Zawgyi/ Unicode
အခုရက်ပိုင်း ပြည်သူတွေ စိတ်အဝင်စားဆုံး ကိစ္စတွေထဲက တစ်ခုကတော့ ဧရာဝတီတိုင်း ဖျာပုံမြို့နယ်က ပင်လယ် ကျားဖောင်လုပ်ငန်းနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး လူကုန်ကူးခံရမှု၊ ဆိုးရွားတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖေါက်ခံရမှု သတင်းတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီ ပြသနာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လူကုန်ကူးသူတွေ၊ လုပ်အား ခေါင်းပုံဖြတ်သူတွေကို အမှုဖွင့် အရေးယူတာတွေ ရှိနေပြီး မြန်မာနိုင်ငံ လူ့အခွင့်အရေး ကော်မရှင် တာဝန်ရှိသူတွေတောင် ကျားဖေါင်လုပ်ငန်း ရှိရာ ကျေးရွာနဲ့ ပင်လယ်ပြင် အထိ သွားပြီး စုံစမ်း စစ်ဆေးမှု လုပ်နေရတဲ့ အခြေအနေ ရောက်နေပါပြီ။ ကျားဖောင် လုပ်ငန်းဆိုတာ ဘယ်လိုမျိုးလဲ၊ ဘယ်လို လူကုန်ကူး ခံရတာမျိုးလဲ၊ အဲဒီ လုပ်ငန်းထဲမှာ ဘယ်လို ဆိုးရွားတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖေါက်မှုတွေ ရှိနေသလဲ၊ သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူတွေကရော ဒီ ပြသနာကို ဖြေရှင်းဖို့ မကြိုးစားကြဘူးလား စတဲ့အချက်အလက်တွေဟာ စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းနေပါတယ်။ ခုတစ်ပတ် အဲဒီ လုပ်ငန်းပြသနာနဲ့ ရှေ့အလားအလာတွေအကြောင်း လေ့လာ တင်ပြသွားပါ့မယ်။
ကျားဖောင် လုပ်ငန်း ဆိုတဲ့အတိုင်း အဲဒီ လုပ်ငန်းကို ဖောင်တွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတာပါ။ မိုးကာလ ကုန်လွန်ပြီး ပွင့်လင်းရာသီ ရောက်တာနဲ့ ဝါး၊ သစ်၊ စည်ပိုင်း စတာတွေနဲ့ နှစ်ထပ် ပုံစံ တည်ဆောက်ထားတဲ့ ဝါးဖောင်တွေကို ပင်လယ်ဝရောက်အောင် ဆွဲယူသွားကြရပါတယ်။ ပင်လယ်၀ ရောက်တဲ့အခါ အဲဒီဖောင်တွေကနေ ငါးဖမ်းတာ၊ ဖမ်းမိလာတဲ့ ငါးတွေကို ရွေးချယ်တာ၊ ဗိုက်ခွဲပြီး အမိုးပေါ်မှာ အခြောက်ဖြစ်အောင် လှန်းတာ စတာတွေ လုပ်ကြပါတယ်။ ပျမ်းမျှအားဖြင့် ကျားဖောင်တစ်စင်းမှာ လူသုံးယောက်လောက် ရှိပြီး အဲဒီ ကျားဖောင်ပေါ်မှာပဲ အလုပ်လုပ်၊ ချက်ပြုတ်စား၊ ဖောင်ပေါ်မှာပဲ အိပ်စက် နေထိုင်ကြရတာမျိုးပါ။ အဲဒီ ကျားဖောင်ကနေ ဖမ်းမိတဲ့ ငါး၊ငါးခြောက်တွေ ကမ်းခြေကိုပို့ဖို့၊ ဖောင်ပေါ်က လူတွေ စားဖို့သောက်ဖို့ ရိက္ခာတွေကို ကမ်းခြေကနေ ယူဆောင်လာပေးဖို့ စက်တပ်လှေကြီးတွေက အစုန်အဆန် ကူးချည်သန်းချည် လုပ်ကြရပါတယ်။ဒီအတွက် ငါးလုပ်ငန်း ဦးစီးဌာနဟာ စက်လှေ တစ်စီး ပိုင်ဆိုင်ရင် ကျားဖောင် (၈) စင်း တည်ထောင် လုပ်ကိုင်ဖို့ သတ်မှတ် ပေးထားပါတယ်။ စာရင်းဇယားတွေအရ လက်ရှိအချိန် ဖျာပုံဘက်က ပင်လယ်၀ မှာ ခန့်မှန်းခြေ ကျားဖောင် အစင်း ၁၀၀၀၀ ဝန်းကျင်လောက်ရှိပြီး လုပ်သား ၃ သောင်းကျော် လုပ်ကိုင်နေကြမယ်လို့ ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။
ကျားဖောင်လုပ်ငန်းဟာ ပင်လယ်ပြင်ထဲမှာ ရက်ရှည်လများ နေပြီး အလုပ်လုပ်ရတာ၊ ရေတက် ရေကျချိန်ကို လိုက်ပြီး မနားမနေ အလုပ်လုပ်ရတာ စတာတွေကြောင့် သူ့နဂိုမှာကိုပဲ ပင်ပင်ပန်းပန်း ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်း လုပ်ကိုင်ရတဲ့ သဘောရှိပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လုပ်ငန်းခွင် အများစုမှာ အလုပ်ကိုကြီးကြပ်ရတဲ့ ဖောင်ဦးစီးတွေရဲ့ ကြမ်းတမ်းတဲ့ ခိုင်းစေမှုတွေအပြင် ကိုယ်ထိလက်ရောက် ရိုက်နှက်ကန်ကြောက်တာမျိုးကလည်း ပုံမှန် ဖြစ်လေ့ရှိပြီး တစ်ခါတစ်ရံ လူသေဆုံးတဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေ အထိ ဖြစ်ပွားတတ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပင်လယ်ပြင်ထဲက ဖောင်ပေါ်မှာ ဖြစ်နေတဲ့အတွက် အဲလို လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖေါက်တာ၊ ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်တာမျိုးကို တားဆီးမယ့်သူ မရှိသလို၊ တိုင်တန်းလို့ရမယ့် အခြေအနေမျိုးလည်း မရှိပါဘူး။ ဖျာပုံ ရဲတပ်ဖွဲ့ မှတ်တမ်းတွေအရ ၂၀၁၇-၁၈ ဘဏ္ဍာရေးနှစ် (၈)လတာ ကာလ အတွင်း အဲဒီ ကျားဖောင်လုပ်ငန်းမှာ ဖျားနာလို့ သေဆုံးသူ အယောက် ၂၈၀ နီးပါးရှိတယ်လို့ မှတ်တမ်းတင်ထားတဲ့ အတွက် အဲဒါဟာ တကယ် သွေးရိုးသားရိုး ဖျားနာ သေဆုံးတာလား၊ နှိပ်စက်ခံရပြီး သေဆုံးတာလား၊ ထွက်ပြေးဖို့ ကြိုးစားရင်း ပင်လယ်ပြင်မှာ သေဆုံးတာလား၊ ဒါ့အပြင် ရဲတပ်ဖွဲ့ကို သတင်းမပို့ပဲ သေဆုံးသူ ဘယ်နှစ်ယောက် အထိ ရှိနေမလဲ စတဲ့ မေးခွန်းတွေကိုလည်း ထွက်ပေါ်လာစေပါတယ်။
ကျားဖောင်လုပ်ငန်းဟာ အဲလို ကြမ်းတမ်းပေမယ့် တကယ့်တကယ် ရမယ့် လုပ်ခ လစာကတော့ အတော့်ကို နည်းပါးလွန်းပါတယ်။ အလုပ်သမား တစ်ယောက်ကို စားသောက် အပြီးအစီး တစ်လကို ကျပ် ၆ သောင်းကနေ ၈ သောင်းကြားထဲလောက်ပဲ ပေးတဲ့ အနေအထားမျိုးပါ။ အဲဒီလို ကြမ်းတမ်းတဲ့ လုပ်ငန်းခွင်၊ ပင်လယ်ထဲသွားပြီး ရက်ရှည်လများ လုပ်ရတာ၊ လုပ်ခ လစာ အတော့်ကို နည်းပါးလွန်းတာ စတဲ့ အခြေအနေ အမှန်အတိုင်း သိခဲ့ရင် သွားပြီး အလုပ်လုပ်မယ့် အလုပ်သမား ရှာရဖွေရ ခက်ခဲမယ် ဆိုတာ လူတိုင်း နားလည်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီကနေ တဆင့် နောက်ဆက်တွဲ ပေါ်ပေါက်လာတာကတော့ လူကုန်ကူးမှု ပြသနာပါ။
အလုပ်သမား ရရှိရေးအတွက် ကျားဖောင်လုပ်ငန်းရှင်တွေဟာ လူပွဲစားတွေကို အားကိုးရပါတယ်။ လူပွဲစားတွေကလည်း အခြေအနေမှန်၊ လုပ်ခ လစာအမှန်ပြောပြီး အလုပ်သမား ရှာဖွေရင် ရနိုင်ဖွယ် မရှိတာကြောင့် လုပ်ငန်းခွင်နဲ့ လုပ်ခ လစာ အခြေအနေကို လိမ်လည် ပြောဆိုပြီး အလုပ်လုပ်ဖို့ စည်းရုံးသိမ်းသွင်းကြပါတယ်။ တစ်လ လုပ်ခ လစာ ဘယ်နှစ်သိန်းရမယ်၊ တစ်ရာသီ ဆိုရင် ကျပ် သိန်း ဘယ်လောက် စုမိမယ် ဆိုပြီး လိမ်လည်ပြောဆိုတာမျိုးပါ။
နောက်တော့ အဲဒီ အလုပ်သမားကို ပင်လယ်ထဲက ကျားဖောင်တွေဆီ ပို့လိုက်ကြတော့တာပါပဲ။ ဒါတင်မက လူပွဲစားတွေဟာ သူတို့ လိမ်လည်ပြောဆို စည်းရုံးပြီး ပို့လိုက်တဲ့ အလုပ်သမားရဲ့ တစ်ရာသီလုံးစာ လုပ်ခ လစာကိုပါ ထုတ်ယူတဲ့ အဆင့်ထိ လုပ်လိုက်ပြီ ဆိုရင်တော့ ဒါဟာ လူကုန်ကူးတဲ့ ရာဇဝတ်မှု အဆင့်ကို ရောက်သွားစေပါတယ်။
အခုလို ကျားဖောင်လုပ်ငန်းမှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ပြသနာတွေ ပြေလည်စေဖို့ သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူတွေ အနေနဲ့ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲတွေ လုပ်ပြီး တတ်နိုင်သလောက် ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံ လွှတ်တော် အမတ်က သတင်းမီဒီယာတွေကို ရှင်းပြပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ ကျားဖောင်လုပ်သားတွေကို ငါးလုပ်ငန်းဦးစီးဌာနမှာ ရေလုပ်ငန်း မှတ်ပုံတင် ဆောင်ရွက်ဖို့၊ရေလုပ်ငန်းရှင်နဲ့ ရေလုပ်သားအကြားမှာ အလုပ်ရှင် အလုပ်သမား စာချုပ်ချုပ်ဖို့၊တရားဝင် မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ ပွဲစားအေးဂျင့်ကနေပဲ အလုပ်သမားကို ငှားရမ်းဖို့၊ ဖျာပုံ၊ ခါးပြတ်၊ နောက်မီး၊ ချောင်းဝ စတဲ့ဒေသတွေမှာ အလုပ်ရှင် အလုပ်သမား အငြင်းပွားမှုတွေကို ဖြေရှင်းတဲ့ အဖွဲ့တွေ ဖွဲ့ဖို့ ဆိုပြီး ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို ကျားဖောင် လုပ်ငန်းရှင်တွေဘက်က မလိုက်နာတာကြောင့် ခုလို လူကုန်ကူးမှုနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖေါက်မှု၊ ရာဇဝတ်မှုတွေ ပေါ်ပေါက်လာတာလို့ နားလည်နိုင်ပါတယ်။
အားလုံးကို ခြုံငုံသုံးသပ်ကြည့်ရင် အဲဒီ လုပ်ငန်းမှာ လုပ်ကိုင်နေသူတွေရဲ့ စာရင်း အချက်အလက် ကောက်ယူထားတာ မရှိပဲ အဆင်ပြေသလို လုပ်ကိုင်နေကြတာ၊ ပင်လယ်ပြင်ထဲ ရက်ရှည်လများ သွား အလုပ်လုပ်နေရသူတွေကို ရဲတပ်ဖွဲ့ အပါအဝင် အစိုးရတာဝန်ရှိသူတွေက အဲဒီနေရာ အထိ သွားပြီး စစ်ဆေးလို့ မရနိုင်ပဲ ဥပဒေပြင်ပ ရောက်သလို ဖြစ်နေတာတွေကြောင့် ခုလို ပြသနာတွေ ပေါ်နေရတာပါ။ ဒီ အခြေအနေတွေကိုကြည့်ရင် အဲလို ပင်လယ်ပြင်က လုပ်ငန်းခွင် တွေအတွက် ရေကြောင်းရဲတပ်ဖွဲ့လိုမျိုး ဖွဲ့စည်းပေးဖို့ လိုနေပြီဆိုတာ သိသာပါတယ်။ ရေကြောင်းရဲတပ်ဖွဲ့သာ ရှိရင် ပင်လယ်ပြင်က အဲလို လူသောင်းနဲ့ချီ အလုပ်လုပ်တဲ့ နေရာကို အမြန်ရေယာဉ်တွေသုံးပြီး ပုံမှန်ကင်းလှည့် စစ်ဆေးတာမျိုး လုပ်နိုင်၊ ရာဇဝတ်မှု တားဆီး ကာကွယ်ရေးလည်း လုပ်နိုင်မှာပါ။ အခုတော့ ဒီ ပြသနာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အစိုးရဟာ “၂၀၁၃ ခုနှစ် အလုပ်အကိုင်နှင့် ကျွမ်းကျင်မှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဥပဒေ” ပုဒ်မ ၃၅ကို လိုက်နာကြဖို့ သတင်းစာကနေ တဆင့် ကြေငြာထားပါတယ်။ အဲဒီ ဥပဒေဟာ လူပွဲစားတွေ မသမာမှု မလုပ်နိုင်အောင် ကာကွယ်တဲ့ ဥပဒေဖြစ်ပြီး ကျူးလွန်ရင် ၃ နှစ်ထက် မပိုတဲ့ ထောင်ဒဏ်နဲ့ ငွေဒဏ်ချမှတ်နိုင်တယ်လို့ ပြဌာန်းထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီလောက် ဖြေရှင်းရုံနဲ့ ပြသနာ ပြေလည်သွားနိုင်မှာ မဟုတ်သေးပါဘူး။ ပင်လယ်ပြင်က သောင်းနဲ့ချီ ရှိတဲ့ လုပ်သားတွေ၊ ကျားဖောင်တွေကို စနစ်တကျ မှတ်ပုံတင်နိုင်ပါမှ၊ ပင်လယ်ပြင်က လုပ်ငန်းခွင်မှာ ဥပဒေ စိုးမိုးမှုရှိအောင် လုပ်နိုင်ပါမှ လူကုန်ကူးမှု၊ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖေါက်မှုနဲ့ ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်တာတွေကို ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ် တားဆီးနိုင်မယ် ဖြစ်ကြောင်းပါ။
လူ့ငရဲခနျးလို ဖွဈနတေဲ့ ပငျလယျကြားဖောငျ လုပျငနျးခှငျ ပွသနာ ဘယျလို အဖွရှောမလဲ
စညျသူအောငျမွင့ျ
အခုရကျပိုငျး ပွညျသူတှေ စိတျအဝငျစားဆုံး ကိစ်စတှထေဲက တဈခုကတော့ ဧရာဝတီတိုငျး ဖြာပုံမွို့နယျက ပငျလယျ ကြားဖောငျလုပျငနျးနဲ့ ဆကျစပျပွီး လူကုနျကူးခံရမှု၊ ဆိုးရှားတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖေါကျခံရမှု သတငျးတှပေဲ ဖွဈပါတယျ။ ဒီ ပွသနာနဲ့ ပတျသကျပွီး လူကုနျကူးသူတှေ၊ လုပျအား ခေါငျးပုံဖွတျသူတှကေို အမှုဖှင့ျ အရေးယူတာတှေ ရှိနပွေီး မွနျမာနိုငျငံ လူ့အခှင့ျအရေး ကောျမရှငျ တာဝနျရှိသူတှတေောငျ ကြားဖေါငျလုပျငနျး ရှိရာ ကြေးရှာနဲ့ ပငျလယျပွငျ အထိ သှားပွီး စုံစမျး စဈဆေးမှု လုပျနရေတဲ့ အခွအေနေ ရောကျနပေါပွီ။ ကြားဖောငျ လုပျငနျးဆိုတာ ဘယျလိုမြိုးလဲ၊ ဘယျလို လူကုနျကူး ခံရတာမြိုးလဲ၊ အဲဒီ လုပျငနျးထဲမှာ ဘယျလို ဆိုးရှားတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖေါကျမှုတှေ ရှိနသေလဲ၊ သကျဆိုငျရာ တာဝနျရှိသူတှကေရော ဒီ ပွသနာကို ဖွရှေငျးဖို့ မကွိုးစားကွဘူးလား စတဲ့အခကြျအလကျတှဟော စိတျဝငျစားဖို့ ကောငျးနပေါတယျ။ ခုတဈပတျ အဲဒီ လုပျငနျးပွသနာနဲ့ ရှေ့အလားအလာတှအေကွောငျး လေ့လာ တငျပွသှားပါ့မယျ။
ကြားဖောငျ လုပျငနျး ဆိုတဲ့အတိုငျး အဲဒီ လုပျငနျးကို ဖောငျတှနေဲ့ ဖှဲ့စညျးထားတာပါ။ မိုးကာလ ကုနျလှနျပွီး ပှင့ျလငျးရာသီ ရောကျတာနဲ့ ဝါး၊ သဈ၊ စညျပိုငျး စတာတှနေဲ့ နှဈထပျ ပုံစံ တညျဆောကျထားတဲ့ ဝါးဖောငျတှကေို ပငျလယျဝရောကျအောငျ ဆှဲယူသှားကွရပါတယျ။ ပငျလယျ၀ ရောကျတဲ့အခါ အဲဒီဖောငျတှကေနေ ငါးဖမျးတာ၊ ဖမျးမိလာတဲ့ ငါးတှကေို ရှေးခယြျတာ၊ ဗိုကျခှဲပွီး အမိုးပေါျမှာ အခွောကျဖွဈအောငျ လှနျးတာ စတာတှေ လုပျကွပါတယျ။ ပမြျးမြှအားဖွင့ျ ကြားဖောငျတဈစငျးမှာ လူသုံးယောကျလောကျ ရှိပွီး အဲဒီ ကြားဖောငျပေါျမှာပဲ အလုပျလုပျ၊ ခကြျပွုတျစား၊ ဖောငျပေါျမှာပဲ အိပျစကျ နထေိုငျကွရတာမြိုးပါ။ အဲဒီ ကြားဖောငျကနေ ဖမျးမိတဲ့ ငါး၊ငါးခွောကျတှေ ကမျးခွကေိုပို့ဖို့၊ ဖောငျပေါျက လူတှေ စားဖို့သောကျဖို့ ရိက်ခာတှကေို ကမျးခွကေနေ ယူဆောငျလာပေးဖို့ စကျတပျလှကွေီးတှကေ အစုနျအဆနျ ကူးခညြျသနျးခညြျ လုပျကွရပါတယျ။ဒီအတှကျ ငါးလုပျငနျး ဦးစီးဌာနဟာ စကျလှေ တဈစီး ပိုငျဆိုငျရငျ ကြားဖောငျ (၈) စငျး တညျထောငျ လုပျကိုငျဖို့ သတျမှတျ ပေးထားပါတယျ။ စာရငျးဇယားတှအေရ လကျရှိအခြိနျ ဖြာပုံဘကျက ပငျလယျ၀ မှာ ခန့ျမှနျးခွေ ကြားဖောငျ အစငျး ၁၀၀၀၀ ဝနျးကငြျလောကျရှိပွီး လုပျသား ၃ သောငျးကြောျ လုပျကိုငျနကွေမယျလို့ ခန့ျမှနျးထားကွပါတယျ။
ကြားဖောငျလုပျငနျးဟာ ပငျလယျပွငျထဲမှာ ရကျရှညျလမြား နပွေီး အလုပျလုပျရတာ၊ ရတေကျ ရကေခြြိနျကို လိုကျပွီး မနားမနေ အလုပျလုပျရတာ စတာတှကွေောင့ျ သူ့နဂိုမှာကိုပဲ ပငျပငျပနျးပနျး ကွမျးကွမျးတမျးတမျး လုပျကိုငျရတဲ့ သဘောရှိပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ လုပျငနျးခှငျ အမြားစုမှာ အလုပျကိုကွီးကွပျရတဲ့ ဖောငျဦးစီးတှရေဲ့ ကွမျးတမျးတဲ့ ခိုငျးစမှေုတှအေပွငျ ကိုယျထိလကျရောကျ ရိုကျနှကျကနျကွောကျတာမြိုးကလညျး ပုံမှနျ ဖွဈလေ့ရှိပွီး တဈခါတဈရံ လူသဆေုံးတဲ့ ရာဇဝတျမှုတှေ အထိ ဖွဈပှားတတျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ပငျလယျပွငျထဲက ဖောငျပေါျမှာ ဖွဈနတေဲ့အတှကျ အဲလို လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖေါကျတာ၊ ရာဇဝတျမှု ကြူးလှနျတာမြိုးကို တားဆီးမယ့ျသူ မရှိသလို၊ တိုငျတနျးလို့ရမယ့ျ အခွအေနမြေိုးလညျး မရှိပါဘူး။ ဖြာပုံ ရဲတပျဖှဲ့ မှတျတမျးတှအေရ ၂၀၁၇-၁၈ ဘဏ်ဍာရေးနှဈ (၈)လတာ ကာလ အတှငျး အဲဒီ ကြားဖောငျလုပျငနျးမှာ ဖြားနာလို့ သဆေုံးသူ အယောကျ ၂၈၀ နီးပါးရှိတယျလို့ မှတျတမျးတငျထားတဲ့ အတှကျ အဲဒါဟာ တကယျ သှေးရိုးသားရိုး ဖြားနာ သဆေုံးတာလား၊ နှိပျစကျခံရပွီး သဆေုံးတာလား၊ ထှကျပွေးဖို့ ကွိုးစားရငျး ပငျလယျပွငျမှာ သဆေုံးတာလား၊ ဒါ့အပွငျ ရဲတပျဖှဲ့ကို သတငျးမပို့ပဲ သဆေုံးသူ ဘယျနှဈယောကျ အထိ ရှိနမေလဲ စတဲ့ မေးခှနျးတှကေိုလညျး ထှကျပေါျလာစပေါတယျ။
ကြားဖောငျလုပျငနျးဟာ အဲလို ကွမျးတမျးပမေယ့ျ တကယ့ျတကယျ ရမယ့ျ လုပျခ လစာကတော့ အတော့ျကို နညျးပါးလှနျးပါတယျ။ အလုပျသမား တဈယောကျကို စားသောကျ အပွီးအစီး တဈလကို ကပြျ ၆ သောငျးကနေ ၈ သောငျးကွားထဲလောကျပဲ ပေးတဲ့ အနအေထားမြိုးပါ။ အဲဒီလို ကွမျးတမျးတဲ့ လုပျငနျးခှငျ၊ ပငျလယျထဲသှားပွီး ရကျရှညျလမြား လုပျရတာ၊ လုပျခ လစာ အတော့ျကို နညျးပါးလှနျးတာ စတဲ့ အခွအေနေ အမှနျအတိုငျး သိခဲ့ရငျ သှားပွီး အလုပျလုပျမယ့ျ အလုပျသမား ရှာရဖှရေ ခကျခဲမယျ ဆိုတာ လူတိုငျး နားလညျနိုငျပါတယျ။ အဲဒီကနေ တဆင့ျ နောကျဆကျတှဲ ပေါျပေါကျလာတာကတော့ လူကုနျကူးမှု ပွသနာပါ။
အလုပျသမား ရရှိရေးအတှကျ ကြားဖောငျလုပျငနျးရှငျတှဟော လူပှဲစားတှကေို အားကိုးရပါတယျ။ လူပှဲစားတှကေလညျး အခွအေနမှေနျ၊ လုပျခ လစာအမှနျပွောပွီး အလုပျသမား ရှာဖှရေငျ ရနိုငျဖှယျ မရှိတာကွောင့ျ လုပျငနျးခှငျနဲ့ လုပျခ လစာ အခွအေနကေို လိမျလညျ ပွောဆိုပွီး အလုပျလုပျဖို့ စညျးရုံးသိမျးသှငျးကွပါတယျ။ တဈလ လုပျခ လစာ ဘယျနှဈသိနျးရမယျ၊ တဈရာသီ ဆိုရငျ ကပြျ သိနျး ဘယျလောကျ စုမိမယျ ဆိုပွီး လိမျလညျပွောဆိုတာမြိုးပါ။
နောကျတော့ အဲဒီ အလုပျသမားကို ပငျလယျထဲက ကြားဖောငျတှဆေီ ပို့လိုကျကွတော့တာပါပဲ။ ဒါတငျမက လူပှဲစားတှဟော သူတို့ လိမျလညျပွောဆို စညျးရုံးပွီး ပို့လိုကျတဲ့ အလုပျသမားရဲ့ တဈရာသီလုံးစာ လုပျခ လစာကိုပါ ထုတျယူတဲ့ အဆင့ျထိ လုပျလိုကျပွီ ဆိုရငျတော့ ဒါဟာ လူကုနျကူးတဲ့ ရာဇဝတျမှု အဆင့ျကို ရောကျသှားစပေါတယျ။
အခုလို ကြားဖောငျလုပျငနျးမှာ ဖွဈပေါျနတေဲ့ ပွသနာတှေ ပွလေညျစဖေို့ သကျဆိုငျရာ တာဝနျရှိသူတှေ အနနေဲ့ အလုပျရုံဆှေးနှေးပှဲတှေ လုပျပွီး တတျနိုငျသလောကျ ဖွရှေငျးဖို့ ကွိုးစားခဲ့တယျလို့ ဒသေခံ လှှတျတောျ အမတျက သတငျးမီဒီယာတှကေို ရှငျးပွပါတယျ။ အဲဒါတှကေတော့ ကြားဖောငျလုပျသားတှကေို ငါးလုပျငနျးဦးစီးဌာနမှာ ရလေုပျငနျး မှတျပုံတငျ ဆောငျရှကျဖို့၊ရလေုပျငနျးရှငျနဲ့ ရလေုပျသားအကွားမှာ အလုပျရှငျ အလုပျသမား စာခြုပျခြုပျဖို့၊တရားဝငျ မှတျပုံတငျထားတဲ့ ပှဲစားအေးဂငြ့ျကနပေဲ အလုပျသမားကို ငှားရမျးဖို့၊ ဖြာပုံ၊ ခါးပွတျ၊ နောကျမီး၊ ခြောငျးဝ စတဲ့ဒသေတှမှော အလုပျရှငျ အလုပျသမား အငွငျးပှားမှုတှကေို ဖွရှေငျးတဲ့ အဖှဲ့တှေ ဖှဲ့ဖို့ ဆိုပွီး ညှိနှိုငျးဆောငျရှကျခဲ့တယျလို့ သူက ဆိုပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အဲဒီ လုပျငနျးစဉျတှကေို ကြားဖောငျ လုပျငနျးရှငျတှဘေကျက မလိုကျနာတာကွောင့ျ ခုလို လူကုနျကူးမှုနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖေါကျမှု၊ ရာဇဝတျမှုတှေ ပေါျပေါကျလာတာလို့ နားလညျနိုငျပါတယျ။
အားလုံးကို ခွုံငုံသုံးသပျကွည့ျရငျ အဲဒီ လုပျငနျးမှာ လုပျကိုငျနသေူတှရေဲ့ စာရငျး အခကြျအလကျ ကောကျယူထားတာ မရှိပဲ အဆငျပွသေလို လုပျကိုငျနကွေတာ၊ပငျလယျပွငျထဲ ရကျရှညျလမြား သှား အလုပျလုပျနရေသူတှကေိုရဲတပျဖှဲ့ အပါအဝငျ အစိုးရတာဝနျရှိသူတှကေ အဲဒီနရော အထိ သှားပွီး စဈဆေးလို့ မရနိုငျပဲ ဥပဒပွေငျပ ရောကျသလို ဖွဈနတောတှကွေောင့ျ ခုလို ပွသနာတှေ ပေါျနရေတာပါ။ ဒီ အခွအေနတှေကေိုကွည့ျရငျ အဲလို ပငျလယျပွငျက လုပျငနျးခှငျ တှအေတှကျ ရကွေောငျးရဲတပျဖှဲ့လိုမြိုး ဖှဲ့စညျးပေးဖို့ လိုနပွေီဆိုတာ သိသာပါတယျ။ ရကွေောငျးရဲတပျဖှဲ့သာ ရှိရငျ ပငျလယျပွငျက အဲလို လူသောငျးနဲ့ခြီ အလုပျလုပျတဲ့ နရောကို အမွနျရယောဉျတှသေုံးပွီး ပုံမှနျကငျးလှည့ျ စဈဆေးတာမြိုး လုပျနိုငျ၊ ရာဇဝတျမှု တားဆီး ကာကှယျရေးလညျး လုပျနိုငျမှာပါ။ အခုတော့ ဒီ ပွသနာနဲ့ ပတျသကျပွီး အစိုးရဟာ “၂၀၁၃ ခုနှဈ အလုပျအကိုငျနှင့ျ ကြှမျးကငြျမှု ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေး ဥပဒေ” ပုဒျမ ၃၅ကို လိုကျနာကွဖို့ သတငျးစာကနေ တဆင့ျ ကွငွောထားပါတယျ။ အဲဒီ ဥပဒဟော လူပှဲစားတှေ မသမာမှု မလုပျနိုငျအောငျ ကာကှယျတဲ့ ဥပဒဖွေဈပွီး ကြူးလှနျရငျ ၃ နှဈထကျ မပိုတဲ့ ထောငျဒဏျနဲ့ ငှဒေဏျခမြှတျနိုငျတယျလို့ ပွဌာနျးထားပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အဲဒီလောကျ ဖွရှေငျးရုံနဲ့ ပွသနာ ပွလေညျသှားနိုငျမှာ မဟုတျသေးပါဘူး။ ပငျလယျပွငျက သောငျးနဲ့ခြီ ရှိတဲ့ လုပျသားတှေ၊ ကြားဖောငျတှကေို စနဈတကြ မှတျပုံတငျနိုငျပါမှ၊ ပငျလယျပွငျက လုပျငနျးခှငျမှာ ဥပဒေ စိုးမိုးမှုရှိအောငျ လုပျနိုငျပါမှ လူကုနျကူးမှု၊ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖေါကျမှုနဲ့ ရာဇဝတျမှု ကြူးလှနျတာတှကေို ထိထိရောကျရောကျ ကာကှယျ တားဆီးနိုငျမယျ ဖွဈကွောငျးပါ။