[Zawgyi/Unicode]
တပ်မတော်ကို ဝေဖန်သံချပ်ထိုးခဲ့တဲ့ ဒေါင်းတို့မျိုးဆက် သံချပ်အဖွဲ့ကို နောက်ထပ်ထောင်တစ်နှစ် ချမှတ်လိုက်တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ အခုလို လွတ်လွပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်တွေကို ထိပါးနေတာကို အစိုးရအနေနဲ့ တစုံတရာ ဖြေရှင်းပေးသင့်တယ်ဆိုတဲ့ ရှေ့နေတွေနဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေရဲ့ အမြင်ကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မအိမ့်သန္တာထွန်းက ပြောပြပေးပါမယ်။
တပ်မတော်က တရားလိုလုပ်ပြီး တရားစွဲဆိုထားတဲ့ ဒေါင်းတို့မျိုးဆက် သံချပ်အဖွဲ့က အဖွဲ့ဝင် သုံး ယောက်ကို ဒီကနေ့ ဇွန်လ ၁၀ ရက်နေ့မှာ ဖျာပုံခရိုင်တရားရုံးက ပုဒ်မ ၅၀၅ (က) နဲ့ ထောင်ဒဏ် တစ်နှစ် အမိန့်ချမှတ်လိုက်ပါတယ်။
၂၀၁၉ ခုနှစ် သက်တမ်းကာလ သံချပ်ထိုးဖျော်ဖြေတဲ့အထဲမှာ တပ်မတော်ကို ဝေဖန်တာတွေ ပါတဲ့အတွက် နိုင်ငံတော် အကြည်ညိုပျက်စေမှု ပုဒ်မ ၅၀၅ (က) နှင့်ဆက်သွယ်ရေး ဥပဒေပုဒ်မ ၆၆ (ဃ) တို့နဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းက မြို့နယ် လေးခုနဲ့ ဧရာဝတီတိုင်းက မြို့နယ် လေးခုတို့မှာ အမှုဖွင့် တရားစွဲဆိုထားတာပါ။
SEE ALSO: ဒေါင်းမျိုးဆက်တွေကို လွှတ်ပေးဖို့ PEN American တောင်းဆိုဒီလို ပြုလုပ်မှု တစ်ခုတည်းအတွက် တရားရုံး ရှစ် ရုံးမှာ တရားစွဲဆိုတဲ့ ကိစ္စက ဥပဒေကြောင်းအရ မဖြစ်သင့်ဘူးလို့ ဒေါင်းတို့မျိုးဆက် သံချပ်အဖွဲ့ရဲ့ အမှုမှာ လိုက်ပါဆောင်ရွက်ခဲ့ဖူးတဲ့ တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ဒေါ်စန်းစန်းမြင့်က ပြောပါတယ်။
“ဥပဒေကြောင်းအရ မဖြစ်သင့်ဘူးဆိုတာ ... ဆရာမလေ ဒီဘက်က မရမ်းကုန်းမြို့နယ်မှာ စွဲစဉ်ကရော ဗိုလ်တထောင်မြို့နယ်မှာ စွဲစဉ်ကရော မရမ်းကုန်မှာ အပြီးသတ်အမိန့် မချခင်တုန်းကရော ပေါ့နော်။ စစ်နေတဲ့ ကာလမှာ ကတည်းက ဒီလို စွဲဖို့မသင့်ပါဘူးပေါ့၊ အမြင်အရ သဘောတရားအရ ပြောတာ မဟုတ်ဘူး။ ဥပဒေအရကို စွဲလို့မရတာ။ အဲ့ဒီမှာ တင်တဲ့ သက်သေခံအထောက်အထားတွေသည် အမျိုးအစားက တစ်မျိုးတည်းပဲ။ တစ်မျိုးတည်းကိုပဲ ၅၀၅ (က) နဲ့ ၆၆ (ဃ) မရမ်းကုန်းက စွဲတဲ့ အမှုနှစ်မှုမှာလည်းပဲ တင်တဲ့ သက်သေခံအထောက်အထားတွေသည် တစ်မျိုးတည်းပဲ။ အဲ့တော့ ဒီဥစ္စာက လုံးဝ တရားမျှတမှုမရှိပါဘူး။ ဥပဒေနဲ့လည်း လုံးဝမညီညွှတ်ပါဘူး။ တပ်မတော်က တရားစွဲဆိုသော အမှုမှန်သမျှသည် ဘာခြွင်းချက်နဲ့မှ၊ ဘာဥပဒေအားနည်းချက်နဲ့မှ ဆရာမတို့ဘက်ကို လွှတ်ပေးတယ်၊ ဥပဒေကိုးကားပြီးတော့မှ ဆုံးဖြတ်တယ်ဆိုတာ မရှိဘူး။ အဲ့ဒါကတော့ ဥပဒေနဲ့လည်းမညီဘူး အရင်ကတည်းက ပြီးတော့ လူ့အခွင့်အရေးလည်း လုံးဝချိုးဖောက်ခံနေရတာ။ အဲ့ဒီလို ချိုးဖောက်ခံနေရတာဖြစ်ပါရက်နဲ့ ဥပဒေနဲ့လည်း လုံးဝကို မညီညွှတ်ပါရက်နဲ့ ဒေါင်းတို့မျိုးဆက် သံချပ်အဖွဲ့ကို ကယ်မယ့်လူမရှိဘူး။”
ဓာတ်ပုံ - ဒေါင်းတို့မျိုးဆက်သံချပ်အဖွဲ့
ဒေါင်းတို့မျိုးဆက် သံချပ်အဖွဲ့ဝင်တွေကို စွဲဆိုထားတဲ့ အမှုက သက်သေခံဥပဒေနဲ့ မညီညွတ်ပဲ သိမ်းဆည်းထားတဲ့ အထောက်အထားတွေကို အခြေခံပြီးတော့ စွဲဆိုထားတာဖြစ်တယ်လို့ ဒေါ်စန်းစန်းမြင့်က ဆိုပါတယ်။
အမှုတစ်ခုအပေါ်မှာ တရားရုံးအများကြီးက ပြစ်ဒဏ်တွေ ထပ်ဆင့် ချမှတ်နေတာက မတရားမှု တစ်ခုကို ထပ်ဆင့်လုပ်နေတာဖြစ်တယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးလုပ်ငန်းတွေ ဆောင်ရွက်နေတဲ့ အသံအဖွဲ့က မောင်ဆောင်းခက သုံးသပ်ပါတယ်။ ဒီကိစ္စတွေကို လက်ရှိအစိုးရအနေနဲ့ ကြားဝင် ဖြေရှင်းသင့်တယ်လို့ မောင်ဆောင်းခက ဆိုပါတယ်။
“ပြုလုပ်မှုတစ်ခုတည်းမှာပဲ ဒီတရားရုံး ခုနစ် ရုံးလောက်မှာ တရားစွဲထားတဲ့ ကိစ္စက လုံးဝမမျှတဘူး။ အဲ့ အပေါ်မှာမှ ပြစ်ဒဏ်တွေကလည်း တစ်ရုံးကို တစ်နှစ် တစ်နှစ်ခွဲစီ အဲ့လိုချတဲ့အခါကျတော့ သူတို့က ထောင်ထဲမှာ အနည်းဆုံး ရှစ် နှစ်ထက် မနည်းပေါ့နော် နေနေရနိုင်တယ်။ နယ်က တရားရုံးတွေကလည်း ရန်ကုန်မှာ အရင်က ချပြီးသား အမိန့်တွေပြစ်ဒဏ်တွေကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲပြီး ချရဲမှာ မဟုတ်ဘူး။ အဲ့အခါကျတော့ သူတို့ရဲ့ စည်းလုံးမှုတစ်ခုတစ်ခုအတွက် ဒီတရားရုံးပေါင်းစုံမှာ အမှုတွေ ပြစ်ဒဏ်တွေ ဆက်တိုက်ဆက်တိုက် ချနေခြင်းဟာ မတရားမှုပေါ်မှာ နောက်ထပ်မတရားမှု ဖြစ်တယ်လို့ပဲ ကျနော်တို့က မြင်ပါတယ်ဗျ။ ဒီကိစ္စကို ကျနော်အနေနဲ့ ပြောချင်တာကတော့ လက်ရှိ ဒီအစိုးရအနေနဲ့ ဝင်ရောက်ကိုင်တွယ်သင့်တယ်လို့ ထင်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီအမှုတွေကို တရားစွဲဆိုတာက တပ်မတော်ဘက်ကနေ တိုက်ရိုက် တရားစွဲဆိုတာဖြစ်တဲ့ခါကျတော့ ဒီလိုမျိုးသံချပ် တစ်ခုအပေါ်မှာ ဒီလိုမျိုး တပ်မတော်က အတင်းအဓမ္မဖိနှိမ့်ပြီးတော့ တရားစွဲဆိုတာတွေကို အစိုးရဘက်ကနေ ဝင်ရောက်ညှိနှိုင်းပေးတာ ဖြေရှင်းပေးတာမျိုး လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ ပိုပြီးတော့ ကောင်းမွန်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော်မြင်ပါတယ်။”
SEE ALSO: လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့် ဥပဒေအရ မကာကွယ်နိုင်ဘူးလား (တိုက်ရိုက်လေလှိုင်း)ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးချယ်ခဲ့တဲ့ လက်ရှိအစိုးရလက်ထက်မှာ လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်အပေါ် တရားစွဲဆိုမှု အများဆုံးအဖွဲ့အစည်းက အစိုးရအဖွဲ့ ဖြစ်ပြီးတော့ တပ်မတော်ကတော့ ဒုတိယ အများဆုံးဖြစ်တယ်လို့ အသံအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
လက်ရှိ ဒီကိုဗစ်ကာလမှာ လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်နဲ့ပတ်သက်ပြီး အင်တာနက်တွေ ပိတ်တာ၊ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွေကို ကြည့်လို့မရအောင်လုပ်တာတွေအပြင် သတင်းမီဒီယာသမားတွေကို အကြမ်ဖက် တိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေနဲ့ အရေးယူဆောင်ရွက်တာတွေ ထပ်တွေ့လာရတယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တွေက ပြောပါတယ်။
ကိုဗစ်ကာလမှာ လွတ်လပ်စွာပြောဆိုခွင့်နဲ့ ပတ်သက်လို့ အရေးယူဆောင်ရွက်တာတွေက လျှော့မသွားပဲ ဆက်ရှိနေတုန်းပဲဖြစ်ပေမဲ့ ဆန္ဒပြပွဲတွေ လုပ်လို့မရတာကြောင့် ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး အရေးယူတာတွေတော့ လျော့ကျလာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ဒေါင်းတို့မျိုးဆက် သံချပ်အဖွဲ့ဝင်တွေ နောက်ထပ် ထောင် ၁ နှစ် ချမှတ်ခံရ
[Unicode Version]
ဒေါငျးတို့မြိုးဆကျ သံခပြျအဖှဲ့ဝငျတှေ နောကျထပျ ထောငျ ၁ နှဈ ခမြှတျခံရ
တပျမတောျကို ဝဖေနျသံခပြျထိုးခဲ့တဲ့ ဒေါငျးတို့မြိုးဆကျ သံခပြျအဖှဲ့ကို နောကျထပျထောငျတဈနှဈ ခမြှတျလိုကျတာနဲ့ ပတျသကျလို့ အခုလို လှတျလှပျစှာ ပွောဆိုခှင့ျတှကေို ထိပါးနတောကို အစိုးရအနနေဲ့ တစုံတရာ ဖွရှေငျးပေးသင့ျတယျဆိုတဲ့ ရှေ့နတှေနေဲ့ တကျကွှလှုပျရှားသူတှရေဲ့ အမွငျကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မအိမ့ျသန်တာထှနျးက ပွောပွပေးပါမယျ။
တပျမတောျက တရားလိုလုပျပွီး တရားစှဲဆိုထားတဲ့ ဒေါငျးတို့မြိုးဆကျ သံခပြျအဖှဲ့က အဖှဲ့ဝငျ သုံး ယောကျကို ဒီကနေ့ ဇှနျလ ၁၀ ရကျနေ့မှာ ဖြာပုံခရိုငျတရားရုံးက ပုဒျမ ၅၀၅ (က) နဲ့ ထောငျဒဏျ တဈနှဈ အမိန့ျခမြှတျလိုကျပါတယျ။
၂၀၁၉ ခုနှဈ သကျတမျးကာလ သံခပြျထိုးဖြောျဖွတေဲ့အထဲမှာ တပျမတောျကို ဝဖေနျတာတှေ ပါတဲ့အတှကျ နိုငျငံတောျ အကွညျညိုပကြျစမှေု ပုဒျမ ၅၀၅ (က) နှင့ျဆကျသှယျရေး ဥပဒပေုဒျမ ၆၆ (ဃ) တို့နဲ့ ရနျကုနျတိုငျးက မွို့နယျ လေးခုနဲ့ ဧရာဝတီတိုငျးက မွို့နယျ လေးခုတို့မှာ အမှုဖှင့ျ တရားစှဲဆိုထားတာပါ။
ဒီလို ပွုလုပျမှု တဈခုတညျးအတှကျ တရားရုံး ရှဈ ရုံးမှာ တရားစှဲဆိုတဲ့ ကိစ်စက ဥပဒကွေောငျးအရ မဖွဈသင့ျဘူးလို့ ဒေါငျးတို့မြိုးဆကျ သံခပြျအဖှဲ့ရဲ့ အမှုမှာ လိုကျပါဆောငျရှကျခဲ့ဖူးတဲ့ တရားလှှတျတောျရှေ့နေ ဒေါျစနျးစနျးမွင့ျက ပွောပါတယျ။
SEE ALSO: ဒေါင်းတို့မျိုးဆက်သံချပ်အဖွဲ့ဝင်တွေ ထောင်ချခံရမှု AI ဝေဖန်“ဥပဒကွေောငျးအရ မဖွဈသင့ျဘူးဆိုတာ ... ဆရာမလေ ဒီဘကျက မရမျးကုနျးမွို့နယျမှာ စှဲစဉျကရော ဗိုလျတထောငျမွို့နယျမှာ စှဲစဉျကရော မရမျးကုနျမှာ အပွီးသတျအမိန့ျ မခခြငျတုနျးကရော ပေါ့နောျ။ စဈနတေဲ့ ကာလမှာ ကတညျးက ဒီလို စှဲဖို့မသင့ျပါဘူးပေါ့၊ အမွငျအရ သဘောတရားအရ ပွောတာ မဟုတျဘူး။ ဥပဒအေရကို စှဲလို့မရတာ။ အဲ့ဒီမှာ တငျတဲ့ သကျသခေံအထောကျအထားတှသေညျ အမြိုးအစားက တဈမြိုးတညျးပဲ။ တဈမြိုးတညျးကိုပဲ ၅၀၅ (က) နဲ့ ၆၆ (ဃ) မရမျးကုနျးက စှဲတဲ့ အမှုနှဈမှုမှာလညျးပဲ တငျတဲ့ သကျသခေံအထောကျအထားတှသေညျ တဈမြိုးတညျးပဲ။ အဲ့တော့ ဒီဥစ်စာက လုံးဝ တရားမြှတမှုမရှိပါဘူး။ ဥပဒနေဲ့လညျး လုံးဝမညီညှှတျပါဘူး။ တပျမတောျက တရားစှဲဆိုသော အမှုမှနျသမြှသညျ ဘာခွှငျးခကြျနဲ့မှ၊ ဘာဥပဒအေားနညျးခကြျနဲ့မှ ဆရာမတို့ဘကျကို လှှတျပေးတယျ၊ ဥပဒကေိုးကားပွီးတော့မှ ဆုံးဖွတျတယျဆိုတာ မရှိဘူး။ အဲ့ဒါကတော့ ဥပဒနေဲ့လညျးမညီဘူး အရငျကတညျးက ပွီးတော့ လူ့အခှင့ျအရေးလညျး လုံးဝခြိုးဖောကျခံနရေတာ။ အဲ့ဒီလို ခြိုးဖောကျခံနရေတာဖွဈပါရကျနဲ့ ဥပဒနေဲ့လညျး လုံးဝကို မညီညှှတျပါရကျနဲ့ ဒေါငျးတို့မြိုးဆကျ သံခပြျအဖှဲ့ကို ကယျမယ့ျလူမရှိဘူး။”
ဒေါငျးတို့မြိုးဆကျ သံခပြျအဖှဲ့ဝငျတှကေို စှဲဆိုထားတဲ့ အမှုက သကျသခေံဥပဒနေဲ့ မညီညှတျပဲ သိမျးဆညျးထားတဲ့ အထောကျအထားတှကေို အခွခေံပွီးတော့ စှဲဆိုထားတာဖွဈတယျလို့ ဒေါျစနျးစနျးမွင့ျက ဆိုပါတယျ။
အမှုတဈခုအပေါျမှာ တရားရုံးအမြားကွီးက ပွဈဒဏျတှေ ထပျဆင့ျ ခမြှတျနတောက မတရားမှု တဈခုကို ထပျဆင့ျလုပျနတောဖွဈတယျလို့ လူ့အခှင့ျအရေးလုပျငနျးတှေ ဆောငျရှကျနတေဲ့ အသံအဖှဲ့က မောငျဆောငျးခက သုံးသပျပါတယျ။ ဒီကိစ်စတှကေို လကျရှိအစိုးရအနနေဲ့ ကွားဝငျ ဖွရှေငျးသင့ျတယျလို့ မောငျဆောငျးခက ဆိုပါတယျ။
“ပွုလုပျမှုတဈခုတညျးမှာပဲ ဒီတရားရုံး ခုနဈ ရုံးလောကျမှာ တရားစှဲထားတဲ့ ကိစ်စက လုံးဝမမြှတဘူး။ အဲ့ အပေါျမှာမှ ပွဈဒဏျတှကေလညျး တဈရုံးကို တဈနှဈ တဈနှဈခှဲစီ အဲ့လိုခတြဲ့အခါကတြော့ သူတို့က ထောငျထဲမှာ အနညျးဆုံး ရှဈ နှဈထကျ မနညျးပေါ့နောျ နနေရေနိုငျတယျ။ နယျက တရားရုံးတှကေလညျး ရနျကုနျမှာ အရငျက ခပြွီးသား အမိန့ျတှပွေဈဒဏျတှကေို ပွုပွငျပွောငျးလဲပွီး ခရြဲမှာ မဟုတျဘူး။ အဲ့အခါကတြော့ သူတို့ရဲ့ စညျးလုံးမှုတဈခုတဈခုအတှကျ ဒီတရားရုံးပေါငျးစုံမှာ အမှုတှေ ပွဈဒဏျတှေ ဆကျတိုကျဆကျတိုကျ ခနြခွေငျးဟာ မတရားမှုပေါျမှာ နောကျထပျမတရားမှု ဖွဈတယျလို့ပဲ ကနြောျတို့က မွငျပါတယျဗြ။ ဒီကိစ်စကို ကနြောျအနနေဲ့ ပွောခငြျတာကတော့ လကျရှိ ဒီအစိုးရအနနေဲ့ ဝငျရောကျကိုငျတှယျသင့ျတယျလို့ ထငျတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ဒီအမှုတှကေို တရားစှဲဆိုတာက တပျမတောျဘကျကနေ တိုကျရိုကျ တရားစှဲဆိုတာဖွဈတဲ့ခါကတြော့ ဒီလိုမြိုးသံခပြျ တဈခုအပေါျမှာ ဒီလိုမြိုး တပျမတောျက အတငျးအဓမ်မဖိနှိမ့ျပွီးတော့ တရားစှဲဆိုတာတှကေို အစိုးရဘကျကနေ ဝငျရောကျညှိနှိုငျးပေးတာ ဖွရှေငျးပေးတာမြိုး လုပျမယျဆိုရငျတော့ ပိုပွီးတော့ ကောငျးမှနျလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျမွငျပါတယျ။”
SEE ALSO: ၆၆ (ဃ) နဲ့ တရားစွဲအမှုပေါင်း ၂၀၀ ရှိပြီဒီမိုကရစေီနညျးကြ ရှေးခယြျခဲ့တဲ့ လကျရှိအစိုးရလကျထကျမှာ လှတျလပျစှာပွောဆိုခှင့ျအပေါျ တရားစှဲဆိုမှု အမြားဆုံးအဖှဲ့အစညျးက အစိုးရအဖှဲ့ ဖွဈပွီးတော့ တပျမတောျကတော့ ဒုတိယ အမြားဆုံးဖွဈတယျလို့ အသံအဖှဲ့က ထုတျပွနျထားပါတယျ။
လကျရှိ ဒီကိုဗဈကာလမှာ လှတျလပျစှာပွောဆိုခှင့ျနဲ့ပတျသကျပွီး အငျတာနကျတှေ ပိတျတာ၊ ဝကျဘျဆိုကျတှကေို ကွည့ျလို့မရအောငျလုပျတာတှအေပွငျ သတငျးမီဒီယာသမားတှကေို အကွမျဖကျ တိုကျဖကြျရေးဥပဒနေဲ့ အရေးယူဆောငျရှကျတာတှေ ထပျတှေ့လာရတယျလို့ လူ့အခှင့ျအရေး အဖှဲ့တှကေ ပွောပါတယျ။
ကိုဗဈကာလမှာ လှတျလပျစှာပွောဆိုခှင့ျနဲ့ ပတျသကျလို့ အရေးယူဆောငျရှကျတာတှကေ လြှော့မသှားပဲ ဆကျရှိနတေုနျးပဲဖွဈပမေဲ့ ဆန်ဒပွပှဲတှေ လုပျလို့မရတာကွောင့ျ ဒါနဲ့ပတျသကျပွီး အရေးယူတာတှတေော့ လြော့ကလြာတယျလို့ ဆိုပါတယျ။