သမ္မတဟောင်းထရမ့်ကိုလုပ်ကြံဖို့ ကြိုးစားတဲ့ဖြစ်ရပ်ဟာ အင်မတန်အကျည်းတန်ပြီး ဒီလို နိုင်ငံရေးအကြမ်းဖက်မှုကို ရှုတ်ချတယ်လို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနေ မြန်မာနွယ်အသိုင်းအဝိုင်းတွေကလည်း တုံ့ပြန်ခဲ့ကြပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံရေးမှာ အရေးကြီးနေတဲ့ ခုလိုအချိန်မှာ ဒီအဖြစ်အပျက်ကြောင့် စိုးရိမ်မကင်းလည်းဖြစ်ခဲ့ကြပါတယ်။ မြန်မာအသိုင်းအဝိုင်းရဲ့အမြင်တွေကို ကိုသားညွန့်ဦးက စုစည်းတင်ဆက်ထားပါတယ်။
သမ္မတဟောင်း Donald Trump ရဲ့ ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက်နေ့ မဲဆွယ်စည်းရုံးပွဲတခုမှာ သေနက်နဲ့လုပ်ကြံပစ်ခတ်မှုကြောင့် သမ္မတဟောင်း Trump အနည်းငယ် ရှပ်ထိဒဏ်ရာရသွားတဲ့ဖြစ်ရပ်ကြောင့် အမေရိကန်တဝန်း အံ့အားသင့်တုန်လှုပ်ခဲ့သလို အမေရိကန်နေ မြန်မာအသိုင်းအဝန်းတွေအကြားမှာလည်း အတော်လေး လှုပ်လှုပ်ခတ်ခတ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အပြိုင်အဆိုင်အငြင်းအခုံရှိနေတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကာလမှာ ခုလိုဖြစ်ရပ်ကြောင့် စိုးရိမ်မှုတွေရှိတာလည်းတွေ့ရပါတယ်။ အမေရိကန်မဲဆန္ဒရှင်လည်းဖြစ်တဲ့ မြန်မာနွယ် ကိုဇော်တူးဆိုင်းကတော့ ဒီလိုဖြစ်ရပ်ကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ ကောင်းကောင်းကိုင်တွယ်နိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်တဲ့အကြောင်း ပြောပါတယ်။
"ကျနော်တို့အမေရိကားမှာတော့ သိတဲ့အတိုင်းပဲ၊ ဒီမိုကရေစီယန္တရားတွေ ခိုင်မာတဲ့နိုင်ငံဆိုတော့ ဒါမျိုးတွေက ကောင်းကောင်း ဖြေရှင်းနိုင်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ ကျနော်လည်း မဲပေးတဲ့သူတယောက်အနေနဲ့ကတော့ ဒီနှစ်မှာတော့ ပေးဖို့တော့ မဆုံးဖြတ်ရသေးဘူးပေါ့ဗျာ၊ ဘယ်သူ့ပေးရမလဲ၊ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သိတဲ့အတိုင်းပဲလေ၊ တသီးပုဂ္ဂလအနေနဲ့ပြောရရင်တော့ နှစ်ယောက်စလုံးကို မကြိုက်ဘူးပေါ့၊ ဘာလို့တုန်းဆိုတော့ အသက်ကြီးနေလို့လေ။ အသက်ကြီးနေတာရောပေါ့။ ထရမ့်၊ ဘိုင်ဒန် (နှစ်ယောက်စလုံး) ။ ဟိုတနေ့ကတောင် ကျနော့်ဖေ့စ်ဘုတ်မှာ ရေးသေးတယ်။ လူငယ်တွေကို တင်ဖို့လိုတာပေါ့။ ဒါမျိုးဖြစ်လိုက်တဲ့အတွက်လည်း နိုင်ငံရေးမှာ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်သွားမလားဆိုတာတော့ ထင်မိတာပေါ့လေ။ အဲဒီတော့ ဘယ်လိုပဲပြောနေနေ ဒါမျိုးဖြစ်တာတော့ အမေရိကားမှာနေတဲ့ မြန်မာတယောက်အနေနဲ့ရော ..ဘယ်မှာဖြစ်ဖြစ်ပေါ့။ မြန်မာပြည်မှာဖြစ်တဲ့ဟာမျိုးလည်း လက်မခံဘူး၊၊ ရှုတ်ချတယ်ပေါ့။ နိုင်ငံရေးနည်းကိုနိုင်ငံရေးနည်းနဲ့ဖြေရှင်းတာကောင်းတာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ အမေရိကားလို အင်စတီကျူးရှင်းတွေခိုင်မာတဲ့ နိုင်ငံတနိုင်ငံဖြစ်တဲ့အတွက်တော့ ကျနော်ကတော့ ဒါလောက်ကြီး မစိုးရိမ်ဘူးပေါ့ဗျာ။ ဒါပေမဲ့ စိုးရိမ်တာတခုပြောမယ်ဆိုရင်တော့ အခုဟာက ဘာလဲဆိုတော့ ပိုလာရိုက်စ် လို့ခေါ်တဲ့ အမေရိကားမှာက အိုဘားမားလက်ထက်ကတည်းက ဖြစ်လာတဲ့ဟာပေါ့။ ထရမ့်လက်ထက်မှာ ပိုဆိုးတာပေါ့။ အရမ်းကို divided ဖြစ်တာပေါ့။ အမေရိကန်က။ immigration မှာဖြစ်ဖြစ်။ စီးပွါးရေးနဲ့ပတ်သက်တာတွေမှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ပြီးတော့ တရုတ်နဲ့ပတ်သက်တာဖြစ်ဖြစ်ပေါ့လေ။ အခုဆို ယူကရိန်းပေါ့။ ပြီးတော့ကျအခု ယူကရိန်းကိစ္စ၊ ရုရှားကိစ္စ။ ပြီးတော့ကျ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှာဖြစ်ပျက်နေတဲ့ဟာတွေဆိုတော့ နည်းနည်းတော့ နိုင်ငံက pressure တွေများနေတဲ့အချိန်မှာ ဒါမျိုးဖြစ်တာ မကောင်းဘူးပေါ့ဗျာ။"
အမေရိကန်လိုနိုင်ငံမျိုးမှာ မတူကွဲပြားမှုကို လက်နက်နဲ့အကြမ်းဖက်ဖြေရှင်းတာမျိုးမဖြစ်သင့်ဘူးလို့ မြန်မာအများစုက ယူဆတာတွေ့ရပါတယ်။ အခုအဖြစ်အပျက်ကြောင့် နိုင်ငံတွင်း လွတ်လွတ်လပ်လပ် သေနတ်ကိုင်ဆောင်ခွင့်ရှိနေတာကို ပြဿနာလို့ မြင်သူတွေလည်းရှိပါတယ်။ နယူးယောက်မြို့ မြန်မာလူမှုအသိုက်အဝန်းက ကိုမိုးချမ်းကတော့ သမ္မတဟောင်းတဦးကို အခုလို လုပ်ကြံဖို့ကြိုးပမ်းတာမျိုးကို ကန့်ကွက်ရှုတ်ချကြရမယ်လို့ ပြောပါတယ်။
"ဒီလိုကိစ္စမျိုးတွေဖြစ်ပျက်တယ်ဆိုတာတော့ မဖြစ်သင့်ဘူးပေါ့ဗျာ။ အထူးသဖြင့် သမ္မတဟောင်းတယောက်ဖြစ်တဲ့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကိုလုပ်ကြံဖို့ ကြိုးစားတယ်ဆိုတာကလေ ရှုတ်ချရမယ့်ကိစ္စပါ။ ရှုတ်လည်း ရှုတတ်ချသင့်ပါတယ်။ တပြိုင်နက်တည်းမှာလည်းပဲ ကျနော်တို့ အမေရိကားမှာရောက်နေတဲ့လူနည်းစုတွေပေါ့ဗျာ၊ အာရှတိုက်သားတွေအနေနဲ့လည်း ခံစားရတဲ့ခံစားမှုတွေ ရှိနေတယ်။ အဲဒါက လူမျိုးရေးခွဲခြားတဲ့အနေအထားမျိုးတွေ။ ဘာသာရေးရှုဒေါင့်ကနေပြီးတော့မှ ခွဲခြားတဲ့အနေအထားတွေ- အထူးသဖြင့် အဖိနှိပ်ခံရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကနေ ဒီဘက်ကိုရောက်လာတဲ့အခါကျတော့ ဒီဘက်မှာ အဲလိုမျိုးပြန်ခံစားရတယ်ဆိုတဲ့အနေအထားမျိုးရှိကြတဲ့အချိန်ရောက်တော့ ဒါက လူ့အခွင့်အရေး အများဆုံးရှိတဲ့တိုင်းပြည်မှာ လူ့အခွင့်အရေးတွေက တဖြည်းဖြည်းနဲ့ဆုတ်ယုတ်လာမယ့်သဘောမျိုးတွေ မြင်တွေ့နေရတာပေါ့နော်။ အဲဒီလိုအနေအထားမျိုးတွေက တဘက်ကလည်း လွတ်လပ်မှုအပေါ်မှာအခြေတည်ပြီးတော့မှ လိုချင်တဲ့လက်နက်တွေပေါ့နော်။ ကြီးကြီးမားမားလက်နက်တွေရော၊ သေးသေးမွှားမွှားလက်နက်တွေရော၊ လွတ်လွတ်လပ်လပ်ဝယ်ခွင့်ရနေတဲ့အနေအထားတွေကနေပြီးတော့မှ အဲလိုမျိုး နောက်ဆက်တွဲ မဖြစ်သင့်တာတွေ ဖြစ်တာပေါ့နော်။ အဲဒါကြောင့် ကျနော်တို့ မြန်မာပြည်ဖွား အမေရိကန်နိုင်ငံသားတွေအနေနဲ့လည်း ဒါမျိုးကို မနေ့ကလို သမ္မတဟောင်းတယောက်ကိုလုပ်ကြံဖို့ကြိုးစားတဲ့အနေအထးတွေကို လုံးဝ ရှုတ်ချသင့်ပါတယ်။ ကျနော်တို့အနေနဲ့လည်း ရှုတ်ချပါတယ်။ တပြိင်နက်တည်းမှာလည်းပဲ အနာဂတ်ကိုပိုပြီးတော့ ကောင်းမွန်အောင် ခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေမှန်သမျှက တာဝန်ခံမှု တာဝန်ယူမှုရှိဖို့ လိုပါတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ ဆက်လက်ပြီးတော့မှ အကောင်းဆုံးအနာဂတ်ကို ကြိုးစားပြီးတော့မှ လုပ်ကိုင်ပေးဖို့ ကျနော်တို့အနေနဲ့ မျှော်လင့်ပါတယ်ခင်ဗျ။"
အခုလို ရွေးကောက်ပွဲကာလမှာ မတူကွဲပြားမှုတွေ၊ အငြင်းအခုံတွေ ရှိပေမယ့် ဒါမျိုး နိုင်ငံရေးအကြမ်းဖက်တာမျိုး လက်ခံလို့မရဘူးလို့ အမေရိကန်ပါတီကြီးနှစ်ပါတီက ခေါင်းဆောင်တွေက ပြောခဲ့ကြပါတယ်။ အခု အဖြစ်အပျက်မှာ သေနတ်သမားလို့ ယူဆရသူကို အသေဖမ်းမိပေမယ့် အသေးစိတ်စုံစမ်းစစ်ဆေးနေတယ်လို့ တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ မဝေဝေနုကတော့ ဒီအဖြစ်အပျက်ကို အခုလို မြင်ပါတယ်။
"ရီပတ်ဘလီကင်ပါတီခေါင်းဆောင်တွေအပြင် ဒီမိုကရက်ပါတီခေါင်းဆောင်တွေ ပါတီဝင်တွေနဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ခေါင်းဆောင်တွေက ကျမတို့ အားလုံး ဝိုင်းဝန်းပြီးတော့ ဒီကိစ္စမှာ ရှုတ်ချတာကို ကျမတို့တွေ့ရတယ်။ ဒီမိုကရက်ပါတီခေါင်းဆောင် နန်စီပလိုစီအပါအဝင် ဒီမိုကရက်အမတ်တွေကလည်းရှုတ်ချသလိုသမ္မတဟောင်းတွေအားလုံးအပါအဝင် သမ္မတဘိုင်ဒန်ကလည်း သူ့ရဲ့ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာပါ ထည့်ရေးပြီးတော့မှ နိုင်ငံရေးအကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ နိုင်ငံရေးလုပ်ကြံမှုတွေကို ရှုတ်ချတယ်ဆိုတာကို ပြောတာတွေ့ရတယ်။ နောက်ပြီးတော့ သမ္မတဟောင်းထရမ့်ကိုလည်း သမ္မတဘိုင်ဒန်က ဖုံးဆက်ပြီးတော့မှ သတင်းမေးတယ်ဆိုတဲ့အကြောင်းတွေကိုလည်း တွေ့ရတယ်။ ဆိုတော့ ကျမတို့ ဘာလေ့လာလို့ရလဲဆိုတော့ ဒီကနေပြီးတော့မှ ကျမတို့တိုင်းပြည်နဲ့မတူတဲ့အချက်ပေါ့နော်။ ဒီနေရာမှာ နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံဖြစ်စေအုံးတော့ ဒီလိုမျိုးနိုင်ငံရေးအကြမ်းဖက်မှုတွေကို ပါတီနှစ်ဘက်လုံးက ခေါင်းဆောင်တွေ အားလုံးက ဝိုင်းဝန်းရှုတ်ချတယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို တွေ့ရတယ်။ ဒါ ဒီမိုကရေစီရဲ့အနှစ်သာရလို့ လည်း ကျမတို့ ပြောလို့ရတယ်။ အမေရိကန်မှာ ဒီမိုကရေစီဟာ အတိုင်းအတာတခုအထိ ခိုင်မာနေသေးတယ်။ ဒါကို သူတို့ ခုခံကာကွယ်ဖို့ ကြိုးစားတယ်လို့လည်း ကျမတို့ ပြောဆိုလို့ ရပါတယ်။ အင်စတီကျူးရှင်းကိုကာကွယ်တယ်၊ နိုင်ငံရေးစနစ်ကိုကာကွယ်တယ်လို့လည်း ကျမတို့မြင်တယ်။ ဒီလိုမျိုးမြင်ရတာလည်း ကျမတို့အတွက်က အင်မတန်အားရစရာကောင်းပါတယ်။
သမ္မတဟောင်း Trump ကို လုပ်ကြံဖို့ ကြိုးပမ်းမှုနဲ့ပတ်သက်လို့ သမ္မတ Biden က အသေးစိတ်အခြေအနေကို အမေရိကန်စံချိန် ဇူလိုင်လ ၁၄ ရက် ညပိုင်းမှာ အိမ်ဖြူတော်ကနေ မိန့်ခွန်းပြောမယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။ အခုလို နိုင်ငံရေးအရအကြမ်းဖက်တာမျိုးကို လက်ခံလို့မရဘဲ ဒီအချိန်မှာ တနိုင်ငံလုံးညီညွတ်မှုကအရေးကြီးတယ်လို့ သမ္မတ ဘိုင်ဒန်က အမေရိကန်ပြည်သူတွေကို တိုက်တွန်းစကားပြောခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နေရာတချို့မှာတော့ သမ္မတ Trump ကို ဆုတောင်းကောင်းချီးပေးတဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတချို့ တနင်္ဂနွေနေ့မှာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။