ကိုဗစ်နဲ့ အောက်ဆီဂျင်

ကိုဗစ်နဲ့ အောက်ဆီဂျင်

Zawgyi/ Unicode

Zawgyi

လေထုထဲမှာ အောက်ဆီဂျင်က ၂၁ % ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီအောက်ဆီဂျင်ကို လေထဲကနေ ခွဲထုတ်သန့်စင်ပြီး လူနာတွေ အတွက် သုံတဲ့ အခါ ဆေးရုံတွေမှာ ပိုက်နဲ့တိုက်ရိုက်ပေးနိုင်သလို လိုတဲ့နေရာကို သယ်သွားနိုင်အောင် အောက်ဆီဂျင်ထည့်တဲ့ ဆလင်ဒါဘူးတွေကိုလည်း သုံးကြပါတယ်။ ကိုဗစ် ၁၉ တတိယလှိုင်းဒဏ်ခံနေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ဒီအောက်ဆီဂျင်က ရွှေထက်ရှားတဲ့ အနေထား ရောက်နေတာပါ။ သူက ကိုဗစ် ၁၉ အတွက် ဘယ်လောက် အရေးပါပါသလဲ ဒေါက်တာတင့်ဆွေကို မေးမြန်းပြီး တင်ပြပေးမှာပါ။

ဒေါက်တာတင့်ဆွေ။. ။ ကိုဗစ် ၁၉ ရောဂါဟာ စဖြစ်ဖြစ်ချင်း ရောဂါ လက္ခဏာက နမိုးနီးယားနဲ့ အတော်ဆင်တယ်။ နမိုးနီးယား ဆိုတာက အဆုတ်ယောင် အဆုတ်ခဲရောဂါ ဖြစ်တယ်။ တနည်းအားဖြင့် အသက်ရှုလမ်း ကို ဒုက္ခပေးတယ်လို့ အစောကြီးကတည်းက သိခဲ့ကြပါတယ်။ နောက် အသက်ရှုတဲ့နေရာမှာ လူတိုင်းဟာ ဒီအောက်ဆီဂျင်ကို ရှုသွင်းပြီးတော့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို ရှုထုတ်ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီကိုဗစ် ရောဂါဟာ ဒီအောက်ဆီဂျင်နဲ့ တခါ အသက်ရှုလမ်းကြောင်းက အရေးအကြီးဆုံး ဖြစ်ပါတတယ်ခင်ဗျ။ ဒီကနေ့ ကုထုံးအရ ဆိုရင် သူက နေအိမ်တွေမှာပဲ isolation လို့ခေါ်တဲ့ သီးခြားခွဲနေကြ ရတာရှိတယ်။ ခွဲနေတဲ့ ကာလမှာ ဒီအောက်ဆီမီတာလို့ ခေါ်တဲ့ လက်ချောင်းထိပ်မှာ တပ်ရတဲ့ ကရိယာ သေးသေးလေးနဲ့ အောက်ဆီဂျင်ကို တိုင်းကြရပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဒီအောက်ဆီ level ခေါ်တဲ့ အောက်ဆီဂျင် အနည်းအများ ပမာဏက နည်းသွားရင် ဆေးရုံကို ပြေးရတယ်။ ဒါကြောင့် အောက်ဆီဂျင်က အရေးကြီးတယ်။

မေး။. ။ လူတွေ အတွက် အောက်ဆီဂျင်ပမာဏက ဘယ်လောက်လိုပါသလဲဆရာ။

ဖြေ။. ။ အဲဒီ အောက်ဆီမီတာ လို့ခေါ်တဲ့ ကရိယာလေးနဲ့ တိုင်းတဲ့အခါမှာ ပုံမှန်အားဖြင့် လူတိုင်းဟာ ၉ ၅ နဲ့ ၉ ၉ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ရှိကြတယ်။ အဲဒီတော့ ၉ ၅ အောက် ဒါမှမဟုတ် ၉ ၂ တချို့နေရာမှာတော့. ၉ ၄ ။ အဲဒီအောက်ကျရင် ဆေးရုံသွားပါဆိုတဲ့ လမ်းညွန်ချက် ရှိတယ်။ တကယ့်ခေတ်မှီတိုးတက်တဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ - မြန်မာပြည်မှာလည်း တချို့ဆေးရုံကြီးတွေမှာ ရှိပါတယ်။ ဆေးရုံမှာအောက်ဆီဂျင်က ပိုက်ကနေသွားပြီးတော့ ဆရာမတွေက လူနာနှာခေါင်းတွေကို တပ်ပေးကြပါတယ်။ သို့သော်လည်း ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေ၊ မြန်မာနိုင်ငံသာ မကဘူး၊ ကျနော်နေထိုင်ခဲ့တဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံက တချို့ဆေးရုံတွေမှာ ဆိုရင် ဒီဆလင်ဒါပဲ သုံးရတယ်။ အခု ကျနော်တို့ ဖေ့စ်ဘုတ်မှာ ဗမာမှာ တွေ့နေ့ရသလို ဒီဆလင်ဒါမျိုးပဲ သူတို့နိုင်ငံမှာလည်း သုံးကြရပါတယ်။

မေး။. ။ ဒီဆလင်ဒါတွေကို သုံးတဲ့အခါ ဘာတွေ သတိထားဖို့ လိုပါသလဲ။

ဖြေ။. ။ သုံးတဲ့အခါမှာ ဒီဆလင်ဒါ ထားသိုနည်း ကိုင်တွယ်နည်း၊ နောက် အခုအချိန်ဆိုရင်တော့ ထူးထူးခြားခြားပေါ့နော်။ ဆလင်ဒါ မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ပါလားမပါလား ဆိုတဲ့အချက်က နံပတ် ၁ အရေးကြီးတယ်။ အဲဒါပြီးရင် ပိုက်ခေါင်းလို့ ခေါ်တာပေ့ါနော် ဗမာလိုဆိုရင် အဲဒီပိုက်ခေါင်းက အတိအကျပဲ - ယိုဖိတ်မှု leakage ဆိုတာမရှိအောင်လည်း ဂရုစိုက်ရမယ်။

နောက်တခု အရေးကြီးတာ တခုပေါ့နော်။ မြန်မာပြည်ရဲ့ လက်တွေ့ အခြေအနေက ရေသန့်ဘူးတွေ သုံးကြတယ်။ ခေတ်မှီလာတယ်။ တိုးတက်လာတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော်သိရတဲ့ အခြေနေက ရေသန့်ဘူးဆိုတာထဲက ရေကိုယ်တိုင်က မသန့်ဘူး ဖြစ်နေတယ်။ ဒါ တချို့နေရာတွေမှာ ဖြစ်နေတယ်။ တချို့ တံဆိပ်တွေ ဆိုရင် လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်လောက်က FDA က တောင်မှ ဒီတံဆိပ်တွေ ဒီတံဆိပ်တွေမသုံးပါနဲ့လို့ ရေသန့်ကို တားမြစ်ရတယ်။

အခု အောက်ဆီဂျင် ဆလင်ဒါကိစ္စကလည်း စတာ ရက်ပိုင်းပဲ ရှိသေးတယ်။ လပိုင်းတောင် မရှိသေးဘူး။ တပတ်လောက်ပဲ ရှိသေးတယ်။ အဲဒီတော့ ဘယ်စက်ရုံ က အောက်ဆီဂျင် ဆလင်ဒါဟာ စံကိုက် ဟုတ်လား မဟုတ်လား ဘယ်သူမှ မစစ်နိုင်ဘူး။ FDA က လည်း အလုပ် လုပ်နိုင်သလား မလုပ်နိုင်သလား အသိဘူး။ ဆိုတော့ အဲဒီဟာ အတွက်က ဘာမှ မတတ်နိုင်ဘူး။ ကျနော်တို့ စိုးရိမ်တဲ့အတွက် တကယ်ပဲ လက်တွေ့သုံးပြီးတော့ အန္တရာယ် မရှိတဲ့ ကုမ္ပဏီက ဆိုင်က ဆလင်ဒါ ရနိုင်ရင်တော့ တော်သေးတာပေါ့။ ဒါပေမယ့် ဒါကလည်း အတော် ခက်ခဲမယ်လို့ ယူဆတယ်။ ဒါ့ကြောင့် အမြဲတမ်း အန္တရာယ် သို့မဟုတ် သတိထားရမယ့် အချက်တွေကို ခေါင်းထဲမှာထည့်ထားပြီးတော့ ဆိုးတာထက် ပိုမဆိုးအောင် အောက်ဆီဂျင်ဘူး သုံးစွဲတဲ့ လူတွေရော၊ ရောင်းချတဲ့လူတွေရော၊ ထုတ်တဲ့ စက်ရုံတွေရော အားလုံး သတိကြီးကြီးနဲ့ ဆောင်ရွက်သင့် ကြတယ် လို့လည်း ကျနော် အကြံပြုပါရစေ။

မေး။ ။ အောက်ဆီဂျင် လိုအပ်နေတဲ့ လူတွေက များနေပါတယ်ဆရာ။ ဒါကြောင့်လူတွေက တခြားဘာကိုမှ ဂရု မစိုက်နိုင်ပဲ အောက်ဆီဂျင်ဘူး ကိုပဲ အသဲအသန် လိုက်ရှာနေကြပါတယ်။ ဒါဟာ မှန်ပါရဲ့လားဆရာ။

ဖြေ။. ။ တစိတ်တပိုင်းက မှန်ကန်တယ်လို့ တင်ပြပါရစေ။ ကိုဗစ်ရောဂါပိုးအတွက် ကာကွယ်မှုက အရေးအကြီးဆုံးပါ။ ကုသတဲ့ ဆေးဆိုတာက ဆေးရုံရောက်မှ ကြံဖန်ပြီး ကျနော်တို့ လုပ်ရတာပါ။ ဒါက အများစုနဲ့မဆိုင်ဘူး။ တကယ်တော့ အများစုဟာ အောက်ဆီဂျင်ပြောလို့ အောက်ဆီဂျင်နောက် ပဲ ဘာမှမကြည့်ပဲ လိုက်နေလို့ရှိရင် အခြေခံကျတဲ့ ကာကွယ်ရေးနဲ့ စည်းကမ်းတွေကို လျော့ရဲမှာ ကျနော်အင်မတန်မှ စိုးရိမ်ပါတယ်။

အဲဒီအခြေခံကျတဲ့ ကာကွယ်ရေး ဆိုတာကလည်း အများကြီးမရှိဘူးနော်။ ၁။ အတတ်နိုင်ဆုံး အပြင်ကို မသွားနဲ့။ ၂။ အပြင်ကိုသွားတိုင်း နှာခေါင်းစည်းသုံး။ နံပတ် ၃။ လက် မကြာမကြာဆေး။ လက်ဆေးတဲ့ အခါမှာ လည်း ရိုးရိုးဆပ်ပြာက အကောင်းဆုံးပဲ။ အရေးပေါ်ကျမှသာ hand sanitizer တို့ hand gel တို့သာ သုံးဖို့။ နောက် နံပတ် ၄ က ကာကွယ်ဆေး။ ဒီကာကွယ်ဆေးကတော့ အင်မတန်မှ ကြီးကျယ်တဲ့ မေးခွန်းကြီးပါ မြန်မာပြည်မှာက။ အဲဒါ လုပ်သင့်တယ်လို့ ကျနော် ယူဆတယ်။ နောက်တခါက ၅။ မှားယွင်းတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ၊ မှားယွင်းတဲ့ အကြံပေးမှုတွေ မလိုက်ပဲနဲ့ ခုန ကိုဗစ် ၁၉ ကာကွယ်ရေး သင်ပုန်းကြီးလို့ ခေါ်တဲ့ ၁ - ၂- ၃ - ၄ ကို လိုက်နာ ဖို့က အောက်ဆီဂျင်ထက် တောင် ပိုအရေးကြီးတယ်။ အောက်ဆီဂျင် လိုမယ့် သူက ရာခိုင်နှုန်း နဲနဲလေး။ ခုန ၁-၂-၃-၄-၅ လိုက်ဖို့လူက ရာနှုန်းအများကြီး။ အဲဒီတော့ ဒီအများကြီးဟာ အောက်ဆီဂျင် နောက်ချည်းပဲ လိုက်မနေပဲ ကာကွယ်ရေး လုပ်ဖို့။

အပြင်မထွက်နဲ့၊ ထွက်ရင် နှာခေါင်းစည်းစည်း၊ လက်ခဏခဏဆေး၊ ဖြစ်နိုင်ရင် ကာကွယ်ဆေးထိုး ဆိုတဲ့ အချက် ၄ ချက်ပေါ့နော်။ အဲဒါကို မမေ့မလျော့ ။ လူတိုးင်းလူတိုင်း လုပ်သင့်တယ်လို့ လေးလေးနက်နက် ကျနော် အကြံပေးလိုပါတယ် ခင်ဗျ။

မေး။. ။ ဆိုတော့ တော်တော်တော့ အန္တရယ်ကြီးတာပေါ့နော်။ အောက်ဆီဂျင် လုံလုံလောက်လောက်မရှိတဲ့ လူနာတယောက်ဟာ အောက်ဆီဂျင် သွေးထဲမှာ ရှိတဲ့ နှုန်း တက်လာအောင် လုပ်လို့ရပါသလား။.

ဖြေ။. ။ ကျနော်စောစောက ဆွေးနွေးခဲ့သလို ဒီကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးဟာ ဗိုင်းရပ်စ် ဖြစ်တဲ့ အတွက် ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာတွေ ခံစားရတယ်။ ဖျားတယ်။ ဖျားပြီး ချမ်းတယ်။ ကိုယ်တွေ ကိုက်ခဲတယ်။ အရသာ ပျက်တယ်။ နှာခေါင်း အန့ံ့မရဘူး။ နောက်တချို့ ဝမ်းသွားတာတွေ ဖြစ်တယ်။ ပြီးတော့ တိုင်းကြည့်ရင် အောက်ဆီဂျင် level ကျတယ်။ အဲဒီ ရောဂါ လက္ခဏာ အားလုံးဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဖြစ်တယ်။နှာခေါင်း အနံ့မရတာပဲ ဖြစ်ဖြစ်။ အခု အများဆုံး ပြောနေကြတာက အောက်ဆီဂျင်နဲ့ နှာခေါင်း အနံ့ မရတာ ၂ ခု။ အဲဒီဟာ အားလုံးဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို ခုခံအားက နိုင်မှ ပြန်ကောင်းမယ်။

ဒီကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အစားအသောက်ကြောင့်လည်း မဖြစ်ဖူး။ အစားအသောက်နဲ့လည်း မကာကွယ် နိုင်ဘူး။ အစားအသောက်နဲ့လည်း မကုနိုင်ဘူး။ နောက်တခါ ဗီတာမင် A ကနေ Z အထိပေါ့နော်။ ဖြည့်စွက်စာ က ကနေ အ အထိ။ အဲဒါတွေ ကြောင့်လည်း မဖြစ်ဖူး။ အဲဒါတွေနဲ့လည်း မကာကွယ် နိုင်ဘူး။ ခုခံအားနဲ့သာ ကောင်းနိုင်တာ။ ဒါကြောင့် ခုခံအား ကောင်းဖို့ အရေးကြီးတယ်။

ဆေးပညာရှင် ဒေါက်တာတင့်ဆွေပါ။

Unicode

လထေုထဲမှာ အောကျဆီဂငြျက ၂၁ % ပါဝငျပါတယျ။ ဒီအောကျဆီဂငြျကို လထေဲကနေ ခှဲထုတျသန့ျစငျပွီး လူနာတှေ အတှကျ သုံတဲ့ အခါ ဆေးရုံတှမှော ပိုကျနဲ့တိုကျရိုကျပေးနိုငျသလို လိုတဲ့နရောကို သယျသှားနိုငျအောငျ အောကျဆီဂငြျထည့ျတဲ့ ဆလငျဒါဘူးတှကေိုလညျး သုံးကွပါတယျ။ ကိုဗဈ ၁၉ တတိယလှိုငျးဒဏျခံနရေတဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာတော့ ဒီအောကျဆီဂငြျက ရှှထေကျရှားတဲ့ အနထေား ရောကျနတောပါ။ သူက ကိုဗဈ ၁၉ အတှကျ ဘယျလောကျ အရေးပါပါသလဲ ဒေါကျတာတင့ျဆှကေို မေးမွနျးပွီး တငျပွပေးမှာပါ။

ဒေါကျတာတင့ျဆှေ။. ။ ကိုဗဈ ၁၉ ရောဂါဟာ စဖွဈဖွဈခငြျး ရောဂါ လက်ခဏာက နမိုးနီးယားနဲ့ အတောျဆငျတယျ။ နမိုးနီးယား ဆိုတာက အဆုတျယောငျ အဆုတျခဲရောဂါ ဖွဈတယျ။ တနညျးအားဖွင့ျ အသကျရှုလမျး ကို ဒုက်ခပေးတယျလို့ အစောကွီးကတညျးက သိခဲ့ကွပါတယျ။ နောကျ အသကျရှုတဲ့နရောမှာ လူတိုငျးဟာ ဒီအောကျဆီဂငြျကို ရှုသှငျးပွီးတော့ ကာဗှနျဒိုငျအောကျဆိုဒျကို ရှုထုတျရတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ဒီကိုဗဈ ရောဂါဟာ ဒီအောကျဆီဂငြျနဲ့ တခါ အသကျရှုလမျးကွောငျးက အရေးအကွီးဆုံး ဖွဈပါတတယျခငျဗြ။ ဒီကနေ့ ကုထုံးအရ ဆိုရငျ သူက နအေိမျတှမှောပဲ isolation လို့ခေါျတဲ့ သီးခွားခှဲနကွေ ရတာရှိတယျ။ ခှဲနတေဲ့ ကာလမှာ ဒီအောကျဆီမီတာလို့ ခေါျတဲ့ လကျခြောငျးထိပျမှာ တပျရတဲ့ ကရိယာ သေးသေးလေးနဲ့ အောကျဆီဂငြျကို တိုငျးကွရပါတယျ။ အဲဒီတော့ ဒီအောကျဆီ level ခေါျတဲ့ အောကျဆီဂငြျ အနညျးအမြား ပမာဏက နညျးသှားရငျ ဆေးရုံကို ပွေးရတယျ။ ဒါကွောင့ျ အောကျဆီဂငြျက အရေးကွီးတယျ။

မေး။. ။ လူတှေ အတှကျ အောကျဆီဂငြျပမာဏက ဘယျလောကျလိုပါသလဲဆရာ။

ဖွေ။. ။ အဲဒီ အောကျဆီမီတာ လို့ခေါျတဲ့ ကရိယာလေးနဲ့ တိုငျးတဲ့အခါမှာ ပုံမှနျအားဖွင့ျ လူတိုငျးဟာ ၉ ၅ နဲ့ ၉ ၉ ရာခိုငျနှုနျးမှာ ရှိကွတယျ။ အဲဒီတော့ ၉ ၅ အောကျ ဒါမှမဟုတျ ၉ ၂ တခြို့နရောမှာတော့. ၉ ၄ ။ အဲဒီအောကျကရြငျ ဆေးရုံသှားပါဆိုတဲ့ လမျးညှနျခကြျ ရှိတယျ။ တကယ့ျခတျေမှီတိုးတကျတဲ့ နိုငျငံတှမှော - မွနျမာပွညျမှာလညျး တခြို့ဆေးရုံကွီးတှမှော ရှိပါတယျ။ ဆေးရုံမှာအောကျဆီဂငြျက ပိုကျကနသှေားပွီးတော့ ဆရာမတှကေ လူနာနှာခေါငျးတှကေို တပျပေးကွပါတယျ။ သို့သောျလညျး ဖှံ့ဖွိုးဆဲနိုငျငံတှေ၊ မွနျမာနိုငျငံသာ မကဘူး၊ ကနြောျနထေိုငျခဲ့တဲ့ အိန်ဒိယနိုငျငံက တခြို့ဆေးရုံတှမှော ဆိုရငျ ဒီဆလငျဒါပဲ သုံးရတယျ။ အခု ကနြောျတို့ ဖေ့ဈဘုတျမှာ ဗမာမှာ တှေ့နေ့ရသလို ဒီဆလငျဒါမြိုးပဲ သူတို့နိုငျငံမှာလညျး သုံးကွရပါတယျ။

မေး။. ။ ဒီဆလငျဒါတှကေို သုံးတဲ့အခါ ဘာတှေ သတိထားဖို့ လိုပါသလဲ။

ဖွေ။. ။ သုံးတဲ့အခါမှာ ဒီဆလငျဒါ ထားသိုနညျး ကိုငျတှယျနညျး၊ နောကျ အခုအခြိနျဆိုရငျတော့ ထူးထူးခွားခွားပေါ့နောျ။ ဆလငျဒါ မကြျနှာပွငျပေါျမှာ ဗိုငျးရပျဈပိုး ပါလားမပါလား ဆိုတဲ့အခကြျက နံပတျ ၁ အရေးကွီးတယျ။ အဲဒါပွီးရငျ ပိုကျခေါငျးလို့ ခေါျတာပေ့ါနောျ ဗမာလိုဆိုရငျ အဲဒီပိုကျခေါငျးက အတိအကပြဲ - ယိုဖိတျမှု leakage ဆိုတာမရှိအောငျလညျး ဂရုစိုကျရမယျ။

နောကျတခု အရေးကွီးတာ တခုပေါ့နောျ။ မွနျမာပွညျရဲ့ လကျတှေ့ အခွအေနကေ ရသေန့ျဘူးတှေ သုံးကွတယျ။ ခတျေမှီလာတယျ။ တိုးတကျလာတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကနြောျသိရတဲ့ အခွနေကေ ရသေန့ျဘူးဆိုတာထဲက ရကေိုယျတိုငျက မသန့ျဘူး ဖွဈနတေယျ။ ဒါ တခြို့နရောတှမှော ဖွဈနတေယျ။ တခြို့ တံဆိပျတှေ ဆိုရငျ လှနျခဲ့တဲ့ ၂ နှဈလောကျက FDA က တောငျမှ ဒီတံဆိပျတှေ ဒီတံဆိပျတှမေသုံးပါနဲ့လို့ ရသေန့ျကို တားမွဈရတယျ။

အခု အောကျဆီဂငြျ ဆလငျဒါကိစ်စကလညျး စတာ ရကျပိုငျးပဲ ရှိသေးတယျ။ လပိုငျးတောငျ မရှိသေးဘူး။ တပတျလောကျပဲ ရှိသေးတယျ။ အဲဒီတော့ ဘယျစကျရုံ က အောကျဆီဂငြျ ဆလငျဒါဟာ စံကိုကျ ဟုတျလား မဟုတျလား ဘယျသူမှ မစဈနိုငျဘူး။ FDA က လညျး အလုပျ လုပျနိုငျသလား မလုပျနိုငျသလား အသိဘူး။ ဆိုတော့ အဲဒီဟာ အတှကျက ဘာမှ မတတျနိုငျဘူး။ ကနြောျတို့ စိုးရိမျတဲ့အတှကျ တကယျပဲ လကျတှေ့သုံးပွီးတော့ အန်တရာယျ မရှိတဲ့ ကုမ်ပဏီက ဆိုငျက ဆလငျဒါ ရနိုငျရငျတော့ တောျသေးတာပေါ့။ ဒါပမေယ့ျ ဒါကလညျး အတောျ ခကျခဲမယျလို့ ယူဆတယျ။ ဒါ့ကွောင့ျ အမွဲတမျး အန်တရာယျ သို့မဟုတျ သတိထားရမယ့ျ အခကြျတှကေို ခေါငျးထဲမှာထည့ျထားပွီးတော့ ဆိုးတာထကျ ပိုမဆိုးအောငျ အောကျဆီဂငြျဘူး သုံးစှဲတဲ့ လူတှရေော၊ ရောငျးခတြဲ့လူတှရေော၊ ထုတျတဲ့ စကျရုံတှရေော အားလုံး သတိကွီးကွီးနဲ့ ဆောငျရှကျသင့ျ ကွတယျ လို့လညျး ကနြောျ အကွံပွုပါရစေ။

မေး။ ။ အောကျဆီဂငြျ လိုအပျနတေဲ့ လူတှကေ မြားနပေါတယျဆရာ။ ဒါကွောင့ျလူတှကေ တခွားဘာကိုမှ ဂရု မစိုကျနိုငျပဲ အောကျဆီဂငြျဘူး ကိုပဲ အသဲအသနျ လိုကျရှာနကွေပါတယျ။ ဒါဟာ မှနျပါရဲ့လားဆရာ။

ဖွေ။. ။ တစိတျတပိုငျးက မှနျကနျတယျလို့ တငျပွပါရစေ။ ကိုဗဈရောဂါပိုးအတှကျ ကာကှယျမှုက အရေးအကွီးဆုံးပါ။ ကုသတဲ့ ဆေးဆိုတာက ဆေးရုံရောကျမှ ကွံဖနျပွီး ကနြောျတို့ လုပျရတာပါ။ ဒါက အမြားစုနဲ့မဆိုငျဘူး။ တကယျတော့ အမြားစုဟာ အောကျဆီဂငြျပွောလို့ အောကျဆီဂငြျနောကျ ပဲ ဘာမှမကွည့ျပဲ လိုကျနလေို့ရှိရငျ အခွခေံကတြဲ့ ကာကှယျရေးနဲ့ စညျးကမျးတှကေို လြော့ရဲမှာ ကနြောျအငျမတနျမှ စိုးရိမျပါတယျ။

အဲဒီအခွခေံကတြဲ့ ကာကှယျရေး ဆိုတာကလညျး အမြားကွီးမရှိဘူးနောျ။ ၁။ အတတျနိုငျဆုံး အပွငျကို မသှားနဲ့။ ၂။ အပွငျကိုသှားတိုငျး နှာခေါငျးစညျးသုံး။ နံပတျ ၃။ လကျ မကွာမကွာဆေး။ လကျဆေးတဲ့ အခါမှာ လညျး ရိုးရိုးဆပျပွာက အကောငျးဆုံးပဲ။ အရေးပေါျကမြှသာ hand sanitizer တို့ hand gel တို့သာ သုံးဖို့။ နောကျ နံပတျ ၄ က ကာကှယျဆေး။ ဒီကာကှယျဆေးကတော့ အငျမတနျမှ ကွီးကယြျတဲ့ မေးခှနျးကွီးပါ မွနျမာပွညျမှာက။ အဲဒါ လုပျသင့ျတယျလို့ ကနြောျ ယူဆတယျ။ နောကျတခါက ၅။ မှားယှငျးတဲ့ သတငျးအခကြျအလကျတှေ၊ မှားယှငျးတဲ့ အကွံပေးမှုတှေ မလိုကျပဲနဲ့ ခုန ကိုဗဈ ၁၉ ကာကှယျရေး သငျပုနျးကွီးလို့ ခေါျတဲ့ ၁ - ၂- ၃ - ၄ ကို လိုကျနာ ဖို့က အောကျဆီဂငြျထကျ တောငျ ပိုအရေးကွီးတယျ။ အောကျဆီဂငြျ လိုမယ့ျ သူက ရာခိုငျနှုနျး နဲနဲလေး။ ခုန ၁-၂-၃-၄-၅ လိုကျဖို့လူက ရာနှုနျးအမြားကွီး။ အဲဒီတော့ ဒီအမြားကွီးဟာ အောကျဆီဂငြျ နောကျခညြျးပဲ လိုကျမနပေဲ ကာကှယျရေး လုပျဖို့။

အပွငျမထှကျနဲ့၊ ထှကျရငျ နှာခေါငျးစညျးစညျး၊ လကျခဏခဏဆေး၊ ဖွဈနိုငျရငျ ကာကှယျဆေးထိုး ဆိုတဲ့ အခကြျ ၄ ခကြျပေါ့နောျ။ အဲဒါကို မမေ့မလြော့ ။ လူတိုးငျးလူတိုငျး လုပျသင့ျတယျလို့ လေးလေးနကျနကျ ကနြောျ အကွံပေးလိုပါတယျ ခငျဗြ။

မေး။. ။ ဆိုတော့ တောျတောျတော့ အန်တရယျကွီးတာပေါ့နောျ။ အောကျဆီဂငြျ လုံလုံလောကျလောကျမရှိတဲ့ လူနာတယောကျဟာ အောကျဆီဂငြျ သှေးထဲမှာ ရှိတဲ့ နှုနျး တကျလာအောငျ လုပျလို့ရပါသလား။.

ဖွေ။. ။ ကနြောျစောစောက ဆှေးနှေးခဲ့သလို ဒီကိုရိုနာ ဗိုငျးရပျဈပိုးဟာ ဗိုငျးရပျဈ ဖွဈတဲ့ အတှကျ ဗိုငျးရပျဈကွောင့ျ ရောဂါလက်ခဏာတှေ ခံစားရတယျ။ ဖြားတယျ။ ဖြားပွီး ခမြျးတယျ။ ကိုယျတှေ ကိုကျခဲတယျ။ အရသာ ပကြျတယျ။ နှာခေါငျး အနံ့မရဘူး။ နောကျတခြို့ ဝမျးသှားတာတှေ ဖွဈတယျ။ ပွီးတော့ တိုငျးကွည့ျရငျ အောကျဆီဂငြျ level ကတြယျ။ အဲဒီ ရောဂါ လက်ခဏာ အားလုံးဟာ ဗိုငျးရပျဈကွောင့ျ ဖွဈတယျ။နှာခေါငျး အနံ့မရတာပဲ ဖွဈဖွဈ။ အခု အမြားဆုံး ပွောနကွေတာက အောကျဆီဂငြျနဲ့ နှာခေါငျး အနံ့ မရတာ ၂ ခု။ အဲဒီဟာ အားလုံးဟာ ဗိုငျးရပျဈကို ခုခံအားက နိုငျမှ ပွနျကောငျးမယျ။

ဒီကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈဟာ အစားအသောကျကွောင့ျလညျး မဖွဈဖူး။ အစားအသောကျနဲ့လညျး မကာကှယျ နိုငျဘူး။ အစားအသောကျနဲ့လညျး မကုနိုငျဘူး။ နောကျတခါ ဗီတာမငျ A ကနေ Z အထိပေါ့နောျ။ ဖွည့ျစှကျစာ က ကနေ အ အထိ။ အဲဒါတှေ ကွောင့ျလညျး မဖွဈဖူး။ အဲဒါတှနေဲ့လညျး မကာကှယျ နိုငျဘူး။ ခုခံအားနဲ့သာ ကောငျးနိုငျတာ။ ဒါကွောင့ျ ခုခံအား ကောငျးဖို့ အရေးကွီးတယျ။

ဆေးပညာရှငျ ဒေါကျတာတင့ျဆှပေါ။