ကမ္ဘာကြီးအနေနဲ့ မြန်မာကို မေ့မထားသင့်ပါဘူးတဲ့ ။ဘန်ကောက်ပို့စ်သတင်းစာရဲ့ Asia Focus ကဏ္ဍမှာ ၂၀၂၂၊ ဧပြီလ (၄) ရက်နေ့က အယ်ဒီတာ Nareerat Wiriyapong ရေးသားခဲ့တာပါ။ ဆောင်းပါးရှင်က အားလုံးဟာ ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲကိုပဲ အာရုံစိုက်နေကြတယ်၊ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေအပါအဝင် ကမ္ဘာကြီးဟာ မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကို မေ့မထားသင့်ပါဘူး။ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ ပြည်သူတွေအပေါ် ရက်ရက်စက်စက် ဖိနှိပ်ချေမှုန်းနေတာတွေ ရပ်တန့်မယ့်အရိပ်အယောင် မတွေ့ရပါဘူး။ ပြည်သူတွေဟာ စစ်တပ်က ခိုးယူသွားခဲ့တဲ့ ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ရရှိရေးအတွက် ဆက်လက်တိုက်ပွဲဝင် နေကြပါတယ်လို့ ဆောင်းပါးအစမှာ ရေးသားထားပါတယ်။
ဆောင်းပါးရှင်က မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အရပ်သားတွေကို ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်တာ၊ သောင်းနဲ့ချီတဲ့သူတွေကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းတာ၊ ချင်း၊ ကယား၊ စစ်ကိုင်း၊ ကရင်ပြည်နယ်တွေမှာ စစ်တပ်ရဲ့ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တာတွေကြောင့် သိန်းနဲ့ချီတဲ့ ဒေသခံတွေ နေရပ်စွန့်ခွာရတာ၊ အမေရိကန်၊ အီးယူ၊ ကနေဒါတို့က စစ်ကောင်စီနဲ့ မြန်မာလုပ်ငန်းရှင်တချို့ကို ပိတ်ဆို့အရေးယူတာ၊ ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ် မြန်မာနိုင်ငံကို သွားတဲ့အကြောင်းတွေကို ရေးသားပါတယ်။ ဆောင်းပါးရဲ့ အဆုံးသတ်မှာတော့ အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို တစ်ကြိမ်တည်းသွားရုံနဲ့တော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး၊ အရေးကြီးတဲ့ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ဆိုရင် အာဆီယံအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီကို ဖိအားတွေပေးဖို့ လိုတယ်၊ စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက် (၅) ချက်ကို လိုက်နာဖို့ဆိုရင် အဆက်မပြတ် ဖိအားပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်လို့ သူ့အမြင်ကို ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မြန်မာ့အရေးကို ကိုင်တွယ်ရာမှာ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေဟာ အကန့်အသတ်တွေနဲ့သာ ဆောင်ရွက်နေကြတယ်၊ စစ်ကောင်စီရဲ့ ဖိနှိပ်ချေမှုန်းမှုတွေကြောင့် မြန်မာပြည်သူတွေ ခံစားနေရတဲ့ ဒုက္ခတွေကို ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့ အခုထက်ပို အာရုံစိုက်သင့်ပါတယ်လို့ ရေးသားထားပါတယ်။
ချင်း၊ ကယားနဲ့ ကရင်ပြည်နယ်၊ မကွေးတိုင်းနဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းအတွင်းမှာ တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်နေပါတယ်။ အထူးသဖြင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းထဲက ကျေးရွာတွေကို စစ်ကောင်စီတပ်တွေက နေ့စဉ်ရက်ဆက် မီးရှို့နေပါတယ်။ အဲဒီလို ကျေးရွာတွေ မီးရှို့ခံနေရတာ၊ ကျေးရွာတွေက ဒေသခံတွေ ဖမ်းဆီးတာခံရ၊ သတ်ဖြတ်ခံရတာတွေကို လောလောဆယ် ဘယ်သူမှ မတားဆီးနိုင်ကြပါဘူး။ NUG နဲ့ ပြည်တွင်းအင်အားစုတွေကလည်း မဟန့်တားနိုင်သလို၊ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ နိုင်ငံတကာကလည်း ရပ်တန့်အောင် မစွမ်းဆောင်နိုင်သေးပါဘူး။ အိုးအိမ်စွန့်ခွာရတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်တွေ အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒုက္ခသည်အရေအတွက်ဟာ တစ်သန်းကျော်ပြီလို့ ကုလသမဂ္ဂ ထုတ်ပြန်ချက်တွေက ဆိုပါတယ်။
ဒီလိုအချိန်မှာပဲ သေဒဏ်ချမှတ်ထားခြင်းခံရတဲ့ ကိုဂျင်မီ၊ ကိုဖြိုးဇေယျာသော်တို့အပါအဝင် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား (၄) ဦးကို ကြိုးပေးကွပ်မျက်မယ်ဆိုတဲ့ သတင်းထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ ဒီလို သေဒဏ်ပေးကွပ်မျက်မယ်ဆိုတဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှုးချုပ်က ဖျက်သိမ်းပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ပြင်သစ်နိုင်ငံကလည်း စစ်ကောင်စီက ဆုံးဖြတ်တာဟာ ရက်စက်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ပြီး လွတ်လပ်ခွင့်အတွက် လှုပ်ရှားကာကွယ်သူတွေအပေါ် နောက်ထပ်ပစ်မှတ်ထားတဲ့လုပ်ရပ် ဖြစ်တယ်လို့ ပြင်သစ်သံရုံးကထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ပြင်သစ်နိုင်ငံအနေနဲ့ ကမ္ဘာ့ဘယ်နေရာမှာမဆို သေဒဏ်ကို ဆန့်ကျင်တယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ ထို့အတူ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကလည်း သေဒဏ်ပေးမယ့် စစ်ကောင်စီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို အပြင်းအထန် ကန့်ကွက်ကြောင်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဌာန ပြောခွင့်ရ Ned Price က Twitter မှာ ရေးသားဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ စစ်တပ်က
အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စစ်ကောင်စီလက်အောက်တရားရုံးတွေက သေဒဏ်ချမှတ်ထားသူ (၂၀၉) ဦး ရှိပါတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ အသက် (၁၈) မပြည့်သေးသူ ယောကျ်ားလေး (၂) ဦး ပါဝင်ကြောင်း သိရပါတယ်။ ၁၉၈၀ နှောင်းပိုင်းကာလတွေမှာ သေဒဏ်ပေးခဲ့တာတွေ ရှိပေမဲ့၊ အမှန်တကယ် ကွပ်မျက်ခဲ့ခြင်းမရှိဘဲ နှစ်ရှည်ထောင်ဒဏ်တွေနဲ့ တစ်သက်တစ်ကျွန်း ပြစ်ဒက်တွေသာ ပြောင်းလဲကျခံစေခဲ့တာပါ။
စစ်ကောင်စီရဲ့ သေဒဏ်အတည်ပြုတဲ့အပေါ် NUG ရဲ့ တရားရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်ကွက်ရှုတ်ချလိုက်ပြီး၊ နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်ပေါ်လာမယ့် အကျိုးဆက်အားလုံးအတွက် စစ်ကောင်စီက လုံးဝတာဝန်ခံရမယ်လို့ ဇွန်လ (၄) ရက်နေ့က ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ အာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်ကလည်း သေဒဏ်ချမှတ်တာကို ပြန်စဉ်းစားဖို့နဲ့ စစ်ကောင်စီကို ဆန့်ကျင်သူတွေအပေါ် သေဒဏ်ချမှတ်တာကို အာဆီယံနိုင်ငံတွေသာမက အာဆီယံပြင်ပနိုင်ငံတွေကလည်း စိုးရိမ်ပူပန်ကြောင်း စစ်ကောင်စီထံ စာရေးသားပေးပို့ခဲ့ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ မေလ (၁၂) ရက်နဲ့ (၁၃) ရက်နေ့တွေက ဝါရှင်တန်ဒီစီမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အမေရိကန်-အာဆီယံထိပ်သီး ဆွေးနွေးပွဲတွေအပြီးမှာ မြန်မာစစ်ကောင်စီခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကိုယ်တိုင် သဘောတူညီခဲ့တဲ့ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီချက် (၅) ရပ်ကို အကာင်အထည်ဖော်နိုင်ဖို့ အာဆီယံတစ်ဖွဲ့စည်းနဲ့ မလုံလောက်တော့ဘူး။ နိုင်ငံတကာပါဝင်တဲ့ အစီအစဉ်ဖြစ်ဖို့ လိုအပ်လာပြီလို့ အမေရိကန်ရဲ့ သဘောထားကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အာဆီယံ-အမေရိကန်ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ ကာလအတွင်းမှာ မလေးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနဲ့ NUG နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါ်ဇင်မာအောင်တို့ ဝါရှင်တန်ဒီစီမှာ တရားဝင်တွေ့ဆုံခဲ့ကြပါတယ်။ မလေးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက အာဆီယံအနေနဲ့ NUG အစိုးရကို ပိုမိုထိတွေ့ဆက်ဆံဖို့ လိုအပ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ အခုဆိုရင် အာဆီယံ-အမေရိကန် ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲရဲ့ အကျိုးဆက်တွေကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ဖို့ အာဆီယံ သုံးနိုင်ငံကို ခရီးထွက်နေတဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အတိုင်ပင်ခံ ဒဲရစ်ချိုလက်က -
“လွန်ခဲ့တဲ့ (၈) လ၊ (၉) လအတွင်း အွန်လိုင်း ဗွီဒီယို ဆက်သွယ်မှုကတစ်ဆင့် NUG နဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ပုံမှန်ထိတွေ့ဆက်ဆံနေခဲ့တာမှာ NUG ရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည် မြင့်တက်လာရေး၊ အဖွဲ့အစည်း စည်းစံနစ်ကျပြီး ပိုမိုထိရောက်စွာ မြန်မာပြည်သူတွေကို ကူညီပေးနိုင်ရေး စတာတွေကို ဆောင်ရွက်နေပါတယ်" လို့ The Straits Times က ရေးပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဒဲရစ်ချိုလက်က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဟာ NUG အစိုးရနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားသလို အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတွေအားလုံးကလည်း NUG နဲ့ လူသိရှင်ကြား ထိတွေ့ဆက်ဆံကြဖို့ တိုက်တွန်းကြောင်းလည်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
NUG အနေနဲ့ အာဆီယံဆိုင်ရာ သံအမတ်ကြီးတစ်ဦးကိုလည်း ခန့်အပ် တာဝန်ပေးထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အာဆီယံဆိုင်ရာသံအမတ်ကြီးရဲ့ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုတွေကို မီဒီယာတွေမှာ သိပ်မတွေ့ရပါဘူး။ ဒဲရစ်ချိုလက်ကတော့ အာဆီယံအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီတစ်ခုတည်းကို ထိတွေ့ဆက်ဆံရုံနဲ့ မြန်မာ့အရေးကို ဖြေရှင်းနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ ဒီမိုကရက်တစ်အင်အားစုတွေကို ထိတွေ့ဆက်ဆံရေးဟာလည်း အရေးပါကြောင်း The Strait Time ကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
=== Unicode ===
ကမ်ဘာကွီးအနနေဲ့ မွနျမာကို မေ့မထားသင့ျပါဘူးတဲ့ ။ဘနျကောကျပို့ဈသတငျးစာရဲ့ Asia Focus ကဏ်ဍမှာ ၂၀၂၂၊ ဧပွီလ (၄) ရကျနေ့က အယျဒီတာ Nareerat Wiriyapong ရေးသားခဲ့တာပါ။ ဆောငျးပါးရှငျက အားလုံးဟာ ရုရှား-ယူကရိနျး စဈပှဲကိုပဲ အာရုံစိုကျနကွေတယျ၊ အရှေ့တောငျအာရှနိုငျငံတှအေပါအဝငျ ကမ်ဘာကွီးဟာ မွနျမာနိုငျငံတှငျးမှာ ဖွဈပကြျနတေဲ့ အခွအေနတှေကေို မေ့မထားသင့ျပါဘူး။ မွနျမာစဈတပျဟာ ပွညျသူတှအေပေါျ ရကျရကျစကျစကျ ဖိနှိပျခြမှေုနျးနတောတှေ ရပျတန့ျမယ့ျအရိပျအယောငျ မတှေ့ရပါဘူး။ ပွညျသူတှဟော စဈတပျက ခိုးယူသှားခဲ့တဲ့ ဒီမိုကရစေီ ပွနျလညျရရှိရေးအတှကျ ဆကျလကျတိုကျပှဲဝငျ နကွေပါတယျလို့ ဆောငျးပါးအစမှာ ရေးသားထားပါတယျ။
ဆောငျးပါးရှငျက မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး အရပျသားတှကေို ဖမျးဆီးသတျဖွတျတာ၊ သောငျးနဲ့ခြီတဲ့သူတှကေို ဖမျးဆီးထိနျးသိမျးတာ၊ ခငြျး၊ ကယား၊ စဈကိုငျး၊ ကရငျပွညျနယျတှမှော စဈတပျရဲ့ ဗုံးကွဲတိုကျခိုကျတာတှကွေောင့ျ သိနျးနဲ့ခြီတဲ့ ဒသေခံတှေ နရေပျစှန့ျခှာရတာ၊ အမရေိကနျ၊ အီးယူ၊ ကနဒေါတို့က စဈကောငျစီနဲ့ မွနျမာလုပျငနျးရှငျတခြို့ကို ပိတျဆို့အရေးယူတာ၊ ကမ်ဘောဒီးယားဝနျကွီးခြုပျနဲ့ အာဆီယံအထူးကိုယျစားလှယျ မွနျမာနိုငျငံကို သှားတဲ့အကွောငျးတှကေို ရေးသားပါတယျ။ ဆောငျးပါးရဲ့ အဆုံးသတျမှာတော့ အာဆီယံအထူးကိုယျစားလှယျအနနေဲ့ မွနျမာနိုငျငံကို တဈကွိမျတညျးသှားရုံနဲ့တော့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ပွူနာတှကေို ဖွရှေငျးနိုငျမှာ မဟုတျဘူး၊ အရေးကွီးတဲ့ပွူနာတှကေို ဖွရှေငျးနိုငျဖို့ဆိုရငျ အာဆီယံအနနေဲ့ စဈကောငျစီကို ဖိအားတှပေေးဖို့ လိုတယျ၊ စဈကောငျစီအနနေဲ့ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီခကြျ (၅) ခကြျကို လိုကျနာဖို့ဆိုရငျ အဆကျမပွတျ ဖိအားပေးဖို့ လိုအပျပါတယျလို့ သူ့အမွငျကို ဖောျပွထားပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ မွနျမာ့အရေးကို ကိုငျတှယျရာမှာ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ အနောကျနိုငျငံတှဟော အကန့ျအသတျတှနေဲ့သာ ဆောငျရှကျနကွေတယျ၊ စဈကောငျစီရဲ့ ဖိနှိပျခြမှေုနျးမှုတှကွေောင့ျ မွနျမာပွညျသူတှေ ခံစားနရေတဲ့ ဒုက်ခတှကေို ကမ်ဘာ့ခေါငျးဆောငျတှအေနနေဲ့ အခုထကျပို အာရုံစိုကျသင့ျပါတယျလို့ ရေးသားထားပါတယျ။
ခငြျး၊ ကယားနဲ့ ကရငျပွညျနယျ၊ မကှေးတိုငျးနဲ့ စဈကိုငျးတိုငျးအတှငျးမှာ တိုကျပှဲတှေ ဖွဈနပေါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ စဈကိုငျးတိုငျးထဲက ကြေးရှာတှကေို စဈကောငျစီတပျတှကေ နေ့စဉျရကျဆကျ မီးရှို့နပေါတယျ။ အဲဒီလို ကြေးရှာတှေ မီးရှို့ခံနရေတာ၊ ကြေးရှာတှကေ ဒသေခံတှေ ဖမျးဆီးတာခံရ၊ သတျဖွတျခံရတာတှကေို လောလောဆယျ ဘယျသူမှ မတားဆီးနိုငျကွပါဘူး။ NUG နဲ့ ပွညျတှငျးအငျအားစုတှကေလညျး မဟန့ျတားနိုငျသလို၊ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ နိုငျငံတကာကလညျး ရပျတန့ျအောငျ မစှမျးဆောငျနိုငျသေးပါဘူး။ အိုးအိမျစှန့ျခှာရတဲ့ စဈဘေးရှောငျတှေ အပါအဝငျ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဒုက်ခသညျအရအေတှကျဟာ တဈသနျးကြောျပွီလို့ ကုလသမဂ်ဂ ထုတျပွနျခကြျတှကေ ဆိုပါတယျ။
ဒီလိုအခြိနျမှာပဲ သဒေဏျခမြှတျထားခွငျးခံရတဲ့ ကိုဂငြျမီ၊ ကိုဖွိုးဇယြောသောျတို့အပါအဝငျ နိုငျငံရေးအကဉြျးသား (၄) ဦးကို ကွိုးပေးကှပျမကြျမယျဆိုတဲ့ သတငျးထှကျပေါျလာပါတယျ။ ဒီလို သဒေဏျပေးကှပျမကြျမယျဆိုတဲ့ စဈကောငျစီရဲ့ဆုံးဖွတျခကြျကို ကုလသမဂ်ဂအတှငျးရေးမှုးခြုပျက ဖကြျသိမျးပေးဖို့ တောငျးဆိုခဲ့ပါတယျ။ ပွငျသဈနိုငျငံကလညျး စဈကောငျစီက ဆုံးဖွတျတာဟာ ရကျစကျတဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျပွီး လှတျလပျခှင့ျအတှကျ လှုပျရှားကာကှယျသူတှအေပေါျ နောကျထပျပဈမှတျထားတဲ့လုပျရပျ ဖွဈတယျလို့ ပွငျသဈသံရုံးကထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။ ပွငျသဈနိုငျငံအနနေဲ့ ကမ်ဘာ့ဘယျနရောမှာမဆို သဒေဏျကို ဆန့ျကငြျတယျလို့လညျး ဖောျပွထားပါတယျ။ ထို့အတူ အမရေိကနျပွညျထောငျစုကလညျး သဒေဏျပေးမယ့ျ စဈကောငျစီရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျကို အပွငျးအထနျ ကန့ျကှကျကွောငျး အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေးဌာန ပွောခှင့ျရ Ned Price က Twitter မှာ ရေးသားဖောျပွခဲ့ပါတယျ။ စဈတပျက
အာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး စဈကောငျစီလကျအောကျတရားရုံးတှကေ သဒေဏျခမြှတျထားသူ (၂၀၉) ဦး ရှိပါတယျ။ အဲဒီအထဲမှာ အသကျ (၁၈) မပွည့ျသေးသူ ယောကြျားလေး (၂) ဦး ပါဝငျကွောငျး သိရပါတယျ။ ၁၉၈၀ နှောငျးပိုငျးကာလတှမှော သဒေဏျပေးခဲ့တာတှေ ရှိပမေဲ့၊ အမှနျတကယျ ကှပျမကြျခဲ့ခွငျးမရှိဘဲ နှဈရှညျထောငျဒဏျတှနေဲ့ တဈသကျတဈကြှနျး ပွဈဒကျတှသော ပွောငျးလဲကခြံစခေဲ့တာပါ။
စဈကောငျစီရဲ့ သဒေဏျအတညျပွုတဲ့အပေါျ NUG ရဲ့ တရားရေးဝနျကွီးဌာနက ပွငျးပွငျးထနျထနျ ကန့ျကှကျရှုတျခလြိုကျပွီး၊ နောကျဆကျတှဲ ဖွဈပေါျလာမယ့ျ အကြိုးဆကျအားလုံးအတှကျ စဈကောငျစီက လုံးဝတာဝနျခံရမယျလို့ ဇှနျလ (၄) ရကျနေ့က ကွညောခကြျထုတျပွနျခဲ့တာ တှေ့ရပါတယျ။ အာဆီယံအလှည့ျကြဥက်ကဋ်ဌ ကမ်ဘောဒီးယားဝနျကွီးခြုပျ ဟှနျဆနျကလညျး သဒေဏျခမြှတျတာကို ပွနျစဉျးစားဖို့နဲ့ စဈကောငျစီကို ဆန့ျကငြျသူတှအေပေါျ သဒေဏျခမြှတျတာကို အာဆီယံနိုငျငံတှသောမက အာဆီယံပွငျပနိုငျငံတှကေလညျး စိုးရိမျပူပနျကွောငျး စဈကောငျစီထံ စာရေးသားပေးပို့ခဲ့ပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ မလေ (၁၂) ရကျနဲ့ (၁၃) ရကျနေ့တှကေ ဝါရှငျတနျဒီစီမှာ ပွုလုပျခဲ့တဲ့ အမရေိကနျ-အာဆီယံထိပျသီး ဆှေးနှေးပှဲတှအေပွီးမှာ မွနျမာစဈကောငျစီခေါငျးဆောငျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျကိုယျတိုငျ သဘောတူညီခဲ့တဲ့ အာဆီယံ ဘုံသဘောတူညီခကြျ (၅) ရပျကို အကာငျအထညျဖောျနိုငျဖို့ အာဆီယံတဈဖှဲ့စညျးနဲ့ မလုံလောကျတော့ဘူး။ နိုငျငံတကာပါဝငျတဲ့ အစီအစဉျဖွဈဖို့ လိုအပျလာပွီလို့ အမရေိကနျရဲ့ သဘောထားကို ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။ အာဆီယံ-အမရေိကနျထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲ ကာလအတှငျးမှာ မလေးရှားနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးနဲ့ NUG နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ဒေါျဇငျမာအောငျတို့ ဝါရှငျတနျဒီစီမှာ တရားဝငျတှေ့ဆုံခဲ့ကွပါတယျ။ မလေးရှားနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးက အာဆီယံအနနေဲ့ NUG အစိုးရကို ပိုမိုထိတှေ့ဆကျဆံဖို့ လိုအပျကွောငျး ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။ အခုဆိုရငျ အာဆီယံ-အမရေိကနျ ထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲရဲ့ အကြိုးဆကျတှကေို အကောငျအထညျဖောျနိုငျဖို့ အာဆီယံ သုံးနိုငျငံကို ခရီးထှကျနတေဲ့ အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဌာနရဲ့ အတိုငျပငျခံ ဒဲရဈခြိုလကျက -
“လှနျခဲ့တဲ့ (၈) လ၊ (၉) လအတှငျး အှနျလိုငျး ဗှီဒီယို ဆကျသှယျမှုကတဈဆင့ျ NUG နဲ့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုက ပုံမှနျထိတှေ့ဆကျဆံနခေဲ့တာမှာ NUG ရဲ့ စှမျးဆောငျရညျ မွင့ျတကျလာရေး၊ အဖှဲ့အစညျး စညျးစံနဈကပြွီး ပိုမိုထိရောကျစှာ မွနျမာပွညျသူတှကေို ကူညီပေးနိုငျရေး စတာတှကေို ဆောငျရှကျနပေါတယျ" လို့ The Straits Times က ရေးပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ဒဲရဈခြိုလကျက အမရေိကနျပွညျထောငျစုဟာ NUG အစိုးရနဲ့ ထိတှေ့ဆကျဆံဖို့ ဆုံးဖွတျထားသလို အာဆီယံအဖှဲ့ဝငျ နိုငျငံတှအေားလုံးကလညျး NUG နဲ့ လူသိရှငျကွား ထိတှေ့ဆကျဆံကွဖို့ တိုကျတှနျးကွောငျးလညျး ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
NUG အနနေဲ့ အာဆီယံဆိုငျရာ သံအမတျကွီးတဈဦးကိုလညျး ခန့ျအပျ တာဝနျပေးထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အာဆီယံဆိုငျရာသံအမတျကွီးရဲ့ လှုပျရှားဆောငျရှကျမှုတှကေို မီဒီယာတှမှော သိပျမတှေ့ရပါဘူး။ ဒဲရဈခြိုလကျကတော့ အာဆီယံအနနေဲ့ စဈကောငျစီတဈခုတညျးကို ထိတှေ့ဆကျဆံရုံနဲ့ မွနျမာ့အရေးကို ဖွရှေငျးနိုငျမှာ မဟုတျဘူး။ ဒီမိုကရကျတဈအငျအားစုတှကေို ထိတှေ့ဆကျဆံရေးဟာလညျး အရေးပါကွောငျး The Strait Time ကို ပွောကွားခဲ့ပါတယျ။