[Zawgyi/Unicode]
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ Cox's Bazar ဒေသ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲက ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေကို Bhasan Char ကျွန်းပေါ် ပြောင်းရွှေ့မယ့်အရေး လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေက ကန့်ကွက်နေတဲ့ကြားမှာပဲ ဒီကနေ့မှာတော့ ဒုက္ခသည် ၁,၆၀၀ ကျော် ပြောင်းသွားကြပါပြီ။ ဒီအပေါ်မှာ စခန်းတွေထဲ ကျန်ခဲ့သူတွေက ဘယ်လိုမြင်ကြပါသလဲ ... သဘောထားအမြင်တချို့ကို မဆုမွန်က စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
Bhashan Char ကျွန်း ဆိုတာကတော့ မြန်မာနိုင်ငံက တိမ်းရှောင်ထွက်ပြေးလာကြတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် သိန်းနဲ့ချီ ခိုလှုံနေထိုင်တဲ့ လူဦးရေ ထူထပ်များပြားလွန်းလှတဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲက ဒုက္ခသည်တချို့ကို ရွှေ့ပြောင်းနေရာချထားဖို့ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက စီစဉ်ထားတဲ့ ပင်လယ်ထဲက ကျွန်းတကျွန်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့လည်း ဒီကနေ့ ဒီဇင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့ နေ့လည် ၂ နာရီ ဝန်းကျင်မှာတော့ အဲ့ဒီ့ ဘာဆန်ချာကျွန်းဆီကို ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်ပေါင်း ၁,၆၄၂ ယောက် စတင်ဆိုက်ရောက်သွားပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဘာဆန်ချာကျွန်းကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရ အစီအစဉ်နဲ့ အရင်တခေါက် သွားလေ့လာခဲ့တဲ့ စခန်းခေါင်းဆောင်၊ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေထဲက ဘာလုခါလီစခန်း (၁) ရဲ့ခေါင်းဆောင် အရင် မောင်တောမြို့နယ် တောင်ပြိုလက်ဝဲရွာက အထက်တန်းပြဆရာ ဆရာနုရ်မာမတ်ကတော့ စခန်းထဲက ဒုက္ခသည်တွေဟာ ဘယ်သူရဲ့တိုက်တွန်း ဖိအားပေးမှုမှ မပါဘဲ ကိုယ့်သဘော ကိုယ့်ဆန္ဒနဲ့ ထွက်ခွာသွားကြတာလို့ဆိုပါတယ်။
"အခု ဘာဆန်ချာကျွန်းဆိုတဲ့နေရာကို သွားလိုက်တဲ့ မိသားစုတွေကတော့ သူတို့သဘောနဲ့ သူတို့သွားခဲ့တာ။ ကျနော်တို့ ဘာမှမပြောဘူး။ သူတို့သဘောနဲ့သူတို့ သွားတဲ့အတွက်ကြောင့် ကျနော်တို့လည်း ကြားဝင်ပြီး ဘာမှပြောစရာ အကြောင်းမရှိလို့ ကျနော်တို့လည်း မဟန့်တားဘူး။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရကလည်း ပြောထားတယ် ဘာဆန်ချာကျွန်း ဆိုတဲ့နေရာက သူတို့အတွက် အဆင်ပြေမယ်။ သူတို့ ရှင်းပြတဲ့အတွက် သူတို့နားလည်သွားတယ်။ နားလည်သွားလို့ သူတို့ရောက်သွားတာနဲ့ အဆင်ပြေမလား၊ မပြေဘူးလား သူတို့ပဲသိမယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက ကျနော်တို့ကိုပြောထားတာကတော့ သူတို့ဟိုမှာ လိုအပ်တဲ့ ဟာတွေဖြည့်စွမ်းမယ်။ အကုန်လုံး အဆင်ပြေအောင် လုပ်ပေးမယ် အဲ့ဒီလို ကတိပေးထားတယ်။ သူတို့ ကတော့ အခုအဲဒီ့နေရာကိုရောက်သွားပြီ။ သူတို့တပတ်လောက်ကြာမှ သူတို့အခြေအနေ ဘယ်လိုလဲ သိရမယ်။ အခုလောလောဆယ်တော့ မသိရဘူး။ ကျနော်တို့တော့ ဘာမှ တိုက်တွန်းတာမရှိဘူး။"
Bhasan Char ကျွန်းသို့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်များ ပြောင်းရွှေ့သည့် မြင်ကွင်းတချို့
ကုတုပလောင်ဒုက္ခသည်စခန်း အမှတ် (၇) မှာ နေထိုင်တဲ့စေတနာ့ဝန်ထမ်း ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တဦးဖြစ်တဲ့ ဦးအောင်မြိုင်ကတော့ အခုကျွန်းဆီကို လိုက်သွားကြတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေဟာ အမှန်တကယ်ပဲ သူတို့သဘောဆန္ဒနဲ့သွားကြတာ ဟုတ်၊ မဟုတ် အသေအချာ စုံစမ်းစစ်ဆေးစေချင်ပါတယ်။
"အခုပါသွားတာ လူပေါင်း ၁,၆၄၂ ဦးပါ မိသားစုက ၄၀၀ ပါ။ ဟိုးမှာ ကျွန်းကိုရောက်သွားရင် ဒီလိုမျိုး တိုက်အိမ်တွေရှိတယ်။ ဆိုင်ကလုန်းစင်တာတွေရှိတယ်။ ဘာမှဖြစ်မှာမဟုတ်ဘူး၊ ပိုက်ဆံလည်းရမယ်၊ မွေးမြူရေးတွေလည်းလုပ်ရမယ်၊ ဟိုမှာ ဒီမှာလည်း သွားလို့ရမယ် အဲ့ဒီလိုမျိုး သူတို့ကို စည်းရုံးတာရှိတယ်။ စည်းရုံးပြီးတော့ အခုသွားတယ်ဆိုတာကလည်း သွားတဲ့သူတိုင်းက ကိုယ့်စိတ်ဆန္ဒနဲ့ သွားတယ်လို့ ကျနော်တို့က လက်ခံလို့မရဘူး။ ကျနော်တို့က ဒီကိစ္စကို အခုသွားနေကြတဲ့လူတွေက တကယ့် သူတို့စိတ်ဆန္ဒနဲ့ သွားသလား မသွားသလားဆိုတာကို ကျနော်တို့ ဒုက္ခသည်တွေဘက်က ကော်မတီတခုပေါ့နော်။ပြီးတော့ UN နောက် လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေ အဲ့လိုအဖွဲ့တခု စနစ်တကျဖွဲ့စည်းပြီးတော့ ဒီအဖွဲ့ကနေ တဆင့် အဲ့ဒီ့လူတွေ တကယ်သွားတာလား မသွားချင်ဘဲနဲ့ အကျပ်ကိုင်ပြီးတော့ ခေါ်သွားတာလား အဲ့ဒီ့ဟာလေးကို မေးရမှာပါ။ စုံစမ်းရမှာပါ လေ့လာရမှာပါ။"
ကျန်ခဲ့တဲ့ ရိုဟင်ဂျာစခန်းထဲက ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသမီးတဦးကတော့ သူမအနေနဲ့ ဘာဆန်ချာကျွန်းကိုသွားဖို့ စိတ်ကူး လုံးဝမရှိပါဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
"မလိုက်ဘူး။ ငါတို့ ဘာဖြစ်လို့သွားမှာလဲ အဲ့ဒီ့မှာ။ ငါတို့မြန်မာပြည်ကိုပဲ ငါတို့သွားမှာပေါ့ ဘာဆန်ချာကျွန်းကို မသွားဘူး။ မသွားချင်ဘူးလေ... ငါတို့နေရာလား၊ ငါတို့နေတဲ့နေရာလည်း မဟုတ်ဘူးလေ။ ငါတို့မွေးတဲ့နေရာလည်း မဟုတ်ဘူးလေ.. ဘာဖြစ်လို့ အဲ့ဒီ့နေရာကို သွားနေကြရမှာလဲ။"
ဘာလုခါလီ ဒုက္ခသည်စခန်း အမှတ် ၉ မှာနေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ဦးအီစလံခေါ် ဦးကျော်မြင့်ကတော့ သူတို့ ဘာလုခါလီကမ့်ထဲကနေ ကိုယ်တိုင်ပါသွားတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ဦးအီနုတ်နဲ့ အဆက်အသွယ်ရပြီး နောက်ဆုံး သူသိရသလောက် အခြေအနေကို ပြောပြပါတယ်။
"မနေ့က ဒီမှာ ဘတ်စ်ကားကြီး ၁၀ စီးနဲ့ သူတို့ က အသုတ်လိုက် သူတို့ကို ပထမUkhia မြို့ကိုခေါ်သွားတယ်၊ Ukhia ကနေ စစ်ဆေးပြီးတော့ စစ်တကောင်းမြို့ကိုသယ်ဆောင်သွားခဲ့တယ်။ စစ်တကောင်းမြို့ကနေ ဆိပ်ကမ်းမြို့ကနေ ဘာဆန်ချာသွားမယ်၊ ဒီကနေ့မနက်မှာတော့ ဘာဆန်ချာကျွန်းဆီကို ဆိုက်ရောက်သွားပြီလို့ ဘာလုခါလီဒုက္ခသည်စခန်းက အီနုတ်ပြောတာ ကျနော်တို့ ကြားခဲ့ရတယ်။ မိသားစုအလိုက် သူတို့ကို တဦးကို ဒါကာငွေ ၅,၀၀၀ ကျပ် ထောက်ပံ့ပေးမယ်လို့ ပြောသွားတယ်။ ဘာဆန်ချာကျွန်းကိုရောက်သွားတဲ့သူတွေကို အလုပ်အကိုင်ဖန်တီးပေးမယ်။ နောက် စီးပွားရေးသော်လည်းကောင်း စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းသော်လည်းကောင်း အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းတွေကို အစိုးရဘက်က ဖန်တီးပေးမယ်လို့ စခန်းတာဝန်ခံတွေက ပြောပြခဲ့တာရှိပါတယ်ခင်ဗျ။ အဓိကကတော့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေဟာ ၃ နှစ်ကျော်၊ ၄ နှစ်နီးပါးလောက်ရှိကြပြီ။ မြန်မာနိုင်ငံကိုပြန်ဖို့အစီအစဉ်ကလည်း မတွေ့ရတဲ့အတွက်ကြောင့် လူတွေရဲ့ ကံကြမ္မာကိုပြောင်းလဲနိုင်မလား ဆိုပြီး လူတွေရဲ့စိတ်သောက ခံစားချက်အမျိုးမျိုးနဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲမှာ ကြပ်ညပ်သိပ်ပြီးတော့နေရတယ် အလုပ်အကိုင်ကလည်းမရှိသလောက်ဖြစ်နေတော့ ဘာဆန်ချာကျွန်းကို မိမိဆန္ဒအလျောက် သွားနေကြတာဖြစ်နိုင်ပါတယ်ခင်ဗျ။"
Bhasan Char ကျွန်းကို ပြောင်းရွှေ့တာနဲ့ပတ်သက်လို့ ဒုက္ခသည်တွေအနေနဲ့ သတင်းအချက်အလက် သေချာသိပြီး လွတ်လွတ်လပ်လပ် ဆုံးဖြတ်ချက်ချတာမျိုး ဖြစ်ရမယ်လို့ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ မဟာမင်းကြီးရုံး (UNHCR) က ဒီကနေ့ပြောပါတယ်။
ဒုက္ခသည်တွေ ကျွန်းကို ပြောင်းရွှေ့တာဟာ သူတို့သဘောဆန္ဒအရ ပြောင်းရွှေ့တာ ဖြစ်ရပါစေမယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က အခိုင်အမာပြောထားတဲ့အတိုင်း လုပ်ဆောင်ဖို့ UNCHR က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကို တောင်းဆိုထားတဲ့အကြောင်း UNHCR ပြောခွင့်ရ Babar Baloch က ဂျီနီဗာမှာလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲအတွင်း ပြောသွားပါတယ်။
ဒီကျွန်းဟာ ဒုက္ခသည်တွေနေထိုင်ရေး ဘေးကင်းပြီး ရေရှည်ခိုင်မာတဲ့ နေရာတစ်ခု ဟုတ်မဟုတ်ဆိုတဲ့ အခြေအနေတွေကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက ခွင့်ပြုမယ်ဆိုရင် ဆန်းစစ်လေ့လာသွားဖို့ UNHCR အနေနဲ့ အဆင်သင့်ရှိတယ်လို့လည်း ပြောခွင့်ရ Babar Baloch ကပြောပါတယ်။
အရင် ဘာဆန်ချာကျွန်းကို ပို့ခံထားရတဲ့ လှေစီးပြေးဒုက္ခသည် ၃၀၀ ကျော် ဆက်မနေချင်လို့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေဆီ ပို့ဆောင်ပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့တုန်း ကတော့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရဘက်က ကျွန်းပေါ်ကလူတွေကို မြန်မာပြည်ကိုပဲ ပြန်ပို့ဆောင်မှာဖြစ်တယ်လို့ ပြောဆိုထားပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့အသုံးကို လက်မခံထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရဘက်က ဒီဒုက္ခသည်တွေ ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်ဖို့ တိုက်တွန်းနေပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တချို့ Bhasan Char ကျွန်းပြောင်းတဲ့အပေါ် ကျန်လူတွေရဲ့အမြင်
[Unicode Version]
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတခြို့ Bhasan Char ကြှနျးပွောငျးတဲ့အပေါျ ကနြျလူတှရေဲ့အမွငျ
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံ၊ Cox's Bazar ဒသေ ဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲက ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှကေို Bhasan Char ကြှနျးပေါျ ပွောငျးရှှေ့မယ့ျအရေး လူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့တှကေ ကန့ျကှကျနတေဲ့ကွားမှာပဲ ဒီကနေ့မှာတော့ ဒုက်ခသညျ ၁,၆၀၀ ကြောျ ပွောငျးသှားကွပါပွီ။ ဒီအပေါျမှာ စခနျးတှထေဲ ကနြျခဲ့သူတှကေ ဘယျလိုမွငျကွပါသလဲ ... သဘောထားအမွငျတခြို့ကို မဆုမှနျက စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
Bhashan Char ကြှနျး ဆိုတာကတော့ မွနျမာနိုငျငံက တိမျးရှောငျထှကျပွေးလာကွတဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ သိနျးနဲ့ခြီ ခိုလှုံနထေိုငျတဲ့ လူဦးရေ ထူထပျမြားပွားလှနျးလှတဲ့ ဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲက ဒုက်ခသညျတခြို့ကို ရှှေ့ပွောငျးနရောခထြားဖို့ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရက စီစဉျထားတဲ့ ပငျလယျထဲက ကြှနျးတကြှနျးဖွဈပါတယျ။
ဒါပမေဲ့လညျး ဒီကနေ့ ဒီဇငျဘာလ ၄ ရကျနေ့ နေ့လညျ ၂ နာရီ ဝနျးကငြျမှာတော့ အဲ့ဒီ့ ဘာဆနျခြာကြှနျးဆီကို ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျပေါငျး ၁,၆၄၂ ယောကျ စတငျဆိုကျရောကျသှားပွီဖွဈပါတယျ။ ဘာဆနျခြာကြှနျးကို ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရ အစီအစဉျနဲ့ အရငျတခေါကျ သှားလေ့လာခဲ့တဲ့ စခနျးခေါငျးဆောငျ၊ ဘာသာရေးခေါငျးဆောငျတှထေဲက ဘာလုခါလီစခနျး (၁) ရဲ့ခေါငျးဆောငျ အရငျ မောငျတောမွို့နယျ တောငျပွိုလကျဝဲရှာက အထကျတနျးပွဆရာ ဆရာနုရျမာမတျကတော့ စခနျးထဲက ဒုက်ခသညျတှဟော ဘယျသူရဲ့တိုကျတှနျး ဖိအားပေးမှုမှ မပါဘဲ ကိုယ့ျသဘော ကိုယ့ျဆန်ဒနဲ့ ထှကျခှာသှားကွတာလို့ဆိုပါတယျ။
"အခု ဘာဆနျခြာကြှနျးဆိုတဲ့နရောကို သှားလိုကျတဲ့ မိသားစုတှကေတော့ သူတို့သဘောနဲ့ သူတို့သှားခဲ့တာ။ ကနြောျတို့ ဘာမှမပွောဘူး။ သူတို့သဘောနဲ့သူတို့ သှားတဲ့အတှကျကွောင့ျ ကနြောျတို့လညျး ကွားဝငျပွီး ဘာမှပွောစရာ အကွောငျးမရှိလို့ ကနြောျတို့လညျး မဟန့ျတားဘူး။ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရကလညျး ပွောထားတယျ ဘာဆနျခြာကြှနျး ဆိုတဲ့နရောက သူတို့အတှကျ အဆငျပွမေယျ။ သူတို့ ရှငျးပွတဲ့အတှကျ သူတို့နားလညျသှားတယျ။ နားလညျသှားလို့ သူတို့ရောကျသှားတာနဲ့ အဆငျပွမေလား၊ မပွဘေူးလား သူတို့ပဲသိမယျ။ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရက ကနြောျတို့ကိုပွောထားတာကတော့ သူတို့ဟိုမှာ လိုအပျတဲ့ ဟာတှဖွေည့ျစှမျးမယျ။ အကုနျလုံး အဆငျပွအေောငျ လုပျပေးမယျ အဲ့ဒီလို ကတိပေးထားတယျ။ သူတို့ ကတော့ အခုအဲဒီ့နရောကိုရောကျသှားပွီ။ သူတို့တပတျလောကျကွာမှ သူတို့အခွအေနေ ဘယျလိုလဲ သိရမယျ။ အခုလောလောဆယျတော့ မသိရဘူး။ ကနြောျတို့တော့ ဘာမှ တိုကျတှနျးတာမရှိဘူး။"
ကုတုပလောငျဒုက်ခသညျစခနျး အမှတျ (၇) မှာ နထေိုငျတဲ့စတေနာ့ဝနျထမျး ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတဦးဖွဈတဲ့ ဦးအောငျမွိုငျကတော့ အခုကြှနျးဆီကို လိုကျသှားကွတဲ့ ဒုက်ခသညျတှဟော အမှနျတကယျပဲ သူတို့သဘောဆန်ဒနဲ့သှားကွတာ ဟုတျ၊ မဟုတျ အသအေခြာ စုံစမျးစဈဆေးစခေငြျပါတယျ။
SEE ALSO: ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ၁,၆၀၀ ကျော် Bhasan Char ကျွန်း ပြောင်းရွှေ့"အခုပါသှားတာ လူပေါငျး ၁,၆၄၂ ဦးပါ မိသားစုက ၄၀၀ ပါ။ ဟိုးမှာ ကြှနျးကိုရောကျသှားရငျ ဒီလိုမြိုး တိုကျအိမျတှရှေိတယျ။ ဆိုငျကလုနျးစငျတာတှရှေိတယျ။ ဘာမှဖွဈမှာမဟုတျဘူး၊ ပိုကျဆံလညျးရမယျ၊ မှေးမွူရေးတှလေညျးလုပျရမယျ၊ ဟိုမှာ ဒီမှာလညျး သှားလို့ရမယျ အဲ့ဒီလိုမြိုး သူတို့ကို စညျးရုံးတာရှိတယျ။ စညျးရုံးပွီးတော့ အခုသှားတယျဆိုတာကလညျး သှားတဲ့သူတိုငျးက ကိုယ့ျစိတျဆန်ဒနဲ့ သှားတယျလို့ ကနြောျတို့က လကျခံလို့မရဘူး။ ကနြောျတို့က ဒီကိစ်စကို အခုသှားနကွေတဲ့လူတှကေ တကယ့ျ သူတို့စိတျဆန်ဒနဲ့ သှားသလား မသှားသလားဆိုတာကို ကနြောျတို့ ဒုက်ခသညျတှဘေကျက ကောျမတီတခုပေါ့နောျ။ပွီးတော့ UN နောကျ လူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့တှေ အဲ့လိုအဖှဲ့တခု စနဈတကဖြှဲ့စညျးပွီးတော့ ဒီအဖှဲ့ကနေ တဆင့ျ အဲ့ဒီ့လူတှေ တကယျသှားတာလား မသှားခငြျဘဲနဲ့ အကပြျကိုငျပွီးတော့ ခေါျသှားတာလား အဲ့ဒီ့ဟာလေးကို မေးရမှာပါ။ စုံစမျးရမှာပါ လေ့လာရမှာပါ။"
ကနြျခဲ့တဲ့ ရိုဟငျဂြာစခနျးထဲက ရိုဟငျဂြာအမြိုးသမီးတဦးကတော့ သူမအနနေဲ့ ဘာဆနျခြာကြှနျးကိုသှားဖို့ စိတျကူး လုံးဝမရှိပါဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။
"မလိုကျဘူး။ ငါတို့ ဘာဖွဈလို့သှားမှာလဲ အဲ့ဒီ့မှာ။ ငါတို့မွနျမာပွညျကိုပဲ ငါတို့သှားမှာပေါ့ ဘာဆနျခြာကြှနျးကို မသှားဘူး။ မသှားခငြျဘူးလေ... ငါတို့နရောလား၊ ငါတို့နတေဲ့နရောလညျး မဟုတျဘူးလေ။ ငါတို့မှေးတဲ့နရောလညျး မဟုတျဘူးလေ.. ဘာဖွဈလို့ အဲ့ဒီ့နရောကို သှားနကွေရမှာလဲ။"
ဘာလုခါလီ ဒုက်ခသညျစခနျး အမှတျ ၉ မှာနတေဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ ဦးအီစလံခေါျ ဦးကြောျမွင့ျကတော့ သူတို့ ဘာလုခါလီကမ့ျထဲကနေ ကိုယျတိုငျပါသှားတဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ ဦးအီနုတျနဲ့ အဆကျအသှယျရပွီး နောကျဆုံး သူသိရသလောကျ အခွအေနကေို ပွောပွပါတယျ။
"မနေ့က ဒီမှာ ဘတျဈကားကွီး ၁၀ စီးနဲ့ သူတို့ က အသုတျလိုကျ သူတို့ကို ပထမUkhia မွို့ကိုခေါျသှားတယျ၊ Ukhia ကနေ စဈဆေးပွီးတော့ စဈတကောငျးမွို့ကိုသယျဆောငျသှားခဲ့တယျ။ စဈတကောငျးမွို့ကနေ ဆိပျကမျးမွို့ကနေ ဘာဆနျခြာသှားမယျ၊ ဒီကနေ့မနကျမှာတော့ ဘာဆနျခြာကြှနျးဆီကို ဆိုကျရောကျသှားပွီလို့ ဘာလုခါလီဒုက်ခသညျစခနျးက အီနုတျပွောတာ ကနြောျတို့ ကွားခဲ့ရတယျ။ မိသားစုအလိုကျ သူတို့ကို တဦးကို ဒါကာငှေ ၅,၀၀၀ ကပြျ ထောကျပံ့ပေးမယျလို့ ပွောသှားတယျ။ ဘာဆနျခြာကြှနျးကိုရောကျသှားတဲ့သူတှကေို အလုပျအကိုငျဖနျတီးပေးမယျ။ နောကျ စီးပှားရေးသောျလညျးကောငျး စိုကျပြိုးရေးလုပျငနျးသောျလညျးကောငျး အသကျမှေးဝမျးကြောငျးတှကေို အစိုးရဘကျက ဖနျတီးပေးမယျလို့ စခနျးတာဝနျခံတှကေ ပွောပွခဲ့တာရှိပါတယျခငျဗြ။ အဓိကကတော့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှဟော ၃ နှဈကြောျ၊ ၄ နှဈနီးပါးလောကျရှိကွပွီ။ မွနျမာနိုငျငံကိုပွနျဖို့အစီအစဉျကလညျး မတှေ့ရတဲ့အတှကျကွောင့ျ လူတှရေဲ့ ကံကွမ်မာကိုပွောငျးလဲနိုငျမလား ဆိုပွီး လူတှရေဲ့စိတျသောက ခံစားခကြျအမြိုးမြိုးနဲ့ ဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲမှာ ကွပျညပျသိပျပွီးတော့နရေတယျ အလုပျအကိုငျကလညျးမရှိသလောကျဖွဈနတေော့ ဘာဆနျခြာကြှနျးကို မိမိဆန်ဒအလြောကျ သှားနကွေတာဖွဈနိုငျပါတယျခငျဗြ။"
Bhasan Char ကြှနျးကို ပွောငျးရှှေ့တာနဲ့ပတျသကျလို့ ဒုက်ခသညျတှအေနနေဲ့ သတငျးအခကြျအလကျ သခြောသိပွီး လှတျလှတျလပျလပျ ဆုံးဖွတျခကြျခတြာမြိုး ဖွဈရမယျလို့ ဒုက်ခသညျမြားဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ မဟာမငျးကွီးရုံး (UNHCR) က ဒီကနေ့ပွောပါတယျ။
ဒုက်ခသညျတှေ ကြှနျးကို ပွောငျးရှှေ့တာဟာ သူတို့သဘောဆန်ဒအရ ပွောငျးရှှေ့တာ ဖွဈရပါစမေယျလို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှက အခိုငျအမာပွောထားတဲ့အတိုငျး လုပျဆောငျဖို့ UNCHR က ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှကို တောငျးဆိုထားတဲ့အကွောငျး UNHCR ပွောခှင့ျရ Babar Baloch က ဂြီနီဗာမှာလုပျတဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲအတှငျး ပွောသှားပါတယျ။
ဒီကြှနျးဟာ ဒုက်ခသညျတှနေထေိုငျရေး ဘေးကငျးပွီး ရရှေညျခိုငျမာတဲ့ နရောတဈခု ဟုတျမဟုတျဆိုတဲ့ အခွအေနတှေကေို ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရက ခှင့ျပွုမယျဆိုရငျ ဆနျးစဈလေ့လာသှားဖို့ UNHCR အနနေဲ့ အဆငျသင့ျရှိတယျလို့လညျး ပွောခှင့ျရ Babar Baloch ကပွောပါတယျ။
အရငျ ဘာဆနျခြာကြှနျးကို ပို့ခံထားရတဲ့ လှစေီးပွေးဒုက်ခသညျ ၃၀၀ ကြောျ ဆကျမနခေငြျလို့ ဒုက်ခသညျစခနျးတှဆေီ ပို့ဆောငျပေးဖို့ တောငျးဆိုခဲ့တုနျး ကတော့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရဘကျက ကြှနျးပေါျကလူတှကေို မွနျမာပွညျကိုပဲ ပွနျပို့ဆောငျမှာဖွဈတယျလို့ ပွောဆိုထားပါတယျ။ လကျရှိမှာတော့ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့အသုံးကို လကျမခံထားတဲ့ မွနျမာနိုငျငံအစိုးရကို ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရဘကျက ဒီဒုက်ခသညျတှေ ပွနျလညျခေါျဆောငျဖို့ တိုကျတှနျးနပေါတယျ။