Zawgyi/ Unicode
ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံးရဲ့ ကြားဖြတ်အရေးယူ စီမံဆောင်ရွက်ချက်များအမိန့် ချမှတ်လိုက်တာကို ကြည့်ရင် တရားရုံး စီရင်ပိုင်ခွင့်အပေါ် မြန်မာရဲ့ကန့်ကွက်ချက် ရှေ့ဆက် အောင်မြင်မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ အခိုင်အမာပြသလိုက်တာဖြစ်တယ်လို့ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေပညာရှင် Michael Becker ကသုံးသပ်ပါတယ်။
Michael Becker ဟာ ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံးမှာ ၂၀၁၀- ၂၀၁၄ခုနှစ်ထိ လက်ထောက် ဥပဒေအရာရှိအဖြစ် လေးနှစ်ကြာလုပ်ခဲ့သူဖြစ်ပြီး၊ မြန်မာကို အခြားနိုင်ငံတနိုင်ငံက လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု ဆိုင်ရာ သဘောတူစာချုပ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ICJ တရားရုံးမှာ အမှုဖွင့်တရားစွဲနိုင်တဲ့ အလားအလာဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ စာတမ်းကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်က ရေးသားပြုစုခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ အခုလက်ရှိ အိုင်ယာလန်နိုင်ငံ Durblin က Trinity ကောလိပ် ဥပဒေဘာသာရပ်ဌာန လက်ထောက်ပါမောက္ခဖြစ်တဲ့ Mr. Becker နဲ့ မအင်ကြင်းနိုင်က Skype ကနေ သီးသန့် ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
အင်ကြင်းနိုင်။ ။ ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမှာ ဆက်ပြီးကျန်နေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာမွတ်စလင်တွေကို လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှု ဆိုင်ရာ ပြုမူဆောင်ရွက်ချက်အားလုံးကနေ မြန်မာအစိုးရက အကာအကွယ်ပေးဖို့ ICJ တရားရုံးက ဆုံးဖြတ်ချက်ချလိုက်ပါတယ်။ ဒီတရားရုံး အမိန့်ဟာ ဘယ်လောက်ထိ ထူးခြားမှုရှိလည်းလို့ မြင်ပါသလဲ။
Michael Becker။ ။ ဒီကနေ့ တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ ကြားဖြတ်အရေးယူစီမံဆောင်ရွက်ချက် ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ အလွန်ထူးခြားပါတယ်။ ဘာကြောင့်လည်းဆိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ ကာကွယ်တားဆီးရေးသဘောတူစာချုပ်အတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်နေတယ်ဆိုတာ တရားရုံးက ပြတ်ပြတ်သားသားချမှတ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အခုတရားရုံးအမိန့်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ဆက်ပြီးကျန်နေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာအသိုင်းအဝိုင်းအတွက် အဓိကထားတာဖြစ်ပါတယ်။
လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ အပြုအမူတွေကို လုပ်လာနိုင်ခြေရှိနေတဲ့ လုံခြုံရေး၊ စစ်တပ် ဒါမှမဟုတ် အခြားဘယ်သူပဲဖြစ်ဖြစ်ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် နှိပ်စက်ညှင်းပမ်းမှုတွေ မလုပ်အောင် အရေးပေါ်စီမံဆောင်ရွက်ချက်အားလုံးမှန်သမျှ မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ ဆောင်ရွက်ဖို့လိုပါတယ်။ စာချုပ်ကို သဘောတူလက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် လိုက်နာဆောင်ရွက်မယ့် အချက်တွေရှိနေပြီး ဖြစ်တာကြောင့် စာချုပ်ဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွေမှာ အသစ်တော့မဟုတ်ပါဘူး။ အရေးကြီးတာက အခုလို လိုက်နာရမယ့်အချက်တွေဟာ လေးလေးနက်နက်နဲ့ လက်တွေ့ကျင့်သုံးဖို့ ဖြစ်လာပြီဆိုတာ ထပ်လောင်း ပြောဆိုလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ သဘောတူ စာချုပ်အတိုင်း လိုက်နာရမယ့်တာဝန်တွေကို ဆောင်ရွက်ဖို့ ကြိုးစားအားထုတ်တယ်ဆိုတာကို ပြသဖို့လိုနေပါတယ်။
နောက်ပြီး ဒီကနေ့ တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်ရဲ့ တကယ့်ထူးခြားမှုက မြန်မာဘက်က အဆိုပြုထားတဲ့ တရားသူကြီးအပါအဝင် တရားသူကြီး ၁၇ ဦးလုံး တညီတညွတ်တည်း ချမှတ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာအပေါ် ကြားဖြတ်အရေးယူစီမံဆောင်ရွက်ချက်တွေ ချမှတ်ဖို့ အားလုံးသဘောတူခဲ့တာပါ။
အင်ကြင်းနို င်။ ။ အခုလို မေးမြန်းနေချိန်မှာပဲ ICJ တရားရုံးရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ်မှာ မြန်မာအစိုးရရဲ့ သဘောထား ကြေညာချက်ထွက်လာပါတယ်။ အဲဒီထဲမှာ သူတို့ဘက်က ဒီဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို မှတ်သားထားမှာဖြစ်တယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ဒီအမှုရဲ့ မူလ လျှောက်ထားချက်ခိုင် လုံမှု ရှိမရှိနဲ့ ပတ်သက်လို့ ICJ တရားရုံးအနေနဲ့ မှန်မှန်ကန်ကန် စီရင်ဆုံးဖြတ်ဖို့မြန်မာအတွက် အရေးကြီးတယ်လို့ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။ ဒီအပေါ်မှာ ဘယ်လိုမြင်ပါလဲ။
Michael Becker။ ။ အခုအချိန်ထိတော့ အဲဒီကြေညာချက်ကို ကျနော်မတွေ့ရသေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ကျနော့်အမြင်ပြောရရင် လူအများအတွက် အရေးကြီးတဲ့အချက်က ဒီကနေ့ ICJ တရားရုံးက ဘာကိုဆုံးဖြတ်ချက် ချလိုက်သလဲ၊ ဘယ်အချက်က ဆုံးဖြတ်တဲ့အထဲမပါဘူးလဲ ဆိုတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ အခုအဆင့်က လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ဖြစ်ခဲ့သလား၊ မဖြစ်ခဲ့ဘူးလား၊ သဘောတူစာချုပ်ကို ချိုးဖောက်ခဲ့သလား၊ မချိုးဖောက်ခဲ့ဘူးလား ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်ကို တောင်းခံတာမဟုတ်ပါဘူး။ မူလ လျှောက်ထားချက်ရဲ့ ခိုင်လုံမှုရှိမရှိ ဆိုတဲ့ကိစ္စဆိုတာက တရားရုံးက လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု စွပ်စွဲချက်ကို စဉ်းစားဆုံးဖြတ်တဲ့အချိန်ရောက်မှ ဖြစ်လာမှာပါ။ ဒါကလည်း အချိန် ကြာအုံးမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ဒီကနေ့ တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်ကိုကြည့်ရင် တရားသူကြီးတွေဘက်က တွေ့ရှိထားတဲ့အချက်က ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကျန်ခဲ့တဲ့ရိုဟင်ဂျာတွေအတွက် အလွန်ကြီးမားတဲ့ အန္တရာယ်ရှိနေတယ်ဆိုတာဖြစ်ပါတယ်။ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုဖြစ်စေတဲ့ လုပ်ရပ်တွေဖြစ်လာနိုင်တဲ့အန္တရာယ်ရှိနေတယ်လို့ တရားသူကြီးတွေက တွေ့ရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ သူတို့ကျူးလွန်ခဲ့မယ်ဆိုရင်တော့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု သဘောတူစာချုပ်ကို မြန်မာက ချိုးဖောက်ရာ ကျသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လွန်ခဲ့တဲ့သုံးနှစ်ကျော်က ဖြစ်ခဲ့တဲ့ကိစ္စတွေဟာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု အဆင့်ပမာဏနဲ့ သွားပြီးညီမျှနေတယ်ဆိုတာကို လူတွေ ပိုပိုပြီး သိလာကြတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ်လို့ တရားရုံးဘက်ကပြောရရင်တော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ဖြစ်ခဲ့သလား၊ မဖြစ်ခဲ့ဘူးလားဆိုတာ သူတို့ မတွေ့သေးပါဘူး။
အင်ကြင်းနိုင်။ ။ မြန်မာဘက်က လိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ ICJ တရားရုံးက ချမှတ်လိုက်တဲ့ ကြားဖြတ်စီမံဆောက်ရွက်ချက် လေးခုကိုကြည့်ရင် မြန်မာအတွက် အခက်အခဲ စိန်ခေါ်မှုတွေရှိမယ်ဆိုတာ သေချာပါတယ်။ဒီအပေါ်မှာ Michael Becker ရဲ့အမြင်ဘယ်လိုရှိပါလဲ။
Michael Becker။ ။ ပထမ နှစ်ချက်အရဆိုရင် လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုဖြစ်စေတဲ့ လုပ်ရပ်တွေကို တားဆီးရေး စီမံဆောင်ရွက်ချက်အားလုံးကို မြန်မာအနေနဲ့ မဖြစ်မနေလုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ ပြောထားတာပါ။ ဂမ်ဘီယာဘက်က လိုချင်တာက လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုကို ဖြစ်စေတဲ့ လုပ်ရပ်ဆိုတဲ့အပေါ်မှာ မြန်မာဘက်က ဘယ်အချက်တွေကို အဓိကထားလိုက်နာဆောင်ရွက်ရမယ်ဆိုတာမျိုး ICJ တရားရုံးအမိန့်မှာ တိတိကျကျ ပြတ်ပြတ်သားသား ဖေါ်ပြစေချင်ခဲ့တာပါ။ ဒါပေမယ့် တရားရုံးဘက်က ဒီတောင်းဆိုချက်ကို လက်မခံပဲ စီမံဆောင်ရွက်အားလုံးကို မြန်မာအနေနဲ့ လုပ်ဆောင်ဖို့ ယေဘုယျဆန်တဲ့ ဆုံးဖြတ်မျိုး ချမှတ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ တတိယအချက်က ဂမ်ဘီယာက တောင်းဆိုထားတဲ့ အထောက်အထားတွေကို ထိန်းသိမ်းဖို့နဲ့ မဖျောက်ပစ်ဖို့ အချက်ကိုတရားရုံးက ဆုံးဖြတ်ချက်မှာ ထည့်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နောက်ဆုံး စတုတ္ထမြောက်အချက်က စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းပါတယ်။ မြန်မာဘက်က ICJ တရားရုံးကို လေးလအတွင်း အစီရင်ခံစာ တင်သွင်းဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ တရားရုံးရဲ့ ကြားဖြတ်အရေးပေါ် ဆုံးဖြတ်ချက်အတိုင်း သူတို့ဘာတွေဆောင်ရွက်ပြီးစီးခဲ့သလဲဆိုတာ မြန်မာဘက်က တင်ပြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ လေးလပြီးရင်တော့ နောက်ပိုင်းမှာ ခြောက်လတကြိမ် တရားရုံးကို မြန်မာက အစီရင်ခံရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီတော့ ဂမ်ဘီယာဘက်က အခွင့်အရေးရဖို့ရှိတာက မြန်မာဘက်ကအစီရင်ခံစာတင်သွင်းတိုင်းမှာ ပြန်ပြီးတုန့်ပြန်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
အင်ကြင်းနိုင်။ ။ ကုလသမဂ္ဂအမြင့်ဆုံးတရားရုံးဖြစ်တဲ့ ICJရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို မဖြစ်မနေ ဘယ်လောက်ထိလိုက်နာဖို့ လိုသလဲ။ နောက် ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကို ICJ က ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေး ကောင်စီကို ပေးပို့မှာလည်းဖြစ်တော့ ဘယ်လို သက်ရောက်မှုတွေရှိလာမလဲ။
Michael Becker။ ။ ဥပဒေကြောင်းအရ ICJ တရားရုံးက ချမှတ်တဲ့ ကြားဖြတ်အရေးယူ စီမံဆောင်ရွက်ချက်တွေကို မဖြစ်မနေလိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါကြောင့် ICJရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ မြန်မာအတွက် လိုက်နာဖို့ တာဝန်ဝတ္တရားတွေကိုချမှတ်တာ၊ရှိနေပြီးသာ တာဝန်ဝတ္တရားတွေကို လိုက်နာဖို့ ထပ်ပြီးပြောဆိုတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ထိရောက်မှုရှိမလား၊ ဒါမှမဟုတ် ဥပဒေအရ အရေးယူမှုရှိမရှိဆိုတဲ့အပိုင်းမှာတော့ ပြောဖို့ခက်ပါတယ်။ မြန်မာအနေနဲ့ တာဝန်ဝတ္တရားတွေကို လိုက်နာဖို့ ဆန့်ကျင်တယ်လို့ ဂမ်ဘီယာဖြစ်ဖြစ်၊ အခြားနိုင်ငံ တနိုင်ငံကပဲဖြစ်ဖြစ် ရှုမြင်ပြီး တင်ပြလာတဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေကို လုံခြုံရေးကောင်စီက လက်ခံနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ်လို့ ဒီစိုးရိမ်ချက်တွေနဲ့ပတ်သက်လို့ လုံခြုံရေးကောင်စီဘက်က ထိထိရောက်ရောက်နဲ့ ပါဝင်ပတ်သက်မယ်လိုတော့ မြင်လို့မရပါဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ တရုတ်နဲ့ မြန်မအစိုးရ ဆက်ဆံရေးဟာ အရမ်းကို နီးစပ်မှုရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ICJ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို မြန်မာဘက်က ဥပဒေကြောင်းအရ မဖြစ်မနေလိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ လုံခြုံရေးကောင်စီက ပါဝင်ပတ်သက်လိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်လို့မရပါဘူး။
အင်ကြင်းနိုင်။ ။ တရားရုံးရဲ့ အခုဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ အပြီးသတ်အမိန့်ချမှတ်မယ့်ကိစ္စဖြစ်တဲ့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု မြောက်မမြောက်ဆိုတဲ့အပေါ်မှာ ဘယ်လိုသက်ရောက်မှုတွေရှိနေလဲလို့မြင်လဲ။
Michael Becker။ ။ အခု ကြားဖြတ်အရေးယူစီမံဆောင်ရွက်များ ချမှတ်ပေးဖို့ဆိုတဲ့ ကိစ္စက အဓိက ဘာကိုပြသနေသလဲဆိုရင် ICJ ရဲ့ တရားစီရင်ပိုင်ခွင့် နဲ့ပတ်သက်လို့ မြန်မာဘက်က ကန့်ကွက်မှုအတော်များများဟာ အောင်မြင်မှု မရှိဘူးဆိုတာ သေချာသလောက်တွေ့ရပါတယ်။ တကယ်လို့ မြန်မာဘက်က ICJ တရားရုံးစီရင်ပိုင်ခွင့်ကို ဆက်လက် စိန်ခေါ်ဖို့ စီစဉ်နေတယ်ဆိုရင် တရားရုံးဘက်က အခိုင်အမာပြလိုက်တဲ့ အချက်ကတော့ မြန်မာဘက်က ခုခံခြေပချက်တွေဟာ အောင်မြင်မှုရှိမှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာပဲဖြစ်ပါတယ်။
---------------------
ICJ နိုငျငံတကာတရားရုံးရဲ့ ကွားဖွတျအရေးယူ စီမံဆောငျရှကျခကြျမြားအမိန့ျ ခမြှတျလိုကျတာကို ကွည့ျရငျ တရားရုံး စီရငျပိုငျခှင့ျအပေါျ မွနျမာရဲ့ကန့ျကှကျခကြျ ရှေ့ဆကျ အောငျမွငျမှာ မဟုတျဘူးဆိုတာ အခိုငျအမာပွသလိုကျတာဖွဈတယျလို့ နိုငျငံတကာ ဥပဒပေညာရှငျ Michael Becker ကသုံးသပျပါတယျ။
Michael Becker ဟာ ICJ နိုငျငံတကာတရားရုံးမှာ ၂၀၁၀- ၂၀၁၄ခုနှဈထိ လကျထောကျ ဥပဒအေရာရှိအဖွဈ လေးနှဈကွာလုပျခဲ့သူဖွဈပွီး၊ မွနျမာကို အခွားနိုငျငံတနိုငျငံက လူမြိုးတုံး သတျဖွတျမှု ဆိုငျရာ သဘောတူစာခြုပျနဲ့ပတျသကျပွီး ICJ တရားရုံးမှာ အမှုဖှင့ျတရားစှဲနိုငျတဲ့ အလားအလာဆိုတဲ့ ခေါငျးစဉျနဲ့ စာတမျးကို ၂၀၁၈ ခုနှဈက ရေးသားပွုစုခဲ့သူလညျးဖွဈပါတယျ။ အခုလကျရှိ အိုငျယာလနျနိုငျငံ Durblin က Trinity ကောလိပျ ဥပဒဘောသာရပျဌာန လကျထောကျပါမောက်ခဖွဈတဲ့ Mr. Becker နဲ့ မအငျကွငျးနိုငျက Skype ကနေ သီးသန့ျ ဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။
--------------------------------
အငျကွငျးနိုငျ။ ။ ရခိုငျပွညျနယျ မွောကျပိုငျးမှာ ဆကျပွီးကနြျနတေဲ့ ရိုဟငျဂြာမှတျစလငျတှကေို လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှု ဆိုငျရာ ပွုမူဆောငျရှကျခကြျအားလုံးကနေ မွနျမာအစိုးရက အကာအကှယျပေးဖို့ ICJ တရားရုံးက ဆုံးဖွတျခကြျခလြိုကျပါတယျ။ ဒီတရားရုံး အမိန့ျဟာ ဘယျလောကျထိ ထူးခွားမှုရှိလညျးလို့ မွငျပါသလဲ။
Michael Becker။ ။ ဒီကနေ့ တရားရုံးဆုံးဖွတျခကြျဟာ ကွားဖွတျအရေးယူစီမံဆောငျရှကျခကြျ ကိစ်စဖွဈပါတယျ။ အလှနျထူးခွားပါတယျ။ ဘာကွောင့ျလညျးဆိုတော့ မွနျမာနိုငျငံအနနေဲ့ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုဆိုငျရာ ကာကှယျတားဆီးရေးသဘောတူစာခြုပျအတိုငျး လိုကျနာဆောငျရှကျဖို့ လိုအပျနတေယျဆိုတာ တရားရုံးက ပွတျပွတျသားသားခမြှတျခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ အခုတရားရုံးအမိန့ျဟာ မွနျမာနိုငျငံထဲမှာ ဆကျပွီးကနြျနတေဲ့ ရိုဟငျဂြာအသိုငျးအဝိုငျးအတှကျ အဓိကထားတာဖွဈပါတယျ။
လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုဆိုငျရာ အပွုအမူတှကေို လုပျလာနိုငျခွရှေိနတေဲ့ လုံခွုံရေး၊ စဈတပျ ဒါမှမဟုတျ အခွားဘယျသူပဲဖွဈဖွဈ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ နှိပျစကျညှငျးပမျးမှုတှေ မလုပျအောငျ အရေးပေါျစီမံဆောငျရှကျခကြျအားလုံးမှနျသမြှ မွနျမာအစိုးရအနနေဲ့ ဆောငျရှကျဖို့လိုပါတယျ။ စာခြုပျကို သဘောတူလကျမှတျရေးထိုးထားတဲ့ မွနျမာနိုငျငံအတှကျ လိုကျနာဆောငျရှကျမယ့ျ အခကြျတှရှေိနပွေီး ဖွဈတာကွောင့ျ စာခြုပျဆိုငျရာ ကိစ်စရပျတှမှော အသဈတော့မဟုတျပါဘူး။ အရေးကွီးတာက အခုလို လိုကျနာရမယ့ျအခကြျတှဟော လေးလေးနကျနကျနဲ့ လကျတှေ့ကငြ့ျသုံးဖို့ ဖွဈလာပွီဆိုတာ ထပျလောငျး ပွောဆိုလိုကျတာဖွဈပါတယျ။ မွနျမာအစိုးရအနနေဲ့ သဘောတူ စာခြုပျအတိုငျး လိုကျနာရမယ့ျတာဝနျတှကေို ဆောငျရှကျဖို့ ကွိုးစားအားထုတျတယျဆိုတာကို ပွသဖို့လိုနပေါတယျ။
နောကျပွီး ဒီကနေ့ တရားရုံးဆုံးဖွတျခကြျရဲ့ တကယ့ျထူးခွားမှုက မွနျမာဘကျက အဆိုပွုထားတဲ့ တရားသူကွီးအပါအဝငျ တရားသူကွီး ၁၇ ဦးလုံး တညီတညှတျတညျး ခမြှတျခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ မွနျမာအပေါျ ကွားဖွတျအရေးယူစီမံဆောငျရှကျခကြျတှေ ခမြှတျဖို့ အားလုံးသဘောတူခဲ့တာပါ။
အငျကွငျးနိုငျ။ ။ အခုလို မေးမွနျးနခြေိနျမှာပဲ ICJ တရားရုံးရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျအပေါျမှာ မွနျမာအစိုးရရဲ့ သဘောထား ကွညောခကြျထှကျလာပါတယျ။ အဲဒီထဲမှာ သူတို့ဘကျက ဒီဆုံးဖွတျခကြျတှကေို မှတျသားထားမှာဖွဈတယျလို့ ပွောထားပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ ဒီအမှုရဲ့ မူလ လြှောကျထားခကြျခိုငျ လုံမှု ရှိမရှိနဲ့ ပတျသကျလို့ ICJ တရားရုံးအနနေဲ့ မှနျမှနျကနျကနျ စီရငျဆုံးဖွတျဖို့ မွနျမာအတှကျ အရေးကွီးတယျလို့ ဖေါျပွထားပါတယျ။ ဒီအပေါျမှာ ဘယျလိုမွငျပါလဲ။
Michael Becker။ ။ အခုအခြိနျထိတော့ အဲဒီကွညောခကြျကို ကနြောျမတှေ့ရသေးပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ ကနြော့ျအမွငျပွောရရငျ လူအမြားအတှကျ အရေးကွီးတဲ့အခကြျက ဒီကနေ့ ICJ တရားရုံးက ဘာကိုဆုံးဖွတျခကြျ ခလြိုကျသလဲ၊ ဘယျအခကြျက ဆုံးဖွတျတဲ့အထဲမပါဘူးလဲ ဆိုတာပဲဖွဈပါတယျ။ အခုအဆင့ျက လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု ဖွဈခဲ့သလား၊ မဖွဈခဲ့ဘူးလား၊ သဘောတူစာခြုပျကို ခြိုးဖောကျခဲ့သလား၊ မခြိုးဖောကျခဲ့ဘူးလား ဆိုတာနဲ့ ပတျသကျလို့ တရားရုံးဆုံးဖွတျခကြျကို တောငျးခံတာမဟုတျပါဘူး။ မူလ လြှောကျထားခကြျရဲ့ ခိုငျလုံမှုရှိမရှိ ဆိုတဲ့ကိစ်စဆိုတာက တရားရုံးက လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု စှပျစှဲခကြျကို စဉျးစားဆုံးဖွတျတဲ့အခြိနျရောကျမှ ဖွဈလာမှာပါ။ ဒါကလညျး အခြိနျ ကွာအုံးမှာဖွဈပါတယျ။
ဒါပမေယ့ျ ဒီကနေ့ တရားရုံးဆုံးဖွတျခကြျကိုကွည့ျရငျ တရားသူကွီးတှဘေကျက တှေ့ရှိထားတဲ့အခကြျက ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကနြျခဲ့တဲ့ရိုဟငျဂြာတှအေတှကျ အလှနျကွီးမားတဲ့ အန်တရာယျရှိနတေယျဆိုတာဖွဈပါတယျ။ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုဖွဈစတေဲ့ လုပျရပျတှဖွေဈလာနိုငျတဲ့ အန်တရာယျရှိနတေယျလို့ တရားသူကွီးတှကေ တှေ့ရှိခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ တကယျလို့ သူတို့ကြူးလှနျခဲ့မယျဆိုရငျတော့ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု သဘောတူစာခြုပျကို မွနျမာက ခြိုးဖောကျရာ ကသြှားမှာဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ လှနျခဲ့တဲ့သုံးနှဈကြောျက ဖွဈခဲ့တဲ့ကိစ်စတှဟော လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု အဆင့ျပမာဏနဲ့ သှားပွီးညီမြှနတေယျဆိုတာကို လူတှေ ပိုပိုပွီး သိလာကွတာဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေယျလို့ တရားရုံးဘကျကပွောရရငျတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု ဖွဈခဲ့သလား၊ မဖွဈခဲ့ဘူးလားဆိုတာ သူတို့ မတှေ့သေးပါဘူး။
အငျကွငျးနိုငျ။ ။ မွနျမာဘကျက လိုကျနာဆောငျရှကျဖို့ ICJ တရားရုံးက ခမြှတျလိုကျတဲ့ ကွားဖွတျစီမံဆောကျရှကျခကြျ လေးခုကိုကွည့ျရငျ မွနျမာအတှကျ အခကျအခဲ စိနျခေါျမှုတှရှေိမယျဆိုတာ သခြောပါတယျ။ ဒီအပေါျမှာ Michael Becker ရဲ့အမွငျဘယျလိုရှိပါလဲ။
Michael Becker။ ။ ပထမ နှဈခကြျအရဆိုရငျ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုဖွဈစတေဲ့ လုပျရပျတှကေို တားဆီးရေး စီမံဆောငျရှကျခကြျအားလုံးကို မွနျမာအနနေဲ့ မဖွဈမနလေုပျဆောငျဖို့ လိုအပျတယျလို့ ပွောထားတာပါ။ ဂမျဘီယာဘကျက လိုခငြျတာက လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုကို ဖွဈစတေဲ့ လုပျရပျဆိုတဲ့အပေါျမှာ မွနျမာဘကျက ဘယျအခကြျတှကေို အဓိကထားလိုကျနာဆောငျရှကျရမယျဆိုတာမြိုး ICJ တရားရုံးအမိန့ျမှာ တိတိကကြြ ပွတျပွတျသားသား ဖေါျပွစခေငြျခဲ့တာပါ။ ဒါပမေယ့ျ တရားရုံးဘကျက ဒီတောငျးဆိုခကြျကို လကျမခံပဲ စီမံဆောငျရှကျအားလုံးကို မွနျမာအနနေဲ့ လုပျဆောငျဖို့ ယဘေုယဆြနျတဲ့ ဆုံးဖွတျမြိုး ခမြှတျခဲ့တာဖွဈပါတယျ။ တတိယအခကြျက ဂမျဘီယာက တောငျးဆိုထားတဲ့ အထောကျအထားတှကေို ထိနျးသိမျးဖို့နဲ့ မဖြောကျပဈဖို့ အခကြျကို တရားရုံးက ဆုံးဖွတျခကြျမှာ ထည့ျသှငျးခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ နောကျဆုံး စတုတ်ထမွောကျအခကြျက စိတျဝငျစားစရာကောငျးပါတယျ။ မွနျမာဘကျက ICJ တရားရုံးကို လေးလအတှငျး အစီရငျခံစာ တငျသှငျးဖို့ဖွဈပါတယျ။ တရားရုံးရဲ့ ကွားဖွတျအရေးပေါျ ဆုံးဖွတျခကြျအတိုငျး သူတို့ဘာတှဆေောငျရှကျပွီးစီးခဲ့သလဲဆိုတာ မွနျမာဘကျက တငျပွရမှာဖွဈပါတယျ။ လေးလပွီးရငျတော့ နောကျပိုငျးမှာ ခွောကျလတကွိမျ တရားရုံးကို မွနျမာက အစီရငျခံရမှာဖွဈပါတယျ။ အဲဒီတော့ ဂမျဘီယာဘကျက အခှင့ျအရေးရဖို့ရှိတာက မွနျမာဘကျကအစီရငျခံစာတငျသှငျးတိုငျးမှာ ပွနျပွီးတုန့ျပွနျဖို့ ဖွဈပါတယျ။
အငျကွငျးနိုငျ။ ။ ကုလသမဂ်ဂအမွင့ျဆုံးတရားရုံးဖွဈတဲ့ ICJရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျကို မဖွဈမနေ ဘယျလောကျထိလိုကျနာဖို့ လိုသလဲ။ နောကျ ဒီဆုံးဖွတျခကြျကို ICJ က ကုလသမဂ်ဂလုံခွုံရေး ကောငျစီကို ပေးပို့မှာလညျးဖွဈတော့ ဘယျလို သကျရောကျမှုတှရှေိလာမလဲ။
Michael Becker။ ။ ဥပဒကွေောငျးအရ ICJ တရားရုံးက ခမြှတျတဲ့ ကွားဖွတျအရေးယူ စီမံဆောငျရှကျခကြျတှကေို မဖွဈမနလေိုကျနာဆောငျရှကျဖို့ လိုပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ICJရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျဟာ မွနျမာအတှကျ လိုကျနာဖို့ တာဝနျဝတ်တရားတှကေိုခမြှတျတာ၊ ရှိနပွေီးသာ တာဝနျဝတ်တရားတှကေို လိုကျနာဖို့ ထပျပွီးပွောဆိုတာဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ထိရောကျမှုရှိမလား၊ ဒါမှမဟုတျ ဥပဒအေရ အရေးယူမှုရှိမရှိဆိုတဲ့အပိုငျးမှာတော့ ပွောဖို့ခကျပါတယျ။ မွနျမာအနနေဲ့ တာဝနျဝတ်တရားတှကေို လိုကျနာဖို့ ဆန့ျကငြျတယျလို့ ဂမျဘီယာဖွဈဖွဈ၊ အခွားနိုငျငံ တနိုငျငံကပဲဖွဈဖွဈ ရှုမွငျပွီး တငျပွလာတဲ့ စိုးရိမျမှုတှကေို လုံခွုံရေးကောငျစီက လကျခံနိုငျပါတယျ။ ဒါပမေယျလို့ ဒီစိုးရိမျခကြျတှနေဲ့ပတျသကျလို့ လုံခွုံရေးကောငျစီဘကျက ထိထိရောကျရောကျနဲ့ ပါဝငျပတျသကျမယျလိုတော့ မွငျလို့မရပါဘူး။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ တရုတျနဲ့ မွနျမအစိုးရ ဆကျဆံရေးဟာ အရမျးကို နီးစပျမှုရှိပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ICJ ဆုံးဖွတျခကြျကို မွနျမာဘကျက ဥပဒကွေောငျးအရ မဖွဈမနလေိုကျနာဆောငျရှကျဖို့ လုံခွုံရေးကောငျစီက ပါဝငျပတျသကျလိမ့ျမယျလို့ မြှောျလင့ျလို့မရပါဘူး။
အငျကွငျးနိုငျ။ ။ တရားရုံးရဲ့ အခုဆုံးဖွတျခကြျဟာ အပွီးသတျအမိန့ျခမြှတျမယ့ျကိစ်စဖွဈတဲ့ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှု မွောကျမမွောကျဆိုတဲ့အပေါျမှာ ဘယျလိုသကျရောကျမှုတှရှေိနလေဲလို့မွငျလဲ။
Michael Becker။ ။ အခု ကွားဖွတျအရေးယူစီမံဆောငျရှကျမြား ခမြှတျပေးဖို့ဆိုတဲ့ ကိစ်စက အဓိက ဘာကိုပွသနသေလဲဆိုရငျ ICJ ရဲ့ တရားစီရငျပိုငျခှင့ျ နဲ့ပတျသကျလို့ မွနျမာဘကျက ကန့ျကှကျမှုအတောျမြားမြားဟာ အောငျမွငျမှု မရှိဘူးဆိုတာ သခြောသလောကျတှေ့ရပါတယျ။ တကယျလို့ မွနျမာဘကျက ICJ တရားရုံးစီရငျပိုငျခှင့ျကို ဆကျလကျ စိနျခေါျဖို့ စီစဉျနတေယျဆိုရငျ တရားရုံးဘကျက အခိုငျအမာပွလိုကျတဲ့ အခကြျကတော့ မွနျမာဘကျက ခုခံခွပေခကြျတှဟော အောငျမွငျမှုရှိမှာ မဟုတျဘူးဆိုတာပဲဖွဈပါတယျ။