[Zawgyi/Unicode]
ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်မြို့နယ်ဘက်မှာ မူးယစ်စိတ်ကြွဆေးနဲ့ လက်နက်တွေ ဖမ်းဆီးရရှိမှုအခြေအနေတွေကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုနိုင်ကွန်းအိန်က တင်ဆက်ပေးမှာပါ။
တကမ္ဘာလုံးမှာ ကူးစက် ပျံ့နှံ့နေတဲ့ COVID-19 ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးကို အာရုံစိုက်နေချိန်မှာပဲမြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဒီလပိုင်းအတွင်း တရားမဝင်မူးယစ်ဆေးကြွဆေး ဖမ်းဆီးရမှုတွေ အတော်မျာများ ရှိနေပါတယ်။
ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်မြို့နယ်ဘက်မှာ မြို့နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကနေ မူးယစ်စိတ်ကြွဆေးပြားကာလတန်ဖိုး ကျပ် သိန်းပေါင်း ၇,၆၀၀ တွေနဲ့အတူ သေနတ်တလက် မနေ့ကဖမ်းဆီးရမိခဲ့တာပါ။
ဖားကန့်မြို့နယ်ဘက်မှာ မူးယစ်ဆေးနဲ့ သေနတ်ဖမ်းဆီးရမိကြောင်းနဲ့ လက်ဝယ်တွေ့ရှိသူတွေကို ရဲတပ်ဖွဲ့ကနေ စစ်ဆေးနေဆဲလို့ ဖားကန့်မြို့နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့မှူးရုံး ရဲဝန်ထမ်းတဦးကအတည်ပြုပြောပါတယ်။
“လတ်တလောတော့ တရားခံစစ်ဆေးဆဲပဲ ရှိသေးတယ်ဗျ။”
ဖားကန့်မြို့နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့မှူးနဲ့ မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတို့ကနေ မူးယစ်ဆေးဝါးလက်ဝယ်တွေ့ရှိသူတွေကို စစ်ဆေးနေပြီး တရားရုံးမှာ စွဲချက်တင်ဖို့စီစဉ်နေဆဲလို့ သူကဆိုပါတယ်။
မေလ ၂၃ ရက်နေ့က ဖားကန့်မြို့နယ် ဆိပ်မူ ဝေခါ လမ်းမကြီးကို ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကနေ ပိတ်ဆို့ စစ်ဆေးရာမှာ မှော်ရှန်ကျေးရွာ ရတနာသစ်လမ်းကြားအတိုင်း မောင်းနှင်လာတဲ့ဆိုင်ကယ်တစီးပေါ်ကနေ တံဆိပ်မပါ ပန်းရောင် ဆေးပြား စုစုပေါင်း ၁,၀၀၀ ပြားကိုသက်သေများနှင့်အတူ ဖမ်းဆီးရရှိခဲ့ပါတယ်။
ကွင်းဆက်တွေကို ဆက်လက်ဖော်ထုတ်ရာမှာ၂၄ ရက်နေ့မှာ ဆိပ်မူကျေးရွာရပ်ကွက် ၃ နေဦးဇော်ဆိုင်း နေအိမ် ကို ရှာဖွေခွင့် ဝရမ်းနဲ့စစ်ဆေးရာမှာ နေအိမ်အောက်ထပ်အခန်းအတွင်းကုတင်ပေါ်မှသံသေတ္တာအတွင်းစုစုပေါင်း ဆေးပြား ၁၄၈,၂၀၀ ပြား၊ ဘိန်းဖြူလို့ယူဆရတဲ့ဖြူဝါကြားမှုန့် ဆပ်ပြာခွက် ၂၀ ခွက်၊ ဘိန်းဆီခဲအစေးအထုတ် ၁၅ ထုတ်၊ ကာလတန်ဖိုးစုစုပေါင်းကျပ်သိန်းပေါင်း ၇,၆၀၀ ကျော်။ CZP-07 အမျိုးအစား ၉ mm ပစ္စတိုသေနတ် တစ်လက် IPSAM ခဲရောင်ကားတစ်စီးတို့ကို တွေ့ရှိသိမ်းဆည်းပြီး မူးယစ်လက်ဝယ်တွေ့ရှိသူ ၄ ဦးကိုတော့ ဖားကန့်ရဲစခန်း ကနေ မူးယစ်ဥပဒေနဲ့ အမှုဖွင့်အရေးယူထားတယ်လို့ အမည်မဖေါ်လိုသူ မူးယစ်ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တဦးကပြောပါတယ်။
ဆိပ်မူကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဝင် တဦးကလည်း မူးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ လက်နက်ဖမ်းဆီးရမိကြောင်းပြောပါတယ်။
“ဟုတ်တယ်။ မူးယစ်ဆေးဝါးဖမ်းမိတယ်။ မှော်ရှန်ကျေးရွာဘက်က။ ကိုဇော်ဘောက်ဆိုလားမသိဘူး။ အဲဒီမှာသေနတ် တလက်နက် ကျည်ဖူးတွေပေါ့။ ပစ္စတိုတွေပေါ့ အဲတာတွေတော့တွေ့မိတယ်။
ကချင်ပြည်နယ်ထဲမှာဆိုရင် ဖားကန့်ဒေသဘက်မှာ မူးယစ်ဆေးရောင်းဝယ်သုံးစွဲမှု ပိုများနေတယ်လို့ ကချင်လူမှုအဖွဲ့အစည်း တာဝန်ရှိသူတဦးဖြစ်တဲ့ ဒေါ်ဂျာခေါန်ကပြောပါတယ်။
“မူးယစ်ဆေးဝါးက ဖားကန့်မှာလေ ဆိုင်းတောင်တောင်မဟုတ်ဘူး လုံးခင်းမှာလည်းဒီအတိုင်းကုန်စိမ်းရောင်းသလို လမ်းမှာ ဒီအတိုင်းခင်းရောင်းသလိုပါပဲ။ မှော်နယ်မြေဆိုတော့လေ။ ဒေသခံတွေအတွက်ဆိုးကျိုးတွေတော့ အများကြီးပေါ့။ တက်သစ်စကလေးတွေပေါ့နော် ကျောင်းတွေ မတက်ချင်တော့ဘူး။ နယ်ပေါင်းစုံကလာတဲ့ ကျောက်လာရှာတဲ့ ကလေးတွေကအစပေါ့လေ။ ဒီလိုမျိုးမူးယစ်ဆေးဝါးက များတဲ့အချိန်ကျတော့ အဲဒီရေမဆေးကုန်းမှာလည်း သူခိုးတွေ ပေါတယ်။ အချင်းချင်းရိုက်ကြတယ် သတ်ကြတယ်။ ခိုးမှုတွေလုယက်မှုတွေ အဲဒီလိုမျိုးတွေအများကြီးရှိတယ်။”
ကချင်ပြည်နယ်ဘက်မှာ မူးယစ်ဆေး ထုတ်လုပ်ရောင်းဝယ်သုံးစွဲမှုတွေ များနေပေမဲ့ အာဏာပိုင်တွေကနေ ဖမ်းဆီးအရေးယူမှုအပိုင်းတွေအားနည်းနေတယ်လို့ အရပ်ဘက်ကချင်မူးယစ်တိုက်ဖျက်ရေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင် ဦးနော်တောင် ကဆိုပါတယ်။
“လုပ်တော့လုပ်နေတယ်။ ဒါပေမဲ့ ထိထိရောက်ရောက်ကျတော့ သူတို့လုပ်နိုင်တဲ့အခြေအနေ သိပ်မတွေ့ရဘူး။ ဖမ်းပေမဲ့လည်း တကယ့်ဟို လိုင်းကြီးပေါ့နော်။ သူတို့ဖမ်းတာက သိပ်မတွေ့ရဘူး။
ဒီနှစ်ဧပြီလနဲ့မေလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ တပ်မတော်ကနေ ရှမ်းပြည်နယ် ကချင်ပြည်နယ် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း မူးယစ်ဆေးနဲ့ လက်နက်တွေဖမ်းဆီးရရှိမှုက အရင်နှစ်တွေထက်ပိုမိုများပြားလာနေပါတယ်။
ဒီလို စိတ်ကြွမူးယစ်ဆေးပြားတွေ အများအပြားဖမ်းဆီးရမိတာကိုကြည့်ရင် တကမ္ဘာလုံးက COVID-19 ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးကို အာရုံစိုက်နေချိန်မှာ မူးယစ်ဂိုဏ်းတွေကတော့ မူးယစ်ဆေး ထုတ်လုပ်ရေးနဲ့ တရားမဝင်ကူးသန်းရောင်းဝယ်မှုတွေကို အရှိန်အဟုန်မြင့်မြင့် ဆက်လုပ်နေကြတယ်ဆိုတဲ့ လက္ခဏာ ဖြစ်တယ်လို့ UNODC ကုလသမဂ္ဂ မူးယစ်ဆေးဝါးထိန်းချုပ်ရေးအေဂျင်စီ အရှေ့တောင်အာရှနဲ့ ပစိတ်ဖိတ်ရေးရာ တာဝန်ခံ Jeremy Douglas က ရိုက်တာသတင်းဌာနကို ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ဖားကန့်မှာ မူးယစ်ဆေးဝါး အများအပြား ဖမ်းဆီးရမိ
[Unicode Version]
ဖားကန့ျမှာ မူးယဈဆေးဝါး အမြားအပွားဖမျးဆီးရမိ
ကခငြျပွညျနယျ ဖားကန့ျမွို့နယျဘကျမှာ မူးယဈစိတျကွှဆေးနဲ့ လကျနကျတှေ ဖမျးဆီးရရှိမှုအခွအေနတှေကေို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုနိုငျကှနျးအိနျက တငျဆကျပေးမှာပါ။
တကမ်ဘာလုံးမှာ ကူးစကျ ပြံ့နှံ့နတေဲ့ COVID-19 ရောဂါထိနျးခြုပျရေးကို အာရုံစိုကျနခြေိနျမှာပဲမွနျမာနိုငျငံအတှငျး ဒီလပိုငျးအတှငျး တရားမဝငျမူးယဈဆေးကွှဆေး ဖမျးဆီးရမှုတှေ အတောျမြာမြား ရှိနပေါတယျ။
ကခငြျပွညျနယျ ဖားကန့ျမွို့နယျဘကျမှာ မွို့နယျရဲတပျဖှဲ့ဝငျတှကေနေ မူးယဈစိတျကွှဆေးပွားကာလတနျဖိုး ကပြျ သိနျးပေါငျး ၇,၆၀၀ တှနေဲ့အတူ သနေတျတလကျ မနေ့ကဖမျးဆီးရမိခဲ့တာပါ။
ဖားကန့ျမွို့နယျဘကျမှာ မူးယဈဆေးနဲ့ သနေတျဖမျးဆီးရမိကွောငျးနဲ့ လကျဝယျတှေ့ရှိသူတှကေို ရဲတပျဖှဲ့ကနေ စဈဆေးနဆေဲလို့ ဖားကန့ျမွို့နယျရဲတပျဖှဲ့မှူးရုံး ရဲဝနျထမျးတဦးကအတညျပွုပွောပါတယျ။
“လတျတလောတော့ တရားခံစဈဆေးဆဲပဲ ရှိသေးတယျဗြ။”
ဖားကန့ျမွို့နယျရဲတပျဖှဲ့မှူးနဲ့ မွို့နယျအုပျခြုပျရေးမှူးတို့ကနေ မူးယဈဆေးဝါးလကျဝယျတှေ့ရှိသူတှကေို စဈဆေးနပွေီး တရားရုံးမှာ စှဲခကြျတငျဖို့စီစဉျနဆေဲလို့ သူကဆိုပါတယျ။
မလေ ၂၃ ရကျနေ့က ဖားကန့ျမွို့နယျ ဆိပျမူ ဝခေါ လမျးမကွီးကို ရဲတပျဖှဲ့ဝငျတှကေနေ ပိတျဆို့ စဈဆေးရာမှာ မှောျရှနျကြေးရှာ ရတနာသဈလမျးကွားအတိုငျး မောငျးနှငျလာတဲ့ဆိုငျကယျတစီးပေါျကနေ တံဆိပျမပါ ပနျးရောငျ ဆေးပွား စုစုပေါငျး ၁,၀၀၀ ပွားကိုသကျသမြေားနှင့ျအတူ ဖမျးဆီးရရှိခဲ့ပါတယျ။
ကှငျးဆကျတှကေို ဆကျလကျဖောျထုတျရာမှာ၂၄ ရကျနေ့မှာ ဆိပျမူကြေးရှာရပျကှကျ ၃ နေဦးဇောျဆိုငျး နအေိမျ ကို ရှာဖှခှေင့ျ ဝရမျးနဲ့စဈဆေးရာမှာ နအေိမျအောကျထပျအခနျးအတှငျးကုတငျပေါျမှသံသတေ်တာအတှငျးစုစုပေါငျး ဆေးပွား ၁၄၈,၂၀၀ ပွား၊ ဘိနျးဖွူလို့ယူဆရတဲ့ဖွူဝါကွားမှုန့ျ ဆပျပွာခှကျ ၂၀ ခှကျ၊ ဘိနျးဆီခဲအစေးအထုတျ ၁၅ ထုတျ၊ ကာလတနျဖိုးစုစုပေါငျးကပြျသိနျးပေါငျး ၇,၆၀၀ ကြောျ။ CZP-07 အမြိုးအစား ၉ mm ပစ်စတိုသနေတျ တဈလကျ IPSAM ခဲရောငျကားတဈစီးတို့ကို တှေ့ရှိသိမျးဆညျးပွီး မူးယဈလကျဝယျတှေ့ရှိသူ ၄ ဦးကိုတော့ ဖားကန့ျရဲစခနျး ကနေ မူးယဈဥပဒနေဲ့ အမှုဖှင့ျအရေးယူထားတယျလို့ အမညျမဖေါျလိုသူ မူးယဈရဲတပျဖှဲ့ဝငျတဦးကပွောပါတယျ။
ဆိပျမူကြေးရှာအုပျခြုပျရေးအဖှဲ့ဝငျ တဦးကလညျး မူးယဈဆေးဝါးနဲ့ လကျနကျဖမျးဆီးရမိကွောငျးပွောပါတယျ။
“ဟုတျတယျ။ မူးယဈဆေးဝါးဖမျးမိတယျ။ မှောျရှနျကြေးရှာဘကျက။ ကိုဇောျဘောကျဆိုလားမသိဘူး။ အဲဒီမှာသနေတျ တလကျနကျ ကညြျဖူးတှပေေါ့။ ပစ်စတိုတှပေေါ့ အဲတာတှတေော့တှေ့မိတယျ။
ကခငြျပွညျနယျထဲမှာဆိုရငျ ဖားကန့ျဒသေဘကျမှာ မူးယဈဆေးရောငျးဝယျသုံးစှဲမှု ပိုမြားနတေယျလို့ ကခငြျလူမှုအဖှဲ့အစညျး တာဝနျရှိသူတဦးဖွဈတဲ့ ဒေါျဂြာခေါနျကပွောပါတယျ။
“မူးယဈဆေးဝါးက ဖားကန့ျမှာလေ ဆိုငျးတောငျတောငျမဟုတျဘူး လုံးခငျးမှာလညျးဒီအတိုငျးကုနျစိမျးရောငျးသလို လမျးမှာ ဒီအတိုငျးခငျးရောငျးသလိုပါပဲ။ မှောျနယျမွဆေိုတော့လေ။ ဒသေခံတှအေတှကျဆိုးကြိုးတှတေော့ အမြားကွီးပေါ့။ တကျသဈစကလေးတှပေေါ့နောျ ကြောငျးတှေ မတကျခငြျတော့ဘူး။ နယျပေါငျးစုံကလာတဲ့ ကြောကျလာရှာတဲ့ ကလေးတှကေအစပေါ့လေ။ ဒီလိုမြိုးမူးယဈဆေးဝါးက မြားတဲ့အခြိနျကတြော့ အဲဒီရမေဆေးကုနျးမှာလညျး သူခိုးတှေ ပေါတယျ။ အခငြျးခငြျးရိုကျကွတယျ သတျကွတယျ။ ခိုးမှုတှလေုယကျမှုတှေ အဲဒီလိုမြိုးတှအေမြားကွီးရှိတယျ။”
ကခငြျပွညျနယျဘကျမှာ မူးယဈဆေး ထုတျလုပျရောငျးဝယျသုံးစှဲမှုတှေ မြားနပေမေဲ့ အာဏာပိုငျတှကေနေ ဖမျးဆီးအရေးယူမှုအပိုငျးတှအေားနညျးနတေယျလို့ အရပျဘကျကခငြျမူးယဈတိုကျဖကြျရေးအဖှဲ့ခေါငျးဆောငျ ဦးနောျတောငျ ကဆိုပါတယျ။
“လုပျတော့လုပျနတေယျ။ ဒါပမေဲ့ ထိထိရောကျရောကျကတြော့ သူတို့လုပျနိုငျတဲ့အခွအေနေ သိပျမတှေ့ရဘူး။ ဖမျးပမေဲ့လညျး တကယ့ျဟို လိုငျးကွီးပေါ့နောျ။ သူတို့ဖမျးတာက သိပျမတှေ့ရဘူး။
ဒီနှဈဧပွီလနဲ့မလေအတှငျး မွနျမာနိုငျငံရဲတပျဖှဲ့နဲ့ တပျမတောျကနေ ရှမျးပွညျနယျ ကခငြျပွညျနယျ ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး မူးယဈဆေးနဲ့ လကျနကျတှဖေမျးဆီးရရှိမှုက အရငျနှဈတှထေကျပိုမိုမြားပွားလာနပေါတယျ။
ဒီလို စိတျကွှမူးယဈဆေးပွားတှေ အမြားအပွားဖမျးဆီးရမိတာကိုကွည့ျရငျ တကမ်ဘာလုံးက COVID-19 ရောဂါထိနျးခြုပျရေးကို အာရုံစိုကျနခြေိနျမှာ မူးယဈဂိုဏျးတှကေတော့ မူးယဈဆေး ထုတျလုပျရေးနဲ့ တရားမဝငျကူးသနျးရောငျးဝယျမှုတှကေို အရှိနျအဟုနျမွင့ျမွင့ျ ဆကျလုပျနကွေတယျဆိုတဲ့ လက်ခဏာ ဖွဈတယျလို့ UNODC ကုလသမဂ်ဂ မူးယဈဆေးဝါးထိနျးခြုပျရေးအဂေငြျစီ အရှေ့တောငျအာရှနဲ့ ပစိတျဖိတျရေးရာ တာဝနျခံ Jeremy Douglas က ရိုကျတာသတငျးဌာနကို ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။