(Zawgyi / Unicode)
NATO ခေါ် မြောက်အတ္တလန္တိတ် စစ်စာချုပ်အဖွဲ့ တည်ထောင်တဲ့ နှစ် ၇၀ ပြည့် အခမ်းအနားကို အင်္ဂါနေ့ကျရင် လန်ဒန်မြို့မှာ ၂ ရက်ကြာ ကျင်းပဖို့ နေတိုးခေါင်းဆောင်တွေ ပြင်ဆင်နေကြပါတယ်။ ဒီ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးပွဲ ကျင်းပတဲ့အချိန်ဟာ ဆီးရီးယားမှာဖြစ်နေတဲ့ စစ်ပွဲနဲ့ ရုရှားရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ ရှိနေတဲ့အချိန်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီအစည်းအဝေးမှာ အဓိကလွှမ်းမိုးမယ့် ပြဿနာကတော့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကြား ကြီးထွားလာနေတဲ့ ပြဿနာသာဖြစ်တယ်လို့ Henry Ridgwell ကဆိုပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို မခွာညိုက တင်ပြပေးထားပါတယ်။
နေတိုးအဖွဲ့ဝင် နှစ်နိုင်ငံဖြစ်ကြတဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနဲ့ တူရကီတို့ ဆီးရီးယားနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းမှာ ပြီးခဲ့တဲ့လက ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင် ဖြစ်ခဲ့ကြတဲ့ကိစ္စဟာ နေတိုးအဖွဲ့အတွင်းမှာ ရိုက်ခတ်နေပါတယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး Royal United Services Institute က Jonathan Eyal က အခုလို သုံးသပ်ပါတယ်။
“မြောက်အတ္တလန္တိတ် မဟာမိတ်အဖွဲ့ထဲမှာ တူရကီရဲ့ အနေအထားဟာ အတော်လေး ခက်ခဲပါတယ်။ တူရကီဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အပါအဝင် ကျန်မဟာမိတ်နိုင်ငံ အများစုရဲ့ သဘောထားနဲ့ ဆန့်ကျင်ပြီးတော့ အရှေ့အလယ်ပိုင်း စစ်ဆင်ရေးတွေမှာ ပါဝင်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာပါ။ ထို့အတူပဲ တူရကီဟာ ရုရှားဆီက စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေ ဝယ်ယူဖို့လည်း ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။”
နေတိုးအဖွဲ့ဝင်တွေကတော့ တူရကီကို သူတို့မဟာမိတ်အဖွဲ့ ပြင်ပမှာ ထားတာထက် အဖွဲ့တွင်းမှာ ထားတာက ပိုသင့်တယ်လို့ ယူဆကြပါတယ်။
တချိန်က အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေ ငြိမ်းချမ်းအောင် ထိန်းသိမ်းထားခဲ့တဲ့ ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်းမှာ အခုအခါ ရုရှားတပ်ဖွဲ့တွေက ကင်းလှည့်နေကြပါတယ်။ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေ အဲဒီဒေသက ဆုတ်ခွာလာတာဟာ နေတိုးအဖွဲ့အတွက် အမေရိကန်ရဲ့ တာဝန်ယူမှုအပေါ် စိုးရိမ်စရာတွေ ပိုမိုကြီးထွားလာခဲ့ပါတယ်။
ပြင်သစ်သမ္မတ Emmanuel Macron ဟာဆိုရင် နေတိုးမဟာမိတ်အဖွဲ့ဟာ ဦးနှောက်သေနေပြီလို့ ပြောလိုက်ပြီးတော့ ဥရောပအနေနဲ့ သူတို့ဘာသာသူတို့ လုံခြုံရေးယန္တရားတခု ကိုယ်ပိုင်ဖန်တီးကြဖို့ တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။ ဒီတိုက်တွန်းမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တုံ့ပြန် ပြောကြားချက်တွေလည်း ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပါတယ်။
နေတိုးအဖွဲ့ အတွင်းရေးမှူးချုပ် Jens Stoltenberg က အခုလို ပြောပါတယ်။
“အတ္တလန္တိတ် သမုဒ္ဒရာရဲ့ တဖက်တချက် လုံခြုံရေးကိစ္စကို ဥရောပညီညွတ်ရေးနဲ့ အစားထိုးလို့ မရနိုင်ပါဘူး။ နှစ်ဖက်စလုံးပါဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဥရောပသမဂ္ဂက ဗြိတိန်ခွဲထွက်သွားပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ ဥရောပသမဂ္ဂချည်းသက်သက် ဥရောပလုံခြုံရေးကို မထိန်းသိမ်းနိုင်တော့ဘူး ဆိုတာကိုလည်း ကျနော်တို့ နားလည်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။”
ဥရောပကတော့ ရုရှားဟာ သူတို့ရဲ့ အကြီးမားဆုံး ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်တယ်လို့ ယူဆထားပါတယ်။ ဥရောပလုံခြုံရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အမေရိကန်ရဲ့ တာဝန်ယူမှုအပေါ် စိုးရိမ်စရာရှိတယ်ဆိုတာဟာ မြေပြင်အနေအထားကိုကြည့်ပြီး ပြောလို့မရဘူးလို့ Jonathan Eyal က ဆိုပါတယ်။
“တကယ်တော့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဟာ သူ့ရဲ့တပ်ဖွဲ့ဝင် အများအပြားကို ဥရောပမှာ ပိုမိုချထားနိုင်ဖို့အတွက် ပိုပြီး အကုန်အကျ ခံနေတာပါ။”
ဒါပေမယ့် အမေရိကန်တပ်တွေ ဥရောပမှာ ချထားတဲ့ကိစ္စကို ရုရှားဘက်က ရှုမြင်ပုံကတော့ ဒီလိုမဟုတ်ပါဘူး။ Andrey Kortunov ဟာ ရုရှား နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးကောင်စီရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူးတယောက် ဖြစ်ပါတယ်။
“အရှေ့ဥရောပနိုင်ငံတချို့ဟာ နေတိုးစာချုပ်ရဲ့ ပုဒ်မ ၅ က သူတို့ရဲ့လုံခြုံရေးကို အကာအကွယ် ပေးထားပေမယ့် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေ သူတို့နိုင်ငံမှာ အခြေစိုက်ရေးကိုပဲ ပိုမိုလိုလားနေကြတာပါ။ ဒါကိုကြည့်ရင် အရှေ့ဥရောပနိုင်ငံတချို့ဟာ နေတိုးထက် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကိုပဲ ပိုပြီး အားကိုးအားထား ပြုနေကြတယ်ဆိုတာ တွေ့ရပါတယ်။”
အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump ကတော့ နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေ အနေနဲ့ ကုန်ကျစရိတ် ထပ်မံထည့်ဝင်ကြဖို့ ထပ်ခါတလဲလဲ တောင်းဆိုနေပါတယ်။ ဂျာမနီကတော့ ၂၀၃၀ ပြည့်လွန်နှစ်တွေ ရောက်လာမှ သူတို့နိုင်ငံရဲ့ GDP ၂% သတ်မှတ်ချက်ကို နေတိုးအဖွဲ့ရဲ့ ကုန်ကျစရိတ်အဖြစ် ထည့်ဝင်မယ်လို့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ကတိပြုခဲ့ပါတယ်။
အခုပြုလုပ်မယ့် လန်ဒန်ထိပ်သီး စည်းဝေးပွဲမှာတော့ ပိုပြီးတော့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ညှိနှိုင်းကြလိမ့်မယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ အဖွဲ့တွင်း တင်းမာမှုရှိတယ် ဆိုတာလည်း အဆန်းမဟုတ်ပါဘူးလို့ Jonathan Eyal က ပြောပါတယ်။
ဘာပဲပြောပြော ဒီ နေတိုးအဖွဲ့ နှစ် ၇၀ ပြည့်ချိန်မှာ ခေါင်းဆောင်တွေ စုဝေးပြီး ကျင်းပရမယ့်အချိန် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုရမှာဖြစ်ပါတယ်။
-----------------------------
(Unicode)
တငျးမာမှုတှကွေားက NATO နှဈ ၇၀ ပွည့ျ
NATO ခေါျ မွောကျအတ်တလန်တိတျ စဈစာခြုပျအဖှဲ့ တညျထောငျတဲ့ နှဈ ၇၀ ပွည့ျ အခမျးအနားကို အငျ်ဂါနေ့ကရြငျ လနျဒနျမွို့မှာ ၂ ရကျကွာ ကငြျးပဖို့ နတေိုးခေါငျးဆောငျတှေ ပွငျဆငျနကွေပါတယျ။ ဒီ ထိပျသီးအစညျးအဝေးပှဲ ကငြျးပတဲ့အခြိနျဟာ ဆီးရီးယားမှာဖွဈနတေဲ့ စဈပှဲနဲ့ ရုရှားရဲ့ ခွိမျးခွောကျမှုတှေ ရှိနတေဲ့အခြိနျမှာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ဒီအစညျးအဝေးမှာ အဓိကလှှမျးမိုးမယ့ျ ပွူနာကတော့ အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှကွေား ကွီးထှားလာနတေဲ့ ပွူနာသာဖွဈတယျလို့ Henry Ridgwell ကဆိုပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို မခှာညိုက တငျပွပေးထားပါတယျ။
နတေိုးအဖှဲ့ဝငျ နှဈနိုငျငံဖွဈကွတဲ့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုနဲ့ တူရကီတို့ ဆီးရီးယားနိုငျငံ မွောကျပိုငျးမှာ ပွီးခဲ့တဲ့လက ထိပျတိုကျရငျဆိုငျ ဖွဈခဲ့ကွတဲ့ကိစ်စဟာ နတေိုးအဖှဲ့အတှငျးမှာ ရိုကျခတျနပေါတယျ။ ဒီကိစ်စနဲ့ပတျသကျပွီး Royal United Services Institute က Jonathan Eyal က အခုလို သုံးသပျပါတယျ။
“မွောကျအတ်တလန်တိတျ မဟာမိတျအဖှဲ့ထဲမှာ တူရကီရဲ့ အနအေထားဟာ အတောျလေး ခကျခဲပါတယျ။ တူရကီဟာ အမရေိကနျပွညျထောငျစု အပါအဝငျ ကနြျမဟာမိတျနိုငျငံ အမြားစုရဲ့ သဘောထားနဲ့ ဆန့ျကငြျပွီးတော့ အရှေ့အလယျပိုငျး စဈဆငျရေးတှမှော ပါဝငျဖို့ ဆုံးဖွတျခဲ့တာပါ။ ထို့အတူပဲ တူရကီဟာ ရုရှားဆီက စဈလကျနကျပစ်စညျးတှေ ဝယျယူဖို့လညျး ဆုံးဖွတျခဲ့ပါတယျ။”
နတေိုးအဖှဲ့ဝငျတှကေတော့ တူရကီကို သူတို့မဟာမိတျအဖှဲ့ ပွငျပမှာ ထားတာထကျ အဖှဲ့တှငျးမှာ ထားတာက ပိုသင့ျတယျလို့ ယူဆကွပါတယျ။
တခြိနျက အမရေိကနျတပျဖှဲ့တှေ ငွိမျးခမြျးအောငျ ထိနျးသိမျးထားခဲ့တဲ့ ဆီးရီးယားမွောကျပိုငျးမှာ အခုအခါ ရုရှားတပျဖှဲ့တှကေ ကငျးလှည့ျနကွေပါတယျ။ အမရေိကနျတပျဖှဲ့တှေ အဲဒီဒသေက ဆုတျခှာလာတာဟာ နတေိုးအဖှဲ့အတှကျ အမရေိကနျရဲ့ တာဝနျယူမှုအပေါျ စိုးရိမျစရာတှေ ပိုမိုကွီးထှားလာခဲ့ပါတယျ။
ပွငျသဈသမ်မတ Emmanuel Macron ဟာဆိုရငျ နတေိုးမဟာမိတျအဖှဲ့ဟာ ဦးနှောကျသနေပွေီလို့ ပွောလိုကျပွီးတော့ ဥရောပအနနေဲ့ သူတို့ဘာသာသူတို့ လုံခွုံရေးယန်တရားတခု ကိုယျပိုငျဖနျတီးကွဖို့ တိုကျတှနျးလိုကျပါတယျ။ ဒီတိုကျတှနျးမှုနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ တုံ့ပွနျ ပွောကွားခကြျတှလေညျး ပေါျထှကျလာခဲ့ပါတယျ။
နတေိုးအဖှဲ့ အတှငျးရေးမှူး Jens Stoltenberg က အခုလို ပွောပါတယျ။
“အတ်တလန်တိတျ သမုဒ်ဒရာရဲ့ တဖကျတခကြျ လုံခွုံရေးကိစ်စကို ဥရောပညီညှတျရေးနဲ့ အစားထိုးလို့ မရနိုငျပါဘူး။ နှဈဖကျစလုံးပါဖို့ လိုအပျပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ဥရောပသမဂ်ဂက ဗွိတိနျခှဲထှကျသှားပွီးတဲ့ နောကျပိုငျးမှာ ဥရောပသမဂ်ဂခညြျးသကျသကျ ဥရောပလုံခွုံရေးကို မထိနျးသိမျးနိုငျတော့ဘူး ဆိုတာကိုလညျး ကနြောျတို့ နားလညျဖို့ လိုအပျပါတယျ။”
ဥရောပကတော့ ရုရှားဟာ သူတို့ရဲ့ အကွီးမားဆုံး ခွိမျးခွောကျမှု ဖွဈတယျလို့ ယူဆထားပါတယျ။ ဥရောပလုံခွုံရေးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ အမရေိကနျရဲ့ တာဝနျယူမှုအပေါျ စိုးရိမျစရာရှိတယျဆိုတာဟာ မွပွေငျအနအေထားကိုကွည့ျပွီး ပွောလို့မရဘူးလို့ Jonathan Eyal က ဆိုပါတယျ။
“တကယျတော့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုဟာ သူ့ရဲ့တပျဖှဲ့ဝငျ အမြားအပွားကို ဥရောပမှာ ပိုမိုခထြားနိုငျဖို့အတှကျ ပိုပွီး အကုနျအကြ ခံနတောပါ။”
ဒါပမေယ့ျ အမရေိကနျတပျတှေ ဥရောပမှာ ခထြားတဲ့ကိစ်စကို ရုရှားဘကျက ရှုမွငျပုံကတော့ ဒီလိုမဟုတျပါဘူး။ Andrey Kortunov ဟာ ရုရှား နိုငျငံတကာဆကျဆံရေးကောငျစီရဲ့ ညှှနျကွားရေးမှူးတယောကျ ဖွဈပါတယျ။
“အရှေ့ဥရောပနိုငျငံတခြို့ဟာ နတေိုးစာခြုပျရဲ့ ပုဒျမ ၅ က သူတို့ရဲ့လုံခွုံရေးကို အကာအကှယျ ပေးထားပမေယ့ျ အမရေိကနျတပျဖှဲ့တှေ သူတို့နိုငျငံမှာ အခွစေိုကျရေးကိုပဲ ပိုမိုလိုလားနကွေတာပါ။ ဒါကိုကွည့ျရငျ အရှေ့ဥရောပနိုငျငံတခြို့ဟာ နတေိုးထကျ အမရေိကနျပွညျထောငျစုကိုပဲ ပိုပွီး အားကိုးအားထား ပွုနကွေတယျဆိုတာ တှေ့ရပါတယျ။”
အမရေိကနျသမ်မတ Donald Trump ကတော့ နတေိုးအဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှေ အနနေဲ့ ကုနျကစြရိတျ ထပျမံထည့ျဝငျကွဖို့ ထပျခါတလဲလဲ တောငျးဆိုနပေါတယျ။ ဂြာမနီကတော့ ၂၀၃၀ ပွည့ျလှနျနှဈတှေ ရောကျလာမှ သူတို့နိုငျငံရဲ့ GDP ၂% သတျမှတျခကြျကို နတေိုးအဖှဲ့ရဲ့ ကုနျကစြရိတျအဖွဈ ထည့ျဝငျမယျလို့ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ကတိပွုခဲ့ပါတယျ။
အခုပွုလုပျမယ့ျ လနျဒနျထိပျသီး စညျးဝေးပှဲမှာတော့ ပိုပွီးတော့ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး ညှိနှိုငျးကွလိမ့ျမယျလို့ ယူဆရပါတယျ။ အဖှဲ့တှငျး တငျးမာမှုရှိတယျ ဆိုတာလညျး အဆနျးမဟုတျပါဘူးလို့ Jonathan Eyal က ပွောပါတယျ။
ဘာပဲပွောပွော ဒီ နတေိုးအဖှဲ့ နှဈ ၇၀ ပွည့ျခြိနျမှာ ခေါငျးဆောငျတှေ စုဝေးပွီး ကငြျးပရမယ့ျအခြိနျ ဖွဈတယျလို့ ဆိုရမှာဖွဈပါတယျ။
Your browser doesn’t support HTML5
တင်းမာမှုတွေကြားက NATO နှစ် ၇၀ ပြည့်