၂၀၁၉ အာကာသရေးရာ သတင်းပဒေသာ

၂၀၁၉ အာကာသရေးရာ သတင်းပဒေသာ

ZawGyi & Unicode

၂၀၁၉ ခုနှစ် ကုန်ဆုံးဖို့ နီးကပ်လာနဲ့အမျှ အမျိုးသမီးအာကာသသူရဲကောင်းတွေပဲပါဝင်တဲ့ ပထမဆုံးအာကာသယာဉ် စေလွှတ်နိုင်တာနဲ့အတူ လူသားတို့ရဲ့အာကာသတခွင်စူးစမ်းလေ့လာရေး ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာပါပြီ။ အမေရိကန်လေတပ်မှာ အရေးပေါ်တပ်လှန့်ခဲ့ရတယ်ဆိုတဲ့ Online ကနေ နောက်ပြောင်တဲ့သတင်းအပါအဝင် အာကာသစူးစမ်းလေ့လာရေးသတင်းတွေ အတော်များများထွက်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်ထဲက အာကာသတခွင် မှတ်သားဖွယ်ရာတွေကို ကမ္ဘာရဲ့ VOA သတင်းခန်းထဲကနေ သတင်းထောက် Arash Arabasadi နဲ့ အတူ ပြန်လည် စူးစမ်း ကြည့်ကြရအောင် ဒေါ်ခင်စိုးဝင်းက တင်ဆက်ထားပါတယ်။

၂၀၁၉ ခုနှစ်ကတော့ အာကာသစူးစမ်းလေ့လာရေးကို ထဲထဲဝင်ဝင် အနက်ရှိုင်းဆုံးအဖြစ် သမိုင်းတင်ရမယ့် နှစ်တနှစ်ဆိုရင် မှားမယ်မထင်ပါဘူး။

နာဆာ အမေရိကန်အာကာသစူးစမ်းလေ့လာရေးဌာနရဲ့ New Horizons အာကာသယာဉ်ဟာ ကမ္ဘာကနေ မိုင်ပေါင်း ၁၇,၄၀၀ နီးပါးကွာဝေးတဲ့ Ultima Thule ဆိုတဲ့ ဂြိုဟ်သိမ်ဂြိုဟ်မွှားလေး ဓါတ်ပုံရိုက်ယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီ ဂြိုဟ်သိမ်လေးဟာ အာကာသယာဉ်ကနေ တွေ့မြင်ခဲ့ရတဲ့ ရှေးအကျဆုံး ဂြိုဟ်လေးပဲဖြစ်ပါတယ်။

Space Beyond Pluto

ကမ္ဘာတဝန်းက ကြယ်တာရာစိတ်ဝင်တစားလေ့လာသူတွေအတွက်လည်း ညဉ့်ယံကောင်းကင်တခွင်မှာ လတခုလုံးအပြည့်ကြတ်တဲ့မြင်ကွင်းကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ကြုံတောင့်ကြုံခဲ နေ၊ လနဲ့ကမ္ဘာမြေကြီး တတန်းတည်းကျပြီး လကြတ်တာကို တွေ့မြင်ခဲ့ကြရတယ်လို့ အစိုးရဝန်ထမ်း Susana ကပြောပါတယ်။

“ဒီလိုမျိုး ကျမတခါမှ မတွေ့ဘူးပါဘူး။ သိပ်လှတဲ့ ဒီလိုမြင်ကွင်းကို ဒီတညတည်းထဲမှာ တွေ့လိုက်ရတာဟာ သိပ်စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းပါတယ်။”

လကြတ်နေတဲ့အချိန်မှာ Super Blood Moon သွေးရောင်သန်းတဲ့ မဟာလမင်းကြီးလို့ တင်စားကြပြီး ကမ္ဘာမြေပြင်ကိုပါ ရောင်ပြန်ဟပ်ခဲ့ပါတယ်။

အနာဂတ်မှာ လူပါတဲ့အာပာသယာဉ်တွေကို လမ်းညွှန်နိုင်ဖို့အတွက် SpaceX အာကာသ လွှတ်တင်စခန်းကနေ လူမပါတဲ့ Dragon 2 အာကာသယာဉ်ကို မတ်လအတွင်း လွှတ်တင်ခဲ့ပါတယ်။ Dragon 2 ယာဉ်ဟာ ISS နိုင်ငံတကာ အာကာသစခန်းကို စက်ရုပ်လက်အကူအညီမလိုဘဲ အောင်မြင်စွာ ဆိုက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ Dragon 2 အာကာသယာဉ်မှာ လိုက်ပါသွားတဲ့ Smarty လို့နံမည်ပေးထားတဲ့ အရုပ်နဲ့အတူ ISS နိုင်ငံတကာအာကာသစခန်းက လေသူရဲတွေက လေ နမူနာတွေကို စမ်းသပ်ခဲ့ကြပါတယ်။

February လတုန်းကတော့ SpaceX ကနေ Rocket တစင်းနဲ့ Beresheet ဆိုတဲ့ လဆင်းယာဉ်ကို လွှတ်တင်ခဲ့ပါသေးတယ်။ Bereshhet ဆိုတာ Hebrew ဘာသာနဲ့ ပဏာမကိုဆိုလိုတာပါတဲ့။ SpaceX နဲ့ အစ္စရေး NGO တို့ ပူးပေါင်းပြီး လဆင်းယာဉ်တွေလွှတ်တင်ခဲ့တာ အဆင်ပြေခဲ့ပေမဲ့ April လတုန်းက လ ဆင်းယာဉ် အင်ဂျင်စက်ချွတ်ယွင်းပြီး ပျက်ကျခဲ့ပါတယ်။

Space Station

အမေရိကန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း အနာဂတ် အမျိုးသားလုံခြုံရေးအတွက် ရည်ရွယ်ပြီး SpaceX ရဲ့ Falcon Heavy Rocket ဒုံးယာဉ်လွှတ်တင် ရာမှာ အသိအမှတ်ပြု ပူးပေါင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အမေရိကန်စစ်တပ်ကနေ ပြန်လည်အသုံးပြုတဲ့ Rocket ဒုံးယာဉ်ပျံနဲ့ ပထမဆုံး ပူးပေါင်းလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို နှစ်ဘက်စလုံးရဲ့ ပူးပေါင်းမှုကြောင့် လပေါ် အတိအကျဆင်းသက်နိုင်ခဲ့ချိန်မှာ နောက်ထပ်အသစ်လွှတ်တင်တဲ့ ယာဉ်တစီးကတော့ မအောင်မြင်ရှာပါဘူး။

ဇူလိုင်လတုန်းကတော့ ချီလီနိုင်ငံမှာ လအရိပ်က နေကို ဖုံးလိုက်တာကြောင့် နေလုံးဝကြတ်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတဝန်းအမှောင်ဖုံးခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုနေကြတ်တာဟာ ကမ္ဘာမှာ ၁၈ လအတွင်း တကြိမ်ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။

တရုတ်ပုဂ္ဂလိက LinkSpace ကုမ္မဏီကနေ တတိယမြောက် ဒုံးပျံယာဉ်တစင်းကို သြဂုတ်လအတွင်းက အောင်မြင်စွာလွှတ်တင်ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အင်ဂျင်နီယာတွေက ဒီ ဒုံးပျံယာဉ်ကို ဧပြီလအတွင်းက စမ်းသပ်ခဲ့ကြပါတယ်။

စက်တင်ဘာလတုန်းက အင်အားပြင်းထန်တဲ့ Dorian ဟာရီကိန်းမုန်တိုင်းဟာ Bahamas ကျွန်းကို ဝင်ရောက်တိုက်ခတ်ခဲ့ပြီး အပျက်အစီးတွေ များခဲ့ပါတယ်။ Dorian မုန်တိုင်းကို ISS နိုင်ငံတကာအာကာသစခန်းကနေ လှမ်းတွေ့ခဲ့ကြရပြီးအင်အားအပြင်းဆုံးမုန်တိုင်းတွေထဲက တခုအဖြစ် မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ရပါတယ်။

Storm Area 51 မုန်တိုင်းအမှတ် ၅၁ ဆိုတဲ့နေရာကတော့ Facebook မှာ ဟာသတခုပါပဲ။ Nevada ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ စစ်ဘက်အဆင့်မြင့် လုံခြုံရေးတပ် စခန်းက သုတေသနဌာနဟာ ဂြိုဟ်သားတွေဖမ်းထားတဲ့နေရာရယ်လို့ အငြင်းပွားနေကြတာ ကြာခဲ့ပါပြီ။ ဒါကြောင့် သန်းနဲ့ချီတဲ့ စိတ်ဝင်စားသူတွေက လူမှု ကွန်ယက်တွေကနေ Storm 51 ကို စူးစမ်းချင်ကြောင်းပြောနေကြပါတယ်။ အမေရိကန်လေတပ်ကတော့ Don’t even think about it – ယောင်လို့တောင် မစဉ်းစားကြပါနဲ့တဲ့..

Storm Area 51 Events

Utah ပြည်နယ်ကလာတဲ့ ဧည့်သည် Jackson Carter က..

“ဒီနေရာမှာဘာမှ အထွေအထူးမရှိပါဘူးဆိုတာ သေချာတယ်လို့ ဖြစ်အောင် ယဉ်ကျေးတဲ့ ရဲအရာရှိတယောက်တော့အမြဲရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ဒီနေရာကိုလာစပ်စုကြတာ ဘယ်သူပဲဖြစ်ဖြစ် ပျော်စရာတော့ကောင်းပါတယ်။”

ဒီသဲကန္တာရထဲမှာ လူတွေစုပြီး ပါတီလုပ်ကြ၊ ပျော်ကြပါးကြတာ အနည်းဆုံးအကြိမ် ၂၀၀ လောက်တော့ရှိမှာပါပဲ။

အောက်တိုဘာလတုန်းက Christina Koch နဲ့ Jessica Meir တို့ဟာ ကမ္ဘာမှာ ပထမဆုံး အာကာသထဲလမ်းလျှောက်တဲ့အမျိုးသမီး အာကာသ လေသူရဲတွေ အဖြစ် သမိုင်းတွင်ခဲ့ပါပြီ။ Christina နဲ့ Jessica တို့ဟာ ISS-နိုင်ငံတကာအာကာသစခန်းကနေလေဟာပြင်ထဲထွက်ပြီး ပြတ်တောက်နေတဲ့ power network ကွင်းဆက်ကို ပြုပြင်နိုင်ခဲ့ကြလို့ပါဘဲ။Jessica ဟာ အခုမှ ပထမဆုံး အာကာသထဲလမ်းလျှောက်ဖူးတာဖြစ်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးထဲမှာတော့ ၁၅ ယောက်မြောက်ဖြစ်ပြီး ဒီလို လေဟာပြင်ထဲလျှောက်သူထဲမှာတော့ ၂၂၈ ယောက်မြောက်ဖြစ်ပါတယ်။အာကာသလေသူရဲ Christina က..

Astronauts Nick Hague နဲ့ Christina Koch တို့ International Space Station အပြင်မှာ စက်ပြင်နေကြစဉ်။ (မတ် ၁၉၊၂၀၁၉)

“ဒီလို ဂုဏ်ပြုကြတာဟာ ပထမဆုံး အမျိုးသမီးတယောက်အနေနဲ့ လပေါ်မှာ လမ်းလျှောက်ရသလိုမျိုး သိပ်ဂုဏ်ယူစရာကောင်းပါတယ်။ ဟုတ်ပါတယ်၊ ဒါဟာ ကျမရဲ့စိတ်ကူးယဉ်အိပ်မက်တခုပါ၊ ကျမရဲ့ဘဝဆိုလည်း မမှားပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အခုအချိန်မှာတော့ ဒီလောက်နဲ့ကျေနပ်ပါတယ်။ တနေ့ကျရင်တော့ လပေါ်မှာ လမ်းလျှောက်မယ့် ပထမဆုံးအမျိုးသမီးဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်နေပါတယ်။”

နိုဝင်ဘာလတုန်းက တရုတ်အာကာသသိပ္ပံပညာရှင်တွေက နဂါးငွေ့တန်းကိုသုတေသနလုပ်ကြရာမှာ Black Hole တွင်းနက်ကြီးကို တွေ့ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီ Black Hole ဧရာမတွင်းနက်ကြီးဟာ အရွယ်အစားကြီးမားကျယ်ပြန့်လွန်းလို့ သိပံပညာရှင်တွေက မရှိသင့်ဘူးလို့တောင်ဆိုကြပါတယ်။ LB-1 တွင်းနက်ကြီးဟာ ကမ္ဘာကနေ အလင်းနှစ်ပေါင်း ၁၅,၀၀၀ ကွာဝေးပြီး နေရဲ့ထုထည်ထက် အဆ ၇၀ ပိုကြီးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

NASA အမေရိကန်အာကာသစူးစမ်းလေ့လာရေးအေဂျင်စီက နေနဲ့အနီးဆုံး Mercury ဗုဒ္ဒဟူးဂြိုဟ်က နေရဲ့ရှေ့ကနေဖြတ်သန်းနေတဲ့ပုံကို Video နဲ့ မှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့ပြီး တချို့က Transit ခရီးတထောက်ဖြတ်သန်းရာလို့ခေါ်ကြပါတယ်။ ဒီလို ဖြတ်သန်းမှုဟာ နှစ် ၁၀၀ မှာ ၁၃ ကြိမ်ဖြစ်လေ့ရှိပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်မတိုင်မီ ထပ်တွေ့ရမယ့်ပုံမပေါ်ပါဘူး။

နောက် NASA ကနေလည်း Cookie မုန့်ဖုတ်တဲ့ Oven မီးဖိုလေးတလုံး ISS-နိုင်ငံတကာအာကာသစခန်းဆီ ပို့ပေးလိုက်ပါသေးတယ်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံ အာကာသအေဂျင်စီက ဇူလိုင်လတုန်းက လပေါ်ကို အာကာသယာဉ်တစီး လွှတ်တင်ခဲ့ပေမယ့် စက်တင်ဘာလကျတော့ အဆက်အသွယ် ပြတ်သွားပါတယ်။

“လဆင်းယာဉ်နဲ့ အဆက်အသွယ်ပြတ်သွားတာကို ကျနော်စောင့်ကြည့်ခဲ့ပါတယ်။ အားလုံးစိတ်ပျက်နေတဲ့ပုံကိုလည်းသတိထားမိပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ ကြိုးစားမှုအောင်မြင်တယ်ဆိုတာ အသေးအဖွဲကိစ္စမဟုတ်ပါဘူး။ နိုင်ငံတော်က ဒီကြိုးပမ်းမှုအတွက်ဂုဏ်ယူသလို သင်ခန်းစာတွေလည်း အများကြီးရပါတယ်။”

NASA က India နွယ်ဖွား IT ကွန်ပြူတာ နည်းပညာသမားတယောက်ရဲ့ အကူအညီနဲ့ လဆင်းယာဉ်ပျက်ကျတာကို December ကျမှ အတည်ပြုနိုင်ခဲ့ ပါတယ်။

နောက်ဆုံးမှာတော့ ဒီနှစ်ကုန်အားလပ်ရက်အမီ SpaceX ကနေ နည်းပညာနဲ့ မျိုးပွားထားတဲ့ကြွက်တွေကို ISS-နိုင်ငံတကာအာကာစခန်းဆီ စေလွှတ်နိုင် လိုက်ပါတယ်။ လူအပါအဝင် နို့တိုက်သတ္တဝါတွေ ဘယ်လိုကြီးပြင်းကြသလဲ၊ ကိုယ်ခန္ဒာဖွဲ့စည်းပုံပြောင်းလဲမှုစတာတွေကိုဒီခွန်အားအပြည့်နဲ့ Mighty mice လေးတွေကတဆင့် လေ့လာနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ သာယာဝပြောစွာ အသက်ရှည်ရှည်..ဘယ်လိုနေကြမလဲဆိုတာကို ရှေ့နှစ်မှာ စောင့်ကြည့်ကြပါစို့။

Unicode

၂၀၁၉ အာကာသရေးရာ သတငျးပဒသော

၂၀၁၉ ခုနှဈ ကုနျဆုံးဖို့ နီးကပျလာနဲ့အမြှ အမြိုးသမီးအာကာသသူရဲကောငျးတှပေဲပါဝငျတဲ့ ပထမဆုံးအာကာသယာဉျ စလှေှတျနိုငျတာနဲ့အတူ လူသားတို့ရဲ့အာကာသတခှငျစူးစမျးလေ့လာရေး ပိုမိုကယြျပွန့ျလာပါပွီ။ အမရေိကနျလတေပျမှာ အရေးပေါျတပျလှန့ျခဲ့ရတယျဆိုတဲ့ Online ကနေ နောကျပွောငျတဲ့သတငျးအပါအဝငျ အာကာသစူးစမျးလေ့လာရေးသတငျးတှေ အတောျမြားမြားထှကျပေါျခဲ့ပါတယျ။ ၂၀၁၉ ခုနှဈထဲက အာကာသတခှငျ မှတျသားဖှယျရာတှကေို ကမ်ဘာရဲ့ VOA သတငျးခနျးထဲကနေ သတငျးထောကျ Arash Arabasadi နဲ့ အတူ ပွနျလညျ စူးစမျး ကွည့ျကွရအောငျ ဒေါျခငျစိုးဝငျးက တငျဆကျထားပါတယျ။
၂၀၁၉ ခုနှဈကတော့ အာကာသစူးစမျးလေ့လာရေးကို ထဲထဲဝငျဝငျ အနကျရှိုငျးဆုံးအဖွဈ သမိုငျးတငျရမယ့ျ နှဈတနှဈဆိုရငျ မှားမယျမထငျပါဘူး။
နာဆာ အမရေိကနျအာကာသစူးစမျးလေ့လာရေးဌာနရဲ့ New Horizons အာကာသယာဉျဟာ ကမ်ဘာကနေ မိုငျပေါငျး ၁၇,၄၀၀ နီးပါးကှာဝေးတဲ့ Ultima Thule ဆိုတဲ့ ဂွိုဟျသိမျဂွိုဟျမှှားလေး ဓါတျပုံရိုကျယူနိုငျခဲ့ပါတယျ။ ဒီ ဂွိုဟျသိမျလေးဟာ အာကာသယာဉျကနေ တှေ့မွငျခဲ့ရတဲ့ ရှေးအကဆြုံး ဂွိုဟျလေးပဲဖွဈပါတယျ။
ကမ်ဘာတဝနျးက ကွယျတာရာစိတျဝငျတစားလေ့လာသူတှအေတှကျလညျး ညဉ့ျယံကောငျးကငျတခှငျမှာ လတခုလုံးအပွည့ျကွတျတဲ့မွငျကှငျးကို တှေ့ခဲ့ရပါတယျ။ ကွုံတောင့ျကွုံခဲ နေ၊ လနဲ့ကမ်ဘာမွကွေီး တတနျးတညျးကပြွီး လကွတျတာကို တှေ့မွငျခဲ့ကွရတယျလို့ အစိုးရဝနျထမျး Susana ကပွောပါတယျ။
“ဒီလိုမြိုး ကမြတခါမှ မတှေ့ဘူးပါဘူး။ သိပျလှတဲ့ ဒီလိုမွငျကှငျးကို ဒီတညတညျးထဲမှာ တှေ့လိုကျရတာဟာ သိပျစိတျဝငျစားစရာကောငျးပါတယျ။”
လကွတျနတေဲ့အခြိနျမှာ Super Blood Moon သှေးရောငျသနျးတဲ့ မဟာလမငျးကွီးလို့ တငျစားကွပွီး ကမ်ဘာမွပွေငျကိုပါ ရောငျပွနျဟပျခဲ့ပါတယျ။
အနာဂတျမှာ လူပါတဲ့အာပာသယာဉျတှကေို လမျးညှှနျနိုငျဖို့အတှကျ SpaceX အာကာသ လှှတျတငျစခနျးကနေ လူမပါတဲ့ Dragon 2 အာကာသယာဉျကို မတျလအတှငျး လှှတျတငျခဲ့ပါတယျ။ Dragon 2 ယာဉျဟာ ISS နိုငျငံတကာ အာကာသစခနျးကို စကျရုပျလကျအကူအညီမလိုဘဲ အောငျမွငျစှာ ဆိုကျရောကျခဲ့ပါတယျ။ Dragon 2 အာကာသယာဉျမှာ လိုကျပါသှားတဲ့ Smarty လို့နံမညျပေးထားတဲ့ အရုပျနဲ့အတူ ISS နိုငျငံတကာအာကာသစခနျးက လသေူရဲတှကေ လေ နမူနာတှကေို စမျးသပျခဲ့ကွပါတယျ။
February လတုနျးကတော့ SpaceX ကနေ Rocket တစငျးနဲ့ Beresheet ဆိုတဲ့ လဆငျးယာဉျကို လှှတျတငျခဲ့ပါသေးတယျ။ Bereshhet ဆိုတာ Hebrew ဘာသာနဲ့ ပဏာမကိုဆိုလိုတာပါတဲ့။ SpaceX နဲ့ အစ်စရေး NGO တို့ ပူးပေါငျးပွီး လဆငျးယာဉျတှလှေှတျတငျခဲ့တာ အဆငျပွခေဲ့ပမေဲ့ April လတုနျးက လ ဆငျးယာဉျ အငျဂငြျစကျခြှတျယှငျးပွီး ပကြျကခြဲ့ပါတယျ။
အမရေိကနျကာကှယျရေးဝနျကွီးဌာနကလညျး အနာဂတျ အမြိုးသားလုံခွုံရေးအတှကျ ရညျရှယျပွီး SpaceX ရဲ့ Falcon Heavy Rocket ဒုံးယာဉျလှှတျတငျ ရာမှာ အသိအမှတျပွု ပူးပေါငျးခဲ့ပါတယျ။ ဒါဟာ အမရေိကနျစဈတပျကနေ ပွနျလညျအသုံးပွုတဲ့ Rocket ဒုံးယာဉျပြံနဲ့ ပထမဆုံး ပူးပေါငျးလိုကျတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒီလို နှဈဘကျစလုံးရဲ့ ပူးပေါငျးမှုကွောင့ျ လပေါျ အတိအကဆြငျးသကျနိုငျခဲ့ခြိနျမှာ နောကျထပျအသဈလှှတျတငျတဲ့ ယာဉျတစီးကတော့ မအောငျမွငျရှာပါဘူး။
ဇူလိုငျလတုနျးကတော့ ခြီလီနိုငျငံမှာ လအရိပျက နကေို ဖုံးလိုကျတာကွောင့ျ နလေုံးဝကွတျခဲ့ပွီး နိုငျငံတဝနျးအမှောငျဖုံးခဲ့ပါတယျ။ ဒီလိုနကွေတျတာဟာ ကမ်ဘာမှာ ၁၈ လအတှငျး တကွိမျဖွဈလေ့ရှိပါတယျ။
တရုတျပုဂ်ဂလိက LinkSpace ကုမ်မဏီကနေ တတိယမွောကျ ဒုံးပြံယာဉျတစငျးကို သွဂုတျလအတှငျးက အောငျမွငျစှာလှှတျတငျဆငျးသကျနိုငျခဲ့ပါတယျ။ အငျဂငြျနီယာတှကေ ဒီ ဒုံးပြံယာဉျကို ဧပွီလအတှငျးက စမျးသပျခဲ့ကွပါတယျ။
စကျတငျဘာလတုနျးက အငျအားပွငျးထနျတဲ့ Dorian ဟာရီကိနျးမုနျတိုငျးဟာ Bahamas ကြှနျးကို ဝငျရောကျတိုကျခတျခဲ့ပွီး အပကြျအစီးတှေ မြားခဲ့ပါတယျ။ Dorian မုနျတိုငျးကို ISS နိုငျငံတကာအာကာသစခနျးကနေ လှမျးတှေ့ခဲ့ကွရပွီးအငျအားအပွငျးဆုံးမုနျတိုငျးတှထေဲက တခုအဖွဈ မှတျတမျးတငျခဲ့ရပါတယျ။
Storm Area 51 မုနျတိုငျးအမှတျ ၅၁ ဆိုတဲ့နရောကတော့ Facebook မှာ ဟာသတခုပါပဲ။ Nevada ပွညျနယျမှာရှိတဲ့ စဈဘကျအဆင့ျမွင့ျ လုံခွုံရေးတပျ စခနျးက သုတသေနဌာနဟာ ဂွိုဟျသားတှဖေမျးထားတဲ့နရောရယျလို့ အငွငျးပှားနကွေတာ ကွာခဲ့ပါပွီ။ ဒါကွောင့ျ သနျးနဲ့ခြီတဲ့ စိတျဝငျစားသူတှကေ လူမှု ကှနျယကျတှကေနေ Storm 51 ကို စူးစမျးခငြျကွောငျးပွောနကွေပါတယျ။ အမရေိကနျလတေပျကတော့ Don’t even think about it – ယောငျလို့တောငျ မစဉျးစားကွပါနဲ့တဲ့..
Utah ပွညျနယျကလာတဲ့ ဧည့ျသညျ Jackson Carter က..
“ဒီနရောမှာဘာမှ အထှအေထူးမရှိပါဘူးဆိုတာ သခြောတယျလို့ ဖွဈအောငျ ယဉျကြေးတဲ့ ရဲအရာရှိတယောကျတော့အမွဲရှိနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ဒီနရောကိုလာစပျစုကွတာ ဘယျသူပဲဖွဈဖွဈ ပြောျစရာတော့ကောငျးပါတယျ။”
ဒီသဲကန်တာရထဲမှာ လူတှစေုပွီး ပါတီလုပျကွ၊ ပြောျကွပါးကွတာ အနညျးဆုံးအကွိမျ ၂၀၀ လောကျတော့ရှိမှာပါပဲ။
အောကျတိုဘာလတုနျးက Christina Koch နဲ့ Jessica Meir တို့ဟာ ကမ်ဘာမှာ ပထမဆုံး အာကာသထဲလမျးလြှောကျတဲ့အမြိုးသမီး အာကာသ လသေူရဲတှေ အဖွဈ သမိုငျးတှငျခဲ့ပါပွီ။ Christina နဲ့ Jessica တို့ဟာ ISS-နိုငျငံတကာအာကာသစခနျးကနလေဟောပွငျထဲထှကျပွီး ပွတျတောကျနတေဲ့ power network ကှငျးဆကျကို ပွုပွငျနိုငျခဲ့ကွလို့ပါဘဲ။ Jessica ဟာ အခုမှ ပထမဆုံး အာကာသထဲလမျးလြှောကျဖူးတာဖွဈပါတယျ။ အမြိုးသမီးထဲမှာတော့ ၁၅ ယောကျမွောကျဖွဈပွီး ဒီလို လဟောပွငျထဲလြှောကျသူထဲမှာတော့ ၂၂၈ ယောကျမွောကျဖွဈပါတယျ။ အာကာသလသေူရဲ Christina က..
“ဒီလို ဂုဏျပွုကွတာဟာ ပထမဆုံး အမြိုးသမီးတယောကျအနနေဲ့ လပေါျမှာ လမျးလြှောကျရသလိုမြိုး သိပျဂုဏျယူစရာကောငျးပါတယျ။ ဟုတျပါတယျ၊ ဒါဟာ ကမြရဲ့စိတျကူးယဉျအိပျမကျတခုပါ၊ ကမြရဲ့ဘဝဆိုလညျး မမှားပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ အခုအခြိနျမှာတော့ ဒီလောကျနဲ့ကြနေပျပါတယျ။ တနေ့ကရြငျတော့ လပေါျမှာ လမျးလြှောကျမယ့ျ ပထမဆုံးအမြိုးသမီးဖွဈလာလိမ့ျမယျလို့ မြှောျလင့ျနပေါတယျ။”
နိုဝငျဘာလတုနျးက တရုတျအာကာသသိပ်ပံပညာရှငျတှကေ နဂါးငှေ့တနျးကိုသုတသေနလုပျကွရာမှာ Black Hole တှငျးနကျကွီးကို တှေ့ခဲ့ကွပါတယျ။ အဲဒီ Black Hole ဧရာမတှငျးနကျကွီးဟာ အရှယျအစားကွီးမားကယြျပွန့ျလှနျးလို့ သိပံပညာရှငျတှကေ မရှိသင့ျဘူးလို့တောငျဆိုကွပါတယျ။ LB-1 တှငျးနကျကွီးဟာ ကမ်ဘာကနေ အလငျးနှဈပေါငျး ၁၅,၀၀၀ ကှာဝေးပွီး နရေဲ့ထုထညျထကျ အဆ ၇၀ ပိုကွီးတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
NASA အမရေိကနျအာကာသစူးစမျးလေ့လာရေးအဂေငြျစီက နနေဲ့အနီးဆုံး Mercury ဗုဒ်ဒဟူးဂွိုဟျက နရေဲ့ရှေ့ကနဖွေတျသနျးနတေဲ့ပုံကို Video နဲ့ မှတျတမျးတငျနိုငျခဲ့ပွီး တခြို့က Transit ခရီးတထောကျဖွတျသနျးရာလို့ခေါျကွပါတယျ။ ဒီလို ဖွတျသနျးမှုဟာ နှဈ ၁၀၀ မှာ ၁၃ ကွိမျဖွဈလေ့ရှိပွီး ၂၀၂၃ ခုနှဈမတိုငျမီ ထပျတှေ့ရမယ့ျပုံမပေါျပါဘူး။
နောကျ NASA ကနလေညျး Cookie မုန့ျဖုတျတဲ့ Oven မီးဖိုလေးတလုံး ISS-နိုငျငံတကာအာကာသစခနျးဆီ ပို့ပေးလိုကျပါသေးတယျ။
အိန်ဒိယနိုငျငံ အာကာသအဂေငြျစီက ဇူလိုငျလတုနျးက လပေါျကို အာကာသယာဉျတစီး လှှတျတငျခဲ့ပမေယ့ျ စကျတငျဘာလကတြော့ အဆကျအသှယျ ပွတျသှားပါတယျ။
“လဆငျးယာဉျနဲ့ အဆကျအသှယျပွတျသှားတာကို ကနြောျစောင့ျကွည့ျခဲ့ပါတယျ။ အားလုံးစိတျပကြျနတေဲ့ပုံကိုလညျးသတိထားမိပါတယျ။ ကိုယ့ျရဲ့ ကွိုးစားမှုအောငျမွငျတယျဆိုတာ အသေးအဖှဲကိစ်စမဟုတျပါဘူး။ နိုငျငံတောျက ဒီကွိုးပမျးမှုအတှကျဂုဏျယူသလို သငျခနျးစာတှလေညျး အမြားကွီးရပါတယျ။”
NASA က India နှယျဖှား IT ကှနျပွူတာ နညျးပညာသမားတယောကျရဲ့ အကူအညီနဲ့ လဆငျးယာဉျပကြျကတြာကို December ကမြှ အတညျပွုနိုငျခဲ့ ပါတယျ။
နောကျဆုံးမှာတော့ ဒီနှဈကုနျအားလပျရကျအမီ SpaceX ကနေ နညျးပညာနဲ့ မြိုးပှားထားတဲ့ကွှကျတှကေို ISS-နိုငျငံတကာအာကာစခနျးဆီ စလှေှတျနိုငျ လိုကျပါတယျ။ လူအပါအဝငျ နို့တိုကျသတ်တဝါတှေ ဘယျလိုကွီးပွငျးကွသလဲ၊ ကိုယျခန်ဒာဖှဲ့စညျးပုံပွောငျးလဲမှုစတာတှကေို ဒီခှနျအားအပွည့ျနဲ့ Mighty mice လေးတှကေတဆင့ျ လေ့လာနိုငျမှာဖွဈပါတယျ။ သာယာဝပွောစှာ အသကျရှညျရှညျ..ဘယျလိုနကွေမလဲဆိုတာကို ရှေ့နှဈမှာ စောင့ျကွည့ျကွပါစို့။