးဖို့နဲ့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအလွန် မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေ အဆက်မပြတ်သွားဘဲ ဆက်အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရေးအတွက် အဓိကထား ကျင်းပတာ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို လေ့လာအကဲခတ်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးသုံးသပ်သူ ဦးမောင်မောင်စိုးက ပြောပါတယ်။
“အဓိကကတော့ UPDJC မှာ သဘောတူထားတဲ့ အချက်တွေကို အတည်ပြုဖို့ပါပဲ။ တနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် NCA မူဘောင်ဆိုင်ရာ ရှေ့ဆက်လုပ်ရမယ့် အဲဒီသဘောတူညီချက်တွေ ရတာကို ပြည်ထောင်စု အစိတ်အပိုင်း ၃ အနေနဲ့ သူတို့ ချုပ်ဆိုမယ်လို့ ပြောတယ်။ အဓိက အဲဒီအချက်တွေကို ယူမယ်ပြောတယ်။ ဒါပေမယ့် ညီလာခံလာတက်မယ့် ကိုယ်စားလှယ်တွေကို လျှော့ထားတဲ့အောက်မှာ ညီလာခံ အစည်းအဝေးပုံစံမျိုး ပါမှာမဟုတ်ဘူး။
“အဓိကကတော့ UPDJC ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှုဆိုင်ရာ အချက်တွေနဲ့ EAO တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ NRPC အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဗဟိုဌာနနဲ့ ညှိထားတဲ့ အချက်တွေ ရှိတယ်။ အခုလောလောဆယ်လည်း ညှိနေကြတယ်။ ဇူလိုင် ၂၅ ကနေ မနက်ဖြန် ဇူလိုင် ၂၇ ရက်အထိ ဆက်ညှိမယ်။ အဲဒီမှာ အဓိကကတော့ NCA အကောင်အထည်ဖော်မှုဆိုင်ရာ မူဘောင် သဘောတူညီချက်ရယ် ၂၀၂၀ အလွန် အဆင့်လိုက် ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်နဲ့ အဆင့်လိုက် အကောင်အထည်ဖော်မှုတွေရယ်၊ အဲဒီတော့ အဓိကကတော့ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအပြီးမှာ ဖြစ်လာမယ့် အပြောင်းအလဲတွေမှာ ဒီ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ် ပြတ်မသွားဘဲ ဆက်လုပ်သွားနိုင်အောင်ပဲ ကြိုးစားတဲ့အဆင့်လို့ပဲ ထင်ပါတယ်။”
ကိုဗစ်ကာလတွင်း အကန့်အသတ်တွေနဲ့ ကျင်းပမယ့် ဒီ ၂၁ ရာစုပင်လုံ စတုတ္ထအကြိမ် ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံကနေ တကယ့်မြေပြင်မှာ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ တိုင်းရင်းဒေသတွေက စစ်ရေးတင်းမာမှု ပဋိပက္ခတွေကို ပြေလည်အောင် ဖြေရှင်းနိုင်မယ့် ငြိမ်းချမ်းရေးအဖြေ၊ လမ်းစ မမြင်ဘူးလို့လည်း အပစ်ရပ် လက်မှတ်မထိုးရသေးတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတခုဖြစ်တဲ့ ရခိုင်အမျိုးသားကောင်စီ (ANC) ရဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဦးထွန်းဇော်က သုံးသပ်ပါတယ်။
“ဒီအစည်းအဝေးကတော့ ကိုဗစ် ကပ်ရောဂါကာလအတွင်းမှာ လုပ်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက် လူတွေကို အကျဉ်းချုံးပြီးတော့မှ သူတို့ခေါ်မယ်။ ဒီလို လူနည်းနည်းနဲ့လုပ်တဲ့ အခင်းအကျင်းမှာ အားလုံးပါဝင်နိုင်မှုဆိုတဲ့ ကိစ္စကတော့ မေးခွန်းဖြစ်နေပါတယ်။ လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ အဖွဲ့တွေကိုလည်း လူလျှော့ပြီးလုပ်တယ်။ လက်မှတ်မထိုးထားရသေးတဲ့ အဖွဲ့တွေကရော ဘယ်အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ခွင့်ရမှာလဲ။ ပြီးခဲ့တုန်းကတော့ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်တွေကို ဖိတ်ခေါ်တယ်၊ တရုတ်က ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးတယ်ပေါ့ဗျာ။ အဲဒီတုန်းကလည်း အနှစ်သာရပြည့်စုံတဲ့ ဆွေးနွေးမှု မတွေ့ခဲ့ရဘူး။
“အခု သြဂုတ်လမှာလုပ်မယ့် အစည်းအဝေး အတွက်ကလည်း လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ အဖွဲ့တွေနဲ့က ဒီနေ့အထိ ရန်ကုန်မှာ ညှိနှိုင်းနေရတုန်းပဲ ဖြစ်တယ်။ သူတို့က ပြည်ထောင်စု သဘောတူစာချုပ် အစိတ်အပိုင်း ၃ မှာ ပါဝင်လက်မှတ်ရေးထိုးကြဖို့ လုပ်နေကြတာ။ အဲဒီမှာလည်း ဘယ်လောက်အတိုင်းအတာအထိ ပြေလည်မှုရနိုင်မလဲဆိုတာ ကြည့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ ကိုဗစ်ကာလအတွင်း ကျင်းပတာဖြစ်တယ်၊ အားလုံးပါဝင်မှုမရှိဘူး၊ နောက် ကျင်းပခဲ့တဲ့ ပင်လုံအစည်းအဝေးတွေရဲ့ ရလဒ်တွေကို ပြန်ကြည့်လိုက်တယ် ဆိုရင်လည်း နိုင်ငံရေးအနှစ်သာရတွေကလည်း ပီပီပြင်ပြင် မတွေ့ရဘူး။ အဲဒီတုန်းက ရလဒ်တွေကလည်း ဘယ်လမ်းကို ရောက်နေလဲ ဆိုတာလည်း ဒီနေ့အချိန်အထိ မေးခွန်းဖြစ်နေတုန်းပဲ။ တပြိုင်တည်းမှာပဲ မြေပြင်မှာ တိုက်ပွဲတွေကလည်း ဒီနေ့အထိ ဆက်တိုက်ဖြစ်နေတုန်းပဲ။”
SEE ALSO: NLD အစိုးရလက်ထက် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ် ဘာအဖြေထွက်ခဲ့လဲအခုအချိန်အထိ ဖြစ်နေဆဲ တိုင်းရင်းဒေသတွေက ဒီလို စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေ အမြန်ဆုံး ပြေလည်နိုင်ရေးအတွက် လက်ရှိအာဏာရ NLD အစိုးရနဲ့ အစိုးရ၊ တပ်မတော်၊ ငြိမ်းချမ်းရေး ကိုယ်စားလှယ်တွေကြား ဆွေးနွေးမှုတွေထက် လက်ရှိ တိုင်းပြည်မှာ ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ရေးကသာ စစ်မှန်တဲ့ ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးကို ဖော်ဆောင်နိုင်မယ်လို့လည်း တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့က ဦးထွန်းဇော်က ရှုမြင်ပါတယ်။
“အနှစ်သာရမရှိတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝမှု မရှိတဲ့ ဒီလို တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုကနေ ထွက်လာတဲ့ ရလဒ်ကတော့ တိုင်းရင်းသား လူမျိုးပေါင်းစုံအတွက် တကယ်စစ်မှန်တဲ့ အနှစ်သာရပြည့်ဝတဲ့ နိုင်ငံရေးအဖြေ ရမှာမဟုတ်ဘူး။ တိုင်းပြည်မှာ အဓိက မငြိမ်းချမ်းရတဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်နေရတဲ့ ပြဿနာက နိုင်ငံရေးပြဿနာပဲလေ။ ဒီအခြေခံ နိုင်ငံရေးပြဿနာကို သတ္တုချကြည့်မယ်ဆိုရင်လည်း တိုင်းပြည်မှာ ဖြစ်နေတာက ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ပြဿနာ။ တိုင်းပြည်ရဲ့ အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ပြဿနာကို ပြည်သူက ရွေးချယ်တင်မြှောက်ထားတဲ့ NLD ကလည်း ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်း မရှိဘူး။ လွှတ်တော်ထဲမှာ ဒီမိုကရေစီနည်းလမ်းနဲ့ လုပ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံကြီးက စစ်တပ်ရဲ့ လိုသလို သူစိတ်ကြိုက်ရေးဆွဲထားတာ ဖြစ်တယ်။ တပ်မတော်က သဘောမတူရင် ဘာကိုမှ လုပ်လို့မရဘူး။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး လုပ်မှပဲ ပြည်တွင်းစစ်ငြိမ်းရေးကို အထောက်အကူ ပြုနိုင်မှာလို့ပဲ ကျနော့်အနေနဲ့ မြင်ပါတယ်။”
NLD အရပ်သားအစိုးရလက်ထက် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုယ်တိုင် ဦးဆောင်ပြီး မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွေ အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုဆိုင်ရာ ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီမှုတွေ ရနိုင်ဖို့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်ခေါင်းဆောင်တွေ၊ နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့တွေ ပါဝင်တဲ့ ၂၁ ရာစုပင်လုံ ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံကို ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ သြဂုတ်လမှာ ပထမဆုံးအကြိမ် စတင်ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ်ပင်လုံကို ၂၀၁၇ မေလမှာ ကျင်းပပြီး တတိယအကြိမ် ညီလာခံကိုတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ ဇူလိုင်လမှာ နောက်ဆုံး ကျင်းပနိုင်ခဲ့တာပါ။ တကယ်တမ်း တနိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲရေး NCA သဘောတူညီချက်အရ ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေး ညီလာခံကို တနှစ် ၂ ကြိမ် ကျင်းပဖို့ သဘောတူထားခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပေမယ့်လို့ ၂၀၁၉ တနှစ်လုံး မကျင်းပနိုင်ခဲ့ဘဲ တနှစ်ကျော်ကြာ ရပ်နားခဲ့ပါတယ်။ အခု ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်မှာတော့ သြဂုတ်လလယ်မှာ ကျင်းပမယ်လို့ ကြေညာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ကိုဗစ်အကန့်အသတ်နဲ့ ကျင်းပမယ့် ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ မျှော်မှန်းမှု
----------------------------------
(Unicode)
ကိုဗဈအကန့ျအသတျနဲ့ ကငြျးပမယ့ျ ငွိမျးခမြျးရေးညီလာခံ မြှောျမှနျးမှု
ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါကာလ COVID-19 ကူးစကျမှုကာကှယျရေး လူဦးရေ အကန့ျအသတျတှနေဲ့ ကငြျးပမယ့ျ စတုတ်ထအကွိမျ ၂၁ ရာစု ပငျလုံညီလာခံကနေ မွနျမာ့ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျတှေ အကောငျအထညျ ဖောျနိုငျပါ့မလားဆိုတဲ့ သုံးသပျခကြျ အမွငျတှကေို မဆုမှနျ စုစညျးတငျပွပေးထားပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ ခုနှဈ ဇူလိုငျလတုနျးက ကငြျးပခဲ့တဲ့ တတိယအကွိမျမွောကျ ပငျလုံညီလာခံ ပွီးကတညျးက ရပျဆိုငျးသှားခဲ့ပွီး နောကျထပျ ညီလာခံ ကငြျးပနိုငျဖို့ မရမေရာ ဖွဈနခြေိနျမှာပဲ စတုတ်ထအကွိမျမွောကျ ၂၁ ရာစုပငျလုံ ပွညျထောငျစုငွိမျးခမြျးရေး ညီလာခံကို နပွေညျတောျမှာ လာမယ့ျ သွဂုတျလ ၁၂ ရကျနေ့က သွဂုတျလ ၁၄ ရကျနေ့အထိ ကငြျးပသှားမယျလို့ ထုတျပွနျကွညောလိုကျတာ ဖွဈပါတယျ။
ဒီ စတုတ်ထအကွိမျ ပငျလုံညီလာခံ ကငြျးပခြိနျဟာ ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါ COVID-19 ဖွဈပှားနခြေိနျလညျး ဖွဈတာမို့ COVID-19 ရောဂါ ကာကှယျထိနျးခြုပျကုသရေး အစီအမံတှနေဲ့အညီ ပါဝငျသူအားလုံး ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုရှိမရှိ စဈဆေးသှားမှာဖွဈသလို အစညျးအဝေး ကငြျးပတဲ့နရောကို တကျရောကျကွရမယ့ျ အဖှဲ့အစညျးနဲ့ သတငျးမီဒီယာတှကေိုလညျး သတျမှတျထားတဲ့ လူဦးရေ အကန့ျအသတျတှနေဲ့ ကငြျးပသှားဖို့ စီစဉျထားကွပါတယျ။
SEE ALSO: ကိုဗစ်ကြောင့် ၂၁ ရာစုပင်လုံ ညီလာခံကို အကျဉ်းချုံးကျင်းပမည်ဒီတကွိမျကငြျးပမယ့ျ စတုတ်ထအကွိမျ ၂၁ ရာစု ပငျလုံညီလာခံမှာတော့ UPDJC ငွိမျးခမြျးရေးဖောျဆောငျမှုဆိုငျရာ သဘောတူညီခကြျတှကေို ဆှေးနှေးဖို့နဲ့ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲအလှနျ မွနျမာ့ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျတှေ အဆကျမပွတျသှားဘဲ ဆကျအကောငျအထညျဖောျနိုငျရေးအတှကျ အဓိကထား ကငြျးပတာ ဖွဈနိုငျတယျလို့ မွနျမာ့ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျတှကေို လေ့လာအကဲခတျနတေဲ့ နိုငျငံရေးသုံးသပျသူ ဦးမောငျမောငျစိုးက ပွောပါတယျ။
“အဓိကကတော့ UPDJC မှာ သဘောတူထားတဲ့ အခကြျတှကေို အတညျပွုဖို့ပါပဲ။ တနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ ပဈခတျတိုကျခိုကျမှုရပျစဲရေး သဘောတူစာခြုပျ NCA မူဘောငျဆိုငျရာ ရှေ့ဆကျလုပျရမယ့ျ အဲဒီသဘောတူညီခကြျတှေ ရတာကို ပွညျထောငျစု အစိတျအပိုငျး ၃ အနနေဲ့ သူတို့ ခြုပျဆိုမယျလို့ ပွောတယျ။ အဓိက အဲဒီအခကြျတှကေို ယူမယျပွောတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ညီလာခံလာတကျမယ့ျ ကိုယျစားလှယျတှကေို လြှော့ထားတဲ့အောကျမှာ ညီလာခံ အစညျးအဝေးပုံစံမြိုး ပါမှာမဟုတျဘူး။
“အဓိကကတော့ UPDJC ငွိမျးခမြျးရေးဖောျဆောငျမှုဆိုငျရာ အခကြျတှနေဲ့ EAO တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ အဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ NRPC အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေးနဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး ဗဟိုဌာနနဲ့ ညှိထားတဲ့ အခကြျတှေ ရှိတယျ။ အခုလောလောဆယျလညျး ညှိနကွေတယျ။ ဇူလိုငျ ၂၅ ကနေ မနကျဖွနျ ဇူလိုငျ ၂၇ ရကျအထိ ဆကျညှိမယျ။ အဲဒီမှာ အဓိကကတော့ NCA အကောငျအထညျဖောျမှုဆိုငျရာ မူဘောငျ သဘောတူညီခကြျရယျ ၂၀၂၀ အလှနျ အဆင့ျလိုကျ ရှေ့လုပျငနျးစဉျနဲ့ အဆင့ျလိုကျ အကောငျအထညျဖောျမှုတှရေယျ၊ အဲဒီတော့ အဓိကကတော့ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲအပွီးမှာ ဖွဈလာမယ့ျ အပွောငျးအလဲတှမှော ဒီ ငွိမျးခမြျးရေးလုပျငနျးစဉျ ပွတျမသှားဘဲ ဆကျလုပျသှားနိုငျအောငျပဲ ကွိုးစားတဲ့အဆင့ျလို့ပဲ ထငျပါတယျ။”
ကိုဗဈကာလတှငျး အကန့ျအသတျတှနေဲ့ ကငြျးပမယ့ျ ဒီ ၂၁ ရာစုပငျလုံ စတုတ်ထအကွိမျ ငွိမျးခမြျးရေးညီလာခံကနေ တကယ့ျမွပွေငျမှာ ရငျဆိုငျနရေတဲ့ တိုငျးရငျးဒသေတှကေ စဈရေးတငျးမာမှု ပဋိပက်ခတှကေို ပွလေညျအောငျ ဖွရှေငျးနိုငျမယ့ျ ငွိမျးခမြျးရေးအဖွေ၊ လမျးစ မမွငျဘူးလို့လညျး အပဈရပျ လကျမှတျမထိုးရသေးတဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ အဖှဲ့အစညျးတခုဖွဈတဲ့ ရခိုငျအမြိုးသားကောငျစီ (ANC) ရဲ့ အထှထှေအေတှငျးရေးမှူး ဦးထှနျးဇောျက သုံးသပျပါတယျ။
“ဒီအစညျးအဝေးကတော့ ကိုဗဈ ကပျရောဂါကာလအတှငျးမှာ လုပျတာ ဖွဈတဲ့အတှကျ လူတှကေို အကဉြျးခြုံးပွီးတော့မှ သူတို့ခေါျမယျ။ ဒီလို လူနညျးနညျးနဲ့လုပျတဲ့ အခငျးအကငြျးမှာ အားလုံးပါဝငျနိုငျမှုဆိုတဲ့ ကိစ်စကတော့ မေးခှနျးဖွဈနပေါတယျ။ လကျမှတျထိုးထားတဲ့ အဖှဲ့တှကေိုလညျး လူလြှော့ပွီးလုပျတယျ။ လကျမှတျမထိုးထားရသေးတဲ့ အဖှဲ့တှကေရော ဘယျအခနျးကဏ်ဍကနေ ပါဝငျခှင့ျရမှာလဲ။ ပွီးခဲ့တုနျးကတော့ မွောကျပိုငျးမဟာမိတျတှကေို ဖိတျခေါျတယျ၊ တရုတျက ကွားဝငျဆောငျရှကျပေးတယျပေါ့ဗြာ။ အဲဒီတုနျးကလညျး အနှဈသာရပွည့ျစုံတဲ့ ဆှေးနှေးမှု မတှေ့ခဲ့ရဘူး။
“အခု သွဂုတျလမှာလုပျမယ့ျ အစညျးအဝေး အတှကျကလညျး လကျမှတျထိုးထားတဲ့ အဖှဲ့တှနေဲ့က ဒီနေ့အထိ ရနျကုနျမှာ ညှိနှိုငျးနရေတုနျးပဲ ဖွဈတယျ။ သူတို့က ပွညျထောငျစု သဘောတူစာခြုပျ အစိတျအပိုငျး ၃ မှာ ပါဝငျလကျမှတျရေးထိုးကွဖို့ လုပျနကွေတာ။ အဲဒီမှာလညျး ဘယျလောကျအတိုငျးအတာအထိ ပွလေညျမှုရနိုငျမလဲဆိုတာ ကွည့ျရမှာ ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတော့ ကိုဗဈကာလအတှငျး ကငြျးပတာဖွဈတယျ၊ အားလုံးပါဝငျမှုမရှိဘူး၊ နောကျ ကငြျးပခဲ့တဲ့ ပငျလုံအစညျးအဝေးတှရေဲ့ ရလဒျတှကေို ပွနျကွည့ျလိုကျတယျ ဆိုရငျလညျး နိုငျငံရေးအနှဈသာရတှကေလညျး ပီပီပွငျပွငျ မတှေ့ရဘူး။ အဲဒီတုနျးက ရလဒျတှကေလညျး ဘယျလမျးကို ရောကျနလေဲ ဆိုတာလညျး ဒီနေ့အခြိနျအထိ မေးခှနျးဖွဈနတေုနျးပဲ။ တပွိုငျတညျးမှာပဲ မွပွေငျမှာ တိုကျပှဲတှကေလညျး ဒီနေ့အထိ ဆကျတိုကျဖွဈနတေုနျးပဲ။”
SEE ALSO: ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် မြန်မှာလား ရှည်ကြာဦးမှာလားအခုအခြိနျအထိ ဖွဈနဆေဲ တိုငျးရငျးဒသေတှကေ ဒီလို စဈရေးတငျးမာမှုတှေ အမွနျဆုံး ပွလေညျနိုငျရေးအတှကျ လကျရှိအာဏာရ NLD အစိုးရနဲ့ အစိုးရ၊ တပျမတောျ၊ ငွိမျးခမြျးရေး ကိုယျစားလှယျတှကွေား ဆှေးနှေးမှုတှထေကျ လကျရှိ တိုငျးပွညျမှာ ၂၀၀၈ အခွခေံဥပဒေ ပွငျဆငျရေးကသာ စဈမှနျတဲ့ ပွညျတှငျးငွိမျးခမြျးရေးကို ဖောျဆောငျနိုငျမယျလို့လညျး တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျအဖှဲ့က ဦးထှနျးဇောျက ရှုမွငျပါတယျ။
“အနှဈသာရမရှိတဲ့ အဓိပ်ပာယျပွည့ျဝမှု မရှိတဲ့ ဒီလို တှေ့ဆုံဆှေးနှေးမှုကနေ ထှကျလာတဲ့ ရလဒျကတော့ တိုငျးရငျးသား လူမြိုးပေါငျးစုံအတှကျ တကယျစဈမှနျတဲ့ အနှဈသာရပွည့ျဝတဲ့ နိုငျငံရေးအဖွေ ရမှာမဟုတျဘူး။ တိုငျးပွညျမှာ အဓိက မငွိမျးခမြျးရတဲ့ ပွညျတှငျးစဈဖွဈနရေတဲ့ ပွူနာက နိုငျငံရေးပွူနာပဲလေ။ဒီအခွခေံ နိုငျငံရေးပွူနာကို သတ်တုခကြွည့ျမယျဆိုရငျလညျး တိုငျးပွညျမှာ ဖွဈနတောက ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒဆေိုငျရာ ပွူနာ။ တိုငျးပွညျရဲ့ အခွခေံဥပဒဆေိုငျရာ ပွူနာကို ပွညျသူက ရှေးခယြျတငျမွှောကျထားတဲ့ NLD ကလညျး ဖွရှေငျးနိုငျခွငျး မရှိဘူး။ လှှတျတောျထဲမှာ ဒီမိုကရစေီနညျးလမျးနဲ့ လုပျတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံကွီးက စဈတပျရဲ့ လိုသလို သူစိတျကွိုကျရေးဆှဲထားတာ ဖွဈတယျ။ တပျမတောျက သဘောမတူရငျ ဘာကိုမှ လုပျလို့မရဘူး။ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒကေို ပွုပွငျပွောငျးလဲရေး လုပျမှပဲ ပွညျတှငျးစဈငွိမျးရေးကို အထောကျအကူ ပွုနိုငျမှာလို့ပဲ ကနြော့ျအနနေဲ့ မွငျပါတယျ။”
NLD အရပျသားအစိုးရလကျထကျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကိုယျတိုငျ ဦးဆောငျပွီး မွနျမာ့ငွိမျးခမြျးရေး လုပျငနျးစဉျတှေ အကောငျအထညျဖောျဖို့ ပဈခတျတိုကျခိုကျမှုဆိုငျရာ ငွိမျးခမြျးရေး သဘောတူညီမှုတှေ ရနိုငျဖို့ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျခေါငျးဆောငျတှေ၊ နိုငျငံရေးအစုအဖှဲ့တှေ ပါဝငျတဲ့ ၂၁ ရာစုပငျလုံ ငွိမျးခမြျးရေးညီလာခံကို ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ သွဂုတျလမှာ ပထမဆုံးအကွိမျ စတငျကငြျးပနိုငျခဲ့ပါတယျ။ ဒုတိယအကွိမျပငျလုံကို ၂၀၁၇ မလေမှာ ကငြျးပပွီးတတိယအကွိမျ ညီလာခံကိုတော့ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ ဇူလိုငျလမှာ နောကျဆုံး ကငြျးပနိုငျခဲ့တာပါ။ တကယျတမျး တနိုငျငံလုံး ပဈခတျတိုကျခိုကျမှု ရပျစဲရေး NCA သဘောတူညီခကြျအရ ပွညျထောငျစု ငွိမျးခမြျးရေး ညီလာခံကို တနှဈ ၂ ကွိမျ ကငြျးပဖို့ သဘောတူထားခဲ့ကွတာ ဖွဈပမေယ့ျလို့ ၂၀၁၉ တနှဈလုံး မကငြျးပနိုငျခဲ့ဘဲ တနှဈကြောျကွာ ရပျနားခဲ့ပါတယျ။ အခု ၂၀၂၀ ပွည့ျနှဈမှာတော့ သွဂုတျလလယျမှာ ကငြျးပမယျလို့ ကွညောခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။