(Zawgyi / Unicode)
အသက် ၉၀ အရွယ်ရှိတဲ့ တောင်ကိုရီးယား စစ်အာဏာရှင်ဟောင်း ချန်ဒူးဝမ်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ အင်္ဂါနေ့ကပဲ သူ့နေအိမ်မှာ ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။ အာဏာရှင် ချန်ဒူးဝမ် ကွယ်လွန်သွားပြီ ဖြစ်ပေမယ့် သူ့လက်ထက်တုန်းက ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေအတွက် တရားမျှတမှု ပြန်ရရေး၊ ဒီမိုကရေစီရေး လှုပ်ရှားသူတွေက ဆက်လက်ကြိုးပမ်းသွားဖို့ စိတ်ပိုင်းဖြတ်ထားကြတဲ့အကြောင်း Lee Hyun Choi ဗွီအိုအေအတွက် ပေးပို့တဲ့သတင်းကို ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင် ပြောပြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
တောင်ကိုရီးယားစစ်တပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတဦးဖြစ်နေချိန် ချန်ဒူးဝမ်က ၁၉၇၉ ခုနှစ်မှာ တိုင်းပြည်ကို အာဏာသိမ်းခဲ့တာပါ။ သူ့လက်ထက်မှာ သိသာလှတဲ့ စီးပွားရေး တိုးတက်မှု ရှိခဲ့ပေမယ့် ဆိုးရွားလှတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကြောင့် သမိုင်းမှာ နာမည်ဆိုးနဲ့ ကျော်ကြားခဲ့ပါတယ်။
သမ္မတဟောင်း ချန်ဒူးဝမ်ဟာ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ တောင်ပိုင်း ဂွမ်ဂျူးမြို့က ဒီမိုကရေစီရေး အုံကြွမှုအတွင်း လူအမြောက်အမြား သတ်ဖြတ်ခဲ့မှုအတွက် တာဝန်အရှိဆုံးသူအဖြစ် မှတ်ယူကြပါတယ်။
၁၉၈၀ ခုနှစ် မေလအတွင်း ဂွမ်ဂျူးမြို့ လမ်းမတွေပေါ်မှာ ကျောင်းသား ၁ သောင်းခွဲကျော်က စစ်အာဏာရှင် ချန်ဒူးဝမ် နုတ်ထွက်ပေးရေးကို တောင်းဆိုခဲ့တာပါ။ ဂွမ်ဂျူးကို ရောက်လာတဲ့ ချန်ဒူးဝမ်ရဲ့ တပ်တွေက အရပ်သားပြည်သူ ၂၀၀ ကျော်ကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သလို ထောင်ချီတဲ့သူတွေ ဒဏ်ရာရခဲ့ပြီး အရပ်သား ၁,၈၀၀ ကျော် အဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပါတယ်။ ၄၁ နှစ်ကြာလာတဲ့ ခုလိုအချိန်မှာ ကွယ်လွန်သွားတဲ့ ချန်ဒူးဝမ်ကတော့ သူ့လုပ်ရပ်တွေအတွက် တောင်းပန်စကား ဆိုမသွားခဲ့ပါဘူး။
သူသေဆုံးသွားပေမယ့် ဂွမ်ဂျူးမြို့က အစုအပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုအတွင်း သေဆုံးခဲ့ရသူတွေ၊ အသက်ရှင် ကျန်ရစ်သူတွေရဲ့ စိတ်ထဲမှာတော့ ချန်ဒူးဝမ်အပေါ် မကျေနပ်မှုတွေ နာကြည်းမှုတွေသာ ကျန်နေခဲ့ပါတယ်။
ချန်ဒူးဝမ် သေဆုံးသွားပေမယ့် စိတ်ဒဏ်ရာတွေကို ဖြေရှင်းမသွားနိုင်ဘူးလို့ ဂွမ်ဂျူးအရေးတော်ပုံကာလ ဖိနှိပ်ခံပြည်သူတွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ အရပ်သားအဖွဲ့တခုရဲ့ ဦးဆောင်သူ Lee Gi-bong က ပြောပါတယ်။
"နိုင်ငံတော်အကြမ်းဖက်မှုကို ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရာဇဝတ်ကောင်တွေက ချမ်းချမ်းသာသာနဲ့ အသက်ရှည်စွာ နေထိုင်သွားကြပေမယ့် ဂွမ်ဂျူးမြို့သူမြို့သားတွေမှာတော့ ဒဏ်ရာတွေ ကျန်နေဆဲပါ။"
SEE ALSO: တောင်ကိုရီးယား စစ်အာဏာရှင်ဇနီး ပြည်သူကို တောင်းပန်ချန်ဒူးဝမ် ကွယ်လွန်ခြင်းက ဒဏ်ရာအနာတရတွေကို ချန်ထားခဲ့ပေမယ့် ဂွမ်ဂျူးဖြစ်ရပ်အတွင်း ဖိနှိပ်ခံအများစုက အမှန်တရားကို ဆက်လက်ဖော်ထုတ်ဖို့ သန္နိဋ္ဌာန်ချထားပါတယ်။ Lee Jae-eui ဟာ ဂွမ်ဂျူး ဒီမိုကရေစီ လှုပ်ရှားမှုအတွင်း ပါဝင်ခဲ့တဲ့ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား ဖြစ်ပါတယ်။
"ဂွမ်ဂျူးသတ်ဖြတ်မှုအတွက် သူ့မှာ တာဝန်မရှိကြောင်း နောက်ဆုံးအချိန်ထိ ချန်ဒူးဝမ် ငြင်းသွားခဲ့တာက ဝမ်းနည်းစရာပါ။ ဒါပေမယ့်လည်း သူမရှိခဲ့ရင်တောင် ဂွမ်ဂျူးဖြစ်ရပ်အတွင်း ကျန်ရစ်သူတွေအနေနဲ့ အချက်လက်မှန် ရှာဖွေရေး လုပ်ငန်းစဉ်မှာ ပါဝင်ပြီး သမိုင်းပေးတာဝန်ကို ဆက်လုပ်ကြဖို့ သူပြောသွားခဲ့တာ ရှိပါတယ်။"
ဂွမ်ဂျူးမြို့မှာ နှိမ်နင်းခဲ့တဲ့လုပ်ရပ်က ခုချိန်ထိ နိုင်ငံရေးအရ တင်းမာမှု ဖြစ်နေဆဲပါ။ ဖြိုခွင်းမှုအတွင်း စစ်တပ်ကို သုံးခဲ့တာအတွက် ချန်ဒူးဝမ်ရဲ့ နောက်လိုက်တွေက ကာကွယ်ပြောဆိုနေပါတယ်။ ဂွမ်ဂျူး ဆန္ဒပြပွဲတွေ ဖြစ်လာအောင် မြောက်ကိုရီးယားဘက်က လှုံ့ဆော် ညွှန်ကြားခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့ ချန်ဒူးဝမ်တပည့်တွေက အထောက်ထားမဲ့ ပြောဆိုနေကြပါတယ်။ ဂွမ်ဂျူးမြို့သူမြို့သားတွေဟာ ကွန်မြူနစ်ရဲ့ သူလျှိုတွေ ဖြစ်တာကြောင့် နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်နေသူတွေ ဖြစ်တယ်လို့ မကြာခန အစွပ်စွဲခံနေရဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
သမ္မတလောင်းအဖြစ် ဝင်ပြိုင်မယ့် Yoon Seok-youl က စစ်အာဏာသိမ်းခဲ့မှုနဲ့ ၁၉၈၀ ဂွမ်ဂျူးဖြစ်ရပ်တွေကလွဲလို့ ချန်ဒူးဝမ်ရဲ့ နိုင်ငံရေးကျွမ်းကျင်မှုအပေါ် ပြီးခဲ့တဲ့လအတွင်း ချီးမွမ်းပြောဆိုခဲ့တာအတွက် ဝေဖန်ခံနေရပါတယ်။
အဲဒီနောက်မှာ Yoon က သူ့ပြောစကားအတွက် ဂွမ်ဂျူးမြို့သားတွေကို ပြန်တောင်းပန်ဖို့ သွားခဲ့ပေမယ့် ကျဆုံးသူတွေရဲ့ ဗိမာန်နေရာကို အဝင်မခံဘဲ ဆန္ဒပြသူတွေက တားမြစ်ခဲ့တယ်လို့ ဂွမ်ဂျူးအရေးတော်ပုံမှာ ပါဝင်ခဲ့သူ Lee Jae-eui က ပြောပါတယ်။
“အခြေအမြစ်မရှိတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေ ဆက်ရှိနေသမျှတော့ အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးရော၊ လူထုခံစားနေရတဲ့ စိတ်ဒဏ်ရာ ကုစားရေးမှာပါ အောင်မြင်မှုရမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ တောင်ကိုရီးယား လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း အရိပ်ထိုးနေတဲ့ ချန်ဒူးဝမ်ရဲ့ သြဇာအရှိန်အဝါကို အပြည့်အဝ ဖယ်ရှားနိုင်မှသာ တိုင်းပြည် ဒီမိုကရေစီ ဖွံ့ဖြိုးရေး လမ်းကြောင်းကို အလေးနက် အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ချန်ဒူးဝမ် သေဆုံးပြီးနောက် ဂွမ်ဂျူး သတ်ဖြတ်ခံရမှုအတွင်း ကြုံခဲ့ရသူ လူ ၇၀ လောက်က သူတို့ စိတ်ဒဏ်ရာတွေအတွက် အစိုးရကို အမှုဖွင့် တရားစွဲထားပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယားမှာ အမှောင်ခေတ်တခုကို ပြည်ဖုံးလိပ်ကာ ချလိုက်ပြီဆိုပေမယ့် ကုစားလို့ မရနိုင်သေးတဲ့ စိတ်ဒဏ်ရာတွေကတော့ ကျန်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
တောင်ကိုရီးယား အာဏာရှင် ချန်ဒူးဝမ်ရဲ့ သမိုင်းခြေရာ
-------------------------
(Unicode)
တောငျကိုရီးယား အာဏာရှငျ ခနြျဒူးဝမျရဲ့ သမိုငျးခွရော
အသကျ ၉၀ အရှယျရှိတဲ့ တောငျကိုရီးယား စဈအာဏာရှငျဟောငျး ခနြျဒူးဝမျဟာ ပွီးခဲ့တဲ့ အငျ်ဂါနေ့ကပဲ သူ့နအေိမျမှာ ကှယျလှနျသှားခဲ့ပါတယျ။ အာဏာရှငျ ခနြျဒူးဝမျ ကှယျလှနျသှားပွီ ဖွဈပမေယ့ျ သူ့လကျထကျတုနျးက ကြူးလှနျခဲ့တဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှအေတှကျ တရားမြှတမှု ပွနျရရေး၊ ဒီမိုကရစေီရေး လှုပျရှားသူတှကေ ဆကျလကျကွိုးပမျးသှားဖို့ စိတျပိုငျးဖွတျထားကွတဲ့အကွောငျး Lee Hyun Choi ဗှီအိုအအေတှကျ ပေးပို့တဲ့သတငျးကို ကိုဉာဏျဝငျးအောငျ ပွောပွမှာ ဖွဈပါတယျ။
တောငျကိုရီးယားစဈတပျ ဗိုလျခြုပျကွီးတဦးဖွဈနခြေိနျ ခနြျဒူးဝမျက ၁၉၇၉ ခုနှဈမှာ တိုငျးပွညျကို အာဏာသိမျးခဲ့တာပါ။ သူ့လကျထကျမှာ သိသာလှတဲ့ စီးပှားရေး တိုးတကျမှု ရှိခဲ့ပမေယ့ျ ဆိုးရှားလှတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှကွေောင့ျ သမိုငျးမှာ နာမညျဆိုးနဲ့ ကြောျကွားခဲ့ပါတယျ။
သမ်မတဟောငျး ခနြျဒူးဝမျဟာ တောငျကိုရီးယားနိုငျငံ တောငျပိုငျး ဂှမျဂြူးမွို့က ဒီမိုကရစေီရေး အုံကွှမှုအတှငျး လူအမွောကျအမွား သတျဖွတျခဲ့မှုအတှကျ တာဝနျအရှိဆုံးသူအဖွဈ မှတျယူကွပါတယျ။
၁၉၈၀ ခုနှဈ မလေအတှငျး ဂှမျဂြူးမွို့ လမျးမတှပေေါျမှာ ကြောငျးသား ၁ သောငျးခှဲကြောျက စဈအာဏာရှငျ ခနြျဒူးဝမျ နုတျထှကျပေးရေးကို တောငျးဆိုခဲ့တာပါ။ ဂှမျဂြူးကို ရောကျလာတဲ့ ခနြျဒူးဝမျရဲ့ တပျတှကေ အရပျသားပွညျသူ ၂၀၀ ကြောျကို သတျဖွတျခဲ့သလို ထောငျခြီတဲ့သူတှေ ဒဏျရာရခဲ့ပွီး အရပျသား ၁,၈၀၀ ကြောျ အဖမျးဆီးခံခဲ့ရပါတယျ။ ၄၁ နှဈကွာလာတဲ့ ခုလိုအခြိနျမှာ ကှယျလှနျသှားတဲ့ ခနြျဒူးဝမျကတော့ သူ့လုပျရပျတှအေတှကျ တောငျးပနျစကား ဆိုမသှားခဲ့ပါဘူး။
သူသဆေုံးသှားပမေယ့ျ ဂှမျဂြူးမွို့က အစုအပွုံလိုကျ သတျဖွတျမှုအတှငျး သဆေုံးခဲ့ရသူတှေ၊ အသကျရှငျ ကနြျရဈသူတှရေဲ့ စိတျထဲမှာတော့ ခနြျဒူးဝမျအပေါျ မကြနေပျမှုတှေ နာကွညျးမှုတှသော ကနြျနခေဲ့ပါတယျ။
ခနြျဒူးဝမျ သဆေုံးသှားပမေယ့ျ စိတျဒဏျရာတှကေို ဖွရှေငျးမသှားနိုငျဘူးလို့ ဂှမျဂြူးအရေးတောျပုံကာလ ဖိနှိပျခံပွညျသူတှနေဲ့ ဖှဲ့စညျးထားတဲ့ အရပျသားအဖှဲ့တခုရဲ့ ဦးဆောငျသူ Lee Gi-bong က ပွောပါတယျ။
"နိုငျငံတောျအကွမျးဖကျမှုကို ကြူးလှနျခဲ့တဲ့ ရာဇဝတျကောငျတှကေ ခမြျးခမြျးသာသာနဲ့ အသကျရှညျစှာ နထေိုငျသှားကွပမေယ့ျ ဂှမျဂြူးမွို့သူမွို့သားတှမှောတော့ ဒဏျရာတှေ ကနြျနဆေဲပါ။"
SEE ALSO: တောင်ကိုရီးယား စစ်အာဏာရှင်ဟောင်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီးချန်ဒူးဝမ် ကွယ်လွန်ခနြျဒူးဝမျ ကှယျလှနျခွငျးက ဒဏျရာအနာတရတှကေို ခနြျထားခဲ့ပမေယ့ျ ဂှမျဂြူးဖွဈရပျအတှငျး ဖိနှိပျခံအမြားစုက အမှနျတရားကို ဆကျလကျဖောျထုတျဖို့ သန်နိဋ်ဌာနျခထြားပါတယျ။ Lee Jae-eui ဟာ ဂှမျဂြူး ဒီမိုကရစေီ လှုပျရှားမှုအတှငျး ပါဝငျခဲ့တဲ့ တက်ကသိုလျကြောငျးသား ဖွဈပါတယျ။
"ဂှမျဂြူးသတျဖွတျမှုအတှကျ သူ့မှာ တာဝနျမရှိကွောငျး နောကျဆုံးအခြိနျထိ ခနြျဒူးဝမျ ငွငျးသှားခဲ့တာက ဝမျးနညျးစရာပါ။ ဒါပမေယ့ျလညျး သူမရှိခဲ့ရငျတောငျ ဂှမျဂြူးဖွဈရပျအတှငျး ကနြျရဈသူတှအေနနေဲ့ အခကြျလကျမှနျ ရှာဖှရေေး လုပျငနျးစဉျမှာ ပါဝငျပွီး သမိုငျးပေးတာဝနျကို ဆကျလုပျကွဖို့ သူပွောသှားခဲ့တာ ရှိပါတယျ။"
ဂှမျဂြူးမွို့မှာ နှိမျနငျးခဲ့တဲ့လုပျရပျက ခုခြိနျထိ နိုငျငံရေးအရ တငျးမာမှု ဖွဈနဆေဲပါ။ ဖွိုခှငျးမှုအတှငျး စဈတပျကို သုံးခဲ့တာအတှကျ ခနြျဒူးဝမျရဲ့ နောကျလိုကျတှကေ ကာကှယျပွောဆိုနပေါတယျ။ ဂှမျဂြူး ဆန်ဒပွပှဲတှေ ဖွဈလာအောငျ မွောကျကိုရီးယားဘကျက လှုံ့ဆောျ ညှှနျကွားခဲ့တာ ဖွဈတယျလို့ ခနြျဒူးဝမျတပည့ျတှကေ အထောကျထားမဲ့ ပွောဆိုနကွေပါတယျ။ ဂှမျဂြူးမွို့သူမွို့သားတှဟော ကှနျမွူနဈရဲ့ သူလြှိုတှေ ဖွဈတာကွောင့ျ နိုငျငံတောျလုံခွုံရေးကို ခွိမျးခွောကျနသေူတှေ ဖွဈတယျလို့ မကွာခန အစှပျစှဲခံနရေဆဲ ဖွဈပါတယျ။
သမ်မတလောငျးအဖွဈ ဝငျပွိုငျမယ့ျ Yoon Seok-youl က စဈအာဏာသိမျးခဲ့မှုနဲ့ ၁၉၈၀ ဂှမျဂြူးဖွဈရပျတှကေလှဲလို့ ခနြျဒူးဝမျရဲ့ နိုငျငံရေးကြှမျးကငြျမှုအပေါျ ပွီးခဲ့တဲ့လအတှငျး ခြီးမှမျးပွောဆိုခဲ့တာအတှကျ ဝဖေနျခံနရေပါတယျ။
အဲဒီနောကျမှာ Yoon က သူ့ပွောစကားအတှကျ ဂှမျဂြူးမွို့သားတှကေို ပွနျတောငျးပနျဖို့ သှားခဲ့ပမေယ့ျ ကဆြုံးသူတှရေဲ့ ဗိမာနျနရောကို အဝငျမခံဘဲ ဆန်ဒပွသူတှကေ တားမွဈခဲ့တယျလို့ ဂှမျဂြူးအရေးတောျပုံမှာ ပါဝငျခဲ့သူ Lee Jae-eui က ပွောပါတယျ။
“အခွအေမွဈမရှိတဲ့ စှပျစှဲခကြျတှေ ဆကျရှိနသေမြှတော့ အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေးရော၊ လူထုခံစားနရေတဲ့ စိတျဒဏျရာ ကုစားရေးမှာပါ အောငျမွငျမှုရမှာ မဟုတျပါဘူး။ တောငျကိုရီးယား လူ့အဖှဲ့အစညျးအတှငျး အရိပျထိုးနတေဲ့ ခနြျဒူးဝမျရဲ့ သွဇာအရှိနျအဝါကို အပွည့ျအဝ ဖယျရှားနိုငျမှသာ တိုငျးပွညျ ဒီမိုကရစေီ ဖှံ့ဖွိုးရေး လမျးကွောငျးကို အလေးနကျ အကောငျအထညျဖောျနိုငျမှာ ဖွဈပါတယျ။”
ခနြျဒူးဝမျ သဆေုံးပွီးနောကျ ဂှမျဂြူး သတျဖွတျခံရမှုအတှငျး ကွုံခဲ့ရသူ လူ ၇၀ လောကျက သူတို့ စိတျဒဏျရာတှအေတှကျ အစိုးရကို အမှုဖှင့ျ တရားစှဲထားပါတယျ။ တောငျကိုရီးယားမှာ အမှောငျခတျေတခုကို ပွညျဖုံးလိပျကာ ခလြိုကျပွီဆိုပမေယ့ျ ကုစားလို့ မရနိုငျသေးတဲ့ စိတျဒဏျရာတှကေတော့ ကနြျနဆေဲ ဖွဈပါတယျ။